با این وجود، میتوان اهداف زیر را بر سفر دبیر شعام به عراق و لبنان مترتب دانست:
۱- اهداف سفر به عراق؛
۱-۱- امضای تفاهمنامه امنیتی: این تفاهمنامه میان ایران و عراق، چارچوبی مشخص برای همکاریهای امنیتی بهویژه در مرزهای مشترک کردستان عراق ایجاد میکند. در شرایطی که مرزهای غربی ایران بعضاً محل فعالیت گروههای مسلح و قاچاقچیان است، چنین توافقی پیامی روشن به قدرتهای خارجی دارد که دو کشور در حفاظت از امنیت یکدیگر مصمم هستند.
۱-۲- تقویت همکاریهای دوجانبه و اقتصادی: ایران و عراق علاوه بر پیوندهای مذهبی و فرهنگی، در حوزه انرژی، تجارت و زیرساخت هم ظرفیتهای گستردهای دارند. سفر لاریجانی فرصتی برای امضای قراردادهای تازه و توسعه پروژههای مشترک بود که میتواند پشتوانه اقتصادی روابط امنیتی دو کشور را تقویت کند.
۱-۳- مقابله با نفوذ خارجی و حمایت از حشدالشعبی: آمریکا و برخی کشورهای غربی تلاش میکنند از قانونی شدن جایگاه حشدالشعبی در نیروهای مسلح عراق جلوگیری کنند. رایزنیهای لاریجانی با مقامات عراقی با هدف تقویت این نیرو و خنثی کردن فشارهای خارجی انجام شد تا ستون اصلی مقاومت در عراق محفوظ بماند.
۱-۴- هماهنگی امنیتی منطقهای: عراق در وضعیت حساسی قرار دارد و احتمال وقوع بحرانهایی مانند هرجومرج، کودتا یا درگیریهای طایفهای وجود دارد. این سفر، فرصتی بود تا دو طرف درباره سناریوهای احتمالی گفتوگو کنند و راهکارهای مشترک برای مدیریت بحرانها بیابند.
۲- اهداف سفر به لبنان؛
۲-۱- ابلاغ پیام رسمی ایران: لاریجانی در دیدار با رهبران سیاسی لبنان، پیام روشن ایران را مبنی بر حمایت از وحدت ملی و استقلال سیاسی این کشور ابلاغ کرد. این موضع در شرایطی که لبنان زیر فشار خارجی به خصوص سعودیها و رژیم صهیونی است، اهمیت دوچندان دارد.
۲-۲- گسترش روابط اقتصادی و فرهنگی: لبنان و ایران از نظر تاریخی و فرهنگی ارتباطات دیرینهای دارند. در این سفر، راههای توسعه همکاریهای اقتصادی در حوزههای تجارت، انرژی و خدمات بررسی شد تا روابط دو کشور تنها به مسائل نظامی و امنیتی محدود نماند.
۲-۳- حمایت آشکار از حزبالله و رد خلع سلاح مقاومت: یکی از محورهای اصلی سفر، اعلام مخالفت ایران با هرگونه طرح برای خلع سلاح حزبالله بود. لاریجانی با این موضعگیری، حمایت مستقیم از توان دفاعی لبنان را نشان داد و پیام بازدارندهای به مخالفان داخلی و خارجی مقاومت فرستاد.
۲-4 - مدیریت فشارهای سیاسی و رسانهای علیه مقاومت: لبنان این روزها صحنه جنگ رسانهای علیه حزبالله است. حضور لاریجانی و دیدار با چهرههای اثرگذار، کمک کرد تا بخشی از این فشارها خنثی شود و فضای سیاسی داخلی به نفع مقاومت متعادل گردد.
۳- اهداف مشترک دو سفر با تمرکز بر کلیات مقاومت؛
۳-۱- مقابله با سناریوی خلع سلاح مقاومت: آمریکا و برخی متحدانش پروژهای برای کاهش قدرت گروههای مقاومت در عراق و لبنان دنبال میکنند. سفرهای لاریجانی، تلاشی هماهنگ برای جلوگیری از این سناریو و حفظ بازدارندگی محور مقاومت بود.
۳-۲- ایجاد هماهنگی امنیتی و دیپلماتیک منطقهای: این دو سفر، بخشی از راهبرد ایران برای همسو کردن مواضع و اقدامات همپیمانانش در برابر تهدیدات امنیتی و سیاسی بود. این هماهنگی، نقش مهمی در مقابله با بازطراحی نظم منطقه به سود آمریکا و اسرائیل بعد از جنگ تحمیلی ۱۲ روزه دارد.
۳-۳- تثبیت نقش ایران به عنوان بازیگر محوری غرب آسیا: حضور فعال ایران در معادلات عراق و لبنان نشان داد که تهران همچنان یک بازیگر کلیدی در منطقه است و میتواند با استفاده از دیپلماسی چهرهبهچهره، مسیر تحولات را به سود خود و متحدانش شکل دهد.
۳-۴- پیام رسانهای و بازدارنده به افکار عمومی منطقه: این سفرها بازتاب گستردهای در رسانههای عربی و بینالمللی داشت و تصویری از ایران به عنوان حامی ثابتقدم مقاومت ارائه کرد. چنین بازتابی میتواند به ایجاد بازدارندگی روانی در برابر تهدیدات نظامی و سیاسی کمک کند.
منبع: پرسمان سیاسی هفته شماره 19