مقدمه: انگلستان از هیچ کوششی برای حفظ و حمایت از هندوستان به عنوان ستون اصلی امپراتوری استعماری خود، فروگذار نمی‌‌کرد. از آن جمله نه تنها کمربندی از کشورهای قرنطینه در اطراف هندوستان ایجاد کرده بود، بلکه راه‌های سوق‌الجیشی مهمی را هم که به این سرزمین ختم می‌شد، تحت کنترل خویش درآورده بود. تسلط و کنترل راه‌های زمینی و دریایی منتهی به هندوستان فقط به معنی حفظ امنیت مرزهای هندوستان نبود، بلکه از نظر اقتصادی نیز منافع عظیمی را برای امپراتوری استعماری انگلستان با خود به ارمغان می‌آورد. به علاوه وجود موادی مانند نفت نه تنها منبع درآمدی عظیم برای این کشور تشکیل می‌داد بلکه دستیابی به نفت این منطقه، حفاظت از راه‌های سوق‌الجیشی را نیز تسهیل می‌‌کرد، زیرا نیروی دریایی انگلستان بدون دغدغه خاطر می‌توانست از نفت ارزان و فراوان خلیج‌فارس استفاده کند. این پژوهش به بررسی سیاست انگلستان در ایران به هنگام جنگ دوم جهانی می‌پردازد. محورهای اصلی این پژوهش عبارت است از: 1- چگونگی روابط با انگلستان و برنامه‌های تبلیغاتی آن در ایران 2- ارزیابی نفوذ و تسلط انگلستان با تکیه بر اهمیت اقتصادی ایران در جنگ دوم جهانی 3- نقش انگلستان در ایجاد قحطی و بحران غذایی 4- بی‌اعتمادی و انزجار مردم نسبت به سیاست انگلستان و تأثیر آن در ملی کردن صنعت نفت.

مقدمه: آنچه‌ معمولاً‌ با شنیدن‌ نام‌ دکتر مصدق‌ به‌ ذهن‌ متبادر می‌شود، ملی‌ شدن‌ صنعت‌ نفت‌ و خارج‌ شدن‌ آن‌ از دست‌ چپاولگران‌ انگلیسی‌ است اما اینک‌ می‌خواهیم‌ بررسی‌ کنیم‌: 1- آیا مرحوم‌ دکتر مصدق‌ که‌ بیش‌ از 90 سال‌ عمر کرد در تمام‌ دوران‌ زندگی‌ سیاسی‌ خود، مبارزی‌ علیه‌ استبداد و امپریالیسم‌ بوده‌ و در همین‌ راستا عمل‌ می‌کرده‌ است؟! و آیا درون‌ نظام‌ حاکم‌ و وابسته‌ عمل‌ می‌کرده‌ یا علیه‌ نظام‌ به‌ فعالیت‌ سیاسی‌ اشتغال‌ داشته‌ است؟ 2- آیا واقعاً‌ ملی‌ شدن‌ صنعت‌ نفت‌ ایران، کار دکتر مصدق‌ بود و او رهبری‌ نهضت‌ ملت‌ ایران‌ را در این‌ حرکت‌ ضدامپریالیستی‌ بر عهده‌ داشت‌ یا بر موجی‌ سوار شد که‌ قبل‌ از او توسط‌ رهبران‌ مذهبی‌ و ملی‌ دیگری‌ ایجاد شده‌ بود؟ 3- با توجه‌ به‌ اینکه‌ نهضت‌ ملی‌ شدن‌ صنعت‌ نفت، حرکتی‌ استقلال‌‌طلبانه‌ و ضدبیگانه، بویژه‌ ضدسلطه‌ انگلیس‌ بوده‌ است‌ آیا اصولاً‌ دکتر مصدق‌ در طول‌ زندگی‌ سیاسی‌ خود دارای‌ چنین‌ مواضعی‌ علیه‌ نفوذ اجنبی‌ بویژه‌ انگلیس‌ در ایران‌ بوده‌ است‌ یا خیر؟ 4- در ملی‌ شدن‌ صنعت‌ نفت‌ آیا براستی‌ دکتر مصدق‌ بر حرکت‌ توده‌ای‌ و مردمی‌ تکیه‌ داشته‌ و مردم‌ را اساس‌ مبارزات‌ سیاسی-‌ اجتماعی‌ خود می‌دانسته‌ است؟! 5- آیا دکتر مصدق‌ در شیوه‌ زندگی‌ سیاسی‌ خود دموکرات، لیبرال‌ و ملی‌ بود و اصولاً‌ با توجه‌ به‌ برخورداری‌ از تحصیلات‌ عالیه‌ و زندگی‌ در غرب، دارای‌ نوشته‌ها و تقریراتی‌ در این‌ زمینه‌ که‌ بتواند الگو و راهنمای‌ پیروان‌ خود قرار گیرد، هست و به‌ عبارت‌ دیگر آیا دکتر مصدق‌ صاحب‌ مکتب‌ خاصی‌ در زمینه‌ اندیشه‌ سیاسی‌ است؟ بررسی‌ زندگی‌ سیاسی‌ دکتر مصدق‌ در ادوار مختلف‌ و در شرایط‌ سیاسی- اجتماعی‌ متفاوت،‌ بسیاری‌ از حقایق‌ و واقعیت‌های‌ مربوط‌ به‌ ایشان‌ را روشن‌ خواهد کرد و بدین‌ منظور زندگی‌ سیاسی‌ دکتر مصدق‌ را در 3 دوره‌ تاریخی‌ معین‌ مورد بررسی‌ و تجزیه‌ و تحلیل‌ قرار می‌دهیم‌ و سعی‌ خواهیم‌ کرد با مروری‌ بر عملکرد وی‌ در هر دوره،‌ پاسخ‌ به‌ این‌ سوالات‌ را دریابیم. این‌ سه‌ دوره‌ عبارت‌ خواهند بود از: 1- دوره‌ قاجار، از زمان‌ سلطنت‌ ناصرالدین‌ شاه‌ تا سقوط‌ احمد شاه‌ 2- دوره‌ دیکتاتوری‌ رضاخانی، از کودتای‌ 1299 تا شهریور 1320 3- دوره‌ حکومت‌ محمدرضا از آغاز سلطنت‌ تا کودتای‌ 28 مرداد 32.

مقدمه: امروز در شرایطی برابر اوضاع متشنج خاورمیانه ایستاده‌ایم که داعش آخرین پایگاه خود را در عراق از دست داد. نفوذ این گروه در این منطقه پرحادثه دیگر همچون گذشته نیست و با ائتلاف ارتش عراق، کردها، ایران و روسیه شاهد افول قدرت شیطانی این گروه هستیم. با این حال و از نظر نگارنده نبایستی به فتوحات اخیر امیدوار شد، چرا که داعش و گروه‌هایی نظیر آن، بر سرزمین‌ها حکومت نمی‌کنند، بلکه در اندیشه‌ها نفوذ می‌کنند. از این‌رو بیش از آن‌که بر وجوه سیاسی این جریان یا جریاناتی نظیر آن تمرکز کرد، بایستی ریشه‌های فکری آن‌را مورد بحث و مداقه قرار داد. از این رو در این مجال قصد داریم تا به لحاظ نظری به تحلیل، تبیین و علل رشد و گسترش گروه‌های افراطی و معرفی و بازشناخت مهمترین گروه‌های بنیادگرایی که در دو دهه اخیر خاورمیانه و جهان را در توحش فروبردند، بپردازیم.