مقدمه: اسلام در طول قرن‌ها برای مسلمانان آیین زندگی، کمال و اعتبار فراهم آورده‌ است که باعث تردید هیچ مؤمنی نشده ‌است اما حقیقت آن است که پیروان این دین از گروه‌های متکثر، متنوع و غیرمتحد، آن هم در جغرافیای سیاسی بسیار گسترده‌ای، تشکیل شده‌‌اند. این از آن رو است که مسلمانان درک یکپارچه‌ای از دین خود ندارند، زیرا گروه‌های مختلف مسلمانان آموزه‌های قرآنی و احادیث نبوی را به گونه‌های متفاوت تفسیر کرده‌اند. واژه «اسلامگرایی» نیز که برای تمییز قائل شدن میان جریان‌های گوناگون اسلامگرا از نگرش‌های مدرن و غربگرا به کار برده می‌شود هیچ‌گاه معرف جریانی یکدست و یکپارچه نبوده ‌است و به دلیل وجود گرایش‌های مختلف و گاه متعارض در درون آن، امکان جمع کردن تمام ‌این گرایش‌ها تحت مفهومی ‌واحد وجود ندارد.گفتمان‌های اسلامگرا، عمدتاً خواهان جایگزینی وضع موجود با وضع مطلوب بر اساس آموزه‌های اسلام، آن هم در تمام ‌ابعاد آن هستند. این نگرش را باید در چارچوب گفتمان اسلام سیاسی بررسی کرد. مطابق چنین نگرشی دین، صرف اعتقاد نیست بلکه ‌ابعادی فراگیر دارد که تمام عرصه‌های حیات آدمی ‌را در بر می‌گیرد. نکته مهمی‌ که نباید از آن غفلت شود این است که ‌اسلام سیاسی، به معنای آن نوع نگرش به اسلام است که برخلاف اسلام سکولار قائل به‌ ایفای نقش در جامعه و سیاست است و در درون خود گرایش‌های گوناگون و بعضاً متضاد دارد؛ نظیر انقلابی، احیاگر، انتقادی، اصلاح‌طلب، سنتی، مدرن، پاک دینی و سلفی- تکفیری. یکی از این جریان‌های مهم، اسلامگرایان سلفی- تکفیری هستند که با شعار بازگشت به‌ اسلام ناب و احیای اندیشه ‌اسلامی‌ و سیره سلف، داعیه کسب قدرت سیاسی و حکومت بر تمام سرزمین‌های اسلامی‌ را دارند؛ جریانی که‌ اگرچه ریشه در تاریخ اولیه‌ اسلام دارد، در دوران اخیر و عصر کنونی بیش از پیش فعال شده ‌است. امروز‌ امواج بی‌سابقه و رو به رشد سلفی‌گری، بویژه با رویکرد تکفیری و جهادی، به عنوان یک واقعیت نوظهور، جای تأمل و تعمق بسیار دارد. از این رو، این جستار می‌کوشد با نگاه ریشه‌ای، به معرفی و واکاوی مبانی اندیشه‌ای اسلام سلفی-تکفیری بپردازد. بر این اساس، مطالب مقاله به 2 بخش تقسیم می‌شود؛ در بخش نخست، نگاهی به سیر تاریخی جریان‌های قشری‌نگر و ظاهری‌مسلک که آبشخور فکری اسلام سلفی- تکفیری به شمار می‌روند، خواهیم داشت و در بخش دوم به شکلی مبسوط، مبانی اندیشه‌ای این جریان را در 2 سمت معرفت‌شناسی و انسان‌شناسی بررسی خواهیم کرد.