اشاره: «هر۳۰ نفر فهرست امید از تهران به مجلس راه یافتند»، اعلام این خبر در ساعات پایانی یکشنبه نهم اسفند، نشانگر آشفتگی فضایی بود که اصول‌گرایان با آن مواجه هستند. به‌هر‌حال ورود پیدا‌نکردن چهره‌هایی مانند غلامعلی حداد‌عادل، احمد توکلی، مرتضی آقا‌تهرانی و... در رقابت با افراد کمتر شناخته‌شده‌ای که به واسطه حضور در لیست امید رأی میلیونی گرفتند، فقط یک پیام دارد؛ «اصول‌گرایان اقبال عمومی را از دست داده‌اند.» اما پرسش این است که آنها با وجود توفیقات دولت در مباحثی مانند برجام، بحث مهم دارو و درمان، اجتناب از جنجال و... همچنان اصرار به تخریب دولت و ناکارآمدن نشان‌دادن حسن روحانی و دولتش دارند؛ حالا با این وضعیتی که دچارش شده‌اند، چه ایده و برنامه‌ای برای انتخابات دوازدهمین دوره قوه مجریه دارند. ناصر ایمانی، تحلیلگر و فعال اصول‌گرا با تأکید بر اینکه اصول گرایان تحت هیچ شرایطی حاضر به همراهی با محمود احمدی‌نژاد نیستند، در گفت‌وگو با «وقایع اتفاقیه» گفت: «کشور در حالی به استقبال انتخابات دوازدهمین دولت جمهوری اسلامی می‌رود که مشاهدات موجود ما را به این نتیجه می‌رساند که کشور شرایطی متفاوت را نسبت به دوره‌های پیشین دارد و به‌همین‌دلیل انتخابات سال ۹۶ به‌شدت بستگی به عملکردی دارد که آقای روحانی و همکارانش در یک‌سال پایانی دولت یازدهم از خود به جای خواهند گذاشت؛ بنابراین یک ‌سال آینده اهمیت بالایی دارد.»

مقدمه: روحانی از هم‌اکنون به‌آینده سیاسی خود در پرتو ادبیات اعتدالی، اصلاحی می‌اندیشد. زمانی‌که به ترکیب‌ کابینه دوازدهم می‌نگریم، جز این برداشت، شاید بیراهه باشد. به‌هر طریق دولت دوازدهم تشکیل شده و اصلاح‌طلبان درکنار نقد به برخی از اعضای کابینه با قدرت از کلیت دولت‌ دوازدهم و رفتار اعتدالی روحانی دفاع می‌کنند. اصلاح‌طلبان باید از فضای موجود استفاده کنند تا در انتخابات سال۱۴۰۰ شانس پیروزی در مقابل اصولگرایان را بالا ببرند و البته روحانی وظیفه‌ای در این زمینه ندارد. جراید اصلاح‌طلب، تئورسین‌های اصلاحات و فعالان سیاسی در طول چهار سال آینده باید در این مسیر حرکت کنند. به منظور بررسی آینده اصلاحات در پرتو ادبیات اعتدالی، محمدصادق جوادی حصار، فعال سیاسی اصلاح‌طلب، با «آرمان» گفت‌وگو کرده که در ادامه می‌خوانید.

مقدمه: در هفته وحدت و در آستانه میلاد حضرت ختمی مرتبت، جهان اسلام تشنه وحدت و یکپارچگی و برساختن تمدنی نوین در عرصه جهانی است تا رویاروی تمدن‌های ماده پایه شود، اما با این وصف چالش‌های موجود در عرصه منطقه‌ای و تلاش متحدان تمدن غرب تاکنون محدودیت‌هایی را برای امکان بروز و ظهور این نظام تمدنی فراهم کرده است. از سویی دیگر برخی کشورهای منطقه با سردمداری عربستان سعودی به عنوان نماینده اسلام وهابی، خواهان رقابت جدی با انقلاب اسلامی به عنوان کشوری پیشرو در جهان اسلام هستند. در چنین شرایطی، در آستانه میلاد پیامبر اکرم(ص) که منادی وحدت و تمدن‌سازی اسلامی بود، دکتر محمدباقر خرمشاد، استاد جامعه‌شناسی سیاسی دانشکده حقوق دانشگاه علامه طباطبایی در گفت‌وگو با جام‌جم به بیان ویژگی‌های تمدن نوین اسلام و چالش‌های موجود پیرامون تحقق آن پرداخته است. وی در این مصاحبه نقش علمای اهل تقریب در ایجاد وحدت و کمرنگ کردن اختلافات میان کشورهای اسلامی را بسیار مهم توصیف می‌کند.

مقدمه: غلامرضا حیدری، عضو فراکسیون امید مجلس وقتی در برابر انتقاداتم نسبت به عملکرد این فراکسیون قرار می‌گیرد بزرگ‌ترین دلیل این نقصان‌ها را فقدان احزاب قوی می‌داند. او در شرایطی که عده‌ای تمام کاسه و کوزه‌ها را بر سر رئیس فراکسیون امید می‌شکنند متذکر می‌شود که در زمان غربت اصلاح‌طلبان محمدرضا عارف نگذاشت پرچم اصلاح‌طلبی زمین بیفتد. پر بیراه هم نمی‌گوید. منصفان سیاسی هنوز شرایط و جو سال‌های 92 و 94 را فراموش نکرده‌اند. شاید اکنون که مقداری فضا تغییر کرده است برخی می‌پندارند اتمسفر عجیب و غریب آن سال‌های نه‌چندان دور افسانه‌ای بیش نبوده است. غلامرضا حیدری، نماینده تهران اما در گفتگوی خود با آفتاب‌یزد دلایل برخی رفتارها و عملکردهای شائبه‌برانگیز فراکسیون امید را برمی‌شمرد اما از اینکه انتقادات خود نسبت به عملکرد این فراکسیون را علنی کند، عذر دارد. او در سال ۱۳۳۴ در خانواده‌ای تفرشی، در چالوس متولد شده است. حیدری سابقه دو دوره نمایندگی در مجلس را دارد. وی به‌عنوان نماینده دوره دوم از حوزه انتخابیه تفرش، فراهان و آشتیان و در دوره سوم از حوزه آشتیان و تفرش، وارد مجلس شورای اسلامی شده است. ضمن آنکه غلامرضا حیدری پدر هادی حیدری از چهره‌های مشهور مطبوعاتی و کارتونیست است. گفتگوی آفتاب‌یزد با وی پیش‌روی شماست:

مقدمه: سی و هشتمین نشست سران شورای همکاری خلیج فارس در حالی در پنجم دسامبر به میزبانی کویت برگزار شد که از سران خبری نبود و به غیر از «شیخ صباح الاحمد الجابر الصباح»، امیر کویت به عنوان میزبان و «شیخ تمیم بن حمد آل ثانی»، امیر قطر بقیه اعضای شورای همکاری خلیج فارس در سطح پایینی شرکت کردند؛ از جمله این که عادل الجبیر، وزیر امور خارجه عربستان ریاست هیئت کشورش را در نشست برعهده داشت، چرا که سلمان بن عبدالعزیز پادشاه و محمد بن سلمان ولیعهد در این نشست شرکت نکردند. «فهد بن محمود بن محمد آل سعید» به عنوان رئیس هیات شرکت کننده سلطان نشین عمان بود که البته سلطان قابوس از ۲۰۱۱ در این نشست حضور نیافته است و این طبیعی بود. اما اماراتی‌ها «انور قرقاش»، وزیر مشاور در امور خارجه خود را به این نشست فرستادند و بحرینی‌ نیز «محمد بن مبارک آل خلیفه» را شرکت دادند که این حجم پایین انتقاد و خشم محافل کویتی را به دنبال داشت به گونه ای که انتظار نداشتند با حکمت و رفتار معقولی که امیر کویت انجام داده است، سران کشورهای امارات، بحرین و عربستان در این نشست حاضر نشوند. گذشته از این نحوه پوشش این نشست از سوی شبکه العربیه و دیگر شبکه‌های کشورهای عربی حوزه خلیج فارس بر خلاف گذشته که با اهتمام زیاد صورت می‌گرفت، مطلوب نبود و فقط شبکه الجزیره در این زمینه فعال بود. در سایه این نکات آن چه درباره نشست ۳۸ سران شورای همکاری خلیج فارس می‌توان گفت این است که این شورا نیز همانند اتحادیه عرب هیچ گاه نتوانسته است به رویاهای کشورهای تشکیل دهنده آن جامه عمل بپوشاند، لذا اگر چه در بیانیه پایانی سران شورای همکاری خلیج فارس بر پایبندی خود به اهداف این شورا و وحدت میان اعضای آن تأکید کردند، اما به نظر می‌رسد مشارکت بسیار پایین و بحران کنونی به فروپاشی شورای همکاری کمک خواهد کرد و نشست 38 ام در کویت را باید سرآغاز فروپاشی شورای همکاری خلیج فارس نامید. دپیلماسی ایرانی برای تحلیل این دور از نشست و نیز بررسی آینده این همکاری‌ها در دل تحولات خاورمیانه بعد از شکست داعش در سوریه و عراق، کشته شدن علی عبدالله صالح در یمن و تصمیم جنجالی ترامپ مبنی بر به رسمیت شناختن بیت المقدس به عنوان پایتخت اسرائیل گفت و گویی را با صباح زنگنه، کارشناس مسائل خاورمیانه ترتیب داده است که در ادامه می‌خوانید:

مقدمه: دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا پس از سخنرانی ۱۱ دقیقه ای چهارشنبه 6 دسامبر، سند رسمی‌مربوط به تصمیم خود را مبنی بر به رسمیت شناختن بیت‌المقدس به عنوان پایتخت اسرائیل در برابر دوربین‌ها امضاء کرد هر چند که ترامپ رسما دستور انتقال سفارت این کشور از تل آویو به بیت‌المقدس را صادر کرد اما گفت «ایالات متحده همچنان به راه حل ایجاد دو کشور مستقل پایبند خواهد ماند». اما با وجود اعلام رسمی‌تصمیم آمریکا برای انتقال سفارتش به بیت‌المقدس، ناظران می‌گویند که عملی کردن این تصمیم با توجه به زمان لازم برای ساخت ساختمان سفارت جدید، عملا افتتاح این سفارتخانه را به چند سال بعد و حتی پس از دوره فعلی ریاست جمهوری ترامپ موکول خواهد کرد. از زمان تشکیل به اصطلاح کشوری به نام اسرائیل، بخش غربی بیت‌المقدس در اختیار این کشور قرار گرفت در حالی که بخش شرقی، که شامل اکثر اماکن مذهبی مقدس برای یهودیان، مسیحیان و مسلمانان است، تحت مدیریت اردن قرار گرفت و همچنان تولیت این اماکن تحت نظر پادشاه اردن است ولی تصمیم 6 دسامبر ترامپ در تعارض آشکار با این مساله و توافق اسلو در 13 سپتامبر 1993 میلای است که می‌تواند آینده فلسطین را وارد دوره پیچیده ای کند. از همین رو دیپلماسی ایرانی برای بررسی این پیچیدگی‌ها و نیز تاثیرات این اقدام ترامپ بر مساله فلسطین و منطقه خاورمیانه گفت و گویی را با دکتر خالد قدومی، نماینده دفتر حماس در ایران ترتیب داده که در ادامه می‌خوانید:

مقدمه: دولت دوازدهم در نخستین ماه‌های کاری خود قرار دارد، اما بسیاری از اساتید اقتصاد معتقدند شرایط فعلی‌ طلب می‌کند برنامه‌ها و رویکردهای دولت در اقتصاد به صورت جزئی و مصداقی تر از زمان رای اعتماد در مجلس تبیین شوند. یکی از کارشناسانی که این نظر را عطف به شرایط و چشم انداز کلی اقتصاد ایران بیان می‌کند، دکتر جمشید پژویان است. پژویان با سابقه 23 سال تدریس اقتصاد در دانشگاه و انجام پژوهش‌های گسترده نظری و عملی در اقتصاد ایران و همچنین سابقه عضویت در شورای رقابت معتقد است دولت دوازدهم باید قبل از هر چیز به اصلاح زیرساخت‌ها برای تحقق تولید و اشتغال در اقتصاد ایران بپردازد و باید قبل از هر گونه سیاست گذاری در اقتصاد و مدیریت امروز کشور، یک نگرش راهبردی در قبال کاهش وابستگی به درآمدهای حاصل از فروش نفت خام در ازای گسترش و تنوع محصولات تولیدی و صادراتی ایران بین مدیران و به ویژه تیم اقتصادی دولت جدید دنبال بشود. پژویان معتقد است نمی‌توان «تولید» و «اشتغال» را به عنوان دو مساله جداگانه تحلیل و برای آنها سیاست گذاری کرد و برای تحقق این دو هدف حیاتی و راهبردی، دولت دوازدهم و تیم اقتصادی دولت باید حمایت تمام قد و موثرتر از سرمایه گذاری و تولید توسط کارفرمایان را دنبال کنند. گفت گوی «مردم‌سالاری آنلاین» با دکتر جمشید پژویان را در ادامه می‌خوانید:

مقدمه: برگزاری همایش چند همسری و انجام صیغه عقد در کنار جاده توسط برخی روحانیون، مورد انتقاد برخی بزرگان حوزه و نهادهای ناظر اجتماعی نظیر رسانه‌ها واقع شده است. آنهایی که معتقدند روحانیت در مواردی از کارویژه‌های خود فاصله گرفته است و به کارهایی روی آورده که شأن و جایگاه این حوزه را زیر سوال می‌برد. اما چه چیزی سبب می‌شود برخی حوزویان خصوصا طلبه‌ها دست به اقداماتی بزنند که با شأن و جایگاه روحانیت چنان که مورد انتظار است سازگار نباشد؟ حجت‌الاسلام‌والمسلمین دکتر مرتضی جوادی آملی که خود هم به این وضعیت اعتراض دارد در گفت و گو با شفقنا به این سوالات پاسخ داده است:

مقدمه: حشد الشعبی در شکست داعش در عراق نقش بسیار مهمی‌داشت. از عملیات آزاد سازی فلوجه تا باز پس‌گیری موصل به نوعی محور عملیات‌ها، گروه‌های مردمی‌عراق موسوم به حشد الشعبی بود. عملکرد موفق حشد الشعبی باعث شده است، تا عربستان، آمریکا و برخی دیگر از کشورها بارها برای به حاشیه راندن این گروه با حضور آن در عملیات‌های مهم مخالفت کنند. چرا که نیروهای بسیح مردمی‌عراق در هر عملیاتی که مشارکت داشته‌اند با کمترین تلفات موفق به پیروزی شده‌اند. آمریکا در عملیات شهر تکریت که با حضور گسترده نیروهای مردمی‌انجام شد، جنگ روانی گسترده‌ای را علیه این نیروها به راه انداخت و از آنجا که بیشتر ساکنان تکریت سنی مذهب بودند رسانه‌های آمریکایی تبلیغات گسترده ای را علیه حشد الشعبی و اتهام نقض حقوق بشر در این شهر به راه انداختند. در عملیات آزاد سازی شهر الرمادی، مرکز استان الانبار نیز آمریکایی‌ها مانع حضور نیروهای مردمی‌در عملیات شدند و با فشار به دولت عراق، فرماندهی آزادسازی الرمادی را بر عهده گرفتند. در عملیات فلوجه نیز همین روال ادامه پیدا کرد و کارشکنی‌های آمریکا و تبلیغات سوء این کشور در بین عشایر فلوجه سبب شد تا نیروهای حشد الشعبی تنها نقش محاصره فلوجه را بر عهده گرفته و از ورود به داخل شهر منع شوند. آمریکا همچنین برای ایجاد توازن در مقابل نیروهای حشد الشعبی، قانون تاسیس گارد ملی صد هزار نفری متشکل از سنی‌های عراق را مطرح کرد، ولی به دلیل مخالفت برخی احزاب، این قانون در پارلمان عراق به تصویب نرسید. علاوه بر آمریکا، متحدان منطقه‌ای این کشور به خصوص عربستان سعودی نیز حشد الشعبی را آماج حملات خود قرار داده اند و با متهم کردن نیروهای بسیج مردمی‌به ایجاد جنگ فرقه ای در عراق لفاظی‌های تند خود علیه این گروه را تشدید کرده‌اند که یکی از محورهای سفر تیلرسون به غرب آسیا نیز همین مسئله بود. اما اکنون مهمترین جنگ ضد تروریستی عراق در حال پایان یافتن است و همین امر باعث شده تا نسبت به آینده حشد الشعبی سوالاتی مطرح شود. دیپلماسی ایرانی در مطلب پیش رو به بررسی آینده حشد الشعبی و موضع این گروه نسبت به نبرد در عراق و شرایط آتی آن در گفت وگویی با حسن کاظمی‌قمی، اولین سفیر ایران در عراق پس از سقوط حکومت بعث و کارشناس مسائل عراق پرداخته است.

مقدمه: جنبش دانشجویی نخبه‌گرای دیروز که اولین منتقد و معترض فساد اقتصادی و نقض حقوق شهروندی بود و حتی در تعیین رییس جمهور، یک کنشگر فعال و تأثیرگذار سیاسی به شمار می‌رفت، امروز کجا ایستاده است و چه رویایی دارد؟ آیا شاهد پایان جنبش دانشجویی در ایران هستیم؟ دکتر داوود سلیمانی، معاون دانشجویی دانشگاه تهران در دوره اصلاحات با اعتقاد بر این‌که امروز در ایران، جنبش دانشجویی نداریم و حرکت دانشجویی داریم، می‌گوید که دغدغه‌های ما یا در پرده ابهام قرار دارد یا نسبت به آن تردید داریم یا از ما پنهانش می‌کنند و اجازه نمی‌دهند بفهمیم. متن گفت‌وگوی شفقنا با دکتر داوود سلیمانی را بخوانید:

مقدمه: چطور شد که اصولگرایان در سومین انتخابات پشت سرهم، بازهم باختند؟ چطور شد که حتی اتحاد انتخاباتی هم نتوانست جناح راست را از ریل شکست خارج کند؟ اصلاح‏طلبان با چه ساز و کاری از شرایط دشوار بیرون آمدند و اکنون در انتخابات‌های مختلف برنده شدن را تجربه می‏کنند؟ فضای حاکم بر انتخابات را چطور می‏توان تحلیل کرد؟ آیا می‏توانیم شبکه‏های اجتماعی را پدیده‌ موثر انتخاباتی بدانیم که دولتی‏ها را در پاستور ماندگار کرد و شورای شهر را به‌طور تمام و کمال در سیطره اصلاح‏طلبان قرار داد؟ این مباحثی است که در گفت‌وگوی عباس سلیمی‏نمین چهره شناخته شده اصولگرا با «آرمان» طرح شد. در ادامه این گفت‌وگو را می‌خوانید.

اشاره: این روزها درباره جمعیت، سیاست‌های جمعیتی و کاهش یا افزایش آن، میان افکار عمومی جامعه نظرات و دیدگاه‌های گوناگون و متفاوتی مطرح می‌شود. مهم‌ترین این دیدگاه‌ها هم حول محور ضرورت افزایش جمعیت و برنامه‌ریزی برای روند رو به رشد این مهم و برداشته شدن موانع احتمالی قرار گرفته است. از سوی دیگر کارشناسان و جامعه‌شناسان اجتماعی و همچنین اساتید حوزه جمعیت‌شناسی در کشور علاوه بر این موضوع، نسبت به اجرای دقیق سیاست‌های ابلاغی رهبر انقلاب مرتبط با جمعیت‌تاکید دارند. سیاست‌هایی که اگر بدرستی و به صورت دقیق در مسیر اجرایی خود قرار گیرد، می‌تواند بسیاری از موانع و چالش‌های این روزها در حوزه جمعیت را هموار کند. برای واکاوی بیشتر شرایط جمعیتی کشور گفت‌وگویی در قالب یک میزگرد اجتماعی با 2 تن از اساتید دانشگاه انجام داده‌ایم. در این میزگرد دکتر «سیدرضا معینی» استاد جمعیت‌شناسی دانشگاه و عضو هیات علمی و دکتر «جعفر بای» جامعه‌شناس و استاد دانشگاه به بیان نظرات و دیدگاه‌های خود درباره وضعیت جمعیت در کشور و شرایط پیش رو در سال‌های آینده پرداخته‌اند. جعفر بای نسبت به افزایش خانواده‌های تک‌نفره هشدار داده است و سیدرضا معینی هم خواستار توجه و استفاده از پتانسیل بالای فارغ‌التحصیلان بیکار در جامعه است.