مقدمه: احزاب در دنیای معاصر، ایفاگر نقشی والا در جوامع هستند و با کارکردهایی چون افزایش آگاهی سیاسی مردم، گسترش مشارکت سیاسی، مشروعیت، یکپارچگی ملی، مدیریت منازعات و جامعه‏ پذیری سیاسی، می‏توانند در زندگی جامعه تأثیر بسزایی داشته باشند اما در ایران اغلب، احزاب مقطعی شکل می‌گیرند و تحزب گرایی هنوز در جامعه ایرانی نهادینه نشده است. چرا احزاب در ایران تاثیرگذاری مقطعی و عمدتا در ایام انتخابات دارند و تبدیل به احزاب قدرتمند نمی‌شوند؟ خبرنگار شفقنا، دلایل عدم موفقیت احزاب در ایران را با محمد نعیمی‌پور، نماینده دوره ششم مجلس شورای اسلامی‌و فعال سیاسی اصلاح‌طلب به بحث گذاشته است. در ادامه متن گفت و گوی شفقنا با محمد نعیمی‌پور را می‌خوانید:

مقدمه: علی‌اکبر صالحی معاون رییس جمهوری در گفت و گو با نشریه اشپیگل مسائل مهمی‌درخصوص برجام مطرح و تاکید کرد که درصورت از بین رفتن توافق هسته‌ای، طرف مقابل بیشتر ضرر خواهد کرد. به گزارش ایرنا به نقل از پایگاه خبری اشپیگل آلمان، علی اکبر صالحی معاون رییس جمهوری ایران گفت‌: حتی در صورت خروج آمریکا از توافق هسته‌ای‌، ایران می‌خواهد به اجرای این توافق ادامه دهد . او هشدار داد که در صورت از میان رفتن توافق هسته‌ای‌، این مساله می‌تواند به رقابت تسلیحاتی هسته‌ای منجر شود. متن این گفت‌و‌گو به این شرح است:

اشاره: گروه بین‌الملل - الکساندر زاسپکین از دیپلمات‌های با تجربه و کارکشته روسی است. گفتگو با او در محل سفارت روسیه در بیروت که یک ساختمان قدیمی و بازتابی از قدمت حضور روسیه در منطقه است، صورت گرفت. زاسپکین همچون بسیاری از سفیران روسی که به زبان کشورهای حوزه ماموریت خود مسلط هستند، به زبان عربی تسلط کامل دارد و همین هم باعث شده میزان ارتباطات او در لبنان و کشورهای عربی بالا باشد. زاسپکین فردی دقیق است و در بکار بردن کلمات وسواس ویژه ای دارد. او در عین حال باحوصله و آرام است.سفیر روسیه درباره موضوعات مختلفی سخن به میان آورده، از حملات اخیر رژیم صهیونیستی به سوریه و احتمال جنگ با لبنان و جایگاه حزب الله تا آخرین وضعیت سوریه، سیاست‌های عربستان در منطقه و روابط مسکو با واشنگتن و تهران. زاسپکین حملات اخیر رژیم صهیونیستی به سوریه را پیامی به روسیه ندانست و گفت: «مسکو و تل آویو توافق کرده اند که در سوریه برخورد هوایی بین آن‌ها اتفاق نیفتد». وی در عین حال احتمال حملات گسترده رژیم صهیونیستی به سوریه یا به لبنان را «بعید» دانست. سفیر روسیه تاکید کرد که مسکو به هیچ وجه حزب الله را یک گروه تروریستی نمی داند. وی گفت:«ما با ارتش سوریه و همه متحدان آن از جمله حزب الله همکاری داریم.» زاسپکین سیاست روسیه در منطقه را گفتگو با «همه طرف‌ها از جمله طرف‌های درگیر» با هدف «تاثیرگذاری» بر اوضاع منطقه دانست. وی درباره توافق اخیر برای کاهش مناطق درگیری در سوریه گفت: «این وضعیت یک وضعیت موقت است و تغییر خواهد کرد و زمینه ساز تقسیم سوریه یا بده بستان‌ها یا تقسیم و نفوذ نخواهد شد.» زاسپکین از نبود «یکپارچگی» در میان مخالفان خارج نشین سوریه گفت و تاکید کرد شرط کناره گیری اسد از قدرت «غیرواقعی» است. سفیر روسیه در لبنان، با اشاره به مواضع اخیر مقام‌های ریاض در قبال منطقه و لبنان، سیاست عربستان را «مبهم» و «متناقض» خواند و سخنان اخیر وزیر مشاور این کشور در امور کشورهای خلیج فارس در قبال لبنان را «دعوت به تقسیم» این کشور خواند و از او انتقاد کرد. زاسپکین همچنین فضای روابط مسکو و واشنگتن را «منفی» ارزیابی کرد و گفت: «به نظر می رسد این فضا تا مدت طولانی باقی بماند.» وی در همین حال، ایران را «شریک» روسیه خواند و گفت: «ما معتقدیم ایران در کنار روسیه و دوشادوش آن با تروریسم در حال جنگ است.»

مقدمه: مهدی فیروزان برای دو گروه از افراد بسیار شناخته شده است. نخست آنها که به خوبی با مجموعه شهرکتاب آشنایی دارند و باخبرند که فیروزان مدیرعامل این ساز و کار فرهنگی عظیم و قابل تحسین است. دسته دوم اما کسانی هستند که در مورد امام‌موسی صدر تحقیق و مطالعه داشته‌اند و می‌دانند که مهدی فیروزان همسر حورا صدر و داماد ایشان است. فردی که در گسترش موسسه امام صدر و پیگیری مسئله ایشان و نشر آرا و عقاید امام بسیار کوشیده، هرگز دست از تلاش و ممارست در این راه بر نداشته است. آفتاب‌یزد در سالروز حادثه تلخ ربوده‌شدن امام موسی صدر در لیبی و ناپدید شدنش تا به امروز، دقایقی را با این مجاهد راه نشر اندیشه امام موسی صدر که قرابت و نزدیکی خانوادگی‌اش نیز قابل توجه است به گفتگو نشسته است.

اشاره: اظهارنظر فقهای شورای نگهبان درباره لغو عضویت سپنتا نیکنام عضو شورای شهر یزد، در حالی که این کاندیدای زرتشتی پیش از این هم در این شورا حضور داشته و ظاهرا تا پیش از این منع قانونی درباره آن وجود نداشت، مجلس شورای اسلامی را بر آن داشت که بخواهد درباره اختیاراتی که خود در حوزه قانون‌گذاری دارد و مواردی که شورای‌نگهبان می‌تواند درباره آن به اظهارنظر بپردازد، شفاف‌سازی کند. با احمد شیرزاد درباره چرایی اظهارنظرهای متفاوت درباره این موضوع به گفت‌وگو نشستیم. این فعال سیاسی اصلاح‌طلب در عین حال که موضوع حذف سپنتا نیکنام از شورای شهر یزد را به لحاظ اخلاقی و ارزشی و سیاسی مهم می‌داند، معتقد است مشکل بین مجلس و شورای نگهبان فراتر بوده و از بعد قانون‌گذاری اهمیتی درجه یک دارد، اینکه مجلس می‌خواهد بداند کجای قانون‌گذاری قرار گرفته است.

مقدمه: یکی از ابهاماتی که این روزها درباره مجلس آینده و چگونگی حضور اصلاح‌طلبان، در فضای سیاسی مطرح می‌شود این است که آیا در نتیجه ائتلاف با اعتدالیون باید مجلسی ضعیف‌تر را انتظار کشید و به حذف نمایندگان اصلاح‌طلب اندیشید یا نه؟ برای بررسی این مسئله به سراغ عبدالله ناصری، فعال سیاسی اصلاح‌طلب و عضو هیئت‌مدیره بنیاد باران رفته‌ایم و با او به گفت‌وگو پیرامون این موضوع پرداخته‌ایم.

مقدمه: گذار سیاسی در کشورهای مختلف معمولا از مدل‌های متفاوتی تبعیت می‌کند. هانتینگتون مدل‌های ‌گذار را براندازی، جابه‌جایی و تغییر شکل ذکر می‌کند، اما برخی کارشناسان معتقدند که معلوم نیست این روندها برای ایران نیز صادق باشد. برای بررسی امکان‌ گذار سیاسی در ایران و ویژگی‌های آن با رحیم ابوالحسنی، استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران و رئیس دفتر سیاسی حزب اعتماد ملی گفت‌وگویی انجام دادیم که متن کامل آن را در ادامه می‌خوانید:

اشاره: در ادبیات اصولگرایی با ظهور و بروز اقشاری مانند جبهه پایداری و همینطور برخی اعضای جناح محافظه‌کار که در عرصه سیاست تخته گاز می‌رفتند و کسی را یارای هدایت آنها به مسیر اعتدال نبود، واژه‌ای به‌نام اصولگرایان تندرو باب شد. اصولگرایانی که تندروی پیشه کرده و بعضا با مواضع احساسی، سرستیز با غرب داشته، دولت یازدهم را برنمی‌تابیدند و از شنیدن نام اصلاح‌طلبان کهیر می‌زدند. این عده اگر در پارلمان ایران، عنوان وکالت مردم را یدک می‌کشیدند امثال ظریف، وزیر خارجه ایران را خائن خطاب می‌کردند، تیم مذاکره‌کننده را جاسوس می‌دانستند یا گروهی به تجمعات حمله‌ور می‌شدند و .... تندروی بخشی از اصولگرایان قدمتی طولانی از بدو تاسیس این جناح دارد. شاید از همین روی بود که اصولگرایان زیادی تحت عنوان اصولگرایان معتدل یا حامیان دولت روحانی خود را از این جبهه رادیکال کندند. نتیجه اینکه طی این چندین سال، اصولگرایان را به دو بخش تندرو و معتدل تقسیم می‌کنیم. اما روزی که چنین طبقه‌بندی در بین جناح محافظه‌کار مصطلح شد کمتر کسی فکر می‌کرد که عده‌ای هم در درون جبهه اصلاح‌طلب به فکر طبقه‌بندی اصلاح‌طلبان به افراطی و معتدل باشند(!) بی‌خود نیست که محمدعلی ابطحی اخیرا به نقل از عارف می‌نویسد: «آقای عارف معتقد بود از وقتی با انتخابات و به کمک مردم جریان اصلاحات انسجامی پیدا کرده، از داخل این جبهه فشار وارد می‌شود که انسجامش به‌هم بریزد.» این جمله به معنای وجود دست‌هایی از داخل جناح اصلاح‌طلبان برای اعمال فشار در راستای شکستن انسجام جناح چپ است.نمونه‌اش شاید جوی که برخی از احزاب به ظاهر موتلف با اصلاحات یا رسانه‌ها علیه محمدرضا عارف به‌وجود آورده‌اند. در جدیدترین اقدام اما یک سایت حامی دولت، اصلاح‌طلبان را دوشقه کرده و گروهی را افراطی نامیده است. خبرآنلاین با انتقاد از برخی روزنامه‌های اصلاح‌طلب که سخنرانی اخیر روحانی در تلویزیون را منفعل خوانده‌اند، می‌نویسد: «حالا می‌توان گفت بیش از اصلاح‌طلبان، اصولگرایان‌اند که مدیون روحانی‌اند، البته اگر قدر بدانند. روحانی با رفتارش، صدای اصلاح‌طلب‌های افراطی را که مرتباً "فالش" می‌خوانند، از کار انداخته و از این جهت دفع شر کرده.» دفع شر به‌دلیل رد اصلاح‌طلبان افراطی؟! چه جالب که همین افراطی‌های اصلاح‌طلب در زمان حضور به عنوان پشتوانه انتخاباتی حسن روحانی شر نبودند و عین خیرتلقی می‌شدند(!) طبقه‌بندی اصلاح‌طلبان به افراطی و غیرافراطی اما در نوشته‌های برخی نشریات عمدتا مربوط به حزب کارگزاران یا اعتدال و توسعه بیشتر به چشم می‌خورد. شرایط به‌گونه‌ای رقم خورده است که عده‌ای مدعی هستند برخی از این گروه بناست تا هر مطالبه اصلاح‌طلبان از حسن روحانی را افراطی‌گری بنامند. مثلا روحانی خود بارها در صحبت‌هایش از زنان و اقوام گفت و نقشی که باید در مدیریت کشور ایفا کنند، اما وقتی هیچ‌یک از این اقشار در کابینه قرار نمی‌گیرند و اصلاح‌طلبان نسبت به آن اعتراض می‌کنند، اصلاح‌طلبان معترض به عدم تحقق این وعده‌ها افراطی و شر خوانده می‌شوند(!) محمد عطریانفر که خود عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران است، می‌تواند پاسخگوی این نکته باشد که آیا این طبقه‌بندی‌های اصلاح‌طلبان از حزب آنها آب می‌خورد؟ عطریانفر معاونت وزارت کشور ایران در دولت اصلاحات و فعال نام آشنای عرصه سیاست و رسانه درگفتگو با آفتاب‌یزد به سوالات و ابهامات ما درباره تقسیم‌بندی اخیر اصلاح‌طلبان به افراطی و معتدل پاسخ می‌دهد.

مقدمه: «به x راي دهيم تا y روي كار نيايد.» این فرمولی است که بر بسیاری از تصمیم‌گیری‌های سیاسی ما پیاده شده است و دست‌کم در سه انتخابات گذشته، مبتنی بر آن، برگه‌ها سیاه و صندوق‌های رای پر شده‌اند. عنوان این فرمول چیزی نیست جز گزینش از سر اضطرار. هراس از رای آوری گزینه‌ای محافظه‌کار، تبدیل به نیروی محرکه‌ای شده است تا در بزنگاه‌های انتخاباتی، عزم خود را جزم کنیم و به کاندیدایی روی آوریم که ایده‌آل ما نبوده است. انتخاب از سر اضطرار حتی تصمیم گیری‌های سیاست ورزان کشورمان را هم، متاثر ساخته است. به عنوان مثال اخیرا در جریان اعطای رای اعتماد مجلس به منصور غلامی، وزیر علوم دولت دوازدهم در شرایطی که بخشی از جامعه دانشگاهی نسبت به معرفی این گزینه ابراز نارضایتی می‌کردند، محمدرضا عارف رئیس فراکسیون امید عنوان کرد که «ناگزیر به دادن رای اعتماد به غلامی شده اند چرا که اگر این گزینه رای اعتماد به دست نمی آورد، روحانی اقدام به معرفی شخصیت‌هایی چون جعفر توفیقی و رضا فرجی دانا نمی کرد و کاندیداهای بعدی قطعا از وضعیت نامطلوب تری نسبت به غلامی برخوردار بودند.» حال این سوال در اذهان شکل می‌گیرد که تا چه زمان به دلیل هراس از پیش آمدن شرایط اضطراری باید دست به گزینش زد. در چنین شرایطی آیا می‌توان انتظار پیشرفت و رشد از جامعه‌ای داشت که انتخاب‌هایش همواره از سر اضطرار و ناچاری است؟! برای یافتن پاسخ این سوالات به سراغ محمد کیانوش راد، استاد دانشگاه، نماینده مجلس ششم و عضو حزب اتحاد ملت رفته ایم. کیانوش راد بر این باوراست که توانایی انتخاب از سر اضطرار هنرنمایی سیاست ورزان است و در شرایطی که در هر انتخابات اصلاح‌طلبان با محدودیت مواجه می‌شوند، این شیوه از گزینش، بهترین استراتژی موجود است چرا که همان گزینه جامعه را از شرایط خاص خود به دور نگاه می‌دارد. متن ذیل مشروح گفتگوی آفتاب یزد با دکتر محمد کیانوش راد است که شما را به مطالعه آن دعوت می‌کنیم.

مقدمه: «گردش راست به روحانی» یا «گردش روحانی به راست»؟ این سؤالی است که در یک ماه گذشته به کرات در محافل سیاسی و رسانه‌ای مطرح شده و البته پاسخ‌های متفاوتی نیز دریافت کرده است. بعد از دیدار رئیس جمهوری با شماری از اعضای جامعه روحانیت مبارز بود که مصطفی تاجزاده فعال اصلاح‌طلب تأکید کرد احتمال گردش به راست روحانی وجود ندارد و بعد حسام‌الدین آشنا مشاور رئیس جمهوری عنوان کرد شاید راست به روحانی گردش کرده است. این موضوع را با جلال جلالی‌زاده استاد دانشگاه و فعال اصلاح‌طلب همچنین عبدالمقیم ناصحی عضو شورای مرکزی جامعه روحانیت در میان گذاشتیم که مشروح آن را در زیر می‌خوانید ....

مقدمه: حمیدرضا ترقی، عضو شورای مرکزی حزب مؤتلفه اسلامی و سردبیر هفته‌نامه «شما» ارگان حزب مؤتلفه اسلامی است. او در این مصاحبه به الزامات گفت‌وگو بین اصول‌گرایان و اصلاح‌طلبان پرداخت و گفت: «فصل‌الخطاب‌بودن بیانات مقام معظم رهبری و قانون‌گرایی و حذف‌نکردن رقیب قانونی راهکار گفت‌وگوی دو جناح است.» ترقی که نماینده دوره پنجم مجلس شورای اسلامی از حوزه مشهد بوده است در بخشی از این گفت‌وگو بیان کرد: «شورای نگهبان بخشی از قوه مقننه کشور نیست. قوه مقننه بدون شورای نگهبان اعتبار ندارد.» در زیر، شرح این گفت‌وگو را خواهیم خواند.

مقدمه: علی لاریجانی نه این روزها بلکه در چهار سال گذشته به پدیده‌ای در جریان اصول‌گرایی مبدل شده ‌است. چهره‌ای با خاستگاه اصول‌گرایی که روزگاری بر مسند ریاست سازمان صداوسیما تکیه زده‌بود و مدیریتی تندوتیز داشت اما قریب به یک دهه بعد از این اپیزود از حیات سیاسی او، چرخشی آرام و بی‌سروصدا به سمت اعتدال‌گرایی داشت. علی لاریجانی، رئیس مجلس دهم در فصل اعتدال تلاش کرد با همکاری نزدیک با دولت حسن روحانی و اندک تعاملی بهتر با اصلاح‌طلبان، خود را از منتهی‌الیه راست به میانه نزدیک کند. همین شد که حالا از علی لاریجانی دهه 90 با عنوان اصول‌گرای معتدل نام می‌برند.با آغاز آخرین دوره حضور حسن روحانی بر مسند ریاست قوه مقننه، علی لاریجانی گزینه‌ای است که بسیاری او را کاندیدای بالقوه انتخابات ریاست‌جمهوری 1400 می‌دانند و البته رفتار معتدل او این پرسش را ایجاد می‌کند که آیا لاریجانی به روحانی دوم مبدل می‌شود یا نه؟ آیا اصلاح‌طلبان حاضرند همان‌طور که در سال92 سرمایه اجتماعی خود را خرج حسن روحانی کردند، این‌بار مردم را برای رأی‌دادن به لاریجانی به سمت صندوق‌های رأی روانه کنند؟ علی تاجرنیا، از اعضای سابق جبهه مشارکت و نماینده مجلس ششم در گفت‌و‌گو با «آسمان آبی» معتقد است لاریجانی طرفیت تبدیل‌شدن به روحانی دوم را ندارد. ضمن این‌که او تأکید دارد اصلاح‌طلبان باید مرز هویتی خود را حفظ کنند.