کلید واژه‌هاى انتخابات شوراها از منظر مشارکت

سرمقاله خبرنامه مشارکت: یکى از بزرگترین دستاوردهاى اصلاحات استقرار شوراها بوده است و حفظ و پاسدارى از این دستاورد و پراهمیت دانستن آن برعهده نیروهاى فکرى و سیاسى اصلاح‌طلب است.
عملکرد برخى از شوراها در دور اول و نتایج دلسردکننده دور دوم انتخابات شوراها که بسیارى آن را به حساب عملکرد شوراى اول شهر تهران گذارده اند نباید سبب آن شود که نقش و جایگاه شوراها مورد غفلت قرار گیرد. حتى براى آنکه از منظر سیاسى صرف به این نهاد و در نتیجه به انتخابات مربوط به آن مى نگرند نحوه بهره بردارى محافظه کاران از پیروزى خود در یکى دو شهر بزرگ در دومین دوره انتخابات شوراها مى تواند موضوعیت تامل داشته باشد. به دلایل مختلف باید توجه داشت که انتخابات شوراها از درجه اهمیت بسیار بالایى براى اصلاح طلبان برخوردار است:
1- اهمیت شوراها و انتخابات آن در آن است که بیش از هرچیز دیگر به یاد سیاستمداران مى آورد که سیاست و سیاست ورزى نهایتاً باید متوجه زندگى روزمره، رفاه، امنیت، سلامت و معیشت مردم باشد. در فضاى اهمیت یافتن شوراها و انتخابات آن است که مى توان به اهالى سیاست تفهیم کرد که هزینه یا فایده رفتارهاى سیاسى چگونه و تا چه حد بر زندگى روزمره شهروندان تاثیرگذار است و چگونه شهروندان بعضاً هزینه تصمیم ها و رفتارهایى را مى پردازند که هیچ نقش و عاملیت در آن ندارد. این فضا طبیعتاً به عقلانى تر شدن حوزه سیاست و زمینى شدن آن مى انجامد. طرفه آنکه در همین فضاست که شهروندان مى توانند به نزدیکترین و موثرترین صورت ممکن درگیر مسائل مربوط به خود شوند. ناگفته پیداست که بنیان دموکراسى در کشور تنها به این شیوه تحکیم مى شود. روشى که البته کمترین مخالفت را برمى انگیزد و توان مخالفان دموکراسى در مقابله با آن به کمترین حد ممکن فروکاسته مى‌شود.
2- نتیجه دور سوم انتخابات شوراها مى تواند تاثیر بسزایى در بازسازى روحى هواداران اصلاحات داشته باشد و خاطره عدم توفیق هاى پیاپى در انتخابات گذشته را به فراموشى بسپارد و بلافاصله مولد انگیزه هاى نو براى سازماندهى نیروهاى اصلاح طلب جهت کسب توفیقات سیاسى بعدى شود.
3-به هر میزان به ویژه در شهرهاى بزرگ نتیجه منطبق با برنامه ریزى و هدف گذارى اصلاح طلبان باشد، یکپارچگى موجود در ساختار حاکمیت دچار شکاف و خلل مى شود و این به خودى خود مى تواند کشور را در برابر آسیب هایى که از این یکدستى ناشى مى شود مصون دارد.
با این وصف باید تاکید داشت که در زمان باقى مانده تا انتخابات شوراها و براى تدارک یک پیروزى امیدبخش در آن باید مقدماتى را فراهم آورد:
1- نیروهاى اصلاح طلب باید به اهمیت موضوع سازماندهى در این انتخابات پى برده باشند. یکى از دلایل اصلى شکست در انتخابات دور دوم شوراها، غفلت اصلاح طلبان از موضوع سازماندهى و بهره بردارى رقیب از سازماندهى شبه نظامى در اختیار در انتخابات گذشته بود. محتواى این انتخابات و تکثرى که در آن وجود دارد اجازه نمى دهد که با رویکردهاى پوپولیستى به بسیج راى پرداخت و سازمان ها و احزاب سیاسى اصلاح طلب ناگزیرند که بر شانه هاى سازماندهى که از پیش تدارک دیده اند بایستند و با مردم سخن بگویند.
2- پیروز میدان رقابت انتخاباتى کسى است که از پیش و در زمان مقتضى بتواند رقیب واقعى خود را بشناسد و براساس آرایش رقیب آرایش لازم را به نیروهاى خود و موتلفان خود بدهد. هنرمند عرصه رقابت انتخاباتى آن است که خود رقیب خود را نیز تعیین کند. اگر این پیش دستى صورت پذیرد طبیعتاً تجهیز لازم براى این رقابت هم فراهم مى گردد. اصلاح طلبان در این فاصله باید با هوشیارى بتوانند رقیب خود را برگزینند و در آن صورت هر جریانى از رقیب را بالقوه موتلف خود بپندارند و زمینه هم افزایى نیروها را با سایر جریان ها در برابر رقیب فراهم آورند.
3- یکى از استلزامات شکل دادن به رقابت انتخاباتى در دوره آینده وادار کردن نمایندگان فعلى شوراها به ویژه در شهر تهران براى پاسخگویى درباره عملکرد 4ساله آنان است. مى توان مدعى بود که دستاوردهاى شوراى اول شهر تهران به رغم انتقادات فراوانى که به آن وارد است به مراتب بیش از شوراى دوم بوده است. شوراى دوم تنها از این موهبت برخوردار بود که جریان رسانه اى مسلط در صدا و سیما و مطبوعات محافظه کار از سر دوستى و رفاقت با آنان عمل کرده اند و خیلى به پر و پاى آنان نپیچیدند. در عین حال اساساً شوراى دوم مطبوعات را که چشمان ناظر مردمند نامحرم انگاشته و ارتباط با آنان را به حداقل ممکن رسانده اند. به هر روى لازم است در چند ماهه آینده این شورا پشت میز پاسخگویى نشیند و عملکرد آن در بوته نقد فرو رود.
4- نمى‌توان توقع داشت که آزادى انتخابات شوراهاى دور سوم حتى به اندازه دور اول باشد. لذا اصلاح طلبان باید این مسئله را نیز در کنار سایر دلایل فراوان لزوم ائتلاف در این انتخابات بگذارند و فهرست هایى را خصوصاً در شهرهاى بزرگ تهیه کنند که از کمترین آسیب پذیرى و بیشترین هماهنگى و اجماع برخوردار باشد.
به هر روى مى توان کلیدواژه هاى انتخابات شوراها را چنین خلاصه کرد: تحکیم شوراها، سازماندهى فعال، رقیب تنها، ائتلاف بزرگ، پیروزى حداقلى، مشارکت حداکثرى.