صفحه نخست >>  عمومی >> آخرین اخبار
تاریخ انتشار : ۰۷ تير ۱۳۸۸ - ۱۱:۵۳  ، 
کد خبر : ۹۸۲۳۸

وقتی انسانیت رنگ می‌بازد!


جنگ افزارهای شیمیایی از جمله قیر،روغن های مختلف، نفت، آتش یونانی، اسیدهای مختلف، آرسنیک ها و غیره از دوران بسیار قدیم مورد مصرف قرار گرفته اند. مثلا «اسپارتان» ها در جنگ «پله پونز»( سال های 404 تا 431 قبل از مسیح) از اسیدهای گوگردی از جمله «دی اکسیدسولفور» استفاده می کردند.
در جنگ جهانی اول بود که برای اولین بار جنگ افزارهای مدرن شیمیایی، به ویژه توسط آلمان ها، ساخته و مورد مصرف قرار گرفتند. این اعمال با اسیدپاشی و پخش ساده گازهای کشنده شروع شدند تا اینکه بعدها بتوانند با پرتاب این مواد به راه دور، نفرات بیشتری از سربازان دشمن را نابود کنند. آلمان ها پیوسته پیشرو این صنعت بوده و همچنان هستند. البته آمریکا، فرانسه، هلند و برخی از کشورهای دیگر نیز در این امر شریک بوده اند.
نخستین بار در جنگ جهانی اول، این نوع جنگ افزار به کار برده شده است. در جنگ جهانی دوم کاربرد چندانی نیافته است اما در جنگ با ویتنام، نیروهای آمریکایی آن را بسیار گسترده به کار می برده اند که بمب های آتش زای ناپالم (اغلب بنزین ژلاتینه شده تا به هدف بچسبد و بهتر بسوزاند) معروف ترین آن ها به شمار می رود.
در واقع بمب های شیمیایی سه نوع جامد،مایع و گاز دارند. از حالت جامد آن در ارتفاعات و در مناطق برفی استفاده می شود و این گونه بمب ها با آب شدن برف در آن حل شده و پایین می آیند و در نهایت افراد زیادی را مسموم می کنند. از انواع مایع آن برای حل کردن در آب رودخانه ها و منابع استفاده می کنند. نوع گازی آن نیز از بقیه انواع آن پرکاربردتر است و در مناطق مختلف (بیشتر مکان های وسیع و باز) استفاده می شود.
با توجه به اینکه جنگ افزارهای شیمیایی مانند بمب های اتمی و میکروبی در رده سلاح کشتار جمعی رده بندی می شود، کوشش نیروهای ضدجنگ و صلح خواه و سازمان های مدنی و شهروندی همواره برای ممنوع ساختن آن ها بوده است. در این راستا 137 دولت در سال 1993 پیمانی را امضا کردند که تکامل، تولید و انبارکردن جنگ افزارهای شیمیایی را ممنوع می کرد و از دولت ها می خواست در یک دوره 10 ساله، یعنی تا سال 2003، همه جنگ افزارهای شیمیایی انبار شده را نابود سازند.
البته این تصمیمات در حالی شکل گرفت که در سال های تجاوز عراق به خاک ایران، رژیم بعث از سلاح های شیمیایی به طور گسترده استفاده کرد و گویا در آن ایام که جنازه های زیادی بر اثر مسمومیت با گازهای شیمیایی بر روی زمین افتاده بودند، نیروهای ضد جنگ و صلح خواه و سازمان های مدنی و شهروندی و به ویژه سازمان ملل متحد همه در خواب بودند.
هرچند توسل عراق به سلاح شیمیایی به طور محدود از زمان آزادسازی خرمشهر بوده است اما می توان کاربرد گسترده آن را پس پیروزی های بزرگ ایران و شکست نیروهای عراقی به ترتیب در عملیات های والفجر 2، والفجر 4، خیبر و بدر دانست.
در عملیات والفجر 2، عراق در دو مرحله در بمباران های هوایی خود در اطراف پادگان حاج عمران از گاز خردل استفاده کرد که در نتیجه آن حدود 100 نفر به شدت مجروح شدند. افرادی را که در تهران معاینه شدند همگی بهبود یافتند. در عملیات والفجر 3، عراق از گاز شیمیایی استفاده نکرد و بر عکس در عملیات والفجر 4، به طور وسیعی مجدداً گاز خردل را علیه نیروهای ما به کار برد که بدین ترتیب، حدود بیست تن شهید شدند. عراق همزمان با این عملیات در بسیاری از شهرها و روستاها نیز از گلوله های توپ و بمب های شیمیایی استفاده و تعدادی از مردم غیر نظامی را شهید و مجروح کرد.
در عملیات خیبر نیز همانند عملیات های گذشته چند روز پس از تصرف جزیره و پیشروی نیروها، بمباران های وسیع شیمیایی آغاز شد. این بمباران ها نخست در منطقه پشتیبانی (شط علی) صورت گرفت و سپس به تدریج تمام جزیره را در برگرفت. این در حالی بود که توپخانه شیمیایی دشمن نیز به شدت کار می کرد. برای نمونه تنها در یکی از این روزها بیش از صد بمب خردل پرتاب شد که هر یک از آنها حاوی بیش از چهل لیتر مایع خردل بود که پس از انفجار، بخار می شد و چند کیلومتر را آلوده می کرد.
از تاریخ 7/12/62 تا 27/12/62 عراق همچنان گاز خردل را علیه نیروهای ما به کار می گرفت. در دوم اسفندماه سال 1362 رژیم بغداد برای نخستین بار در تاریخ جنگ های دنیا از گاز اعصاب استفاده کرد.این گاز در جنگ اول جهانی هنوز کشف نشده بود و در جنگ دوم نیز آلمان ها پس از تهیه این گاز از به کار گیری آن خودداری کردند.در مجموع، عراق سه حمله هوایی برای به کارگیری عامل اعصاب در روزهای 27 و 30 اسفندماه سال 1362 در منطقه «جفیر»، «پاسگاه شهید برزگر» و جزیره مجنون انجام داد و از آغاز عملیات تا آن تاریخ که با آن همه بمب و گلوله توپ حاوی عامل خردل کلاً ما در حدود 1500 نفر مجروح داشتیم؛ با مصرف مقدار کمی از گاز اعصاب حدود 850 نفر از رزمندگان اسلام مجروح شدند.
به هر حال عراق تا آغاز عملیات بدر دیگر از گاز اعصاب استفاده نکرد اما مصرف گاز خردل را همچنان ادامه داد. در تاریخ 21 فروردین ماه سال 1363 عراق شاید برای نخستین بار استفاده از گازهای خفه کننده (احتمالاً از نوع کلرپیکرین) را با بهره گیری از بمب های قابل پرتاب از هواپیما آغاز کرد؛ حمله ای که بیش از500 نفر را مجروح کرد.
در کل در عملیات خیبر بر اثر حملات شیمیایی بیش از سه هزار و 500 تن مجروح و 70 تن شهید داشتیم. این در حالی بود که تعداد زیادی بمب و گلوله عمل نکرده به دست آمد که ایراد آنها نقص در فیوز بود.
در عملیات بدر، دشمن از همان ابتدای عملیات بمب ها و گلوله های توپ حاوی مواد شیمیایی، به ویژه گاز اعصاب را در سطح گسترده تر نسبت به عملیات خیبر به کار برد؛ چراکه در عملیات پیشین نتیجه خوبی گرفته بود. در واقع این بار عراق برخی از گازها را با بهره گیری از هواپیما به صورت سمپاشی از ارتفاع بالا روی جزیره پخش می کرد.
باید یادآور شد که در این عملیات گاز خردل به طور بسیار محدودی به کار گرفته شد. نکته در خور توجه دیگر در مورد این عملیات آن که دشمن برای نخستین بار در جنگ با ما و نیز برای سومین بار در طول جنگ های دنیا (دو بار نخست در جنگ جهانی اول ) از مشتقات سیانور استفاده کرد. همچنین، عامل دیگری که به مقدار زیاد در عملیات بدر به کار رفت، یک عامل خارش زا بود که تکنیک های ما نیز توانایی مقابله با آن را نداشتند. تنها عوارض این گاز خارش و قرمز شدن پوست بود.
بعد از این چهار نوع گاز که اشاره شد، دشمن از یک نوع گاز دیگر استفاده کرد که هیچ یک از نشانه های بالینی آن با گازهای قبلی مطابقت نداشت و ظرف 24 ساعت نخست دو تن از رزمندگان را شهید کرد. البته این گاز بسیار محدود به کار گرفته شد. همچنین دشمن در همان روز نخست عملیات بدر، به مقدار زیاد از بمب های فسفری استفاده کرد و با انجام چند حمله با گاز اعصاب و سیانور باعث شد حدود دو هزار نفر از نیروهای ما به پشت جبهه تخلیه شوند، گاز سیانور در مدت دو دقیقه برخی از رزمندگان را شهید کرد.
بهداری سپاه در فاصله عملیات خیبر تا بدر، به مطالعه پرداخت و روش های نوین درمان مجروحان را بررسی کرد و نتیجه گرفت که باید درمان مجروحان شیمیایی و میکروبی از همان اورژانس های خط مقدم آغاز شود. از این رو تعدادی از پزشکیاران آموزش دیده را در اورژانس ها، بیمارستان های صحرایی و مرکز درمانی مستقر کرد که خوشبختانه درمان مجروحان را به خوبی انجام دادند و تقریباً می توان گفت تمامی مجروحان (حتی با حال اغما یا وقفه تنفسی) در صورت رسیدن به اورژانس ها، بهبود می یافتند.
علت شهادت بیشتر شهیدان ما در عملیات بدر، به علت آلوده شدن به گاز سیانور بود که حتی فرصت ماسک گذاری را به رزمندگان نداد. در این عملیات جمعا حدود 20 تا30 تن شهید شیمیایی داشتیم که حدوداً پنج مورد مربوط به گاز اعصاب، دو مورد یک عامل مشکوک و سایر موارد به گاز سیانور مربوط بوده است.
تنها در تاریخ 23/12/63 تا 25/12/63 که بیشترین حملات شیمیایی صورت گرفت، حدوداً 1500 مجروح شیمیایی گاز اعصاب و سیانور به پشت جبهه تخلیه شدند که 800 نفر مجروح بدحال در بین آنان وجود داشت. از این میان، 250 نفر در حالت اغمای کامل بودند که برخی، حتی نفسشان نیز قطع شده بود و کف از دهانشان خارج می شد. با وجود این، از گروه مزبور هیچ کسی شهید نشد و همگی با هوشیاری کامل و حال عمومی تقریباً خوب مرخص شدند.
کل مجروحان بدحال در عملیات خیبر ـ که طی آن عراق بیش از یک ماه از سلاح های شیمیایی استفاده کرد ـ حدود هزار نفر بود، در حالی که در عملیات بدر پس از درمان اولیه تعداد آن بیش از20 تا 30 مورد نبود. با بررسی ساده ای متوجه می شویم که دشمن در استراتژی خود در استفاده از سلاح های شیمیایی به تدریج، تغییراتی داده و پیشرفت هایی را بدست آورده بود. در ضمن، باید یادآور شد برخلاف عملیات خیبر که تعدادی بمب عمل نکرده در اختیار ما قرار گرفت در عملیات بدر، تمامی گلوله ها و بمب های شیمیایی دشمن عمل کرد و حتی یک مورد گلوله عمل نکرده بر جای نماند.
اقدام دیگر عراق در تاریخ هشتم تیرماه سال 66 صورت گرفت که چهار نقطه از شهر سردشت را مورد حمله شیمیایی قرار داد و بر اثر این حملات هشت هزار نفر مصدوم شدند و بالغ بر 130 تن جان باختند و شهر سردشت به عنوان نخستین شهر قربانی تسلیحاتی شیمیایی در جهان بعد از هیروشیما شناخته شد. در فروردین و اردیبهشت همان سال نیز هشت روستای کردنشین در شمال عراق و 16 روستای دیگر در شرق استان اربیل و شمال سلیمانیه هدف حمله قرار گرفت. اما حکومت عراق در ددمنشانه ترین اقدام جنگی، شهر کردنشین حلبچه را در 27 اسفندماه 66 مورد هدف بمباران شیمیایی قرار داد که بیش از پنج هزار کودک و زن و مرد کرد در این حمله ناجوانمردانه جان خود را از دست دادند.

نظرات بینندگان
آخرین مطلب
ارسال خبرنامه
برای عضویت در خبرنامه سایت ایمیل خود را وارد نمایید.
نشریات