مرحله دوم مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا ابتدای این هفته برگزار شده و همه منتظرند مذاکرات کارشناسی در عمان آغاز شود. در این بین، همچنان نگاه‌های متفاوتی به مذاکرات وجود دارد که مواضع طرفداران آن را می‌توان در رسانه‌های گوناگون مشاهده کرد. آنچه نگران کننده است، دوقطبیسازیهایی است که همواره اجازه فهم و درک حقیقت را از جامعه می‌گیرد و بحثهای کارشناسی را به تعصبات جناحی و سیاسی تقلیل می‌دهد.
متأسفانه، بخش عمده‌ای از مناقشات سال‌های اخیر کشور حاصل همین نگاه‌های دوقطبی است که جز سیاه و سفید نمی‌بیند و راه سومی نمی‌یابد. در این وضعیت، شما نیز باید تکلیف‌تان را مشخص کنید! اگر در این اردوگاه نیستی، پس به اردوگاه مقابل تعلق داری و همین نگاه تنگ‌نظرانه کافی است تا به سادگی جامعه را در دو اردوگاه متضاد قرار دهد و تنش و درگیری را در فضای جامعه حاکم کند. همانطور که امروز نیز دو نگاه «خوش‌بینی افراطی» و «بدبینی افراطی» در فضای تحلیلی کشور حاکم شده و مبتنی بر همین عینک‌ها در حال بررسی اخبار و تحولات نشست عمان و رم هستند.
منظرگاه درست توجه به پدیده مذاکرات، نگاهی است که در ورای این دوقطبی شکل گرفته و به ابعاد بیشتری از حقیقت توجه دارد. مبتنی بر این نگاه، مذاکره به مثابه ابزاری برای حل بخشی از مناقشات سیاست خارجه جمهوری اسلامی به کار گرفته می‌شود، اما حدود و ثغور آن در چارچوب دکترین اصلی نظام (عزت، حکمت، مصلحت) تعیین می‌شود؛ لذا زمین بازی را جمهوری اسلامی مشخص می‌کند و اگر رقیب حاضر به پذیرش آن باشد، باب مذاکره باز خواهد شد، اما اگر طرف مقابل رویکرد سلطه گرایانه خود را در پیش گیرد و مذاکره را به مثابه آن روی سکه جنگ و با هدف به زانو در آوردن جمهوری اسلامی تعریف کند، قابل تحقق نبوده و «هوشمندانه، عاقلانه و شرافتمندانه» نخواهد بود!
آنچه دیروز موجب نفی مذاکره و امروز عامل شکل‌گیری آن شده است، تفاوت مبنایی است که حاصل شده است. مذاکرات در اسفند و فروردین، تفاوت ساختاری یافته است، میز مذاکره اسفندماه با هدف تسلیم ایران در برابر استکبار جهانی چیده شده بود، اما با ایستادگی و هوشمندی رهبر حکیم انقلاب میز مذاکره امروز مبتنی بر عزت و حکمت و با هدف امتیاز گرفتن از رقیب طرح‌ریزی شده است.
البته دستیابی به انتظارات جمهوری اسلامی هنوز در هاله‌ای از ابهام و تردید است؛ چراکه آنچه در میز مذاکره معتبر است، منطق قدرت و تحمیل اراده‌هاست و در آن، جایی برای اخلاق و شرافت و تعهد وجود ندارد! اما حقیقت آن است که جمهوری اسلامی امروز در آنجایی ایستاده است که ارادهاش را در عرصههای گوناگون به پیش ببرد!