انتخابات عراق و صف آرایی های جدید/حسن هانی زاده*

بصیرت: انتخابات شوراهای استانی عراق و پیروزی لیست «دولت قانون» به ریاست نوری مالکی نخست وزیر این کشور، نشان می دهد که صف آرایی های جدیدی در عرصه سیاسی و مدیریت اجرایی عراق آغاز شده است.
با اینکه در حوزه جغرافیای سیاسی و اجتماعی عراق، بعد مذهبی و طایفه ای همواره بر سایر ابعاد غلبه داشته اما این انتخابات رویکرد جدید ملت عراق را نسبت به ضرورت حرکت به سمت دولت سازی و تشکیل نهادهای مدنی نشان می دهد.
در این انتخابات که چهارمین تجربه ملت عراق در زمینه دموکراسی تلقی می شود رأی دهندگان با پختگی و تجربه سیاسی بیشتری به نامزدهای خود رأی دادند.
از ویژگیهای دیگر این انتخابات، حضور بیش از 500 جریان سیاسی و حزب است که در مقایسه با سایر انتخابات عراق از نشاط و پویایی بیشتری برخوردار بود.
در انتخابات گذشته برخی طوایف موجود در عراق که دهها سال زیر ستم رژیمهای دیکتاتوری و طایفه ای عراق بسر برده اند نسبت به دورنمای تشکیل یک نظام دموکراتیک با تردید می نگریستند.
به همین دلیل این مجموعه ها، انتخابات گذشته را تحریم کردند و در گذر زمان دریافتند که اینگونه تحریم ها، آنان را از حق مشارکت در ترسیم سرنوشت ملی خود محروم می کند. بنابراین در انتخابات شوراهای استانی همه طوایف عراق مشارکت فعالی از خود نشان دادند و نتایج انتخابات نیز نشان داد که بعد طایفه ای و مذهبی از سایر ابعاد کم رنگتر شده است.
طبیعی است با توجه به اینکه دولت نوری مالکی توانسته صادقانه در راه تأمین امنیت داخلی عراق تلاش کند، ملت عراق نیز اقبال بیشتری نسبت به سیاستهای داخلی این دولت از خود نشان دادند.
پیام دیگری که این انتخابات به دنبال داشت این بود که ملت عراق بویژه ساکنان مناطق محروم از شنیدن شعارهای غیر عملی بشدت خسته شده اند و بیشتر به سمت عملگرایی تمایل نشان می دهند و این میل به سمت عملگرایی را دولت نوری مالکی با هوشمندی کامل دریافت کرد.
به همین دلیل است صف آرایی های انتخاباتی اخیر به ظهور برخی جریانهای سیاسی که اتخاذ سیاست عملگرایی را نیاز شدید ملت عراق می دانند، منجر شد.
از سوی دیگر بروز برخی اختلافات سیاسی در بدنه احزاب شیعی به ضعیف تر شدن مواضع اینگونه احزاب در برابر احزاب لائیک منجر شد و این احزاب نتوانستند در مقایسه با انتخابات گذشته از آرای بالایی برخوردار شوند.
بعد دیگر این انتخابات موضوع امنیت بود، که دولت کنونی عراق ثابت کرد می تواند با تکیه بر نیروهای امنیتی داخلی و بومی سازی امنیت از حضور نیروهای خارجی بی نیاز شود.
حضور بیش از 80 هزار نیروی داخلی برای تأمین امنیت عراق نشان داد که دولت نوری مالکی به مرحله ای رسیده که می تواند امنیت را در سراسر عراق تأمین کند.
در چنین فضایی دولت مالکی با توجه به این تجربه موفق می تواند سقف چانه زنی خود را برای وادار کردن باراک اوباما رئیس جمهوری جدید آمریکا به خارج ساختن نیروهای این کشور از عراق افزایش دهد.
بنابراین صرف نظر از اینکه چه حزبی در عراق به پیروزی رسیده است و این پیروزی چه تأثیری بر سیاست خارجی عراق و روابط آینده این کشور با همسایگان خود خواهد داشت، مهمترین دست آورد آن تمایل ملت عراق برای تشکیل نهادهای دموکراتیک و حرکت به سوی ثبات و آرامش بود.