مقدمه: داعش با شكستي كه در عراق و سوريه متحمل شده، براي ادامه حيات خود به دنبال پناهگاه‌هاي جديدي مي‌گردد و افغانستان با توجه به بي‌ثباتي‌هايي كه به سبب حضور طالبان و وجود تروريسم تحت حمايت غربي‌ها در آن ايجاد شده، از شرايط مناسبي براي تبديل شدن به پايگاه بعدي داعش برخوردار است. داعش كه به لطف فقدان ثبات سياسي و امنيتي در افغانستان، اين كشور را به يكي از پايگاه‌هاي مهم خود تبديل كرده، با تشديد حملات خود و ايجاد ناامني در افغانستان، زنگ خطر را براي كشورهاي منطقه به صدا درآورده است. طي ماه‌هاي اخير به‌رغم حملات نيروهاي افغان كه منجر به هلاكت تعدادي از تروريست‌هاي داعش شده و حضور اين گروه را به مناطق كوچكي محدود ساخته، شاخه داعش در افغانستان تحت عنوان «ولايت خراسان» همچنان با عمليات انتحاري رعب و وحشت را در بين مردم افغانستان ايجاد كرده است. در اين ميان احتمال پيوستن تروريست‌هاي فراري از عراق و سوريه به داعش افغانستان نيز شرايط را پيچيده‌تر كرده است. به‌رغم ادعاي مقامات امريكايي در خصوص عقب‌نشيني داعش در افغانستان، به نظر مي‌رسد سطح تهديد اين گروه همچنان روندي صعودي را طي مي‌كند و عمليات تروريستي موفق اين گروه در مكان‌هاي امنيتي و سياسي و حتي حملات داعش در كابل، نگراني‌ها را نسبت به قدرت‌گيري تروريست‌ها در افغانستان تشديد كرده است. سيدعيسي حسيني مزاري درباره روند قدرت‌گيري داعش گفت: «داعش به خودي خود سازمان و تشكيلات منسجمي ندارد و پشت تمام حملات تروريستي و تخريب زيرساخت‌هاي افغانستان، ايجاد ناامني و بحران دست‌هاي پيدا و پنهان قدرت‌هاي خارجي وجود دارد و در سال‌هاي اخير هم مشخصاً در مركز اين تحولات، امريكايي‌ها قرار دارند كه در جهت داعش‌سازي افغانستان فعاليت مي‌كنند و از اين گروه حمايت همه‌جانبه‌اي دارند». مزاري با بيان اينكه تنش‌ها بين امريكا و پاكستان نمايشي است و واقعيت ندارد، مي‌گويد: «پاكستان همراه و نايب امريكايي‌ها در منطقه است تا سياست‌هاي امريكا را به پيش ببرد. بنابراين، اين تنش‌ها هيچ‌گونه تغييري در روند صلح افغانستان ايجاد نخواهد كرد و پاكستان همچنان‌كه در گذشته در مسائل افغانستان دخالت داشت، اين نقش را در آينده هم ادامه خواهد داد و جنجال‌هاي پوشالي امريكا هم براي تحت فشار قرار دادن پاكستان، هيچ تأثيري در تغيير سياست‌هاي مداخله‌جويانه اين كشور در امور افغانستان نخواهد داشت.» با سيدعيسي حسيني مزاري به گفت‌وگو نشستيم تا پاسخ سؤالات درباره تحولات افغانستان را از ايشان جويا شويم.

مقدمه: ٢٩ دي سال ۱۳۷۳ مهندس مهدي بازرگان، نخست‌وزير دولت موقت و دبيركل نهضت آزادي درگذشت. بازرگان در اعمال و کنش خود هميشه به آينده توجه داشت. اين توجه دو آبشخور داشت؛ اول اینکه او دنيا ديده‌تر و واقع‌بين‌تر از آني بود که پيامد بسياري از اعمال لحظه‌اي را درنظر نگيرد و دوم، او به‌گونه‌اي عمل مي‌کرد که در آينده هم عملش قابل دفاع باشد. همين منش، بازرگان را در تاريخ معاصر ما به يکي از چهره‌هاي مهم و البته «الگو» تبديل کرده است. به‌همين‌دليل به سراغ يار و همراه هميشگي او محمد توسلي رفتيم تا خط‌مشي بازرگان را در خلال رويدادهاي بعد از دولت موقت تا دي ۷۳ بررسي کنيم. او در دوران جنگ چگونه از ارزش‌هاي موردنظر خود دفاع کرد؟ در قبال وقايع سياسي اين دوره چه واکنشي داشت؟ محمد توسلي جوانه‌زدن تخم «اصلاح‌طلبي» را حاصل کوشش بازرگان مي‌داند.

اشاره: دو سال از اجرایی شدن برجام می‌گذرد. کارنامه برجام اما نزد جریان‌های سیاسی مختلف یکسان نیست. اگر چه همه جامعه ایران یکصدا به کارشکنی‌ها و بدعهدی‌های امریکا معترض اند، اما اینکه آیا برجام می‌توانست مانع این بدعهدی‌ها باشد یا نه و همچنین اینکه آیا دستاوردهایش تا چه حد ارزشمند‌ند مورد اختلاف است. امیرحسین طاهری، تحلیلگر مسائل بین‌الملل و عضو هیأت علمی دانشگاه خوارزمی در گفت‌و‌گو با «ایران» درباره ارزیابی همین قضاوت‌های متفاوت سخن گفت.

اشاره: از سربالایی خیابان «احمدی‌زمانی» تا بن‌بست «میرولی» راهی نیست؛ اولین راهنمای این مسیر پرچم افراشته قرمز، سفید، قرمز است به‌همراه نشان ملی. در این خیابان نه ازدحامی است و نه هیاهویی؛ جز چند نفر جوان منتظر که شاید برای مصاحبه یا درخواست ویزا به‌صف در مقابل در ایستاده‌اند. گاه باد ملایمی در میان شاخه‌ها به حرکت درمی‌آید و به‌ صورت زمستان سیلی می‌زند. انتظار، لحظه‌ای بیشتر طول نمی‌کشد و جوان در را با گشاده‌رویی باز می‌کند. بعد از گذشتن از راهرویی کوچک و بالارفتن از پله‌ها، درِ اتاقی با دکوراسیون چوبی گشوده می‌شود. میزبان، دعوت می‌کند به نشستن و گفت‌وگو آغاز می‌شود. او بارها به تاریخ روابط ایران با کشورش اشاره می‌کند؛ رابطه‌ای که از دوران شاه‌اسماعیل اول صفوی آغاز شده و در دوره قاجاریه با تأسیس دارالفنون، شکل نوینی به خود گرفته است. در دوره امیرکبیر، معلمانی از کشور اتریش، برای تدریس به دارالفنون دعوت شده‌اند. «اشتفان شولتز»، سفیر اتریش در ایران، این رابطه تاریخی را نقطه مشترک همکاری دو کشور می‌داند؛ رابطه‌ای که به گفته او بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، دوران پرتنشی به خود ندیده و همواره در این ١٦٠ سال ادامه یافته است. اتریش، کشوری کوچک در اروپای‌مرکزی، یکی از اعضای اتحادیه اروپا، از شمال با آلمان و جمهوری چک، از شرق با مجارستان و اسلواکی، از جنوب با ایتالیا و اسلوونی و از غرب با سوئیس و لیختنشتاین هم‌مرز است. شولتز خود را سفیری «بلندپرواز» ملقب می‌کند؛ فردی که می‌خواهد تاریخ روابط ایران و اتریش را به روزهای اوجش برساند. ساعت روی ٢:٣٧ ایستاده؛ به‌صدادرآوردن این مرد محافظه‌کار اروپایی درباره سیاست، شباهتی به به‌سخن‌درآوردن سوژه‌های خاموش دارد، اما از اقتصاد که می‌گوید، اوج می‌گیرد و نوری از اشتیاق در میان کلماتش به رقص درمی‌آید. او مدام تأکید می‌کند: «ما کشور کوچکی هستیم»، «به دنبال جنجال‌آفرینی نیستیم»، «ما سرمایه‌گذار واقعی هستیم» و چند «ما»‌ی دیگر. گفت‌وگو که به پایان می‌رسد، سفیر اتریش در تهران، کتابی از تاریخ و آثار کشورش را که به فارسی ترجمه‌ شده، هدیه می‌دهد. او درِ بالکن را باز می‌کند به سمت باغ سفارت، برای ایستادن در مقابل دوربین عکاسی. باز به امانتداری در متن گفت‌وگو سفارش خود را تکرار می‌کند؛ اگرچه خود چند جمله از گفت‌وگو را موقع بازبینی حذف کرده است. باید از حیاط پشتی سفارتخانه، از کنار ماشین‌های گران‌قیمت و لوکس به سمت خیابان سرازیر شد در میان سوزِ سرمای زمستانی؛ ساعت پنج عصر را نشان می‌دهد.

مقدمه: دستاوردهای یکساله ابلاغ منشور حقوق شهروندی در حالی تحت عنوان «گزارش ملی» مورد نقد و ارزیابی مسئولان و کارشناسان قرار گرفته است که ضرورت‌های تدوین و ابلاغ منشور حقوق شهروندی؛ هنوز محل مناقشه حقوقدانان است. در نشستی که در روزنامه ایران برگزار شد، دکتر محمود عباسی معاون حقوق بشر وزارت دادگستری و دستیار ویژه وزیر در امور حقوق شهروندی و دکتر نعمت احمدی استاد دانشگاه، حقوقدان و وکیل دادگستری؛ افزون بر نگاهی به دستاوردها و اثر‌گذاری منشور به همین موضوع مورد مناقشه پرداختند:

مقدمه: عکس آیت‌الله هاشمی در جای جای دفتر نشر معارف انقلاب به چشم می‌خورد؛ در سالن ورودی، اتاق کار، روی میز و... موضوع گفت‌و‌گو با فائزه هاشمی، نگاه آیت‌الله هاشمی به حوزه زنان است؛ حوزه‌ای پر چالش که گاه به خاطر فعالیت‌های فائزه هاشمی جنجال برانگیز هم شد. او در این مصاحبه ضمن تشریح دیدگاه آیت‌الله هاشمی و مساعدت‌های پیدا و پنهانش در این زمینه، به ملاقات پر سر و صدایش با بهایی‌ها و واکنش پدرش اشاره می‌کند. فائزه هاشمی همچنین برای اولین بار ناگفته‌هایی از نحوه درگذشت آیت‌الله هاشمی می‌گوید که در زیر می‌خوانید...

مقدمه: یافتن زاویه ورودی تازه برای گفت‌و‌گو با دبیر کل حزب کارگزاران سازندگی درباره آیت‌الله هاشمی رفسنجانی کار ساده‌ای نیست؛ چه غلامحسین کرباسچی هم در ایام حیات آیت‌الله هاشمی هم بعد از درگذشت وی، بارها درباره ویژگی‌های شخصیتی و مدیریتی رئیس فقید مجمع تشخیص مصلحت نظام سخن گفته و به تعبیری ناگفته‌ای نگذاشته بود. شاید یکی از معدود موضوعاتی که کمتر به آن پرداخته شده واکنش‌های آیت‌الله هاشمی رفسنجانی به افراد و گروه‌هایی بود که ابتدا جزئی از انقلاب یا نظام جمهوری اسلامی بودند اما بعد از مدتی با آن زاویه پیدا کرده یا منتقد می‌شدند؛ از جمله نهضت آزادی. کرباسچی گفت‌و‌گو در این موضوع را نیازمند تفکر بیشتر می‌داند و می‌گوید رفتار و مواجهه آیت‌الله رفسنجانی با این طیف، متناسب با برخوردی است که آنها با نظام جمهوری اسلامی داشتند. او همچنین در این مصاحبه به انتقادهایی که عباس عبدی در گفت‌و‌گو با «ایران» مطرح کرده است، تا‌حدی پاسخ می‌دهد. مشروح این گفت‌و‌گو را در زیر می‌خوانید.

مقدمه: عباس عبدی از چهره‌های شاخص منتقد آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی است، چهره‌ای که از دولت سازندگی تا امروز مشی و لحن انتقادی خود را حفظ کرده است. از او درباره دلایل رویکرد انتقادی‌اش به هاشمی‌رفسنجانی پرسیدیم، گفت‌و‌گویی که در آن مناسبات چپ‌های دیروز و اصلاح‌طلبان امروز با این شخصیت سیاسی معاصر هم بررسی شد. آنچه می‌خوانید، گزیده‌ای از گفت‌و گوی بلند ما با این فعال سیاسی باسابقه است. متن کامل گفت‌و‌گو را در «ایران آنلاین» بخوانید.

اشاره: شخصیت آیت‌الله هاشمی رفسنجانی وجوه مختلفی دارد؛ قاطبه مردم با چهره سیاسی، اقتصادی و حقوقی ایشان آشنا هستند اما کمتر به «ابعاد اندیشه‌ای» و «شأن فقهی» ایشان پرداخته شده است. آیت‌الله هاشمی از محضر بزرگانی چون امام‌خمینی(ره)، سیدحسین طباطبایی‌بروجردی، سیدمحمد محقق‌داماد، محمدرضا گلپایگانی، سیدمحمدرضا شریعتمداری، عبدالکریم حائری‌یزدی، شهاب‌الدین نجفی‌مرعشی، محمدحسین طباطبایی و... بهره برد چنانکه می‌توان رد پای افکار آنان را در مشی فکری- سیاسی آیت‌الله‌هاشمی ردیابی کرد. به این اعتبار، بر آن شدیم تا در نشستی با آیت‌الله کاظم قاضی‌زاده، استاد دروس خارج حوزه علمیه قم و دکتر محمد مرادی، عضو هیأت علمی دانشگاه قرآن و حدیث که در تدوین «تفسیر راهنما» و «فرهنگ قرآن» با آیت‌الله هاشمی همکاری داشت، «میراث فقهی و اندیشه‌ای آیت‌الله هاشمی» و «نگاهشان به حوزه علمیه» را به بحث گذاریم.

مقدمه: هیچ رقمه حاضر به پاسخگویی به اظهارات اعضای شورای سیاست‌گذاری اصلاح‌طلبان نمی‌شود. هرچند گفته باشند که او برای لیست شورای شهر تهران سهمیه می‌خواسته و وقتی که به خواسته خود نمی‌رسد لیستی جداگانه ارائه می‌کند؛ اما باز هم معتقد است که الان وقت دعوا نیست. حسین کمالی که زمانی در کابینه سید محمد خاتمی‌حضور داشت، رییس شورای هماهنگی جبهه اصلاحات و دبیر کل حزب کارگر است.او در دفتر کارش ما را به حضور پذیرفت اما در پاسخ به خیلی از سوالات ترجیح را بر سکوت موقت داد.سکوتی که می‌گوید به وقتش آن را خواهد شکست و به معماهای پیش آمده پاسخ خواهد گفت. گفت‌وگوی ما با کمالی از بحث مذاکره اصلاح‌طلبان برای عبور از مشکلاتی شروع شد که در چند سال گذشته برای این جریان و مشخصا در عرصه سیاسی کشور پیش آمده است.او اگرچه نفس مذاکره و گفت‎وگو را امری مطلوب می‌داند اما در عین حال معتقد است: «بخش عمده‌ای از مجموعه اصلاح‌طلبان اصولا خود را بیرون از حاکمیت و نظام و انقلاب نمی‌دانند که بخواهند فکر کنند که برای بهبود شرایطی که در آن قرارگرفته‌اند باید گفت‌وگویی صورت بگیرد». رییس شورای هماهنگی جبهه اصلاحات که خود پیشنهاد تاسیس شورای عالی سیاست‌گذاری اصلاح‌طلبان را پیش از برگزاری انتخابات مجلس دهم داده بود، دل خوشی از رفتارهای صورت‌ گرفته در این مجموعه تازه تاسیس ندارد.هرچند خیلی به ریز مسائل و اختلافات وارد نمی‌شود اما در همان اندک دفاعی که در برابر صحبت‌های برخی از چهره‌های اصلاح‌طلبان دارد عنوان می‌کند: «ما هنوز به کار جمعی و تصمیم جمعی عادت نکردیم.عادت نکردیم که به افکار همدیگر احترام بگذاریم.بعضا کارهای پراکنده‌ای صورت گرفت که مورد ایراد جمع واقع شد.مثل همان بخشی که باز می‌گشت به اینکه تعدادی از عناصر اصولگرا در مجموعه اصلاح‌طلبان وارد شدند و روش‌های متفاوتی را در مجلس تعقیب کردند که مورد اعتراض هم واقع شد.یا مثلا در انتخابات بعدی که شوراها بود، با توجه به انتقاداتی که وجود داشت یک بازنگری در شورای سیاستگذاری صورت گرفت اما متاسفانه وضعیت بدتر شد و تعداد افراد حقیقی در شورا افزایش پیدا کرد». کمالی، صحبت‌های عارف که عنوان کرده بود او به دنبال گرفتن سهمیه‌ای در لیست شوراهای تهران بود را تکذیب کرد و گفت: «ما از انحصارطلبی و خودخواهی عده‌ای رنجیدیم و عملکردشان را نپسندیدیم.من نمی‌خواهم از کسی اسم ببرم.شما هم سعی نکنید که این بحث را به مجادله من و سایر افراد تبدیل کنید». مشروح گفت‌وگوی خبرآنلاین با او که پیش از تجمعات و اعتراضات اخیر انجام شده بود را در ادامه بخوانید:

اشاره: بودجه سال ۲۰۱۸ عربستان سعودی به‌عنوان بزرگ‌ترین بودجه تاریخ عربستان نام گرفته است. محمد بن سلمان، ولیعهد جوان و ماجراجوی این کشور چهره اصلی در تدوین و تصویب بودجه سال آینده عربستان است. او تلاش می‌کند تا با برنامه‌ریزی اقتصادی زمینه‌های مناسب برای رسیدن به چشم‌انداز تعیین شده موسوم به اصلاحات ۲۰۳۰ را مهیا کند. به بهانه تدوین بودجه سال 2018 عربستان سعودی که از آن تحت عنوان بزرگ‌ترین بودجه در تاریخ این کشور عربی یاد می‌شود، روزنامه «آسمان آبی» با احمد موثقی، کارشناس مسائل خاورمیانه گفت‌وگو کرده است. موثقی معتقد است ارتقای سطح رفاه شهروندان و فعالیت در حوزه‌های آی‌تی و فناوری به تنهایی نمی‌تواند ضامن موفقیت اقتصادی یک کشور باشد. به باور این استاد علوم سیاسی، اقتصاد تک‌محصولی و سیاست داخلی پرتنش از یک سو و ماجراجویی در صحنه بین‌الملل از سوی دیگر موانع اصلی توسعه در عربستان سعودی محسوب می‌شوند.

مقدمه: در اردیبهشت ماه سال جاری، نخستین کنگره حزب توسعه ملی ایران برگزار شد و طی آن اعضای شورای مرکزی این حزب مشخص شدند. بعد از چندماه از انتخاب اعضای اصلی حزب، در هفته گذشته پروانه فعالیت حزب صادر شد و به این ترتیب حزب توسعه ملی رسما آغاز به فعالیت کرد. از زمانی‌که بحث شروع به کار این حزب از یک سو و مجمع ایثارگران از سوی دیگر مطرح شد، در سپهر سیاسی ایران این تلقی به وجود آمد که این دو تشکیلات در ادامه سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی ایران، قرار دارند. درباره این موضوع و موضوعات دیگر پیرامون حزب توسعه ملی با علی باقری از اعضای مؤثر این حزب به گفت‌وگو پرداختیم. گفتنی است که علی باقری از اعضای شورای مرکزی سازمان مجاهدین انقلاب و همچنین مدیرکل سیاسی وزارت کشور در دوره اصلاحات بوده است. در ادامه متن تفصیلی این مصاحبه را از نظر می‌گذرانید.