محمدرضا عارف در بازدید از معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست‌جمهوری با بیان اینکه دانشمندان ما در چند دهه اخیر شعار «ما می‌توانیم» را محقق کرده‌اند، گفت: در دهه ۶۰ و ۷۰ دانشمندان جوان ما تصمیماتی می‌گرفتند که آن تصمیمات پشتوانه‌ای جز انگیزه آنان نداشت با این حال همین انگیزه‌ها موجب شد تا کشور در دهه ۸۰ به پیشرفت قابل توجه در زمینه علم و فناوری دست یابد. در زمان هشت سال جنگ تحمیلی که اولویت کشور تامین نیازهای اساسی مردم بود، عده‌ای از دانشمندان و نخبگان اصرار داشتند که سهمی هم برای علم و فناوری در نظر گرفته شود و بر اساس همین تلاش‌ها و پیگیری‌های مستمر بود که ما به مرحله‌ای از توسعه علمی رسیدیم که در سند چشم‌انداز توسعه، مدعی دستیابی به جایگاه اول منطقه‌ای شدیم.
معاون اول رئیس‌جمهور با اشاره به توسعه تحصیلات تکمیلی در دهه ۶۰ کشور و هدف‌گذاری دستیابی به جایگاه اول منطقه‌ای در سند چشم‌انداز توسعه، خاطرنشان کرد: رهبر معظم انقلاب هم موضوع مرجعیت علمی و جایگاه تاثیرگذار در دنیا و همچنین موضوع علمی کردن زبان فارسی را مطرح کردند. واقعیت این است که با ایثار و گذشتن از حقوق فردی توسط جوانان دانشمند و باور به «ما می‌توانیم» موفق شدیم که در زمینه علمی و فناوری به پیشرفت دست یابیم.
وی تاکید کرد: وظیفه دولت این است که ساز و کار لازم برای ادامه پیشرفت‌های علمی کشور را آماده کند. ما بر این باوریم که فلسفه وجودی معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان، راهبری کلان علم و فناوری در کشور است تا با اعتلای علمی و گسترش مرزهای دانش و استفاده از علم و فناوری بتوانیم نیازهای کشور و مطالبات مردم را برآورده کنیم.
عارف با بیان اینکه معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان نه رقیب سایر نهادهای علمی بلکه همراه آنهاست، گفت: این معاونت باید به همه نهادهای علمی کشور کمک کند تا ما بتوانیم به اهداف سند چشم‌انداز توسعه دست یابیم. در حال حاضر تا رسیدن به جایگاه اول منطقه‌ای در زمینه علم و فناوری فاصله داریم بنابراین زمانی سه ساله برای از بین بردن این فاصله در نظر گرفته‌ایم و باید در پایان دولت چهاردهم به جایگاه اول منطقه در زمینه علم و فناوری دست یابیم. این میثاق نظام با معاونت علمی و سایر نهادهای علمی کشور است.
معاون اول رئیس‌جمهور خاطرنشان کرد: شاخص‌ها نشان می‌دهد پیشرفت فناوری کشور تحت تاثیر مسائل جاری کشور نبوده و اهداف خود را دنبال کرده است. راهبرد دولت هم این است که اقتدار علمی و فناوری کشور را محقق کند. یکی از دستاوردهای جنگ تحمیلی با وجود همه هزینه‌های انسانی و مادی این بود که نظام و نخبگان علمی متوجه اهمیت علم و فناوری شدند. جنگ‌های آینده، جنگ‌های علم و فناوری بوده و جنبه نرم دارد و اگر در این زمینه عقب بیفتیم، علم و فناوری به یک تهدید تبدیل می‌شود اما اگر به موقع اقدام کنیم، علم و فناوری مزیتی برای ما می‌شود.
وی ادامه داد: در جنگ ۱۲ روزه در زمینه صنایع موشکی دست برتر را داشتیم ولی متوجه شدیم که در برخی حوزه‌ها هم عقب ماندگی داریم البته در ماه‌های اخیر اقدامات بسیار خوبی در زمینه علم و فناوری انجام شده است.
عارف با تاکید بر اینکه تقویت فناورانه زیرساخت‌های اصلی کشور یک ضرورت است، ادامه داد: ما باید در این زمینه با شتاب بیشتری حرکت کنیم.
وی افزود: در زمینه فناوری‌های نوین کوانتوم و هوش مصنوعی نیز باید اقدامات جدی‌تری داشته باشیم و عقب‌ماندگی خود در بخش میکروالکترونیکی را جبران کنیم. امروز دیگر هوش مصنوعی یک انتخاب نیست بلکه الزام است. در اجلاس نخست‌وزیران شانگهای، نشستی با رئیس‌جمهور روسیه برگزار شد که بیشتر صحبت‌ها بر اهمیت هوش مصنوعی بود و نخست‌وزیر چین شاید بیشتر از همه در این زمینه صحبت داشت و بر همکاری اعضا در این حوزه تاکید کرد.
عارف تصریح کرد : آموزش هوش مصنوعی را باید از مدارس شروع کنیم تا بتوانیم در این زمینه به پیشرفت‌های قابل قبولی دست یابیم. آموزش و پرورش هم در این زمینه اقدامات خوبی را آغاز کرده است و در شورای عالی فنی و حرفه‌ای هم مصوب شده که هوش مصنوعی در مدارس تدریس شود.
معاون اول رئیس‌جمهور با اشاره به فلسفه تشکیل بنیاد نخبگان در اوایل دهه ۸۰ گفت: در سال ۸۲ جمعی از نخبگان خدمت مقام معظم رهبری رسیده بودند و در موضوع نخبگان با ایشان دیدار داشتند و ایشان هم دستور دادند که ساز‌وکاری برای کشف استعداد و حمایت از نخبگان ایجاد شود. در واقع فلسفه ایجاد بنیاد نخبگان، کشف استعدادها بود. بخشی از نخبگان امروز کشور، حاصل اقدامات آن مقطع برای کشف استعدادها بود. امروز هم باید این بنیاد در زمینه کشف استعدادها تلاش بیشتری کند.
عارف با تاکید بر اینکه ارتباطات بین‌المللی علمی یک مسئله حیاتی برای ماست، خاطرنشان کرد: ما باید با سایر کشورها و همچنین اتحادیه‌های منطقه‌ای از جمله شانگهای، اوراسیا یا بریکس، روابط علمی داشته باشیم.جایگاه ما در این اتحادیه‌ها مناسب است و ما احساس غرور می‌کنیم که در این اتحادیه‌ها به تمدن ایرانی احترام می‌گذارند. در حال حاضر فرصت مطالعاتی اساتید یا شرکت در کنفرانس‌ها قطع شده که باید این بحث حل شود. موضوع مهاجرت معکوس نیز باید دنبال شود. در این زمینه دولت در حال اجرای برخی اقدامات برای حل مشکل حقوق یا مسکن دانشمندان جوان است.
معاون اول رئیس‌جمهور با اشاره به ضرورت استفاده از توان علمی نخبگان ایرانی خارج از کشور گفت: چه اصراری داریم که همه نخبگان ما به کشور بازگردند؟ در حالی که ما می‌توانیم با اجرای سازوکارهای مشخصی از جوانان نخبه‌ای که به هر دلیلی تمایل به زندگی در ایران ندارند، دعوت کنیم تا سالی چند بار به کشورمان بیایند و تجارب و آموخته‌های خود را در اختیار جامعه دانشگاهی قرار دهند.
عارف در پایان بر لزوم جبران عقب‌ماندگی در شاخص‌های فناوری و همچنین تهیه یک برنامه راهبردی علمی برای کشور تاکید کرد.
حسین افشین؛ معاون علمی فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری نیز در این جلسه با اشاره به اینکه در دولت چهاردهم تاکنون ۲۲ جلسه با معاون اول ریاست جمهوری در زمینه توسعه علم و فناوری برگزار شده است، گفت: در زمینه فناوری‌های نوینی از جمله کوانتوم، هوش مصنوعی و امنیت سایبری تمرکز کرده‌ایم و برنامه جامعی هم برای هر بخش تهیه کرده و در حال نوسازی و بهسازی آزمایشگاه‌ها و زیرساخت‌های حیاتی علم و فناوری کشور هستیم. هدف ما جهت دستیابی به جهش علم و فناوری در کشور است.
در این جلسه همچنین گزارشی از فعالیت‌های انجام شده و برنامه‌های پیش رو معاونت علمی فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری ارائه شد.