آندری کریلوف روز دوشنبه در یادداشتی در خبرگزاری روسی تاس نوشت: علاوه بر این، من رد نمی‌کنم که این نشست سه‌جانبه، بخشی از ساختار جدید بین‌المللی در حال ظهور است.
ستون‌نویس دفتر خبرگزاری تاس در پکن در ادامه با اشاره به سیر برنامه هسته‌ای ایران افزود: غربی‌ها در حالی پس از انقلاب اسلامی، برنامه هسته‌ای ایران را خطرناک اعلام کردند که این برنامه با برگزاری دیدارها و مذاکرات متعدد با حمایت آمریکا و سایر کشورهای غربی آغاز شده است.
اهمیت جهانی نشست پکن
کریلوف نوشت: شاید بازتاب نشست معاونان وزیران امور خارجه چین، روسیه و ایران در ۱۵ مارس ۲۰۲۵ برابر با ۲۴ اسفند ۱۴۰۳ متأثر از نگاه‌ها به فرجام مناقشه اوکراین بود اما باید توجه داشت که هنوز سطح این رایزنی‌ها در سطح وزیران نبوده است.
وی ادامه داد: با این وجود، برای افرادی که آگاه به مسائل جهان هستند، نشست سه‌جانبه پکن، نه تنها مهم است، بلکه از اهمیت جهانی نیز برخوردار است.
این روزنامه‌نگار روس یادآور شد: چین و روسیه به هیچ وجه طرف های جدیدی در جستجوی راه حلی برای مسأله هسته ای ایران نیستند. در سال ۲۰۱۵، روسیه و چین به همراه ایالات متحده، انگلیس، فرانسه، آلمان و مسئول سیاست‌خارجی اتحادیه اروپا، برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) را برای حل و فصل اوضاع درباره برنامه هسته ای ایران امضا کردند.
برجام نشان داد که حل و فصل دیپلماتیک، امکان پذیر است
کریلوف تأکید کرد: برجام نشان داد که حل و فصل سیاسی و دیپلماتیک مشکلات در زمینه عدم اشاعه هسته ای اصولا امکان پذیر است. توافق برجام بر اساس توازن منافع بود. حتی در مرحله توسعه این طرح، طرف روسی اصرار داشت که پایداری و اجرای موثر درازمدت آن تنها به صورت گام به گام و در عین حال احترام به عمل متقابل تضمین شود. در چارچوب این توافق، ایران موافقت کرد تحقیقات هسته ای خود را در ازای لغو تحریم های اعمال شده قبلی محدود کند.
ترامپ از توافق خارج شد
وی ادامه داد: با این حال، بعداً در دوره اول ریاست جمهوری دونالد ترامپ، ایالات متحده از برجام خارج شد. ایران شروع به عدول تدریجی از تعهدات خود، افزایش غنی سازی اورانیوم و افزایش ظرفیت هسته ای کرده است.
این روزنامه‌نگار روس در ادامه نوشت: ۵ ژانویه ۲۰۲۰، در بحبوحه وخامت مناسبات با واشنگتن، تهران آخرین مرحله تعلیق تعهدات داوطلبانه خود بر اساس برنامه اقدام را اعلام کرد. در عین حال، طرف ایرانی برگشت‌پذیری فنی گام‌های برداشته شده و آمادگی خود برای بازگشت به پایبندی کامل به تمامی مفاد برجام را در صورت رفع خلأهای موجود در اجرای بخشی از توافق هسته‌ای توسط کشورهای اروپایی تایید کرد.
کریلوف افزود: به محض اینکه ترامپ در سال ۲۰۲۵ بار دیگر وارد کاخ سفید شد، با عجله اعلام کرد که پیامی به آیت الله سید علی خامنه‌ای رهبر معظم ایران با پیشنهاد مذاکره درباره برنامه هسته‌ای تهران ارسال کرده است. رئیس‌جمهور ایران در واکنش به اظهارات رهبر آمریکا خاطرنشان کرد: جمهوری اسلامی با آمریکا مذاکره نخواهد کرد زیرا واشنگتن فقط به فکر منافع خود است.
مأموریت یافتن مسیر جدید
این روزنامه‌نگار روس در ادامه با اشاره به نشست سه جانبه پکن نوشت: اگر سازوکارهای قبلی برای حل مشکل کارساز نبود، آیا زمان آن نرسیده که مسیر دیگری را در پیش گرفته شود؟؛ این دقیقاً همان کاری بود که ما جائوشو، سرگئی ریابکوف و کاظم غریب‌آبادی در پکن انجام دادند.
وی افزود: حتی قبل از شروع مذاکرات، طرف چینی سعی کرد اهمیت نشست پکن را یادآوری کند، همچنانکه سخنگوی وزارت امور خارجه چین در نشست خبری خود گفت: در شرایط فعلی، ما معتقدیم طرف های مربوطه باید آرامش خود را حفظ کنند، خویشتنداری کنند و از تشدید اوضاع پیرامون موضوع هسته ای ایران و یا حتی تبدیل آن به رویارویی و درگیری جلوگیری کنند.
در ادامه این مطلب، سخنان یک کارشناس چینی بازتاب یافته در گلوبال تایمز پکن بازنشر شده که گفته است: نشست سه‌جانبه پکن، نشان‌دهنده تمایل سه کشور برای گسترش همکاری‌های استراتژیک بود.
یک استاد موسسه مطالعات خاورمیانه در دانشگاه مطالعات بین‌المللی شانگهای نیز گفت: نشست پکن بین چین، روسیه و ایران با هدف بررسی فرصت‌های جدید است و ممکن است به بحث در مورد ایجاد یک پلت فرم جدید مذاکره برای حل مسأله هسته‌ای ایران در آینده منجر شود.
دیداری معنادار
این روزنامه نگار روس در ادامه مطلب خود با اشاره به بیانیه پایانی نشست پکن، آن را دیداری معنادار توصیف کرد.
در ادامه این گزارش به نقل از ما جائوشو معاون وزیر امور خارجه چین آمده است: طرفین در نشست پکن بر اهمیت اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد (در حمایت از توافق هسته‌ای ایران) از جمله رعایت چارچوب زمانی مشخص شده در آن تاکید کردند و از طرف‌های ذی‌ربط خواستند از هرگونه اقدامی که می‌تواند منجر به تشدید اوضاع شود و شرایط را برای تلاش‌های دیپلماتیک مسدود کند، دست بکشند. ما جائوشو همچنین گفت: ما بر لزوم پایان‌دادن به همه تحریم‌های غیرقانونی علیه ایران تأکید می‌کنیم.
بر این اساس، در بیانیه پکن آمده است که چین، روسیه و ایران دیپلماسی و گفت‌وگو مبتنی بر احترام متقابل را تنها راه حل مسئله هسته‌ای ایران می‌دانند.
این روزنامه‌نگار روس در ادامه به بازتاب مواضع کشورش درباره نشست پکن پرداخت و از قول سخنگوی کرملین نوشت: همه گزارش های لازم درباره این نشست به موقع به رئیس جمهور روسیه ارائه می شود.
پسکوف یادآور شد: طرف ایرانی هرگز حتی یک کلمه هم در مورد قصد خود برای دستیابی به سلاح هسته ای در کشورش نگفته است، بنابراین در این زمینه البته از نظر ما همه تحریم ها و محدودیت ها غیرقانونی است و بنابراین لازم است تلاش های دیپلماتیک برای حل این مشکل ادامه یابد.
روز جمعه ۱۴ مارس ۲۰۲۵ برابر با ۲۴ اسفند ۱۴۰۳، نشستی با حضور معاونان وزیران امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، چین و روسیه درباره موضوع هسته ای در پکن برگزار شد.
سه کشور در پایان این نشست با تمرکز بر وضعیت جاری مذاکرات برای احیای برجام و رفع تحریم‌های ایران، بیانیه مشترک صادر کردند. این نشست به ریاست «ماجائوشو» معاون وزیر امور خارجه جمهوری خلق چین و با مشارکت «کاظم غریب آبادی» معاون وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران و «سرگی الکسویچ ریابکوف» معاون وزیر امور خارجه فدراسیون روسیه، برگزار شد.
ایالات متحده در سال ۲۰۱۸ باخروج از برجام و در پیش گرفتن سیاست شکست خورده فشار حداکثری، نخستین عضو توافق بود که از ریل دیپلماسی خارج شد. تروئیکای اروپایی (انگلیس، فرانسه و آلمان) هم پس از یک دوره بی‌عملی در اجرای تعهدات برجامی، به تهدید برای فعال‌سازی سازوکار تعبیه شده در این قطعنامه برای بازگرداندن تحریم‌های سازمان ملل (اسنپ‌بک) روی آورده‌اند.
این در حالی است که بنا بر اعلام سخنگوی وزارت امور خارجه روسیه، با توجه به اجرا نشدن الزامات شورای امنیت از طرف کشورهای اروپایی در قطعنامه ۲۲۳۱ این شورا، آنها مانند طرف آمریکایی حق ندارند در مسیر بازگرداندن تحریم‌های لغو شده ایران حرکت کنند.
ماریا زاخارووا در گفت و گو با ایرنا یادآور شد: سازوکار بازگرداندن قطعنامه‌های لغو شده تحریم شورای امنیت سازمان ملل متحد علیه تهران که در غرب به آن «بازگشت سریع» (اسنپ‌بک/ مکانیسم ماشه) می‌گویند، برای شرایطی ایجاد شد که ایران، نخستین کشوری باشد که برجام را نقض کند.
سخنگوی وزارت امور خارجه روسیه گفت: سازوکار بازگشت تحریم‌های علیه ایران برای شرایطی طراحی نشده بود که ایالات متحده نخستین کشوری باشد که مفاد توافق هسته‌ای و مفاد قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل را نقض کند و باعث ایجاد بحران درازمدت در اجرای آن شود.
وی گفت: تخلفات واشنگتن به یک تغییر اساسی منجر شد که بر شیوه استفاده از سازوکار «اسنپ‌بک» تأثیر گذاشته است و استفاده از این سازوکار بدون حل و فصل وضعیت مربوط به اقدامات غیرقانونی آمریکا پذیرفته نیست.
زاخارووا یادآور شد: الگوی رفتار بد آمریکا به کشورهای اروپایی شرکت‌کننده در مذاکرات برجام و همچنین دیگر کشورهای اتحادیه اروپا سرایت کرد. آنها آشکارا در مسیر تضعیف قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد گام برداشتند و با طرح ادعای عدم اطمینان از اجرای صحیح برجام، از اجرای تعهدات خود در زمینه رفع تحریم‌های یکجانبه غیرقانونی علیه ایران خودداری کردند.
در این پیوند، وزیر امور خارجه روسیه ۲۲ اسفندماه ۱۴۰۳ اعلام کرد: ما از احیای برجام که آمریکایی‌ها در دوره نخست ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ از آن خارج شدند، حمایت می‌کنیم؛ در این زمینه تماس‌هایی با کشورهای اروپایی وجود دارد.
سرگئی لاوروف در گفت وگو با بلاگرهای آمریکایی افزود: موضع ما بر ازسرگیری قالب پیش بینی شده در توافق اولیه مصوب شورای امنیت سازمان ملل متحد که شامل فرانسه، آلمان، انگلیس، ایالات متحده، روسیه، چین و ایران ( ۱ + ۵ ) بود، استوار است.