اتحاد گازی و پیوستن به خط لوله نابوکو

موافقان و مخالفان نابوکو
اگر نگاهی به موضع‌گیری‌های دولت‌های مختلف به ویژه به رسانه‌های رسمی آنها بیاندازیم به این دسته‌بندی از مخالفان و موافقان طرح نابوکو می‌رسیم.
مخالفان
روسیه
فرانسه
موافقان
انگلیس
آمریکا
ترکیه
اسرائیل
علت‌شناسی مخالفت‌ها
دلایل مخالفت روسها با پروژه نابوکو
این طرح از قدرت گازی و نفوذ انرژیکی روسیه در جهان می‌کاهد و حتی ممکن است سبب رقابت میان روسیه و ایران یا سایر کشورهای تولید کننده گاز در عرضة گاز به مصرف کنندگان شود که کاهش قیمت گاز و همچنین کاهش وابستگی گازی اروپا به روسیه را در پی خواهد داشت. از سوئی دیگر روسها همواره سایر کشورها را برای انحصار شرکت های انتقال گاز و انرژی آنها تحت فشار گذاشته است . مانند فشار به بلاروس برای گرفتن شرکت بل ترانس گاز، و فشار مشابه به ارمنستان و صربستان . بر این اساس روسها تمایل دارند، عرضه گاز منحصراً از طریق روسیه صورت گیرد و موقعیت ترانزیتی دیگر کشورها به نفع روسیه کاهش پیدا کند. از این جهت روسیه نمی خواهد ایران و ترکیه در نابوکو مشارکت کنند. البته روسها تمایل خود برای سیادت تراتزیتی را زیر نقاب اتحاد گازی و نگرانی از رقابت میان فروشندگان گاز پنهان میکنند در حالیکه عرضه هماهنگ و اتحاد در میزان تزریق گاز به خطوط انتقال، نیازی به خط لوله واحد ندارد و با خط لوله های متعدد نیز می توان به اتحاد در عرضه گاز نائل شد. لذا مسئله اصلی تزریق متحد است نه خط لوله واحد.
تضاد سنتی روسیه و انگلیس و نقش ترکیه در کشمکش های این دو کشور
روسها در طول تاریخ تضاد منافع آشکاری با انگلیسی ها داشته اند چراکه خواستار پیشروی به سمت جنوب و آبهای گرم بوده اند و رویای تصرف هند که مستعمره انگلیس بود را در سر می پروراندند. در این میان انگلیس همواره ترکهای عثمانی را علیه روسیه تزاری تقویت میکرده.البته هدف انگلیس حمایت از ترک‌ها نبوده بلکه مهار دوگانه روسیه و خلافت عثمانی هدف اصلی انگلیس ها بود . زیرا با شعله ور شدن جنگ و نزاع میان روسیه تزاری و خلافت عثمانی اولاً روسیه از دست اندازی به سرزمین های جنوبی و رسیدن به مستعمره ثروتمند هندوستان باز می ماند ثانیاً عثمانی هم با وجود نبرد در جبهه روسیه از پیشروی در خاک اروپا عملاً باز می ماند. بعد از اعلام جمهوری در ترکیه نیز انگلستان به همراه کشور آنگلوساکسن و همنژاد اش آمریکا، همواره ترکیه را به عنوان سدی در مقابل شوروی و نفوذ کمونیسم حمایت می‌کردند. علاوه بر این حمایت ترکیه از مبارزان چچن که به تشویق آمریکا و انگلیس صورت می گیرد نیز از دیگر مصادیق مخاصمه‌های موجود در روابط ترکیه و روسیه است.
اکنون نیز همینطور است طرح نابوکو موقعیت ترانزیتی ترکیه، متحد سنتی انگلیس و آمریکا را به ضرر روسیه تقویت می کند. اگر طرح نابوکو عملی شود نه تنها از نفوذ و قدرت فشار گازی روسیه کاسته خواهد شد بلکه بر نفوذ و قدرت ترانزیتی و انرژیکی یکی از مخالفانشان یعنی ترکیه افزوده خواهد شد. همچنین علاوه بر دلایل سیاسی و ملاحظات هژمونیکی، عامل اقتصادی و کاهش قیمت گاز نیز از دیگر دلایل مخالفت روسیه با طرح نابوکو می‌باشد زیرا نابوکو طرحی رقابت ساز میان تولیدکننده‌های گاز است به این معنی که نابوکو باعث می‌شود میان ایران و روسیه رقابتی برای فروش گاز بوجود بیاید و انحصار و اتحاد صنفی فروشندگان گاز در حاشیه قرار گیرد. از این جهت روسیه مخالف تحقق پروژه ناباکو می‌باشد.
دلایل مخالفت فرانسه با پروژه نابوکو
روابط حسنه میان فرانسه و روسیه ریشه در گذشته دارد.فرانسه همواره به طور سنتی روابط ویژه‌های با روسیه داشته است. شاید بتوان تنها استثنای موجود در تاریخ روابط روسیه و فرانسه را حمله ناپلئون به روسیه دانست. در دوران فعلی و اهمیت یافتن عرضه انرژی نیز شرکت‌های نفت و گاز فرانسوی در موارد متعددی با روسیه و شرکت گازپروم این کشور همکاری می‌کنند و در برخی موارد بخشی از سهام ذخائر و صنایع نفت و گاز روسیه را خریداری می کنند. شایان ذکر است که این مشارکت و سهام داری فرانسه در ذخائر و صنایع نفت و گاز روسیه بسیار قبل بررسی و اهمیت می‌باشد چراکه روسها به شدت از ماهیت دولتی و ملی ذخائر و صنایع نفت و گاز خود حراست می کنند و به ندرت اجازه مشارکت به خارجی ها را در آن می دهند. در رابطه با روابط انرژیک میان روسیه و فرانسه میتوان به مشارکت و سهام شرکت توتال فرانسه در بخشی از ذخائر حوزه عظیم گازی "اشتوکمان " روسیه که میزان ذخائر آن به 3.7 تریلیون متر مکعب تخمین زده شده است اشاره نمود.
همچنین دولت فرانسه که از بانیان اصلی تشکیل اتحادیة اروپا می‌باشد، خواستار افزایش همگرایی میان اروپا و روسیه و به طبع آن افزایش قدرت و اعتبار اتحادیه اروپا به عنوان وزنه‌ای در معادلات بین‌المللی میباشد. در همین راستا فرانسه خواستار افزایش همکاری روسیه و اتحادیة اروپا می‌باشند. همچنین فرانسه تجربة لهستان، مجارستان، چک و کشورهای حوزه دریای بالتیک را دارد که بنا به برخی دلایل از جمله تحریک آمریکا و انگلیس، با وتوی طرح های مربوط به روابط اتحادیة اروپا و روسیه در امور این اتحادیة خلل ایجاد می‌کنند. از این رو فرانسه نمی‌خواهد ترکیه نیز که متحد انگلیس و آمریکا می‌باشد بتواند آنها را با استفاده برتری ترانزیتی و انرژیکی که نابوکو به او میبخشد تحت فشار برای قبول عضویتش در اتحادیه اروپا قرار دهد. فرانسه بر این باور است که ترکیه اگر وارد اتحادیه اروپا شود مطمئناً بر خلاف مصالح این دو کشور در اتحادیه عمل خواهد کرد و این اتحادیه را به مکانی برای پیشبرد اهداف آمریکا و انگلیس و اهرم فشاری برای تسویه حساب با روسیه و متحدینش چون یونان، قبرس و ارمنستان تبدیل خواهد نمود. از این رو فرانسه از وابسته شدن به موقعیت ترانزیت انرژی ترکیه بیمناک است.
به نظر می‌رسد فرانسه ترجیح می‌دهد به گاز روسیه وابسته باشد تا به ترانزیت ترکیه زیرا از یک دیدگاه وابستگی مقدمة همکاری و همگرایی است و بر این اساس اگر تهیة گاز از روسیه به جای نابوکو ادامه داشته باشد احتمال همگرایی بیشتر روسیه با اتحادیة اروپا افزایش می یابد اما در صورت تحقق پروژه نابوکو ترکیه اهرم فشاری برای ورود به اتحادیة اروپا پیدا می‌کند و با این موقعیت ترانزیتی می‌تواند اروپا را تحت فشار گزارد. از جهتی دیگر عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا برای فرانسه و آلمان به مراتب سخت‌تر از لهستان و چک یا کشور های کوچک بالتیک خواهد بود زیرا ترکیه کشوری بزرگ با بیش از 80 میلیون نفر جمعیت مسلمان است که اگر عضو اتحادیة اروپا شود تعداد زیادی کرسی در نهادهای مختلف اروپایی از جمله پارلمان را از آن خود خواهد کرد و این باعث کاهش نفوذ فرانسه و آلمان به نفع ترکیه خواهد شد. در این میان آلمان به دلیل وجود اقلیت ترک در کشورش و برخی روابط دیگر با ترکیه از مخالفت‌ آشکار و تند با ورود ترکیه به اتحادیة اروپا پرهیز می‌کند و مانند فرانسه علناً و جسورانه به مخالفت با ترکیه بر نمی‌آید.
غرب گدای گاز ایران
با فشار های گازی روسیه به اروپا و همچنین نیاز فزاینده غرب به منابع انر‍ژی، و سر برآوردن رقبای پرجمعیتی مانند چین و هند که متقاضی گاز و انرژی به میزان هرچه بیشتر هستند، پر واضح است که کشورهای اروپائی و غرب از خدا می خواهند که ایران به اتحادیه اروپا گاز صادر کند. اما اروپائی ها تمایل شدید به گاز ایران را نه به عنوان نیاز خود بلکه به عنوان امتیازی که می خواهند به ایران بدهند مطرح می کنند و بر سر ما منت هم می گذارند. رسانه های غربی سعی می کنند احتیاج شدید خود به گاز ایران را با تعابیری مانند/افزایش شانس ایران برای پیوستن به نابوکو/ پنهان کنند. اما مسئولین ما باید هوشیار باشند و بدانند که اروپا و غرب گدای گاز ایران است.
موافقان طرح نابوکو
انگلیس
آمریکا
ترکیه
اسرائیل
منافع انگلستان در پروژه نابوکو
گفته می‌شود که پروژه نابوکو را انگلیس طراحی کرده است و با این طرح قصد پیگیری چندین هدف را دارد. یک: ضربه زدن به دشمن سنتی خود روسیه ـ چرا که وقتی مسیرهای گاز متنوع شوند توان استفاده روسیه از اهرم فشار گازی کاهش خواهد یافت همچنین قیمت گاز در هنگامی که فروشندگان آن یعنی ایران و روسیه با هم اتحاد صنفی ندارند به نسبت کاهش خواهد یافت چراکه رقابت فروشندگان گاز به نفع مصرف کننده که غرب می‌باشد تمام خواهد شد. همچنین با تحقق این طرح موقعیت گذرگاهی متحدش ترکیه که از دشمنان روسیه نیز می‌باشد تقویت خواهد شد. علاوه بر این ترکیه از قدرت چانه‌زنی بیشتری با رقبای سنتی انگلستان یعنی فرانسه و آلمان برخوردار خواهد شد و چنانچه ترکیه بتواند از طریق فشار گازی وارد اتحادیه اروپا شود این امر به نفع انگلستان و آمریکا و به زیان فرانسه و آلمان تمام می شود. همچنین با طرح نابکو طرح اتحاد گازی ایران و روسیه به رقابت‌گازی مبدل خواهد شد مانند رقابت شدید برای استخراج و فروش گاز میان قطر و ایران در حوزه های مشاع جنوبی که سبب تضعیف هر دو کشور در برابر انگلیس و آمریکا می شود.
آمریکا
هدف آمریکا نیز تقریباً شبیه همان اهداف همنژاد انگلوساکسون اش انگلیس می‌باشد. آمریکا می‌خواهد روسیه و ایران رقیب گازی باشند نه متحد گازی، آمریکا می‌خواهد هر دو کشور ایران و روسیه تضعیف شود.آمریکا نیز می‌خواهد موقعیت گذرگاهی متحد استراتژیکش ترکیه تقویت شود تا رقبای اروپایی‌اش یعنی آلمان و فرانسه را تحت فشار بگذارد و با وارد کردن ترکیه و به اتحادیه اروپا عملاً این اتحادیه را از دست فرانسه و آلمان خارج کند.
رژیم صهیونیستی
اسرائیل متحد استراتژیک آمریکا و انگلیس است و به همین دلیل از مواضع آمریکا و انگلیس پیروی می‌کند. همچنین اسرائیل از تیره شدن روابط خود با ترکیه و یا تعطیل شدن سفارش در این کشور به شدت هراس دارد به همین دلیل نیز با مواضع ترکیه مخالفت نمی‌کند. بررسی دیدگاه رسانه های مخالف نابوکو در رابطه با ترکیه و سخنان ضد اسرائیلی اردوغان در داووس واضح است که رسانه های دولتی و وابسته به دولت و احزاب در هر کشوری اهداف و منافع دولت متبوع یا حزب خود را دنبال می کنند. هیچ خبر و مطلبی روی صفحه رسانه ای نمی رود مگر جهت بدست آوردن منفعتی خاص برای دولت و جناح صاحب رسانه. لذا بررسی مطالب مندرج در رسانه های هر دولتی می تواند ما را از منافع و اولویت های آن دولت مطلع سازد. در این موضوع رسانه‌های روسی، آلمانی و فرانسوی سخنان سخنان ضد اسرائیلی اردوغان در داووس را نه برخاسته از وجدان و روحیه اسلامی بلکه مرتبط با اهداف انتخاباتی، اقتصادی، انرژیک و در کل فریب کارانه و منفی جلوه می دادند. در این رسانه‌ها دلیل سخنان اردوغان، پیش رو داشتن انتخابات در ماه مارس و جلب آرای توده‌های ضد صهیونیستی و مسلمان ترکیه عنوان می شد.
همچنین این رسانه‌ها عنوان می‌کردند ترکیه می‌خواهد با لعن و نفرین علیه اسرائیل خود را به ایران نزدیک کند تا از موافقت این کشور را با طرح‌ نابوکو و ترانزیت انرژی ایران از خاک ترکیه را جلب کند. علاوه بر این در این رسانه ها گفته می شد که اردوغان می‌خواهد در این دوران رکود اقتصادی غرب، نظر اعراب سرمایه دار را به سوی سرمایه‌گذاری در ترکیه جلب کند و این دوران رکود را اقتصادی را با ثروت اعراب پشت سر گذارد. بررسی موضع‌گیری و خروجی‌های رسانه‌های رسمی دولت‌های مختلف در رابطه با اردوغان و روابط گازی میان ایران و ترکیه
1- دسته‌بندی به دو گروه مخالفان همکاری ایران و ترکیه و موافقان
2- شناسایی علائم و سیگنال‌های مخالفان و موافقان؛
3-‌ علت شناسی موافقت و مخالفت آنها.
مخالفان و افشاگران علیه سخنان اردوغان و رسانه هائی که ترجیح دادند نسبت به سخنان اردوغان سکوت نمایند.
روسیه، خبرگزاری ریانووستی
 آلمان، دویچة وله
 فرانسه ،سکوت، رادیو بین‌الملل
 آذربایجان، سکوت، روزنامه‌ها و رسانه‌های دولتی
RIAN - بخش فارسی خبرگزاری ریانووستی روسیه: این خبرگزاری به ایراد اتهام علیه ترکیه و اردوغان و هشدار به ایران مبنی بر فریب نخوردن از سخنان اردوغان پرداخت.
بررسی یکی از مقالات ضد ترکیه ای در خبرگذاری ریانووستی روسیه،
آیا ائتلاف ایران و ترکیه ممکن است؟
چرا ترکیه در روابط خود با اسرائیل ریسک می‌کند؟
1- روسها در این مفاله می خواهند به ما بگویند که حملات لفظی اردوغان به اسرائیل و درخواست حذف این رژیم از لیست اعضای سازمان ملل اهداف انتخاباتی دارد ( انتخابات ماه مارس در ترکیه و جلب آرای اسلامگراها)
2- در مقاله ریانوواستی نیامده است اما استفاده از کلمة کربلا در سخنان اردوغان به عنوان یک سیاستمدار سنی غیرعادی است. اردغان گفته بود جنایات اسرائیل در غزه یادآور حوادث کربلاست.
3- ریانووستی می‌خواهد به ما بگوید اردوغان سعی در فریفتن ایران و حکومت ضد اسرائیلی آن دارد تا از این طریق از ایران بهره‌کشی نماید.
4- در مقاله ریانوواستی به ذخائر نفت و گاز ایران اشاره می‌شود و سخنان اردوغان را غیرواقعی و با هدف استفاده از منابع انرژی ایران معرفی می‌شود.
5- پرسش اصلی
هدف روسها از این مطلب و گذاشتن این مقاله در بخش فارسی ریانووستی چیست؟
1- روس‌ها از نزدیکی ایران و ترکیه رضایت نخواهند داشت زیرا:
اولاً این نزدیکی همانطور که در خود مقاله به آن به طور غیرمستقیم اشاره شده می‌تواند به همکاری‌های ترانزیت انرژی میان دو کشور ایران و ترکیه و از آنجا به اروپا منجر شود که این امر به نفع روسیه نیست. ثانیاً ترکیه با حمایت آمریکا و انگلیس در حوادث چچن نقش دارد و لذا روسها ترکیه را کشوری دوست تلقی نمی‌کند پس طبیعی است که تلاش کند روابط ایران و ترکیه گسترش نیابد. ثالثاً ترکیه به عنوان یکی از اعضای ناتو و متحد سنتی و قدیمی انگلستان و در دوران معاصر متحد آمریکا از گذشته تاکنون روابط استراتژیکی با انگلستان و آمریکا داشته است. البته مسائل دیگری نیز در لیست اختلافات ترکیه و روسیه وجود دارد مانند ارمنستان و قره‌باغ، یونان و قبرس، کوزوو و مسائل بالکان و ... اما مخالفت اصلی روسیه با گسترش روابط ایران و ترکیه را می‌توان نگرانی از ترانزیت و خط لوله انتقال انرژی از ایران به ترکیه و اروپا دانست که باعث تضعیف کارت انرژی روسیه در بازی با غرب می‌شود.
یک نکته مهم
صهیونیست‌ها بر رسانه‌های روسیه نفوذ قابل توجهی دارند و از همین روی می‌خواهند با این تحلیل‌ها بگویند سخنان ضد اسرائیلی اردوغان یک حرکت انسانی و برخاسته از روح مسلمانی و جهادی نبوده است بلکه یک بازی سیاسی با انگیزه های مادی بوده است. عکس های خبری و اخبار منفی که از رهبران حزب الله و مقاومت فلسطین و همچنین عکس‌ها و خبار منفی که از آقای احمدی‌نژاد در ریانوواستی و دیگر رسانه های روسیه به نمایش در می‌آید نشان از نفوذ عوامل صهیونیستی در رسانه های روسیه است. دویچه‌وله آلمان: در بخش فارسی به افشاگری و هشدار به ایران مبنی بر فریب نخوردن از ترکیه و اینکه سخنان اردوغان به خاطر ترانزیت گاز از ایران به ترکیه است و یا به خاطر انتخابات ماه مارس می‌باشد پرداخت. اما جالب اینجاست که همین دویچه‌وله در بخش دری مطلبی مثبت از اردوغان روی صفحه گذاشته بود و هیچ افشارگری یا منفی بافی در کار نبود و فقط شور و حرارت مردم استانبول در استقبال از اردوغان مدنظر قرار گرفته بود.
گویا فقط ایران‌ها باید بدانند دلیل سخنان اردوغان انتخاباتی و گازی است و لازم نیست افغان ها در این زمینه چیزی بدانند. دویچه‌وله در بخش ترکی نیز همانند بخش دری مطلب مثبتی داشت. رادیو بین‌الملل فرانسه ارگان رسمی دولت فرانسه کوچکترین پوششی به سخنان اردوغان نداد. گویا موافق ترانزیت از ترکیه و قدرت ‌یابی ترکیه نیست. رسانه‌های دولتی جمهوری آذربایجان: عدم پوشش سخنان اردوغان در رسانه های رسمی جمهوری آذربایجان کاملاً مشهود بود زیراآذری‌ها از کاهش نقش خود در ترانزیت گاز ناراحت هستند و در عین حال الهام علی اف سیاستمداری عملگراست و وقتی می بیند نمی تواند کاری کند سکوت می کند تا به روابط خود با ترکیه آسیبی وارد نشود.
رسانه های موافق نابوکو
انگلیس BBC
آمریکا VOA
اسرائیل RADIS و سایت وزارت خارجه
رسانه‌های متمایل به غرب داخلی که نوع اخبار، ادبیات رسانه ای و جهت گیری های خبری آنها به رسانه های انگلیس شباهت های قابل توجهی دارد مانند آفتاب نیوز و روزنامه دنیای اقتصاد.
BBC سخنی علیه اردوغان و ترکیه نگفت و به استقبال پرشور و حرارت از وی اشاره نمود.
VOAعنوان تیتر خبری صدای آمریکا در رابطه با سخنان اردوغان در داووس: استقبال مردم ترکیه از اردوغان به عنوان یک قهرمان
صدای آمریکا از اردوغان و دلایل سخنان وی چیز بدی نگفت و هیچ گونه مطلبی دال بر افشای پشت پرده سخنان اردوغان و استفاده انرژیک از ایران در این زمینه به زبان نیاورد و فقط به استقبال و شعارهای پرشور حرارت مردم ترکیه و ... اشاره کرد.
RADIS رادیو اسرائیل: هیچ سخنی علیه اردوغان بیان نکرد و فقط به عدم آسیب دیدن روابط دو کشور از سخنان اردوغان، تماس تلفنی میان پرس و اردوغان و ادامه روابط اسرائیل و ترکیه اشاره نمود و هیچ افشاگری یا تحلیلی علیه ترکیه و اردوغان نکرد. سایت فارسی وزارت خارجه اسرائیل نیز سخنی علیه اردوغان و ترکیه نگفت و فقط در آخرین خطوط یک تحلیل مفصل و مختلف الموضوع به دیدگاه یک تحلیل گر اشاره کرد که گفته بود احتمال دارد سخنان اردوغان به خاطر مصالح سیاسی و انتخاباتی بوده باشد. 
علت حمایت از اردوغان در رسانه‌ های انگلیسی، آمریکائی و ...
انگلستان: پیش تر به مواردی در رابطه با دلایل حمایت از ترکیه نابوکو از سوی انگلیس و آمریکا اشاره شد. از جمله: روابط سنتی و قدیمی انگلستان با عثمانی و ترکیه جدید، رقابت و دشمنی سنتی و قدیمی‌با روس‌ها، اتحاد استراتژیک کشور های آنگلوساکسون با ترک‌ها. تلاش انگلیس و آمریکا برای وارد کردن ترکیه به اتحادیه اروپا و کاهش نفوذ فرانسه و آلمان در این اتحادیه. تلاش انگلیس و آمریکا برای عدم نزدیکی و همگرایی روسیه و اتحاد اروپا، زیرا در غیر این صورت ممکن است اروپا در برابر آمریکا و انگلوساکسون‌ها به وزنة بزرگی تبدیل شود. سیاست انگلیس و آمریکا برای عدم وابستگی اوپا به روسیه و وابسته شدن این اتحادیه به متحد خود ترکیه چراکه وابستگی به روس‌ها ممکن است در دراز مدت منجر به همگرایی اروپا و روسیه شود.
آمریکا: تقریباً همان دلایل انگلستان و جلوگیری از وابستگی اروپا به روسیه و به طبع آن همگرایی با روس‌ها و وزنه شدن اروپا
اسرائیل: متحد آمریکا و انگلیس است و دلیل اصلی موضعش هماهنگی با آمریکا و انگلستان است.
دلایل منفی گوئی های رسانه های روسی، فرانسوی و... از اردوغان و نابوکو
روسیه: پیشتر توضیح داده شده و مشخص است استفاده از ابزارهای موجود در دست برای ارتقای جایگاه و قدرت خود.
فرانسه: فرانسه خواستار همکاری با روسیه و نزدیکی با این کشور در مقابل یک جانبه‌گرایی آمریکا و انگلیسی می‌باشند. وجود عوامل آمریکا در اروپا مانند لهستان، چک و بالتیکی‌های مخالف فرانسه و آلمان که از نابوکو و دور زدن روسیه سود می برند نیز مزید بر علت شده است. همچنین فرانسه نمی‌خواهند ترکیه پر جمعیت و مسلمان و همچنین متحد آمریکا وارد اتحادیه اروپا شود و جایگاه این دو کشور و در کل اتحادیه اروپا را تنزل کند. فرانسه و آلمان نمی‌خواهند با وابستگی به ترکیه و آوردن ترکیه به اتحادیه اروپا، لهستان و مجارستان درگیری را شاهد باشند.
آذربایجان: از کاهش اهمیت ترانزیتی خود ناراحت است.
واکنش جمهوری اسلامی ایران در برابر سخنان اردوغان باید چگونه باشد.
حال این پرسش مطرح می شود که با این اوصافی که رسانه های مختلف اعم از مخالف و موافق از اردوغان می دهند واکنش ما در برابر این سخنان باید چگونه باشد؟ پاسخ این است که ما از سخنان ضد صهیونیستی اردوغان بسیار راضی و خشنود هستیم و از آن استقبال می کنیم ما نمی پذیریم که منشاء سخنان ضد صهیونیستی اردوغان مادی و فریب کارانه است و ما منشاء سخنان اردوغان و حادثه داووس را اراده الهی و جوشش خون شهدای مظلوم و کودکان بیگناه غزه می دانیم. اما ما نباید از سخنان ضد اسرائیلی اردوغان این نتیجه را بگیریم که باید هرچه سریع تر در طرح خط لوله نابوکو و ترانزیت گاز از خاک ترکیه شرکت کنیم. دولت اسلامگرای ترکیه قابلیت همکاری و نزدیک شدن را دارد اما نه در این زمینه چراکه این طرح به ضرر ما و به نفع انگلستان و آمریکا و عوامل آمریکا در اروپا چون مجارستان و لهستان و چک می‌باشد. ما نباید روابط سنتی و نزدیک ترکیه با انگلستان و مناسبات گسترده و استراتژیک نظامیان و جناح های لائیک ترکیه با اسرائیل و آمریکا را نادیده بگیریم. ما باید در موارد دیگری با ترکیه و حزب عدالت و توسعه روابط نزدیک و حسنه برقرار کنیم اما در مورد ناباکو نباید شتاب زده عمل کنیم.
منافع اتحاد گازی برای ایران
مقام معظم رهبری در دیدار با ایگور ایوانف، دبیر شورای عالی امنیت ملی روسیه پیشنهاد اتحاد گازی میان ایران و روسیه و همچنین ورود سایر کشورهای فروشنده گاز به این اتحاد را مطرح نمودند. مفید بودن این اتحاد گازی که از سوی ولی امر مسلمین حفظه الله تعالی مطرح شده است برای ایران بسیار ساده و روشن است و به قول معروف حساب دو دو تا چهار تا است. هر گاه فروشندگان کالایی با هم متحد باشند به ضرر خریداران است و هر گاه فروشندگان به جای اتحاد رقیب هم باشند به زیان فروشنده و به نفع خریداران خواهد بود. اگر کشورهای تولیدکننده گاز با هم متحدباشند می‌توانند خودشان قیمت را تعیین کنند و خریداران غربی را به قبول آن وادار نمایند. همچنین در اتحاد گازی امکان استفاده از اهرم فشار گازی در برابر فشارهای سیاسی و اقتصادی غرب وجود خواهد داشت.
بهترین تصمیم عدم فروش گاز و دادن ارزش افزوده به آن است
علاوه بر موارد فوق باید گفت فروش گاز در بلند مدت به سود کشورمان نخواهد بود چراکه ما میتوانیم این گاز را اولاً با راه اندازی نیروگاههای حرارتی به برق تبدیل کنیم و برق آن را با قیمت بسیار بالاتری صادر نمائیم. یا اینکه این گاز را به ذخائر و چاه های نفت تزریق کرده و به وسیله آن نفت و مواد قابل استفاده در فرایند های پالاشی و پترو شیمی استخراج نمائیم که در این روش گاز تزریقی دوباره قابل استحصال می‌باشد. با این کار علاوه بر کسب درآمد بالاتر، اشتغال زائی در بخش نیرو و رونق اقتصادی بسیار چشمگیری را در کشور شاهد خواهیم بود به طوریکه میتوان آنرا یک جهش صنعتی و اقتصادی دانست. باید از خود بپرسیم اروپا گاز ما را می خواهد چه کار کند؟ جز برای دادن ارزش افزوده به آن و فرختن آن کالای ساخته شده از گاز ایران به خودمان به قیمتی گزاف تر. چرا ما ثروت خودمان را به ثمن بخس به غربی ها بفروشیم و آنها آن را چند برابر کرده به خودمان برگردانند. جمهوری اسلامی ایران توان و تکنولوژی ساخت نیروگاه های حرارتی و همچنین تزریق گاز به ذخائر نفت را دارد لذا نباید به فکر صادرات گاز در دراز مدت و به میزان زیاد باشد. اگر هم ایران بخواهد گاز صادر کند باید به میزان کم و در کوتاه مدت و مقطعی باشد. روش صادرات آن هم باید همانگونه باشد که رهبر معظم انقلاب مطرح نمودند یعنی اتحاد فروشندگان گاز در صادرات.
میتوان در راستای فرامین رهبر معظم انقلاب این پیشنهاد را مطرح کرد که یک شرکت مشترک گاز میان ایران و روسیه تشکیل شود با مدیریت هر دو کشور به میزان سهمی از گاز که وارد این شرکت می کنند و با تواق کامل دو کشور گاز قیمت گذاری شود. شرکت مشترک گاز ایران و روسیه میتواند مدل و الگوئی برای تشکیل یک شرکت گاز مشترک دیگر میان ایران و قطر باشد که به دلیل مشاع بودن بهره برداری از حوزه پارس جنوبی برای هر دو کشور ایران و قطر رقابت شدیدی میان دوکشور برای استخراج و فروش هرچه گاز از این حوزه وجود دارد که عملاً به نفع غرب و به ضرر هر دو کشور ایران و قطر می‌باشد. در صورت تشکیل شرکت مشترک گاز ایران و روسیه، ما می توانیم از اهرم فشار روسیه برای گذاشتن قیمت بالاتر به گاز صادراتی کشورمان استفاده کنیم یعنی روسیه در زمستان به غرب فشار وارد میکند که قیمت گاز را بالا ببرد و چون ما باهم گاز را می فروشیم هر قیمتی که غربی ها مجبور به پرداخت آن شوند گاز ایران را نیز شامل خواهد شد.
پیشنهاد
1. ایران نباید در بلند مدت و به میزان زیاد گاز را صادر کند و باید به فکر ارزش افزوده دادن به گاز باشد از طیق ساخت نیروگاه های حرارتی برای تولید برق و یا تزریق گاز به ذخائر نفت چراکه فروش گاز در دراز مدت به هر قیمت بالائی هم که باشد چیزی جز ضرر نخواهد بود.
2.چنانچه به درآمد حاصل از صادرات گاز نیاز مبرم داشته باشیم و بخواهیم گاز صادر کنیم باید میزان صادرات کم و در کوتاه مدت باشد. همچنین باید تدابیری برای هماهنگی و همگرائی در عرضه گاز حتی المقدور با اکثر کشورهای صادرکننده گاز مانند قطر، ترکمنستان، قزاقستان، ازبکستان، لیبی، الجزایر و حتی بولیوی اتخاذ شود.تا منافع کشورهای گاز خیز در پرتو این اتحاد تامین شود.
3. علی رغم اینکه نابوکو منافع انگلستان، آمریکا و اروپا را در کاهش قدرت روسیه و متحدانش تامین می کند باید به این نکته هم توجه نمود که چنانچه ج.ا.ایران تصمیم بر صادرات گاز داشته باشد عدم مشارکت ما در نابوکو فقط به نفع روسها خواهد بود و ما را به مسیر ترانزیتی روسیه وابسته خواهد کرد. لذا ج.ا.ایران می تواند در نابوکو شرکت کند و منافع خود را هم تامین نماید. به این صورت که در تزریق گاز به ناباکو با دیگر صادر گنندگان گاز من جمله روسیه متحد عمل کند تا غرب نتواند به واسطه نابوکو ما را به رقابت در عرضه گاز بکشاند. موضع مناسب برای ما این است که اتحاد تولید کنندگان گاز در عرضه هماهنگ و با مقاطع زمانی غیر طولانی مانند یک سال، می تواند سبب افزایش ارزش گاز و به تبع آن وابستگی انرژیک غرب به تولید کنندگان شرقی شود. لذا مشارکت ما در نابوکو و دیگر طرح های انتقال انرژی نباید موجبات رقابت برای عرضه گاز را فراهم کند و ناقض اتحاد گازی باشد.