در آستانه مذاکرات جدید میان ایران و آمریکا، یکی از مهم‌ترین دغدغه‌ها، تکرار اشتباهات گذشته درباره شرطی‌سازی اقتصاد به روند گفتوگوهای هسته‌ای است. تجربه برجام نشان داد، گره‌زدن مسائل اقتصادی کشور به نتایج مذاکرات، اشتباهی استراتژیک و پرهزینه است. در همین زمینه رهبر فرزانه انقلاب نیز سهشنبه گذشته با تأکید هشدار دادند که تکرار اشتباه شرطی‌سازی اقتصاد در برجام نباید رخ دهد.
واقعیت این است که فاصله‌ای جدی میان آغاز گفتوگوها و تحقق عملی نتایج آنها وجود دارد؛ در این فاصله، هرگونه خوش‌بینی اغراق‌آمیز و تلطیف کاذب انتظارات سیاسی و معطل گذاشتن کشور به مذاکرات، ممکن است نقش تنفس مصنوعی برای بازار داشته باشد، اما بدون پشتوانه واقعی، به سرعت به ضد خود تبدیل می‌شود. اگر دولت و جریان‌های سیاسی فضای کشور را بیش از حد امیدوارانه جلوه دهند؛ اما خروجی ملموسی از مذاکرات حاصل نشود، با بازگشت انتظارات منفی، بحران‌های شدیدتری در اقتصاد و بازارها شکل خواهد گرفت.
اقتصادی که به سیاست خارجی شرطی شده باشد، به شدت شکننده است. نرخ ارز و دیگر شاخص‌های مالی به مذاکرات وابسته می‌شوند و نوسانات سیاسی می‌توانند کل اقتصاد را دچار فروپاشی کنند. این دقیقاً همان هدفی است که طرف مقابل در مذاکرات دنبال می‌کند: بی‌ثبات‌سازی اقتصاد ایران از طریق شرطی‌سازی آن به مذاکرات. در چنین وضعیتی، سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی به اقتصاد اعتماد نمی‌کنند و شاهد فرار سرمایه، تورم بالا، رشد منفی و نوسانات شدید خواهیم بود.از سوی دیگر، در فضای شرطی‌شده، تصمیمات اقتصادی به جای تکیه بر تحلیل‌های فنی و کارشناسی، تحت تأثیر فضای سیاسی و رقابت‌های جناحی قرار می‌گیرد. این امر موجب تضعیف نهادهایی، مانند بانک مرکزی و بورس شده و برنامه‌ریزی‌های بلندمدت را مختل می‌کند.
بنابراین، دولت باید کار اقتصاد را به مذاکرات گره نزند، برنامهریزیها با شرایط تحریم تدوین و عملياتی شوند و مدیریت انتظارات را اولویت قرار دهد. انتشار اخبار خوش‌بینانه بدون پشتوانه، مانند اعلام سرمایه‌گذاری‌های سنگین خارجی، فقط به افزایش انتظارات کاذب و سپس معطل ماندن ظرفیتها می‌انجامد. البته بانک مرکزی نیز باید نقش فعالی در کنترل بازار ارز و مهار شوک‌های روانی داشته باشد.
در نهایت، راه‌حل اساسی برای رهایی از این دور باطل، تقویت استقلال نهادهای اقتصادی، شفاف‌سازی سیاست‌گذاری‌ها و پرهیز از گره‌زدن معیشت مردم به نتیجه مذاکرات است. اقتصاد ایران باید از وابستگی به سیاست خارجی رها شود تا بتواند با ثبات، مسیر توسعه پایدار را طی کند.