مقدمه: انقلاب اسلامی سال 1357 در عرصه سیاست خارجی نیز مانند سایر عرصه‌ها، تحولی بنیادین به همراه آورد. اساس سیاست خارجی و هویت انقلاب ایران بر شعار «نه شرقی، نه غربی، جمهوری اسلامی» استوار و بنا شد که همین شعار مبنای تعریف سیاست خارجی قرار گیرد. اگرچه تحولاتی که بعدها در سال‌های اولیه و بویژه پس از قضیه گروگانگیری در سفارت امریکا روی داد باعث شد تا رویکرد سیاست خارجی جنبه تهاجمی به خود گیرد، اما پس از جنگ تحمیلی عراق علیه ایران به سمت عملگرایی تغییر مسیرجدی داد. آنچنان که مناسبات خارجی ایران پس از پایان جنگ وارد مرحله‌ای شد که سعی داشت از روند دشمن تراشی‌های قبلی فاصله بگیرد و تعریف جدیدی از رویکرد استقلال خواهی انقلاب ارائه کند. با سید جلال دهقانی فیروزآبادی، استاد دانشگاه و صاحبنظر مسائل بین‌الملل به مناسبت فرارسیدن چهل سالگی انقلاب اسلامی گفت‌و‌گو کردیم. او معتقد است جمهوری اسلامی ایران رویکرد تحول گرایانه‌ای در سیاست خارجی‌اش داشته است که با گذر فراز و فرودهایی، پایه‌گذار تعامل سازنده با بازیگران عرصه بین‌المللی شده است.

مقدمه: طرح بحث گفت‌و‌گوی ملی مدت‌هاست از سوی چهره‌های اصلاح‌طلب و حامی دولت مطرح می‌شود. موضوعی که برای اولین بار از سوی بهزاد نبوی با عنوان «صلح دوفاکتو» مطرح شد و بازخورد‌های متفاوتی از سوی چهره‌های سیاسی به همراه داشت. دو هفته پیش و بعد از وقوع ناآرامی‌های اخیر در ایران اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهوری از لزوم توجه و حرکت به سمت گفت‌و‌گوی ملی سخن گفت. اما گفت‌و‌گوی ملی چه الزاماتی دارد؟ برای بررسی این موضوع به سراغ بهزاد نبوی فعال سیاسی اصلاح‌طلب و از طراحان بحث گفت‌و‌گوی ملی رفتیم تا الزامات گفت‌و‌گوی ملی را به بحث بگذاریم. نبوی معتقد است که جناح‌های سیاسی باید به زبانی مشترک در بحث منافع ملی برسند و گفت‌و‌گو را با یکدیگر آغاز کنند. مشروح گفت‌و‌گوی «ایران» با بهزاد نبوی در ادامه می‌آید:

مقدمه: در آستانه چهلمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی، ایران با چالش‌هایی از جمله در حوزه‌های سیاسی و اقتصادی روبه‌روست. چالش‌هایی همچون چگونگی شفاف‌سازی بودجه، وجود رانت و فساد اقتصادی و... که برخی چاره‌شان را در اصلاح ساختار جست و جو می‌کنند و دیگرانی در بهبود عملکرد کارگزاران. اختلاف دولت و مجلس بر سر کلیات لایحه بودجه 97 و مخالفت ابتدایی نمایندگان مجلس دهم با کلیات که در تاریخ مناسبات مجلس و دولت در سال‌های پس از انقلاب سابقه نداشته است، بهانه‌ای شد تا با فرهاد درویشی از اساتید علوم سیاسی دانشگاه بین‌المللی امام‌خمینی درباره ماهیت حقوقی و ساختاری این مسأله و نیز ارزیابی او از ضرورت‌های مبتنی بر اصلاح برخی ساختارهای حقوقی- سیاسی پس‌از گذشت 4 دهه از انقلاب بپردازیم.

مقدمه: «کاهش نفوذ روحانیت میان مردم» مدت‌‌هاست از سوی روحانیونی چون آیت‌الله شبیری زنجانی، آیت‌الله آملی لاریجانی، مسیح مهاجری، سید مهدی طباطبایی و... مطرح شده است؛ طیفی از روحانیون از جمله آیت‌الله ممدوحی عضو ارشد جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، تغییر رابطه مردم و روحانیون را نمی‌پذیرد و معتقد است تنها از هیجان روابط کاسته شده است. حسین موسوی تبریزی دبیر مجمع محققین و مدرسین حوزه علمیه قم در گفت‌و‌گو با «ایران»، ضمن تأیید کاهش نفوذ روحانیت، دلایل این دگرگونی را مطرح می‌کند. او همچنین برخی موضوعات از جمله ورود زنان به ورزشگاه یا وزارت زنان را تصمیماتی می‌داند که باید از سوی حاکمیت و یک بار برای همیشه اتخاذ شود تا مسئولیت آن به دوش روحانیون نیفتد. موسوی تبریزی همچنین با انتقاد از روحانیونی که «هیجان» ورزشگاه را برای زنان مناسب نمی‌داند، معتقد است گناه و تخلف در هر جایی اعم از مسجد و حسینیه و کلاس قرآن هم می‌تواند اتفاق بیفتد. رئیس اسبق خانه احزاب ایران در خلال گفت‌و‌گو برای نخستین بار از دو نامه‌ای خبر می‌دهد که به امام(ره) نوشته شد. نامه اول از سوی «انقلابی»‌هایی که با انتقاد از نوگرایی و روشن‌بینی‌های اجتهادی امام(ره)، به بنیانگذار جمهوری اسلامی می‌گویند اگر چند سال دیگر در رأس حکومت باشد چیزی از دین باقی نمی‌ماند و نامه دوم که در روزهای منتهی به پایان جنگ از سوی آیت‌الله منتظری نوشته می‌شود. پاسخ امام به این دو نامه، همچنین دیدگاه سید حسین موسوی تبریزی را درباره حضور زنان در ورزشگاه و وزارت زنان را در زیر می‌خوانید.

مقدمه: پرداختن به مسأله گفت‌وگوی ملی این روزها به یک موضوع داغ در رسانه‌های ایران تبدیل شده است. اصلاح‌طلبان از ضرورت آن می‌نویسند و اصولگرایان اما نسبت به این گفت‌وگو‌ها نظرات مختلفی دارند. اما نکته اصلی اینجاست که هنوز این دو طیف سیاسی به هدف و نقطه‌ای برای آغاز این گفت‌وگو‌ها دست پیدا نکردند. از سویی برخی از اصولگرایان تعبیرهای خاصی برای طرح گفت‌وگوی ملی از سوی اصلاح‌طلبان به کار می‌برند و طرح این موضوع را یک حربه برای ورود به قدرت می‌دانند. آذر منصوری، فعال سیاسی اصلاح‌طلب و عضو شورای مرکزی حزب اتحاد ملت ایران در گفت‌وگو با «ایران» به برخی از این شائبه‌ها پاسخ داد.

اشاره:بخش‌هايي از مصاحبه سرگئي ريابکوف معاون وزير خارجه روسيه با خبرگزاري تنسنيم حول محور اقدامات منفي آمريکا در قبال برجام را در شماره پيش خوانديم.ادامه اين گفتگو را در اين شماره از نظر مي‌گذرانيد:

اشاره: معاون وزير خارجه روسيه با بيان اينکه اقدامات آمريکا با روح و متن برجام ناسازگار است، مي‌گويد که واشنگتن با طولاني کردن موضوع «بررسي سياست‌ها در قبال ايران»، دنيا را به گروگان گرفته است. «سرگئي ريابکوف»، معاون وزير خارجه روسيه در آستانه سالگرد برجام به تهران سفر کرد تا با مقامات ايراني ديدار و گفتگو کند. آقاي ريابکوف در طول اين سفر در تهران به گفتگو با خبرنگاران سياست خارجي خبرگزاري تسنيم پرداخت. وي در اين گفتگو علاوه بر برجام به موضوعاتي در خصوص سوريه، تنش با آمريکا، حمله موشکي سپاه پاسداران انقلاب اسلامي به ديرالزور سوريه، تنش قطر با کشورهاي شوراي همکاري خليج فارس پرداخت. مشروح اين مصاحبه به شرح زير است .

اشاره: ‌در بازار داغ انتقادات به برخی اصلاح‌طلبان از ادعای امنیتی بودن آن‌ها گرفته تا اتهام فساد و آقازاده‌پروری، به سراغ فیض‌الله عرب‌سرخی رفته‌ایم. مردی که شاید این روزها در کنار بعضی دیگر از دوستانش مورد هجمه است. این فعال اصلاح‌طلب در این مصاحبه با تایید این که شاید خیلی از اصلاح‌طلبان امروز که منتقد نگاه‌های امنیتی هستند، ابتدای انقلاب خودشان امنیتی بوده باشند، بین فعالیت امنیتی در اوایل انقلاب با امروز فرق می‌گذارد و می گوید: جنس نگاه ما تغییر نکرده است. او در مصاحبه با شفقنا از زندگی و افکارش و تکامل و تغییرش می‌گوید. انتقادات به عملکرد اصلاح‌طلبان و ائتلاف‌هایشان را پاسخ می‌دهد و درباره فساد و رانت حرف می‌زند.

مقدمه: آیت‌الله ‌بیات زنجانی در گفت و گویی به بیان نقش مهم آیت‌الله هاشمی ‌رفسنجانی در حوادث انقلاب و نزد امام خمینی(س) پرداخت. متن این گفت‌وگو به شرح زیر است:

اشاره: «آمریکایی‌ها چه کسی را می‌ترسانند.» این را معاون سیاسی دفتر رئیس جمهور روحانی می‌گوید، وقتی که می‌خواهد سخنان اخیر ترامپ را تحلیل کند:«ایران خود را برای بدترین حالت آماده کرده است». عصر دومین سالگرد تصویب برجام فرصتی کوتاه برای خبرگزاری دانشجویان ایران فراهم شد تا در طبقه دوم یکی از اتاق‌های مجموعه نهاد ریاست جمهوری بتواند با مجید تخت روانچی که چند ماهی است از سی تیر به پاستور نقل مکان کرده گفت‌وگو کند، عضو سابق تیم مذاکرات هسته‌ای این روزها حوزه کاری‌اش گسترده تر از مباحث سیاست خارجی شده و فعل و انفعالات حوزه داخلی را نیز پیگیری می‌کند: «از اینکه بخواهیم وارد فاز خروج از برجام شویم، استقبال نمی‌کنیم، اما برنامه‌ریزی‌های لازم را انجام داده‌ایم که جزئیات آن در زمان لازم اعلام خواهد شد». ایسنا با مجید تخت روانچی، درباره وضعیت اقتصادی پس از برجام هم صحبت کردیم. او همچنان به سرمایه گذاری شرکت‌های بزرگ اروپایی از جمله شرکت‌های بین‌المللی نفتی در ایران امیدوار است و معتقد است، در توافق خرید هواپیما از شرکت ایرباس، تغییری رخ نداده است: «من در موضوع خرید هواپیماها تحول جدیدی مشاهده نمی‌کنم.» مصاحبه را که بخوانید دلایل احتمال تاخیر در قرارداد ایرباس و کندی همکاری بانک‌های بزرگ اروپایی با ایران برایتان روشن می‌شود، چرا حدود 20 میلیارد دلار پول نفت ایران هنوز از طرف چپنی‌ها به ایران تحویل نشده است؟ موضع اروپایی‌ها در صورت خروج آمریکا از برجام چیست؟ توافق مهم ایران و ایتالیا قبل از تصمیم اخیر ترامپ چه بود؟

مقدمه: وقتی ازحجت‌الاسلام والمسلمین غلامرضا مصباحی مقدم پرسیده شد که چرا برخی از مردم بسیاری از گرفتاری‌ها به خصوص مشکلات اقتصادی را از چشم روحانیون می‌بینند، گفت: باید از مردم خواست که دوباره برگردند و با توجه به قلمرو مسئولیت‌های روحانیت اظهار نظر کنند. برخی معتقدند که این کشور در دست روحانیت است، رهبری نظام، رییس قوه قضاییه، رییس خبرگان رهبری و رییس جمهور (البته این مورد به انتخاب مردم) روحانیون هستند، اما اگر از این جایگاه‌های رسمی‌و حضور روحانیون بگذریم، اداره امور کشور دست روحانیون نیست. این عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام قدرت و بیشتر درآمدهای کشور را در دست دولت می‌داند و می‌گوید که عده‌ای بی‌خود می‌گویند که دست دولت خالی است. چون در حال حاضر رییس‌جمهور فردی روحانی است، مردم مشکلات اقتصادی را به روحانیت مرتبط می‌کنند، در دوره آقای احمدی نژاد هم که ریاست جمهوری شخصی بود، باز هم مردم گرفتاری‌ها را از چشم روحانیت می‌دیدند، ولی باید گفت این نگاه مردم هم درست و هم نادرست است. زمانی درست است که رهبری از انجام وظایف خود کوتاهی کرده باشد و می‌بینیم که کوتاهی صورت نگرفته است، نادرست هم زمانی است که کار دست رهبری نیست و عده ای به پای رهبری و روحانیت می‌اندازند. مساله ای که حتما باید برای مردم تبیین شود این است که رهبری از نظر قانون اساسی مجاز به ورود در امور اجرایی اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی نیست به عبارت دیگر سیاست گذاری با رهبری است، اما اجرا با رهبری نیست. شخص رهبر اهداف نظام را می‌داند و تبیین می‌کند و برای آن سیاستگذاری می‌کند، اما اگر این سیاست‌ها اجرایی و عملیاتی نشد، دیگر نمی‌توان به گردن رهبری گذاشت، نمی‌توان از رهبری انتظار و توقع داشت چون این مسئولیت به عهده ایشان سپرده نشده است. پس بازخواست از رهبری باید در حیطه وظایف ایشان باشد. متن گفت وگوی شفقنا با حجت الاسلام والمسلمین مصباحی مقدم را می‌خوانید:

مقدمه: تحریم، جنگ و دعواهای سیاسی اغلب با این بهانه اتفاق می‌افتد که حقوق بشر در گوشه‌ای از دنیا و توسط دولتی نقض شده است و گاه این حمایت منجر به نقض وسیع‌تر حقوق بشر می‌شود که این سوال را در پی دارد که به راستی چالش‌های حقوق بشری چیست و آیا اجرای حقوق بشر ضمانت اجرایی دارد یا نه؟ دکتر حسین میر محمد صادقی، استاد حقوق می‌گوید: در شورای حقوق بشر سازمان ملل این دولت‌ها هستند که تصمیم می‌گیرند و طبعا دولت‌ها بر اساس اینکه چه دیدگاهی نسبت به دولت دیگری دارند می‌توانند نسبت به قطعنامه‌های حقوق بشری علیه آن دولت رأی مثبت یا منفی دهند. همچنین میرمحمد صادقی با انتقاد از اینکه هر جا دولت‌ها در تصمیم گیری نقش دارند، معمولا برای منافع ملی خود اولویت قایل هستند اظهار کرد: گاهی اوقات دولتی راجع به مسایل حقوق بشری نمی‌خواهد خود را اصلاح کند، آنوقت برچسب می‌زند که مسایل حقوق بشری مورد سوءاستفاده قرار گرفته است. متن گفت و گوی شفقنا با دکتر میرمحمد صادقی را در ادامه بخوانید: