جهان امروز شاهد تحولات عمیقی در مناسبات بین‌المللی است و «دیپلماسی دفاعی» یکی از ابزار‌های کلیدی در این عرصه به شمار می‌آید که مسیری نوین برای همکاری‌های بین‌المللی گشوده است. گروه «بریکس» متشکل از قدرت‌های نوظهور اقتصادی و نظامی، بستری مناسب برای تقویت این نوع دیپلماسی فراهم کرده و ایران نیز به منزله یکی از اعضای فعال این گروه، فرصت‌های بی‌نظیری برای پیشبرد منافع ملی خود در این چارچوب به دست آورده است.
یکی از جلوه‌های بارز دیپلماسی دفاعی در قالب بریکس، برگزاری رزمایش‌های مشترک نظامی میان کشور‌های عضو است. این رزمایش‌ها که در سال‌های اخیر با جدیت بیشتری دنبال شده‌اند، نه‌تنها فرصتی برای نمایش توانمندی‌های نظامی کشور‌های عضو هستند، بلکه ابزاری برای به چالش کشیدن نظم بین‌المللی تحت سلطه برخی کشور‌های غربی است. ایران با بهره‌مندی از تجربه و سبک نظامی منحصر‌به‌فرد خود، در رزمایش‌های مشترک با قدرت‌هایی، نظیر چین و روسیه حضوری پررنگ داشته و توانسته است قابلیت‌های دفاعی خود را در معرض دید جهانیان قرار دهد.
این همکاری‌های نظامی، که بر پایه احترام به حاکمیت ملی و منافع مشترک شکل گرفته‌اند، از جنبه‌های گوناگون برای ایران اهمیت دارند. رزمایش‌های مشترک، فرصتی برای ارتقای توان عملیاتی، تبادل دانش فناوری و تقویت راهبرد‌های دفاعی فراهم می‌کنند. این رویداد‌ها به ایران امکان می‌دهند تا در کنار کشورهایی، مانند روسیه و چین، که تجربه‌ای گسترده در عملیات‌های چندجانبه دارند، تاکتیک‌های نوین جنگ‌های ترکیبی را تمرین کند. جنگ الکترونیک، عملیات سایبری و سناریو‌های پیچیده‌ای، نظیر تهدید‌های دریایی، زمینی و هوایی در این رزمایش‌ها شبیه‌سازی می‌شوند و نیرو‌های ایرانی را برای مواجهه با چالش‌های متنوع آماده می‌کنند.
از سوی دیگر، این رزمایش‌ها بستری برای آزمایش تجهیزات نظامی پیشرفته، چه بومی و چه وارداتی فراهم می‌آورند. این فرصت به ایران امکان می‌دهد تا کارایی تسلیحات خود را در وضعیت واقعی محک بزند و نقاط قوت و ضعف آنها را شناسایی کند.
علاوه بر این، رزمایش‌های بریکس می‌توانند به مثابه سکویی برای همکاری در توسعه تسلیحات پیشرفته عمل کنند. تولید مشترک پهپاد‌های نسل جدید، سیستم‌های موشکی دقیق یا تجهیزات دفاع الکترونیک با مشارکت کشور‌های عضو، نمونه‌ای از این همکاری‌هاست. این رویکرد چندملیتی نه‌تنها به انتقال دانش و فناوری کمک می‌کند، بلکه هزینه‌های توسعه را نیز کاهش می‌دهد.
تهدید‌های مشترکی مانند تروریسم، فعالیت‌های تخریبی نیرو‌های فرامنطقه‌ای و ناپایداری‌های مرزی، ضرورت هماهنگی بیشتر میان کشور‌های بریکس را برجسته می‌کنند. رزمایش‌های مشترک، زمینه‌ساز تقویت همکاری‌های اطلاعاتی، نظارت مشترک و واکنش سریع به تهدید‌های امنیتی هستند. این همکاری‌ها به‌ویژه در مناطق حساسی، مانند خلیج فارس، دریای عمان و اقیانوس هند، نقش مهمی در تأمین امنیت بومی ایفا می‌کنند.
رزمایش‌های مشترک با کشور‌های بریکس، فراتر از یک تمرین نظامی، بخشی از راهبرد امنیتی‌ـ ساختاری برای ایران هستند. این رویداد‌ها به ایران امکان می‌دهند تا با تکیه بر توانمندی‌های بومی خود، قدرت نظامی‌اش را به‌صورت علمی و عملی ارتقا دهد. تجربه جنگ ۱۲ روزه نشان داد، این رویکرد در تضمین امنیت ملی در برابر تهدید‌های چندوجهی، کارآمدی بالایی دارد.