دعواهای سیاسی کفایت مسئولان را در دید مردم پایین می‌آورد

پیگیری فرمایشات مقام معظم رهبری در مورد ضررهای اختلاف میان مسئولان در گفت‌وگو با دکتر محمد صادق کوشکی استاد دانشگاه
* یالثارات: با توجه به فرمایشات اخیر رهبری معظم انقلاب، اختلاف میان مسئولان در نظام اسلامی چه ضربه‌هایی را بر پیکره اجتماع وارد خواهد آورد؟
** کوشکی: برای پاسخ به این سوال چند مقدمه بایستی ذکر شود. اول آنکه بایستی گفت‌ وجود اختلاف سلیقه و نظر نشان دهنده زنده بودن یک جامعه است. اگر ما به دیدگاه حضرت امام در این خصوص مراجعه کنیم می‌بینیم در مقطعی که انشعاب مجمع روحانیون مبارز از جامعه روحانیت مبارز تهران صورت می‌گیرد در همان مقطع بعضی افراد ابراز نگرانی کرده و آن را موجب تفرقه دانستند اما حضرت امام نه تنها این انشعاب را موجب تفرقه نداستند بلکه به تعبیری این را نشانه زنده بودن جامعه دانسته و اظهار داشتند که نمی‌بایست نگران بود که سلایق مختلف در جامعه متولد شود و این را ابراز کنند. هیچ ایرادی ندارد، به خاطر آنکه این اختلاف آراء باعث می‌شود که در جامعه رقابت مثبت ایجاد شود و همچنین آنکه جلوی حاکمیت یک دیدگاه خاص را می‌گیرد، و اگر یک دیدگاه حاکم شود و اشکالاتی داشته باشد نگرش‌های رقیب مانع می‌شوند و با استفاده از مکانیسم دینی نهی از منکر سعی می‌کنند حرکت کلی جامعه را اصلاح نمایند. اما آن بخشی که ما آن را با نام تفرقه می‌شناسیم و مذموم است چه در بیانات حضرت امام و چه در فرمایشات رهبری آن است که ما یک قاعده دینی را که در خصوص رفتار وجود دارد. فراموش کنیم و آن قاعده این است که قرآن به مؤمنین دستور می‌دهد کسانی که خود را پیرو پیامبر (ص) می‌دانند، رحمت را در رفتارهای داخلی‌شان حاکم کنند و شدت و غضب و خشم را نثار دشمنان خدا می‌نمایند.
اختلاف سلیقه باید باشد که موجب رشد و تعالی یک جامعه است. اما اگر کسانی که سلایق مختلف دارند، اعم از گروه‌ها و جریانات و اشخاص سعی کنند که در آن مجموعه‌ای که خودی محسوب می‌شود- با حفظ این مطلب که در اصول با آنها مشترک هستیم و این لازمه یک جامعه است- در جامعه ایرانی و بستر فکری اسلامی، بخواهند سلیقه‌های همدیگر را حذف نمایند با همدیگر برخورد خشن و خلاف اخلاق دینی داشته باشند، به تعبیر قرآن به جای رحمت، شدت را حاکم کنند، خطر پدید می‌آید. اگر برخورد با کسانی که هم دین و هم وطن هستند اما سلایق مختلف دارند شروع شود تفرقه پدید می‌آید و این جا نقطه منفی است و می‌تواند منشأ آفت باشد کما اینکه اگر گروه‌های رقیب و سلیقه‌های مختلف سیاسی اجتماعی به جای آنکه با رحمت با همدیگر برخورد کنند و حرف‌های همدیگر را بشوند و تفاهم برقرار کنند و حتی ممکن است که سلایق مختلف خود را به مردم عرضه کنند و هر سلیقه‌ای که بتواند آراء اکثریت مردم را جذب نماید آن سلیقه حاکم می‌شود و بقیه سلایق مراقبت کرده و نهی از منکر می‌کنند اما اگر این سازوکار تبدیل به سازوکار حذف به هر قیمت شود، یا سازوکار نابودی بقیه و باقی ماندن یک جریان خاص در دستور قرار گیرد، این منشأ خطر خواهد شد.
عمده‌ترین خطر هم این است که به جای آنکه انرژی‌های جامعه صرف ساختن جامعه شود صرف نابودی نیروهای جامعه خواهد شد و عملاً دست جامعه از نیروهای توانمندش خالی می‌ماند و همین موجبات فرسودگی و انحطاط جامعه را فراهم می‌آورد. مرز تشخیص اینکه آیا اختلاف سلیقه‌ای سازنده و موجب رقابت است یا موجب تفرقه که می‌تواند محصول کار دشمنان و مطلوب آنان باشد، نوع برخورد سلیقه‌های مختلف با همدیگر است، که آیا این سلیقه‌ها با رحمت برادرانه و با عطوفت با همدیگر رفتار می‌کنند و تن به قواعد قانونی به قدرت رسیدن در جمهوری اسلامی می‌دهند، قاعده بازی را رعایت می‌کنند و طبق قانون اساسی رأی اکثریت را می‌پذیرند یا اینکه بالعکس حاضرند برای به قدرت رسیدن هر اصل و ارزشی را زیر پا گذاشته و با خشونت و شدت عمل در گفتار و رفتار و برخوردهای سیاسی کارانه خواستار حذف طرف مقابل شوند.
* یالثارات: اختلاف‌افکنی در میان مسئولان چه ذهنیتی را در میان جامعه و مردم پدید خواهد آورد؟ آیا انتظارات مردم را برآورده خواهد ساخت؟
** کوشکی: قطعاً مردم توقع دارند اگر مسئولین اختلاف نظری با هم دارند، آن اختلاف نظر را با همدیگر حل کنند و با طرح و نقشه مشترک به حل مشکلات جامعه بپردازند و واقعاً هم نمی‌شود مشکلات را حل کرد مگر آنکه به نقشه‌ای واحد رسید. وقتی مردم می‌بینند که مسئولینشان در بدیهیات با همدیگر اختلاف نظر دارند، اساساً یک نقشه واحد را قبول ندارند و یک مجموعه راهکارهای اصولی و مشخص را برای حل مشکلات جامعه نمی‌پذیرند، از مسئولین ناامید می‌شوند چرا که احساس می‌کنند مسئول شماره یک کاری را می‌کند که مسئول بعدی آن را نقض می‌کند و انرژی‌ها و سرمایه‌های جامعه هدر می‌رود و تلف می‌شود؛ اما در مقابل آن هیچ ساختن و حل مشکلی صورت نمی‌گیرد بلکه گروه‌های مختلف سیاسی همدیگر را حذف می‌کنند. این اختلاف باعث می‌شود مردم حتی به این نتیجه برسند که اصلاً حاکمان کفایت لازم برای ساختن جامعه را ندارند؛ چرا که حداقل شرط کفایت حاکمان این است که یک نقشه مشترک و واحد برای ساختن کشور داشته باشند. اما وقتی مردم می‌بینند که چندین نقشه متفاوت و حتی متضاد وجود دارد و هر مسئولی ادعا می‌کند که نقشه خودش گره‌گشای جامعه است، ممکن است به این نتیجه برسند که بایستی در منتهی‌الیه مسیر به نظامی دیگر رو کنند که این خیلی خطرناک است. یعنی حتی باعث خواهد شد که مردم از نظام اسلامی ناامید شوند.
* یالثارات: استفاده دشمن از اختلافات میان مسئولان چقدر است؟
** کوشکی: دشمن کسی است که قاعدتاً از هر وسیله و ابزاری استفاده می‌کند تا به طرف مقابل ضربه بزند. البته دشمنان ما در این زمینه با هوشیاری عمل می‌کنند و جدی هستند؛ یعنی هم دشمنی خود با انقلاب اسلامی را جدی گرفته‌اند و هم می‌دادنند که در صورت تداوم نظام اسلامی و کارآمدی و فعالیت و پویایی آن، موجبات نابودی نظام سلطه فراهم می‌شود و اینها بر این مطلب واقف هستند. از این رو از هر زمینه حداقلی هم استفاده می‌کنند که به جمهوری اسلامی ضربه زده تا مردم از نظام ناامید شوند. دشمن به این مهم دست پیدا کرده است که مهمترین نکته‌ای که پایداری نظام اسلامی در طول 27 سال گذشته را پدید آورده حمایت مردم مسلمان از نظام بوده است. حالا اگر مردم از نظام و مسئولین آن ناامید شوند قطعا فروپاشی نظام کار سختی نخواهد بود. از این رو وجود تفرقه در بین مسئولین نظام خواهد توانست کمک فراوانی به اهداف دشمن نماید و زمینه‌های مساعدی را فراهم می‌کند تا دشمنان بر روی آن انگشت بگذارند و مردم را از کلیت نظام ناامید سازند.