اتکا نکردن به صادرات نفت

یکی از مشکلات مهم اقتصاد کشور مسئله درآمدهای رانتی و وابستگی به نفت است که از دهه 1340 به بعد شروع شده و با وجود تلاش بسیار هنوز اقتصاد کشور نتوانسته است از این وضعیت خارج شود. از زمان پساجنگ تحمیلی، یکی از مهم‌ترین رویکردهای رهبر معظم انقلاب(مدظله‌العالی) در حوزه اقتصادی کاهش وابستگی به ذخایر طبیعی،‌ به ویژه نفت است؛ مرور سخنان حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای از ابتدای رهبری‌شان تا به امروز نشان از تأکید مجدانه معظم‌له بر این مسئله دارد. ایشان در سال 1373 در دیدار جمعی از مردم اعلام کردند، آرزوی واقعی من این است که ما در چاه‌های نفت را ببندیم و اقتصاد خود را براساس کالاها و محصولات غیر نفتی بنیاد‌ نهیم، اما دولت‌های گوناگون در طول سه دهه گذشته برخلاف همه شعارهایی که در این زمینه دادند، نتوانسته‌اند این خواسته و رویکرد را به طور کامل عملی کنند؛ از این‌رو هم اقتصاد کشور وابستگی زیادی به درآمدهای نفتی دارد تا جایی که تکانه‌های اقتصاد بین‌المللی و هرگونه تحریم از سوی دشمنان غربی موجب اثرات سوء و منفی در اقتصاد کشور می‌شود.

معظم‌له در بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی همچون همیشه این خواسته و رویکرد را مطرح کرده‌اند؛ اما با این تفاوت که این بار مخاطب ایشان نه دولت‌ها؛ بلکه جوانانی هستند که قرار است پرچمدار انقلاب اسلامی در دهه دوم انقلاب باشند. ایشان می‌فرمایند: «فرصت‌های مادّی کشور نیز فهرستی طولانی را تشکیل می‌دهد که مدیران کارآمد و پُرانگیزه و خردمند می‌توانند با فعّال کردن و بهره‌گیری از آن، درآمدهای ملّی را با جهشی نمایان افزایش داده و کشور را ثروتمند و بی‌نیاز و به معنی واقعی دارای اعتمادبه‌نفس کنند و مشکلات کنونی را برطرف نمایند... منابع عظیم زیرزمینی، موقعیت استثنایی جغرافیایی میان شرق و غرب و شمال و جنوب، بازار بزرگ ملّی، بازار بزرگ منطقه‌ای با داشتن ۱۵ همسایه با ۶۰۰ میلیون جمعیّت، سواحل دریایی طولانی، حاصلخیزی زمین با محصولات متنوّع کشاورزی و باغی، اقتصاد بزرگ و متنوع، بخش‌هایی از ظرفیت‌های کشور است؛ بسیاری از ظرفیت‌ها دست‌نخورده مانده است. گفته شده‌ است که ایران از نظر ظرفیت‌های استفاده‌نشده‌ طبیعی و انسانی در رتبه‌ اوّل جهان است. بی‌شک، شما جوانان مؤمن و پُرتلاش خواهید توانست این عیب بزرگ را برطرف کنید. دهه‌ دوّم چشم‌انداز، باید زمان تمرکز بر بهره‌برداری از دستاوردهای گذشته و نیز ظرفیت‌های استفاده ‌نشده باشد و پیشرفت کشور از جمله در بخش تولید و اقتصاد ملّی ارتقا یابد.»

بنابراین یکی از مهم‌ترین شروط دستیابی به اقتصاد ملی و مقاومتی تغییر مسیر کسب درآمدهای اقتصادی برای کشور است. جوانان این کشور در جایگاه مدیران آینده باید از اسلاف خود عبرت بگیرند و به جای تکیه بر فروش منابع طبیعی، با تمرکز بر دانش و علوم کسب شده و تلاش مضاعف، به فکر راه‌های جدید کسب درآمد از طریق تقویت کشاورزی، دامداری، درآمدهای مالیاتی و همچنین تقویت صنایع متفاوت کشور باشند که تحقق این امر نیازمند جهاد همه‌جانبه علیه دلالی، سوداگری و سفته‌بازی در اقتصاد کشور است تا از این راه بتوان به رونق تولید و تحقق اقتصاد مقاومتی کمک رساند.

حسن خدادی