تاریخ انتشار : ۱۹ شهريور ۱۳۹۶ - ۱۳:۳۹  ، 
شناسه خبر : ۳۰۴۴۲۷
از تشکل جديد عمار حکيم تا تحرکات تازه المالکي، العبادي، صدر و علاوي
پایگاه بصیرت / علي موسوي‌خلخالي

(روزنامه وقايع اتفاقيه – 1396/05/07 – شماره 463 – صفحه 5)

بسياري پيش‌بيني مي‌کردند که بعد از آزادسازي موصل، تنش‌ها و تحولات تازه‌اي در عرصه سياسي عراق رخ دهد؛ به عبارتي موج جديدي شکل بگيرد و فضاي تازه‌اي به وجود بيايد که کنشگران و بازيگران سياسي عراق براي سوارشدن بر اين موج و استفاده از اين فضا وارد عمل شوند و تحرکات تازه‌اي را آغاز کنند.

ازسوي‌ديگر، بسياري پيش‌بيني مي‌کنند با درخشش حشد‌الشعبي يا همان نيروهاي داوطلب مردمي که فتواي آيت‌الله سيستاني، مرجع عاليقدر شيعيان عراق باني آن بود، حشد‌الشعبي در آينده سياسي عراق بازيگري مهم شود و در انتخابات پيش‌رو که کمتر از يک سال به برگزاري آن باقي مانده، به جريان‌سازي مهم تبديل شود و حضوري مؤثر و بارز در قدرت و بازي‌هاي سياسي عراق داشته باشد. رسميت يافتن حشد‌الشعبي به موجب قانوني که در مجلس عراق تصويب شد و تبديل‌شدن آن به رکن چهارم ساختار قدرت در عراق و همچنين اعلام جرياني سياسي، برآمده از اين تشکل نظامي براي حضوري مؤثر در آينده سياسي عراق ازجمله در انتخابات اين کشور به معناي شروع ورود سياسي اين جريان مهم به عرصه سياسي عراق است. جرياني که لزومي ندارد مخفي يا ثابت کنيم که ايران مهم‌ترين حامي آن است و جهانيان آن را به‌عنوان عنصر نفوذ ايران در عراق قلمداد مي‌کنند. در هفته گذشته اعلام جدايي سيد‌عمار حکيم از رياست مجلس اعلاي اسلامي عراق و تشکيل جريان «حکمت ملي عراق» که سبب شد بخش اعظم کادر مجلس اعلا به آن بپيوندند، همانند بمبي بود که در فضاي سياسي عراق پيچيد.

جرياني که بلافاصله بعد از تشکيل آن با استقبال بسياري از جريان‌هاي سياسي عراق مواجه شد و 25 نماينده از 30 نماينده مجلس اعلاي اسلامي عراق که در قالب فراکسيون شهروند در پارلمان حضور داشتند، به آن پيوستند. به‌اين‌ترتيب مجلس اعلاي اسلامي به فراکسيوني کوچک در پارلمان تبديل شد که تنها پنج نماينده دارد و با پيوستن بسياري از اعضاي آن ازجمله کادر جوانش به جريان حکمت عراق در عرصه‌هاي ديگر سياسي اين کشور نيز در حاشيه قرار گرفت. اتفاقي که رهبران مجلس اعلاي اسلامي عراق آن را اتفاقي دانستند که درمدت 48 ساعت همه‌چيز را عوض کرد. سيد‌عمار حکيم اميد دارد با اين اقدام خود بتواند در عرصه پيش‌روي سياسي کشور مؤثرتر و موفق‌تر عمل کند. ازسوي‌ديگر در رسانه‌هاي عراقي آمده است که حيدر العبادي، نخست‌وزير عراق درصدد خروج از حزب الدعوه و ائتلاف دولت قانون به رهبري نوري المالکي، نخست‌وزير سابق و معاون رئيس‌جمهوري فعلي عراق است.

العبادي قصد دارد حزبي موسوم به «آزادي و سازندگي» ايجاد کند و به‌طور مستقل در انتخابات پيش‌روي پارلمان عراق شرکت کند. العبادي که در يک سال اخير توانسته از حجم فسادهاي مالي مسئولان عراقي کم کند و به اعتقاد بسياري توانسته روند فرسايشي سياسي دولت را متوقف کرده و پرونده‌اي مثبت از عملکردش بر جاي بگذارد، قصد دارد در انتخابات پيش‌رو به‌طور مستقل وارد ميدان انتخابات شود. العبادي همچنين آزادسازي موصل را که قبل از آغاز دوران نخست‌وزيري‌اش به دست داعش افتاد، دستاوردي مهم و بزرگ براي خود مي‌داند که توانسته اعتباري مردمي به او ببخشد؛ براي همين گمان مي‌کند که مي‌تواند از اين فرصت براي تحکيم پايه‌هاي قدرت خود در دولت آينده عراق بهره‌برداري کند و دوباره به‌عنوان نخست‌وزير عراق مطرح شود.

در اين ميان، رقيب سرسخت حيدر العبادي، نوري المالکي هفته گذشته رهسپار مسکو شد تا بتواند در عرصه بين‌المللي حضوري به هم رساند. المالکي که اين روزها مورد غضب آمريکايي‌ها قرار گرفته و به نظر مي‌رسد آنها قسم خورده‌اند که به هر قيمتي شده نگذارند وي مجددا نخست‌وزير شود، تلاش مي‌کند جاي خالي آمريکا را با روسيه پر کند. براي همين در راستاي هيأتي عالي‌رتبه و به‌عنوان معاون رئيس‌جمهوري عراق به مسکو سفر کرد و در آنجا از حمايت‌هاي روسيه از عراق در مبارزه با داعش تمجيد کرد. وي گفت: «اگر روسيه نبود، چه‌بسا بغداد به دست داعش سقوط مي‌کرد»؛ اظهاراتي که آشکارا دهن‌کجي به آمريکاست که ادعا مي‌کند اگرچه از توطئه سقوط ناگهاني موصل خبر نداشته اما ورود به‌موقعش سبب شد تا بغداد از گزند داعش در امان بماند! گفته مي‌شود المالکي قصد دارد طی روزهاي آينده به ايران سفر کند و مذاکرات مهمي را با مقامات ايراني انجام دهد. منابع آگاه به «وقايع‌اتفاقيه» مي‌گويند که المالکي قصد دارد در انتخابات پيش‌رو به صورت مستقل حاضر شود و از آنجا که قصد دارد در فهرست خود چهره‌هايي از اهل تسنن، کردها و مسيحيان را نيز وارد کند، قصد دارد طرح دولت اکثريتي را پيش ببرد.

اين همه درحالي است که مقتدی صدر و اياد علاوي، دو چهره جنجالي و مؤثر در عرصه سياسي عراق نيز بيکار ننشسته‌اند. مقتدی صدر که سال گذشته در همين روزها جنجال مبارزه با فساد اداري را به راه انداخت و توانست با فضاسازي مردمي به سود خود کاخ نخست‌وزيري و مقر پارلمان را محاصره کند و دولت و مجلس را تحت فشار بگذارد که به خواسته‌هايش عمل کنند، اين‌بار هم بيکار ننشسته و تلاش دارد تحرکات تازه‌اي را براي آينده سياسي خود رقم بزند. او ديدارهايي را با اياد علاوي، نخست‌وزير اسبق عراق که در دوران نخست‌وزيري‌اش کمر به قتل او بسته بود، داشته است. اياد علاوي که در دو انتخابات گذشته با فهرست العراقيه و الوطنيه در انتخابات شرکت کرده و توانسته بود حمايت کشورهاي عربي از جمله عربستان‌سعودي را پشت سر خود داشته باشد، اين بار قصد دارد از ظرفيت مردمي مقتدی صدر به سود خود استفاده کند و جرياني متحد با او به وجود آورد. براي همين گفته مي‌شود احتمالا اياد علاوي با مقتدی صدر در يک فهرست متحد در انتخابات آينده عراق شرکت خواهند کرد.

از شگفتي‌هاي دنياي سياست اين است که اياد علاوي سکولار که رابطه نزديکي با آمريکايي‌ها و اعراب اهل تسنن و کشورهاي عربي ازجمله عربستان‌سعودي دارد با مقتدی صدر، بنيادگراي سابق که روزگاري نه‌چندان دور معتقد به ديدگاه‌هاي راديکال در عرصه سياسي بود و براي مبارزه با آمريکايي‌ها جيش‌المهدي را تأسيس کرد و هر کس به آمريکا و عربستان سفر مي‌کرد را مورد انتقاد قرار مي‌داد، متحد شود و در انتخابات پيش‌رو در يک فهرست مشترک وارد شوند؛ به اين اميد که در اين انتخابات بتوانند پيروزي درخور توجهي به دست آورند. گفته مي‌شود به‌زودي مقتدی صدر به عربستان‌سعودي سفر خواهد کرد و با مقامات عربستاني مذاکرات مهمي را انجام خواهد داد.

مقتدی صدر تلاش دارد با ائتلاف با اياد علاوي، خود را به‌عنوان رهبر دوره‌گذار عراق جا بزند. عراق در آستانه ورود به عرصه جديدي است. عرصه پساداعش نه‌تنها جنبه اجتماعي دارد بلکه جنبه سياسي بسيار مهمي نيز دارد. عراقي‌ها تمايل دارند در دوره پساداعش و به کمک انتخابات، چهره‌هاي جديدي را وارد عرصه سياسي عراق کنند و فضاي تازه‌اي را تجربه کنند. فضايي که متفاوت از گذشته باشد و اميدها را زنده کند. به اعتقاد بسياري از تحليلگران، چهره‌هاي جوان و سياستمداران تازه‌نام از شگفتي‌هاي آينده سياسي عراق خواهند بود.

http://vaghayedaily.ir/fa/News/76928

ش.د9602054