▼ حرف روز
گامی مثبت در کنترل گلوگاه التهابات ارزی
هیئت‌عالی بانک مرکزی در مصوبه‌ای تازه، سقف خرید سالانۀ رمزپول‌های پایه ثابت (استیبل‌کوین‌هایی مانند تتر) را برای هر کاربر حقیقی و حقوقی در سکوهای معاملاتی ۵ هزار دلار و سقف نگهداری آن را ۱۰ هزار دلار تعیین کرد. این تصمیم از تاریخ ۵ مهر ۱۴۰۴ لازم‌الاجراست و تمامی معامله‌گران و کاربران موظف به رعایت آن هستند. هرچند این اقدام در ظاهر محدودیتی کمی است، اما در واقع به یکی از گلوگاه‌های مهم التهابات ارزی کشور یعنی بازار رمز‌ارزها و به‌ویژه تتر توجه کرده است.
تحلیل این تصمیم نشان می‌دهد که بانک مرکزی به درستی منشأ بخش قابل توجهی از هیجانات ارزی را شناسایی کرده است. تجربه سال‌های اخیر نشان داده که صرافی‌های دیجیتال نقش اساسی در شکل‌گیری نرخ‌های غیررسمی ارز از کانال تتر USDT ایفا می‌کنند. در واقع، بازار تتر به‌عنوان پل ارتباطی میان نقدینگی ریالی و بازار اسکناس دلاری عمل می‌کند و تغییرات قیمتی آن به‌سرعت در بازار آزاد ارز بازتاب می‌یابد. همین ویژگی باعث شده است که تتر در ایران صرفاً یک ابزار پرداخت یا ذخیره ارزش نباشد، بلکه عملاً به شاخص لحظه‌ای نرخ ارز تبدیل شود.
تصمیم اخیر بانک مرکزی را می‌توان گامی بازدارنده در مهار تقاضای کاذب دانست. وقتی کاربران امکان خرید یا نگهداری بیش از سقف تعیین‌شده را نداشته باشند، بخش قابل توجهی از سفته‌بازی‌ها و هیجانات کوتاه‌مدت کنترل می‌شود. با این حال، تأثیر این اقدام زمانی پایدار خواهد بود که در کنار آن، چارچوبی جامع برای تنظیم‌گری بازار رمز‌ارزها طراحی شود. بسیاری از کشورها از طریق رگولاتوری کریپتو و الزام صرافی‌ها به ثبت و گزارش‌دهی دقیق تراکنش‌ها، توانسته‌اند شفافیت بازار را افزایش دهند و از سوءاستفاده‌های احتمالی جلوگیری کنند.
بنابراین، اگرچه این تصمیم بانک مرکزی اقدامی مثبت و ضروری در شرایط کنونی است، اما کافی نیست. بانک مرکزی باید همزمان با اعمال محدودیت‌های کمی، به سمت تدوین یک نظام جامع نظارتی حرکت کند که شامل شفافیت داده‌ها، الزام به ثبت رسمی فعالیت صرافی‌ها، گزارش‌دهی مستمر تراکنش‌ها باشد. تنها در چنین صورتی است که بازار تتر و سایر استیبل‌کوین‌ها از جایگاه فعلی خود به‌عنوان محرک التهاب ارزی فاصله می‌گیرند و به نقش اصلی خود بازمی‌گردد.
به بیان دیگر، محدودیت‌های کمی، گامی نخست در مسیر مهار بحران است، اما آینده موفق سیاست‌های ارزی در گرو ایجاد چارچوبی نهادی و پایدار برای حکمرانی بر بازار رمز‌ارزها خواهد بود. چارچوبی که بتواند میان آزادی نوآوری مالی و ضرورت ثبات اقتصادی تعادل برقرار کند.(علی محمدی)
▼ گزارش روز
صلح جعلی
در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان ملل، دونالد ترامپ با جمعی از رهبران عربی و اسلامی، از جمله عربستان، امارات، قطر، مصر، اردن، ترکیه، اندونزی و پاکستان، دیدار کرد تا درباره آینده غزه پس از جنگ گفتگو کند. این طرح بیش از آنکه بر پایه واقعیت‌های میدانی و خواست مردم فلسطین استوار باشد، بر آرزوهای انتخاباتی یک سیاستمدار و معادلات امنیتی رژیم صهیونی بنا شده است.
محور اصلی طرح ترامپ، حذف کامل نقش حماس، خروج تدریجی ارتش رژیم صهیونی و سپردن امنیت به نیرویی مشترک از کشورهای منطقه بود. او همچنین از دولت‌های عربی و اسلامی خواست تا بار مالی بازسازی غزه را بر دوش بکشند. این طرح، بدون هیچ اشاره‌ای به حقوق مسلم مردم فلسطین، حق بازگشت آوارگان یا نقش تاریخی رژیم اشغالگر در ایجاد این فاجعه انسانی، تنها به دنبال عادی‌سازی روابط اعراب با رژیم صهیونی است.
ترامپ در سخنرانی خود در مجمع عمومی، به رسمیت شناختن دولت فلسطین توسط برخی کشورهای غربی را «پاداش دادن به حماس» خواند. این ادعا در حالی مطرح می‌شود که جامعه بین‌الملل سال‌هاست تشکیل دولت فلسطین را تنها راهکار عادلانه برای پایان درگیری می‌داند. توصیف او از وضعیت انسانی غزه به عنوان غیرقابل قبول اگرچه درست به نظر می‌رسد، اما وقتی از زبان سیاستمداری بیان می‌شود که خود از مهم‌ترین حامیان نظامی و سیاسی رژیم صهیونی در طول سال‌های گذشته بوده، فاقد اعتبار اخلاقی است.
مصر، قطر، عربستان، ترکیه و اردن بلافاصله با پیشنهاد اصلاحات اساسی، ماهیت غیرعملی و یک‌جانبه طرح ترامپ را آشکار کردند. خواست آنان برای خروج کامل رژیم صهیونی از غزه، استقرار نیروهای بین‌المللی عمدتاً عربی در مرزها و نه در داخل، ایجاد اداره تکنوکرات فلسطینی نزدیک به تشکیلات خودگردان و تغییر مفهوم «خلع سلاح حماس» به «زمین گذاشتن سلاح» نشان می‌دهد که این کشورها حاضر نیستند نقش پلیس امنیتی رژیم صهیونی و آمریکا را در غزه بازی کنند. آنها به وضوح می‌دانند که هر طرحی که مورد توافق همه جناح‌های فلسطینی، به ویژه حماس نباشد، محکوم به شکست است.
حماس اعلام کرد که هیچ پیشنهاد جدیدی از طرف‌های میانجی دریافت نکرده و مذاکرات متوقف شده است. این امر به وضوح نشان می‌دهد که هدف اصلی، نه برقراری صلح، بلکه ایجاد شکاف در صفوف فلسطینیان و تحت فشار قرار دادن کشورهای عربی برای عادی‌سازی بیشتر با رژیم صهیونی است.
نمایش صلح ترامپ در نیویورک، فاقد کوچک‌ترین پشتوانه واقعی برای تحقق است. این طرح بر سه پایه سست بنا شده است: نادیده گرفتن اراده مردم فلسطین و نماینده واقعی آنان، تکیه بر فشار به کشورهای عربی برای پذیرش بار امنیتی و مالی، و خدمت به برنامه‌های انتخاباتی داخلی ترامپ و اهداف توسعه‌طلبانه رژیم صهیونی. تا زمانی که حقوق اساسی فلسطینیان، از جمله حق تعیین سرنوشت و تشکیل دولت مستقل با قدس به عنوان پایتخت، در کانون هر طرح صلحی قرار نگیرد، چنین نمایش‌هایی تنها بر طولانی‌تر شدن آتش این جنگ و رنج مردم مظلوم غزه خواهد افزود.
این صلح نیست؛ بلکه نمایشی جعلی برای مشروعیت‌بخشی به اشغال است.(مصطفی علیجان‌زاده)
▼ خبر ویژه
بگرام؛ نقطه تقابل آمریکا، ایران و چین
پایگاه بگرام در افغانستان بیش از یک پایگاه نظامی ساده است و نقش راهبردی و نمادینی در رقابت میان واشنگتن، پکن و تهران دارد. نشریه آمریکایی «المانیتور» در گزارشی نوشت:« تلاش ترامپ برای بازپس‌گیری بگرام می‌تواند موازنه قدرت در آسیای میانه و مفهوم حاکمیت افغانستان را تحت تأثیر قرار دهد.»ترامپ در نشست خبری از طالبان خواست پایگاه را به آمریکا بازگردانند و هشدار داد در غیر این صورت افغانستان مجازات خواهد شد، اما طالبان درخواست وی را رد کرده و بر استقلال و تمامیت ارضی کشور تأکید کردند.این پایگاه به‌دلیل نزدیکی به سایت‌های حساس چین و اهمیت نظارتی بر منطقه، نقش کلیدی در استراتژی آمریکا دارد و هرگونه بازگشت می‌تواند بر پروژه‌های «کمربند و جاده» چین و امنیت منطقه‌ای ایران اثر بگذارد.تحلیلگران تأکید می‌کنند بگرام هم فرصت و هم چالش برای قدرت‌های بزرگ است و بازپس‌گیری آن مستلزم هزینه‌های امنیتی سنگین و دقت ژئوپلیتیک است.
▼ اخبار
رشد دو برابری تجارت الکترونیک ایران
علی حکیم‌جوادی، رئیس سازمان نظام صنفی رایانه‌ای، از رشد چشمگیر تجارت الکترونیک در ایران خبر داد و گفت: «پیش‌بینی می‌شود حجم مبادلات دیجیتال در سال ۱۴۰۴ از ۹۰۰۰ همت عبور کند و تقریباً دو برابر شود.»وی با اشاره به جایگاه ایران در منطقه افزود: «ما در زمینه تجارت الکترونیک و جایگزینی رمز ارزها با پول فیزیکی پیشرو هستیم و امیدواریم با فعالیت انجمن‌های تخصصی، به رتبه اول منطقه برسیم.»حکیم‌جوادی اهمیت فرهنگ‌سازی و توسعه ابزارهای دیجیتال را مورد تاکید قرار داد و خاطرنشان کرد: «اکنون استفاده از سرویس‌های آنلاین محدود به جوانان نیست و افراد مسن نیز به این حوزه پیوسته‌اند.»وی تجربه جنگ ۱۲ روزه را نمونه‌ای از نقش حیاتی تجارت الکترونیک دانست و گفت کسب‌وکارهای دیجیتال در آن مقطع به ارائه خدمات ادامه دادند، در حالی که بسیاری از گروه‌ها تعطیل بودند.محمد وحیدی، مدیر استانداردهای تجارت الکترونیکی، نیز تاب‌آوری کسب‌وکارهای دیجیتال و نقش فناوری‌هایی مانند هوش مصنوعی و اینترنت ملی در استمرار فعالیت‌ها را برجسته کرد.
مذاکره باید تقویت‌کننده قدرت ملی باشد
سرلشکر محسن رضایی، فرمانده اسبق سپاه و عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام، اسنپ‌بک علیه ایران را نه تهدید، بلکه نشان‌دهنده بی‌اعتباری سیاست خارجی اروپا دانست و تأکید کرد: «این اقدام غیرقانونی و تحت فشار آمریکا انجام شد و اروپا استقلالی ندارد.»وی با اشاره به توافق ایران با رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، گفت اروپایی‌ها وعده دادند اسنپ‌بک اجرا نشود، اما تحت فشار آمریکا عقب‌نشینی کردند. رضایی افزود: «جمهوری اسلامی به همه تعهدات خود پایبند بوده و طرف مقابل خلف وعده کرده است.»فرمانده اسبق سپاه همچنین تجربه ایران در دوران تحریم‌ها را مثال زد و گفت: «فروش نفت ایران از ۲۰ میلیارد دلار به بیش از ۵۰–۶۰ میلیارد دلار رسید و بسیاری از تحریم‌ها قابل خنثی‌سازی است.»وی با تأکید بر تغییر روش مذاکره با اروپا و آمریکا، خاطرنشان کرد: «مذاکره باید در خدمت قدرت ملی باشد و هیچ‌گاه ابزار نظامی علیه ایران مجاز نخواهد بود.»
ترور علمی؛ ضربه‌ای به پیشرفت ملت‌ها
محمدجواد لاریجانی، مدیر پژوهشگاه دانش‌های بنیادی، در همایش بین‌المللی «خیزش فرزانگان در برابر خردکُشی» هشدار داد که ترور دانشمندان یک خطر بسیار مهم برای بشریت است. وی تأکید کرد: «هر کشوری نباید به بهانه‌های سیاسی دانشمندان دیگر کشورها را با هواپیما، بمب یا موشک هدف قرار دهد.»لاریجانی با اشاره به ترور دانشمندان ایران در دوران جنگ ۱۲ روزه و پیش از آن، از جمله شهیدان علی محمدی، شهریاری و فخری‌زاده، گفت این اقدام‌ها به بهانه جلوگیری از پیشرفت علمی ملت‌ها انجام شده است. وی افزود آمریکا و رژیم صهیونی مشروعیت دادن به ترور دانشمندان را دنبال می‌کنند و هدفشان محروم کردن ملت‌ها از دانش و فناوری است.مدیر پژوهشگاه دانش‌های بنیادی تأکید کرد:« مقابله با ترور علمی نیازمند هوشیاری دانشمندان و آگاهی‌بخشی عمومی است و رسانه‌ها نقش مهمی در ثبت و اطلاع‌رسانی این اقدامات دارند.»
فرار شرکت ها از سرزمین های اشغالی
روزنامه عبری‌زبان «معاریو» گزارش داد که شرکت‌های بین‌المللی، به ویژه در حوزه فناوری پیشرفته، به دلیل جنگ مداوم، فشارهای بین‌المللی و افزایش مالیات‌ها، رژیم صهونی را ترک می‌کنند. این روند نه‌تنها کسب‌وکارهای فناوری را تحت تأثیر قرار داده، بلکه مشاغل حاشیه‌ای مانند رستوران‌ها، خرده‌فروشی‌ها و خدمات پشتیبان را نیز با رکود مواجه کرده است.در مناطق صنعتی تل‌آویو، بنی‌براک، هرتزلیا، کفار سابا و هولون، فضاهای اداری که در دوره رونق ساخته شده بودند، اکنون خالی مانده و برخی پروژه‌ها حتی بدون مستاجر رها شده‌اند. این ساختمان‌ها به حالت «بسته» درآمده‌اند؛ یعنی بدون کف، سقف، تجهیزات داخلی و تقسیمات اداری، منتظر استفاده‌اند.معاریو تأکید کرده که کاهش فعالیت‌های فناوری پیشرفته و خروج شرکت‌ها تأثیر مستقیم بر اقتصاد محلی دارد و ادامه جنگ و فشارهای بین‌المللی سرمایه‌گذاری در رژیم صهونی را به‌شدت محدود کرده است. رسانه ها می‌گویند چشم‌انداز آینده اقتصادی این رژیم با چالش جدی مواجه شده و بازگشت شرکت‌ها بدون تغییر شرایط دشوار است.
▼ اخبار کوتاه
◄ امیرسعید ایروانی، سفیر و نماینده دائم ایران در سازمان ملل، نسبت به اطلاع‌رسانی دبیرخانه سازمان ملل درباره قطعنامه‌های ضدایرانی لغوشده اعتراض کرد. او در نامه‌ای به دبیرکل نوشت: «قطعنامه ۲۲۳۱ هیچ‌گونه اختیاری به دبیرکل یا دبیرخانه برای اعمال مجدد قطعنامه‌های خاتمه‌یافته نمی‌دهد.» ایروانی تأکید کرد: «اقدام دبیرخانه فاقد هرگونه مبنای حقوقی است و اعتبار و بی‌طرفی آن را مخدوش کرده است.»
◄ حجت‌الاسلام محمدی گلپایگانی، رئیس دفتر رهبر معظم انقلاب ، سفر رئیس‌جمهور به نیویورک را «بسیار مبارک» توصیف کرد و گفت این سفر دو پیام جهانی داشت: مظلومیت و قدرت ایران.گلپایگانی افزود: «رئیس‌جمهور با منطق و برهان ثابت کرد که ایران در حال مذاکره بود که دشمن حمله کرد.» او تأکید کرد: «اگر کسی کوچک‌ترین قصد سویی نسبت به ایران داشته باشد، با ضربه قاطع روبه‌رو خواهد شد» و «هرگز تسلیم زور نخواهیم شد.»
◄ حمیدرضا سهرابی، معاون مسکن شهری بنیاد مسکن انقلاب اسلامی، اعلام کرد: «قرارداد واگذاری ۱۸ هزار واحد مسکن محرومان منعقد شده است.» وی افزود: «در تفاهم‌نامه احداث ۵۰ هزار واحد با سازمان ملی زمین و مسکن، تاکنون اراضی بیش از ۴۵ هزار واحد تأمین و عملیات اجرایی ۱۲ هزار واحد آغاز شده است.» سهرابی تأکید کرد: «برای هر واحد ۱۵۰ میلیون تومان کمک بلاعوض و وام ۲۰۰ تا ۳۰۰ میلیونی پرداخت می‌شود.»
◄ مسعود تجریشی، سرپرست دانشگاه صنعتی شریف، گفت: «امروز جنگ نه با تانک و هواپیما بلکه از طریق رسانه‌ها و روایت‌ها آغاز می‌شود.» وی افزود: «این روایت‌ها با ایجاد ناامیدی، پرسش‌هایی برای نسل جوان درباره چرایی انقلاب مطرح می‌کنند.» تجریشی تأکید کرد هدف دشمن همچنان «نابودی ایران و اسلام» است و باید با تقویت فرهنگ و فناوری در دانشگاه‌ها، نسل آینده را برای مقابله با این جنگ آماده کرد.
◄ در بیست‌وهفتمین دوره ازدواج دانشجویی، ثبت‌نام ازدواج در استان تهران ۹ درصد رشد داشته است. این دوره با حضور پرشور دانشجویان و برگزاری کاروان‌های آموزشی در مشهد مقدس برگزار شد.هاشمی‌نژاد، مدیر مرکز فرهنگی آموزشی دانشگاهیان، گفت: «محور اصلی این دوره، تحکیم بنیاد خانواده و ترویج فرزندآوری بود.» وی افزود: «اصفهان با ۵ درصد رشد در رتبه دوم و پس از آن قم و یزد بیشترین رشد را داشتند.»
◄ جبارعلی ذاکری، مدیرعامل راه‌آهن، اعلام کرد: «امکان ورود واگن‌های ایرانی به کشورهای عضو CIS فراهم شد.» وی گفت: «هفته گذشته تفاهم‌نامه‌ای با راه‌آهن ازبکستان امضا شد که تعاملات ریلی ایران با کشورهای CIS را تقویت می‌کند.» ذاکری با اشاره به رکورد حمل پنج میلیون تن بار بین‌المللی، افزود: «استقبال چین از مسیر جنوبی کمربند و جاده از خاک ایران، نویدبخش توسعه ترانزیت ریلی کشور است.»