▼ حرف روز
مهلت یک‌ساله به خودروسازان
از روزهای نخستین آغاز به کار دولت چهاردهم، موضوع حل ناترازی‌های انرژی یکی از اصلی‌ترین، مهم‌ترین و حیاتی‌ترین مسائل کشور بوده است. بر همین اساس، از گروه‌های متعدد صاحب‌نظر، ایده‌پرداز و دارای برنامه دعوت شد تا دیدگاه‌ها و پیشنهادهای خود را در این زمینه ارائه کنند. خروجی جلسات کارشناسی منجر به توسعه انرژی‌های پاک، همچون خورشیدی و بادی، شده است و در همین راستا دولت گام‌های خوبی برداشته است.
یکی دیگر از مسائل مطرح شده، موضوع میزان بالای مصرف خودروها است که در نهایت دولت با مهلت یک‌ساله در فکر اصلاح و حل ناترازی در این بخش است. در همین راستا، در جلسه ۲۵ آبان ماه، رئیس‌جمهور محترم پس از استماع گزارش وزارت صنعت، معدن و تجارت درباره وضعیت صنعت خودرو با رویکرد نوسازی و اسقاط ناوگان فرسوده، با تأکید بر ضرورت کم‌مصرف بودن خودروهای جایگزین، خطاب به وزیر صمت دستور داد:«در جلسه‌ای با خودروسازان، صریحاً اعلام کنید که اگر تا یک سال آینده موتور خودروها اصلاح و مصرف آنها بهینه نشود، هیچ‌گونه ارزی دریافت نخواهند کرد و اجازه تولید نیز نخواهند داشت. این شرکت‌ها در صورت نیاز، فناوری روز دنیا را خریداری کنند و دولت نیز در این مسیر از آنها حمایت خواهد کرد؛ اولویت ما تولید خودروهای ایمن و برقی است.»
سخنان دکتر پزشکیان کاملاً به حق و تا حد زیادی عملیاتی است، زیرا یکی از معضلات موجود در بخش ناترازی، ناوگان فرسوده و مصرف بالای سوخت است. بنا بر آخرین اطلاعات منتشرشده در آژانس بین‌المللی انرژی، میانگین مصرف جهانی سوخت برای خودروهای سبک ۷/۲ لیتر در هر ۱۰۰ کیلومتر است. این در حالی است که مصرف سوخت در کشورهای مختلف بسیار متفاوت است. کشورهایی که قیمت بنزین در آنها بیش از یک دلار در لیتر است، مانند ترکیه، ژاپن و کره جنوبی، متوسط مصرف سوخت به ازای هر ۱۰۰ کیلومتر ۵/۲ تا ۵/۶ لیتر برآورد شده است.
همچنین، بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته و در حال توسعه، مصرف ۵ لیتر در هر ۱۰۰ کیلومتر را تا سال ۲۰۲۵ هدف‌گذاری کرده‌اند. اما در ایران، نرخ میانگین مصرف سوخت ۹/۲ لیتر در ۱۰۰ کیلومتر است که نسبت به سایر کشورها در سطح بالایی قرار دارد و حتی برخی آمارها تا ۱۲ لیتر در هر ۱۰۰ کیلومتر را نیز گزارش کرده‌اند.
به طور کلی باید گفت: ضعف خودروسازان داخلی در تولید خودروهای کم‌مصرف و عدم تمایل آنها به اصلاح فرآیند تولید، از جمله عواملی هستند که به این معضل دامن می‌زنند. برای برون‌رفت از این وضعیت شکننده و ایجاد فضای رقابتی، واردات خودروهای خارجی یک راه‌حل است که هم می‌تواند میزان سوخت را کاهش دهد و هم معضلات زیست‌محیطی و هوای آلوده را بهبود بخشد.در کنار این اقدام، متنوع‌سازی سبد سوخت و استفاده از خودروهای برقی، هیبریدی و دوگانه‌سوز (CNG و LPG) و همچنین دانش‌بنیانی کردن تولید خودرو، از راه‌حل‌های دیگری هستند که می‌توان برای کاهش مصرف بنزین به کار برد.(علی قاسمی)
▼ گزارش روز
آزادی خونین
درست هفت سال از دی ماه 1397 خارطوم می‌گذرد؛ دود غلیظ تظاهرات ضد گرانی آسمان را پوشانده و صدای شلیک در کوچه‌ها می‌پیچید. در میان آن همه آشوب، عکسی از یک زن جوان با لباس سفید روی سقف ماشین که دست‌هایش را رو به آسمان دراز کرده در فضای مجازی برای خودش جولان می‌داد. رسانه‌های بزرگ غربی او را «کانداکه مدرن»، «ملکه سودان» و «نماد انقلاب» نامیدند. هشتگ «صدای انقلاب» ترند جهانی شد، پارلمان اروپا از او تجلیل کرد و نامش در فهرست کوتاه نامزدهای نوبل صلح نشست
هفت سال بعد، همان زن (که حالا همه او را با نام مستعار «صلاح» می‌شناسند) در منچستر زندگی می‌کند. کارشناسی ارشد معماری‌اش را از دانشگاه سالفورد گرفته و جایزه‌ای به نام «هیلاری کلینتون» دریافت کرده است. دیگر نه پرچمی در دست دارد، نه شعاری بر لب.
اما در این روزهای سودان داستان به گونه دیگری رقم می‌خورد؛ زنانی زیر آفتاب سوزان، کنار کودکانشان روی زمین نشسته‌اند؛ جایی که دیگر دوربینی نیست، تصویری نیست، هشتگی نیست؛ اما بیش از ۱۵۰ هزار کشته، ۱۳ میلیون آواره، قحطی و تجاوز کشور سودان را عملاً تجزیه کرده است. تنش میان ارتش و نیروهای پشتیبانی سریع هنوز ادامه دارد و دولت انتقالی، فقط نامی است بر کاغذ.
با کمی دقت! این داستان، برای کسانی که تاریخ را دنبال می‌کنند، آشناست. در سال ۱۹۹۰، در کنگره آمریکا، دختری ۱۵ ساله به نام «نایرا» از کویتی با صدایی لرزان شهادت می‌دهد که «سربازان عراقی به بیمارستان آمدند، نوزادان را از دستگاه انکوباتور بیرون کشیدند و روی زمین سرد گذاشتند تا بمیرند.» اشک‌هایش روی صفحه‌های تلویزیون به نمایش درآمد. سه ماه بعد، جورج بوش پدر با استناد به همین روایت، عملیات طوفان صحرا را آغاز کرد؛ اما یک سال بعد، نیویورک تایمز فاش کرد که نایرا، دختر سفیر کویت در واشنگتن بوده و تمام داستان را شرکت تبلیغاتی آمریکایی «هیل اند نولتون» برایش نوشته و تمرین داده بود. پزشکان بیمارستان‌های کویت هم گفتند چنین چیزی هرگز اتفاق نیفتاده است. اما دیگر دیر شده بود؛ تحریم‌ها و بمباران‌ها نیم میلیون کودک عراقی را کشتند.
ایران هم در سال‌های اخیر، صحنه مشابهی را تجربه کرد. تصاویر تکراری، ادعاهای حقوق بشری، جوایز بین‌المللی، چهره‌سازی و هشتگ‌های هماهنگ. شورای «همبستگی» که پس از نشست جور در بهمن ۱۴۰۱ شکل گرفت، فقط چند هفته دوام آورد و بعد، خود اعضای‌اش شروع کردند به افشای دروغ‌هایی که قبلاً با هم ساخته بودند؛ دروغ‌هایی که در ایران متحد به سرانجام نرسیده بود.
جان کلام اینکه از کویت تا خارطوم و از بغداد تا تهران، دستورالعمل یکسان به نظر می‌رسد و آن اینکه اعتراض واقعی مردم را بگیر، احساسات را تحریک کن، رسانه را فعال کن، چهره بساز، فشار بیاور، تحریم کن و در نهایت کشور را به آشوب بکش. گاهی همان «آزادی» که از استودیوهای لندن و واشنگتن فریاد می‌زنند، در خیابان‌های واقعی، فقط به خاک و خون ختم می‌شود.(حسن نوروزی)
▼ خبر ویژه
افشای آرشیو مخفی «هاروارد»!
بر اساس گزارش‌های منتشرشده، نگرانی از آینده رژیم صهیونی با افشای پروژه محرمانه‌ای در دانشگاه هاروارد شدت گرفته است. این پروژه که «حافظه اسرائیل» نام دارد، شامل آرشیوی عظیم از کلیه انتشارات و اسناد این رژیم از زمان تأسیس آن است. به گزارش میراو موران، پژوهشگر این پروژه، «در مکانی مخفی نزدیک بوستون، تقریباً هر آنچه در اسرائیل منتشر شده از گزارش‌های دولتی تا پوسترهای جشنواره ها» گردآوری شده است.چارلز برلین، مبتکر این طرح، انگیزه اصلی را پاسخ به پرسش «چه می‌شود اگر اسرائیل دوام نیاورد؟» عنوان کرده است. این نگرانی در تحلیل‌های داخلی رژیم صهیونی نیز بازتاب یافته است؛ میراو آرلوزوروف، نویسنده صهیونیست، در مقاله‌ای هشدار داده که «اسرائیل در مسیر فعلی به صدمین سالگرد خود نخواهد رسید.» وی به سندی استناد می‌کند که از «فروپاشی تدریجی نهادها» و «جنگ داخلی بین طوایف یهودی» خبر می‌دهد.این بحران‌های داخلی، همراه با تهدیدهای خارجی، موجب شده پرسش درباره بقای رژیم صهیونی به گفتمان رایج در محافل تحلیلی تبدیل شود.
▼ اخبار
از اسلحه تا هشتگ؛ پشت پرده یک دهه فعالیت مجازی منافقین
بر اساس تحلیل‌های منتشرشده، گروهک تروریستی منافقین طی دهه گذشته با تغییر تاکتیک از مبارزه مسلحانه به فعالیت گسترده در فضای مجازی، تمرکز خود را بر توییتر فارسی قرار داده است. داده‌ها نشان می‌دهد سه حساب اصلی این گروه از سال ۱۳۹۴ تاکنون بیش از ۵۱۴۰ پست منتشر کرده‌اند که روندی افزایشی از ۳۵۰ پست سالانه به ۷۲۵ پست در سال ۱۴۰۳ داشته است.این فعالیت‌ها در بحران‌های داخلی از جمله آبان ۱۳۹۸ به اوج خود رسید؛ در این دوره روزانه بیش از ۳۵۰ پست با هشتگ‌هایی مانند #IranProtests منتشر شد که ۷۳ درصد بازنشرها از خارج ایران و هماهنگ با ساعت اروپا انجام می‌گرفت. تحلیل محتوایی نشان می‌دهد ۲۴.۷ درصد مطالب به زنان، ۱۸.۳ درصد به جوانان و ۱۹ درصد به روایت‌های سیاسی بین‌المللی اختصاص داشته است.همچنین شواهد حاکی از ارتباط مستقیم این گروه با سیاستمداران خارجی مانند رودی جولیانی و جان بولتون است. بررسی‌ها نشان می‌دهد علیرغم پنج دهه فعالیت، فالوورهای اصلی حساب مریم رجوی زیر ۱۰۰ هزار نفر بوده و engagement واقعی آن کمتر از ۱۰۰۰ تعامل گزارش شده است. این آمار نشان می‌دهد اگرچه این گروهک کوشیده با تغییر ابزار به روایت‌سازی بین‌المللی بپردازد، اما در جذب مخاطب داخلی با شکست مواجه شده است.
دست پنهان آمریکا در جنگ سودان
یک روزنامه‌نگار سودانی با انتقاد از سکوت مرگبار جامعه جهانی، نقش آمریکا و رژیم صهیونی را در بی‌ثباتی سودان مخرب خواند. «محمد سعد کامل» در گفت‌وگو با تهران تایمز اعلام کرد: «کاملاً روشن است که جامعه جهانی تحت نفوذ غرب، آمریکا و اسرائیل از هر اقدامی که موجب بی‌ثباتی سودان شود، حمایت می‌کند.»وی درگیری کنونی دارفور را «نسل‌کشی» توصیف و تأکید کرد نیروهای واکنش سریع (RSF) با حمایت خارجی به جنایات سازمان‌یافته دست می‌زنند. این روزنامه‌نگار سودانی افزود: «شبه‌نظامیان جنجوید زنان را مورد تجاوز قرار می‌دهند، کودکان و سالخوردگان را می‌کشند و با افتخار، این جنایات را ثبت می‌کنند.»کامل با اشاره به تغییر اهداف درگیری‌ها، خاطرنشان کرد دارفور به میدان جنگ نیابتی قدرت‌ها تبدیل شده و آمریکا از طریق امارات و چاد از شبه‌نظامیان حمایت می‌کند. وی سکوت رسانه‌های غربی را ناشی از طمع به منابع طبیعی آفریقا دانست و افزود: «غرب، آفریقا را به‌عنوان انبار ثروت‌های طبیعی می‌بیند و با دامن‌زدن به جنگ‌ها، مانع بهره‌برداری مردم می‌شود.»
نتانیاهو را دستگیر می‌کنم!
شهردار منتخب نیویورک با صدور اخطاری جدی، از برنامه خود برای دستگیری بنیامین نتانیاهو در صورت سفر وی به این شهر خبر داد. «زهران ممدانی» در مصاحبه با ای‌بی‌سی نیوز تأکید کرد: «من تمام راه‌های قانونی ممکن را برای اجرای احکام بازداشت بین‌المللی بررسی می‌کنم.»وی با اشاره به تعهد خود به قوانین بین‌المللی افزود: «این شهری است که از قوانین بین‌المللی حمایت می‌کند و این به معنای احترام به احکام دادگاه بین‌المللی کیفری است.»ممدانی تصریح کرد: «فرقی نمی‌کند آن شخص چه کسی باشد.» شهردار جدید نیویورک در ادامه با مقایسه خود با دونالد ترامپ گفت: «من در چارچوب قوانین موجود عمل می‌کنم و قوانین خودم را اختراع نمی‌کنم.»وی قاطعانه وعده داد که در صورت حضور نتانیاهو در مجمع عمومی سازمان ملل سال آینده، از تمام ابزارهای قانونی برای دستگیری وی استفاده خواهد کرد.
عدالت مالیاتی با هوشمندسازی روند ها
رئیس‌کل سازمان امور مالیاتی از حذف کامل صورتحسابهای کاغذی و جایگزینی نسخ الکترونیکی از اول دی‌ماه خبر داد. سید محمدهادی سبحانیان در نشست با فعالان اقتصادی تهران تأکید کرد: «از اول دی‌ماه، صورتحسابهای کاغذی دیگر اعتبار نخواهند داشت و تنها صورتحسابهای الکترونیکی از طریق سامانه‌های رسمی قابل قبول خواهند بود.»وی با اشاره به حرکت به سمت نظام مالیاتی هوشمند اظهار داشت: «هدف ما فاصله گرفتن از روش‌های سنتی و محقق کردن عدالت مالیاتی از طریق فناوری و تحلیل داده است.» سبحانیان خاطرنشان کرد که سیستمی‌سازی فرآیند بخشودگی جرایم نیز در دست اجراست تا بر اساس ضوابط واحد و به صورت الکترونیکی انجام شود.رئیس سازمان امور مالیاتی با رد نگاه درآمدی به جریمه‌ها تصریح کرد: «جریمه ابزاری برای تشویق تمکین مؤدیان و ایجاد عدالت مالیاتی است، نه منبع درآمدی برای دولت.» وی از افزایش سقف تبصره ماده ۱۰۰ و کاهش مراجعات حضوری خبر داد و گفت: «مسیر ما کاهش پیچیدگی‌ها و حرکت به سمت نظامی ساده، شفاف و هوشمند است.»
▼ اخبار کوتاه
◄ سفیر کشورمان در فائو، آمار ۹۰ درصدی مصرف آب توسط بخش کشاورزی را رد کرد. علی کیانی‌راد اعلام کرد با کاهش منابع آبی کشور، این رقم دیگر دقیق نیست. وی با اشاره به هدررفت آب در شبکه‌های شهری و صنعتی گفت: «نمی‌توان تمام بار بحران آب را بر دوش کشاورزی گذاشت.» کیانی‌راد علل اصلی بحران آب را کاهش منابع، تغییرات اقلیمی و ضعف مدیریت دانست و بر لزوم سرمایه‌گذاری در فناوری‌های نوین برای افزایش بهره‌وری آب تأکید کرد.
◄ ائتلاف «چارچوب هماهنگی» عراق، با انتشار بیانیه‌ای خود را «بزرگ‌ترین فراکسیون پارلمان جدید» معرفی کرد. این ائتلاف از اقدام برای نامزدی نخست‌وزیری در دوره آینده خبر داد و بر ضرورت پایان‌دادن به حقوق انتخاباتی در چارچوب زمان‌بندی قانون اساسی تأکید کرد. همچنین تصمیم به تشکیل دو کمیته برای بررسی حقوق ملی و مصاحبه با نامزدهای نخست‌وزیری گرفته شد. این ائتلاف، همکاری ملی فراگیر را پایه ثبات سیاسی عراق خواند.
◄ محمد سراج، نماینده مجلس و عضو هیأت رئیسه کمیسیون مشترک لایحه سازمان ملی مهاجرت، گفت: «متن نهایی لایحه طی ۴۵ روز آینده تکمیل می‌شود.» او هدف اصلی این قانون را «ایجاد نظم و ساختار مشخص برای مدیریت حضور اتباع خارجی» دانست. سراج اعلام کرد تاکنون هفت ماده بررسی شده و ادامه جلسات در هفته آینده برگزار می‌شود. به گفته او، «تمامی امور اتباع مجاز، غیرمجاز و پناهندگان» در سازمان جدید ساماندهی خواهد شد.
◄ دانش‌آموزان ایرانی در مسابقات روبوکاپ آسیا اقیانوسیه ۲۰۲۵ مدال طلا کسب کردند. این دوره از رقابت‌ها با حضور تیم‌های ملی از ۲۲ کشور در ابوظبی برگزار شد. تیم هشت‌نفره «موسیتو» به سرپرستی دکتر محسن توکلی، نماینده کشورمان در این مسابقات بود. بر اساس گزارش معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، این موفقیت در بخش‌های مختلف رباتیک به دست آمد.
◄ دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، از فروش جنگنده‌های اف-۳۵ به عربستان سعودی خبر داد. وی در جمع خبرنگاران اعلام کرد: «به عربستان جنگنده‌های اف-۳۵ خواهیم فروخت.» این اظهارات در کنار مواضع تند او درباره ونزوئلا مطرح شد. ترامپ همچنین گفت:« هر گزینه‌ای برای برخورد با ونزوئلا محتمل است و گروه‌های تبهکار در این کشور بدترین هستند. این تصمیم در راستای سیاست‌های امنیت ملی و تعرفه‌های گمرکی آمریکا است.»
◄ بر اساس گزارش مرکز مبادله ایران، حجم کل معاملات بازار ارز تجاری از ابتدای سال تا ۲۵ آبان‌ماه به ۱۸.۴ میلیارد دلار رسید. تنها در روز ۲۵ آبان، معاملاتی به ارزش ۱۱۲.۹ میلیون دلار انجام شد که شامل ۶۰.۸ میلیون دلار، ۹۳.۴ میلیون درهم، ۱۵.۴ میلیون یورو، ۵۸.۱ میلیون یوآن و ۳۵ میلیون روبل بود. این مرکز اعلام کرد که از ابتدای سال جاری تاکنون، حجم کل معاملات در این بازار روند صعودی داشته است.