مقدمه: جمشید انصاری هرچند بر صندلی سازمان امور اداری و استخدامی‌کشور تکیه زده است اما با سوابقی که طی سالیان گذشته با استانداری در دو استان کرد‌ نشین و ترک زبان دارد، بارها و بارها شاهد تجمعات اعتراضی مردم در خیابان‎ها بوده و نیک می‎داند که تحلیل سطحی این اتفاقات، مرحمی‌برای درمانش نیست. برای همین در تحلیل اعتراضات اخیر در ایران، با وسواس از واژه‎ها استفاده می‎کند، اینکه آیا معترضین نماد همه مردم بودند؟ اعتراضشان فقط به دولت و گرانی بود؟ و‌... سوالاتی است که او خودش در ابتدای بحث مطرح می‎کند که نشان می‎دهد وقایع اخیر را دقیقا زیر نظر داشته است. او اسامی‌ای که این روزها در مورد تجمعات مردمی‌بکار گرفته می‌شود، از «جنبش دهه هفتادی‌ها» گرفته تا «جنبش گرانی» و «اعتراض مالباختگان» را قبول ندارد و با واژه جدیدی به تحلیل این مساله سیاسی روز می‌نشیند. او معتقد است که نوعی «نارضایتی انباشته» شده، همواره در کشور وجود دارد که اگر روزی بتواند مدیریت شده و رهبری درستی پیدا کند، ممکن است در قالب جنبش اعتراضی سر باز کند. اگرچه این روزها بسیاری از تریبون‎های مختلف در پی شناسایی دست‌های پشت پرده و افشای نقش خارج نشینان در تجمعات اخیر هستند اما انصاری در توئیتی در همان روزهای تجمعات نوشته بود: «اینکه خداوند به انسان دو گوش و یک دهان داده است شاید به این دلیل است که دو برابر آنچه سخن می‎گوید بشنود! امروز ما مسئولان باید بیشتر بشنویم، اعم از پیشنهاد، نقد، اعتراض و حتی فریاد مردم را! آنها صاحبان کشور و ما کارگزار آنهائیم و بدون توجه به نظرات آنان کشور راه به جایی نمی‌برد»!! او این روزها معاون رییس جمهور و رییس سازمان امور اداری و استخدامی‌است؛ اما وجهه اصلاح‎طلبی او و نزدیکی‎اش با سیدمحمد خاتمی‌و میرحسین موسوی بر کسی پوشیده نیست. کما اینکه نطق‎هایش در مجلس هشتم پس از انتخابات پرحاشیه سال 88 را خیلی‎ها هنوز به یاد دارند. از این منظر او یکی از بهترین تحلیل‎گرانی است که می‎تواند به مقایسه تجمعات سال 88 و 96 پرداخته و آنها را ریشه یابی کند. چه آنکه آن زمان در مصدری سیاسی بود و امروزه در منصبی اقتصادی است و در هر دو برهه با جنس اعتراض‎ها آشنایی داشت و حرف‎هایی برای گفتن دارد که اگر شنیده شود، می‎تواند منشا اثر باشد. قریب به دو ساعت مهمان خبرآنلاین بود. از سوالات سیاست روز گرفته تا سوالات اقتصادی پیرامون لایحه بودجه 97 و حتی سوالات اجتماعی درباره وضعیت امور استخدامی‌و اشتغال را یک به یک پاسخ داد. مشروح گفت‌و‌گو با جمشید انصاری که از معدود چهره‎های اصلاح طلب دولت خاتمی‌در دولت حسن روحانی است را در ادامه بخوانید:

مقدمه: «آقای هاشمی در ماه‌های آخر عمرشان چند باری درباره‌ وضعیت کشور صحبت کردند و تاکیدشان این بود که مردم راه‌شان را پیدا کرده‌اند و سفارش‌شان هم به ادامه حرکت اعتدالی بود و در برابر مردم، گروه‌های افراطی را در اقلیت می‌دیدند. براساس گفته‌های ایشان و آینده‌نگری‌ای که داشتند این اقلیت افراطی نمی‌توانند کاری کنند هرچند که به حضورشان ادامه می‌دهند». یک‎سالی می‎شود که «ستون انقلاب» درست در کنار «معمار کبیر جمهوری اسلامی» تن به خاک سپرده است که انتظار می‌رفت در این ۱۲ ماه تلاش بیشتری برای زنده نگهداشتن یاد آیت‌الله انجام شود اما از سویی اگر دید دیگری نسبت به ماجرا داشته باشیم بعید نیست با خودمان به این نتیجه برسیم که پذیرش سخنان «آیت‎الله» از مقطعی از سوی برخی مدعیان کاهش یافت و پذیرش این گزاره، لزوماً نیازمند بررسی حال‎ و روز فعلی نیست. هاشمی از سال 88، آرام‎آرام پا به صحنه‎ای گذاشت که او، همانی که انگار همیشه باید با صفاتی همچون «رئیس»، «فرمانده» و «سردار» از وی یاد می‎شد را به جایی رساند که مخالفان، «عمود خیمه فتنه» بخوانندش، «فائزه» و «مهدی»‎اش را روانه‎ زندان و بازداشتگاه کردند، آخرین خطبه‎‌ نماز جمعه‎اش را با شعار «مرگ بر فتنه‎گر» همراهی کنند، حتی محسن رفیقدوست هم از در کنایه و باب رفیق‌‌دوستی در این میان سنگ‌تمام بیندازند! و در عقلانیت او شک کنند. هاشمی اما انگار نه آن رفتارها را می‎دید، نه آن شعارها را می‌شنید، نه آن کنایه‎ها را به خود می‎گرفت و نه آن رنگ‎عوض‎کردن‎ها را به روی خود می‎آورد؛ راه خودش را می‎رفت و در هر دیدار و مناسبتی که لب می‎گشود بازهم همان اندیشه‎ها و راهکارهای آشنایش را طرح می‏‌کرد و بر آن‎ها پای می‎فشرد. کار حتی به «عدم احراز صلاحیت»ش در انتخابات هم رسید، اما او بازهم از کوره در نرفت. نه گلایه‎ای کرد، نه مخالفتی نشان داد؛ تنها مردم را به حضور حداکثری در انتخابات دعوت کرد و نتیجه‎اش هم انتخاب نزدیک‎ترین کاندیدا به او، یعنی حسن روحانی بود. شخصیتی که سابقه همراهی‎اش با «فرمانده جنگ» به سال‎های دهه‎ ۱۳۶۰ بازمی‏‌گردد و سیاست‎های اقتصادی و اجتماعی دولتش مشابه دولت‎های پنجم و ششمِ «سردار سازندگی» و مشی سیاسی‎اش هم وامدار «اعتدال‎گرایی» رئیس فقید مجمع تشخیص مصلحت نظام است. اما کم نیستند تحلیلگرانی که گمان می‏‌کنند با درگذشت هاشمی‎رفسنجانی، دولت روحانی هم یتیم شده و شخص رئیس‌جمهوری دیگر راه و رسم گذشته را فراموش کرده و مسیری تازه پیش گرفته است. مسیری که به تعبیر کسانی همچون صادق زیباکلام به حدی از تصور عمومی دور است که «باید چراغی به‎دست گرفت و به دنبال روحانی پیش از ۹۶ گشت». اما اگر پای سخنان محمد هاشمی برادر کوچکتر آیت‌الله بنشینیم او برای‌مان چنین تحلیل می کند که هنوز شش ماه از آغاز دولت دوم روحانی نگذشته است و چهار سال زمان زیادی است؛ بنابراین از حالا نمی‌توان سراغ ارائه چنین نظراتی رفت و روحانی را زود به قضاوت نشست. البته تأثیرات غیاب آیت‎الله به همین بحث‌ها محدود نمی‎شود. رفتن او به تعبیر محمد هاشمی در این مصاحبه، آن‌قدر «دور از انتظار و غیرمترقبه» بود که همچنان حواشی‎اش را ۱۲ ماه به دنبال خود بکشاند و در آستانه سالروز درگذشتش، فائزه از وجودِ ۱۰ برابر حد مجاز رادیواکتیو در بدن پدرش پرده بردارد و فاطمه هم از وجود وصیت‎نامه‎ای که اینک مفقود شده سخن به میان آورد. حواشی‎ای که به نظر نمی‎رسد به این زودی‎ها سایه‎اش از سر ماجرای درگذشت او کنار رود. در چنین فضایی و در نخستین روزهای ناآرامی‌هایی که حالا پشت سر گذاشته شده است، محمد هاشمی میزبان ما می‎شود و در گفت‎وگویش با ایسنا، هم از حال‎وهوای خانواده هاشمی در این یک‌سال می‎گوید، هم ماجرای راه‎اندازی کمپین «پشیمانیم» را تحلیل و هم نظرش را درباره تجمعات اخیر بیان می‎کند. او نتیجه رفتار احمدی‎نژاد با قوه قضائیه را نه صرفاً سخنان یک فرد علیه یکی از ارکان نظام، که سرآغاز ایجاد رخنه‎ای در کشتی جمهوری اسلامی می‎داند که اگر مسدود نشود، همه را باهم غرق خواهد کرد. رئیس سازمان صداوسیما در دهه ۶۰ همچنین در این مصاحبه از آغاز پروژه هاشمی‎زدایی در دانشگاه آزاد سخن می‎گوید و ابعاد آن را تشریح می‌کند و البته گلایه‎هایش از رویکرد صداوسیما نسبت به برادر بزرگترش را به صراحت به زبان می‎آورد. مشروح گفت‌وگوی محمد هاشمی با ایسنا را در ادامه می‎خوانید:

اشاره: سر خیابان، حجله گذاشته‌اند. کمی جلوتر ساختمان شرکت ملی نفت‌کش است که بالاسر آن، تصویر ٣٠ دریانورد جان‌باخته در حادثه سانچی را نصب کرده‌اند و صدای قرآن تا نیمه‌های کوچه به گوش می‌رسد. دسته‌های گل سفید و پلاکاردهای عزا، دو طرف کوچه بیش‌ازپیش داغ این روزها را به رخ می‌کشد. برای مصاحبه با محمدرضا تاجیک وارد دفتر او در همین خیابان شدم تا درباره ماهیت اعتراضات اخير و مواجهه اصلاح‌طلبان با شرایط جدید صحبت کنیم. تاجیک تلاش کرد در طول مصاحبه تأکید کند پیش از آنکه بخواهد نامی بر این اعتراض‌ها بگذارد و آنها را در ظرف نظری ببرد، بیشتر باید بگوید این پدیده، چه نیست. او از نفرت و عصبانیت متراکم و متقاطعی در جامعه سخن گفت که نتیجه‌اش چنین شد و در پاسخم به این سؤال که چرا الان چنین شد، گفت: در انقلابات رنگی که در بلوک شرق اتفاق افتاد، اصطلاحی داشتند: «حالا وقتشه». تاجیک به اصلاح‌طلبان توصیه کرد با به‌محاق‌رفتن این وقایع، اصلاح‌طلبان به تعطیلات تاریخی نروند. او گفت: «کار ما به صورت جدی از حالا شروع شده است. اگر در تعطیلات تاریخی هم بودیم، باید این تعطیلات را رها کنیم و برگردیم. بنشینیم و ببینیم چگونه می‌توانیم تدبیر و تمهید کنیم که این وقایع ققنوس‌وار از خاکستر خود برنخیزد». به گفته او: «فردای بعد از این وقایع در کشور ما، فردای دیگری است. بی‌تردید، تاریخ ما با این وقایع ورق مي‌خورد».

اشاره: احمد توکلی، سیاست‌مدار اصولگرا که اقتصاد خوانده و چندین دوره نماینده مجلس بوده در این سال‌ها سعی کرده خود را با برند یک سیاست‌مدار «ضد فساد» تعریف کند. او مؤسسه‌ای هم با عنوان دیده‌بان شفافیت و عدالت تأسیس کرده است. این مؤسسه قرار است به پرونده‌های حقیقی و حقوقی درباره فساد ورود کند. مؤسسه او گاهی هم نشست خبری برگزار می‌کند و درباره فعالیت‌هایش گزارش می‌دهد. توکلی بارها گفته که فساد اقتصادی در کشور به مرحله «فساد ساختاری» رسیده است. به بهانه تجمعات اعتراضی اخیر با او گفت‌وگو کرده‌ایم؛ به‌ویژه که آغاز برخی از این تجمعات هم با ورود مال‌باختگان مؤسسات مالی به خیابان رقم خورد. احمد توکلی اصولگراست و این ریشه تفکر اصولگرایی او حتی در منش فسادستیزی‌اش هم نمودار است. مثلا وقتی از او سؤال می‌شود که آیا به نظر شما نباید از سهم بودجه مؤسسات غیردولتی به‌نفع بودجه عمومی مردم زد؟ مخالفت می‌کند و می‌گوید این مؤسسات باید نظارت‌پذیر شوند در صورتی که بودجه‌هایشان را در راستای اهداف و برنامه‌های خود مصرف کرده‌اند، دلیلی بر حذف بودجه آنها نیست. او معتقد است: «اگر آن مؤسسه ١٠‌درصد هم مقبولیت داشته باشد اما کاری که می‌کند مورد نیاز جامعه باشد، حق دارد بودجه بگیرد». او ما را متهم می‌کند که به «دیکتاتوری اکثریت» معتقد هستیم، گویی تعیین بودجه برای برخی نهادهای خاص فرهنگی مرتبط با حریم خصوصی اقلیتی است که حتی مخالفت یک اکثریت در انتخابات با این نگاه خاص هم نمی‌تواند باعث حذف ردیف‌های بودجه خاص شود.

اشاره: اکنون که آب‌های انتخابات از آسیاب افتاده و ائتلاف اعتدالیون و اصلاح‌طلبان به اهداف‌ خود رسیده اند و کم کم آتش اختلاف میان اصولگرایان شکست خورده از ملت شروع به زبانه کشیدن است. محمدباقر قالیباف در نامه‌ای که اخیرا منتشر کرده، تیغ انتقاد‌ها را بر پیکره هم صنفانش کشیده و آب سردی بر پیکره ائتلاف اصولگرای جمنا ریخته است. وی در نامه سرگشاده خود ضمن تاکید بر «تغییرِ اساسی در نحوه کنشِ جریانِ اصول‌گرایی»، حرکت به سمت نو‌اصول‌گرایی از طریق «خود‌انتقادی» را چاره کار دانسته است. همچنین وحید جلیلی، برادر سعید جلیلی مغلوب انتخابات 92 و یار ابراهیم رئیسی مغلوب انتخابات 96 نیز اخیرا در سخنرانی با عنوان «آسیب شناسی جریان اصولگرایی» برای نشان دادن انحراف در جریان اصولگرایی مفاهیم جدیدی را مطرح می‌کند از جمله «خواص منحرف، اصولگرایی قلابی! حزب الله واقعی و حزب‌الله دروغین، اصولگرایی سکولار! جریانات هلو – لولو، دوپینگی‌های قدیم؛ مافنگی‌های جدید!

مقدمه: در حالی که حکم قبلی مجمع تشخیص مصلحت نظام به سال ۹۰ بر می‌گردد و با توجه به مدت‌ پنج ساله احکام اعضای این مجمع و همچنین فوت آیت‌الله هاشمی رفسنجانی رئیس فقید مجمع تشخیص در سال ۹۵، انتظار می‌رفت انتخاب اعضای جدید سال گذشته انجام شود، اما در نهایت مقام معظم رهبری روز گذشته رئیس مجمع و اعضای حقیقی و حقوقی آن را مشخص کردند. از جمله مهمترین زوایای این حکم انتصاب، انتخاب آیت‌الله هاشمی شاهرودی به عنوان رئیس مجمع، انتصاب آقایان رئیسی و قالیباف به عنوان اعضای جدید و همچنین ابقای محمود احمدی‌نژاد به عنوان عضو حقیقی در دور هفتم مجمع تشخیص مصلحت است. درباره این حکم و زوایای آن با داریوش قنبری از فعالان سیاسی اصلاح طلب به گفت‌وگو نشستیم. او معتقد است آیت‌الله هاشمی شاهرودی فردی معتدل و میانه‌رو است و می‌تواند فضا را از افراط و تفریط خارج کرده و به سمت میانه‌روی هدایت کند، بنابراین بهترین گزینه برای جایگزینی آیت‌الله هاشمی رفسنجانی است. وی همچنین درباره ابقای احمدی‌نژاد با بیان اینکه او تجربه‌ مفیدی ندارد و نتوانسته منشا خدمات قابل قبولی در کشور باشد و سیاست‌های او آسیب‌های فراوانی را به کشور زده است، می‌گوید: «در نهایت، بخشی از افراد جامعه ما تفکری مانند تفکر او دارند و بنابراین این نوع تفکر هم باید در مجمع تشخیص که‌ترکیب فراجناحی دارد، حضور داشته باشد.» مشروح این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید:

مقدمه: برخلاف دخترها، از لفظ «بابا» برای پدرش استفاده نمی‌کند. او را «حاج‌آقا» یا «آقای هاشمی» خطاب می‌کند. با یاسر هاشمی درباره ١٠ماه پایانی عمر پدرش صحبت کردیم. صبحی که برای گفت‌وگو رفتیم، در حال تدارک برنامه‌های بزرگداشت نخستین سالگرد پدرش بود. از او هم، مانند دیگر فرزندان آیت‌الله، ردی در خاطراتش به‌جا مانده است، از جمله روایتی که پدرش در مقدمه کتاب خاطرات مربوط به سال ٦٧ درباره او و مهدی نوشته است: «مهدی و یاسر هم پس از آموزش‌های کوتاه نظامی پای ثابت جبهه و در خطوط مقدم بودند و اطلاعات دست‌اول، نیازها و مشکلات و وضع جبهه را به من می‌دادند و حتی پس از مجروح‌شدن یاسر و مصدوم شیمیایی‌شدن مهدی، پس از معالجات ابتدایی به جبهه بازگشتند». یاسر، کوچک‌ترین فرزند مرحوم آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی، متولد سال ٥٠ است. در این سال‌ها مدیریت دفتر آیت‌الله هاشمی در دانشگاه آزاد و مرکز تحقیقات استراتژیک را برعهده داشت و حالا هم در دفتر نشر معارف انقلاب که مربوط به انتشار آثار و خاطرات هاشمی است، مشغول شده است. او در میانه‌های گفت‌وگو، گریزی هم به سانسور و ممنوعیت‌های پدرش در دولت‌های اصلاحات و احمدی‌نژاد زد؛ از اینکه بعضا ممنوعیت‌هایی برای ملاقات‌های پدرش ایجاد می‌شد. از نقش آیت‌الله در نامزدی سیدحسن خمینی برای خبرگان پنجم گفت و جلساتی که برای انتخابات ریاست‌جمهوری برگزار کرده بود. بعد هم به روایت روزهای آخر زندگی پدرش پرداخت و شبی که فوت شد. به گفته یاسر، شورای عالی امنیت ملی گزارشی را درباره فوت پدرش تهیه کرده که مورد قبول فرزندان هاشمی قرار نگرفته و حسن روحانی دستور داده تا دوباره پرونده مربوط به درگذشت آیت‌الله باز شود. از او درباره علت حساسیت آیت‌الله هاشمی به پرونده مهدی هم سؤال کردم. او از تلاش‌های مرحوم، برای بازگشت پرونده به دیوان عالی سخن گفت و جزئیاتی از ملاقات پدرش با مقام معظم رهبری را هم تشریح کرد. ممنوع‌الخروجی و روایت ارتباط سردار سلیمانی با آیت‌الله هم از دیگر محورهای این گفت‌وگوست که مشروح آن در ادامه می‌آید.

اشاره: حجت الاسلام و المسلمین علی ذوعلم عضو هیات علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و معاون پژوهشی موسسه حفظ و نشر آثار رهبری است که سهم جدی در تحقق کتاب منظومه فکری رهبر معظم انقلاب داشته است. با او به گفت و گو نشستیم تا زوایای مختلف این اثر پژوهشی گرانسنگ و تعاملات موسسه حفظ و نشر آثار رهبری و پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی را مورد بررسی قرار دهیم.

مقدمه: استراتژی که‌ ترامپ علیه ایران در پیش گرفته، در داخل کشور از طرف تندروها واکنشی متفاوت داشته است. در حالی که ملت ایران دعوت به وحدت می‌شوند، گویی برخی از جریان‌های تندرو قصد دارند مانند همیشه به طبل تفرقه بکوبند و حتی می‌گویند در چنین شرایطی نیازی به وحدت همه‌ ملت نیست. با عبداله ناصری درباره رفتار سیاسی تندروها و همچنین وزرایی معرفی نشده دولت برای وزارت خانه‌های علوم و نیرو به گفت‌وگو نشستیم. عضو شورای مشورتی رئیس دولت اصلاحات در ارتباط با رفتار سیاسی رسانه‌ای رادیکال‌ها و دلواپسان داخلی نسبت به راهبرد جدید‌ترامپ معتقد است آنها در برابر برجام کاری جز هم‌صدایی و همنوایی با آمریکا و صهیونیست‌ها و امثال عربستان سعودی ندارند. وی همچنین از دغدغه اش در ارتباط با وزیر علوم دولت روحانی نیز گفت. مشروح گفت‌وگوی بهار با عبدالله ناصری را در ادامه می‌خوانید:

مقدمه: درباره بسته شدن پرونده موسسات اعتباری غیرمجاز تا پایان سال‌جاری، بارها مباحثی از سوی نهادهای حاکمیتی ازجمله مقامات بانک مرکزی مطرح شده است. موسسات غیرمجازی که به سرعت رشد کرده و سپرده‌های بخشی از جامعه را با وعده سودهای کلان جذب کردند، اما پس از وقوع بحران، هیچ شخص یا نهادی پاسخگویی در این رابطه را برعهده نگرفت. امیر خجسته، نایب رئیس کمیسیون شوراها و امور داخلی کشور و رئیس فراکسیون مبارزه با مفاسد اقتصادی مجلس شورای اسلامی ضمن تایید این موارد، بر نقش نظارتی بانک مرکزی تاکید می‌کند و معتقد است بانک مرکزی به‌عنوان متولی کار کوتاهی کرده و باید پاسخگوی مسائل پیش آمده باشد. خجسته همچنین در این گفت‌وگو، آمادگی خود را برای مناظره تلویزیونی با معاون نظارت بانک مرکزی در رابطه با نظارت بر موسسات اعتباری غیرمجاز اعلام کرد. متن کامل این گفت‌و‌گو را در ادامه می‌خوانید.

مقدمه: صحبت‌های امیر سرتیپ حاتمی، وزیر دفاع دولت دوازدهم، درباره فرمان مقام معظم رهبری برای خروج نیروهای مسلح از بنگاهداری، بحث‌های زیادی را در زمینه حدود و ثغور این موضوع ایجاد کرد. در راستای این موضوع و مسائل پیرامونی آن با دکتر عباس سلیمی‌نمین، مدیر دفتر مطالعات و تدوین تاریخ ایران و فعال اصول‌گرا، گفت‌وگو کرده‌ایم. در ادامه متن تفصیلی این مصاحبه را از نظر می‌گذرانید.

مقدمه: سرتیپ احمد حاتمی، وزیر دفاع، در گفت‌وگویی اعلام کرد که مسئولیت واگذاری بنگاه‌های نیروهای مسلح «از طرف مقام معظم رهبری و فرمانده کل قوا به ستاد کل نیروهای مسلح واگذار شده و ستاد کل در کل نیروهای مسلح این موضوع را دنبال می‌کند تا این نیروها از کارهای اقتصادی غیرمرتبط به هر دلیل، خارج شوند.» این خبر تاریخی، اندیشمندان حوزه سیاسی را به یاد این سخن نغز فیلسوف یونانی، افلاطون می‌اندازد که می‌گفت «در مدینه فاضله پاسداران و سربازان حق مال‌اندوزی و فعالیت اقتصادی ندارند.» او معتقد بود جنگاوران باید یکسره در فکر حفاظت شهر از دشمنان باشند. این موضوع، محملی شد که به سراغ دکتر محمدباقر بهشتی، استاد اقتصاد دانشگاه تبریز، برویم و از او درباره این موضوع بیشتر بپرسیم. شرح این گفت‌وگو را در ادامه خواهید خواند.