مدتی پیش سی‌ویکمین نمایشگاه کتاب سوریه در این کشور برگزار شد که ناشران ایرانی نیز در آن حضور داشتند. پس از این نیز حضور ایران در نمایشگاه بین‌المللی کتاب عربی استانبول تیتر اخبار این حوزه شد؛ نمایشگاهی که از 9 مهر ماه کار خود را با حضور 15 کشور آغاز کرد؛ اما پرسشی که مطرح خواهد بود این است که حضور در نمایشگاه‌های کتاب دیگر کشورها چه آورده‌ای برای صنعت نشر ایران خواهد داشت؟

«قادر آشنا» مدیرعامل مؤسسه نمایشگاه‌های فرهنگی ایران، در این رابطه معتقد است باور ما حضور فعال در نمایشگاه‌های خارجی کتاب و به‌ ویژه در عرصه بین‌الملل است. هر چند که در حال حاضر حضور ما حداقلی است؛ اما باید در همین حضور نیز به‌ صورت هدفمند شرکت کنیم. با توجه به شرایط اقتصادی حاکم بر جامعه باید حضورمان در نمایشگاه‌های کتاب خارج از کشور را سبک و سنگین کنیم و مورد ارزیابی قرار دهیم تا بتوانیم بیشترین بهره را برای صنعت نشر کشورمان رقم بزنیم.

تبادلات فرهنگی اولین نتیجه حضور کشورمان در سرزمین‌های دیگر خواهد بود، به ویژه در کشورهایی که وجوه سیاسی و اعتقادی نزدیک‌تری با ما دارند؛ مانند سوریه و عراق که جوانان زیادی از کشورمان برای دفاع از حریم اهل بیت(ع) در این کشورها به جهاد پرداخته و بسیاری از آنها نیز به مقام شهادت نائل شدند؛ بنابراین حداقل وظیفه حوزه نشر ایران این است که با حضور در چنین نمایشگاه‌هایی بتوانند در انتقال فرهنگ کشورمان دِین خود را در این رابطه ادا کنند. آشنایی نویسندگان دو کشور در این نمایشگاه‌ها آورده دیگری است که در جهت این هدف یعنی انتقال فرهنگ کشورمان می‌تواند تأثیر بسزایی داشته باشد.

خرید و فروش رایت کتاب نیز یکی از اتفاقات متداولی است که در نمایشگاه‌های کتاب در سطح جهان روی می‌دهد. ناشران رایت اثرشان را به ناشران کشورهای دیگر می‌فروشند و به این ترتیب اثرشان در کشورهای دیگر ترجمه می‌شود.

ذائقه مخاطبان در کشورهای میزبان نیز از دیگر نکاتی است که با حضور ناشران نسبت به آن شناخت بیشتری پیدا خواهد شد و همین موجب می‌شود تا محصولات مشترک جدی‌تری در این رابطه تألیف شود و نویسندگان به این مسیر سوق پیدا کرده و آثار دو زبانه‌ای را خلق کنند.

بر این اساس دیپلماسی فرهنگی دریچه‌ای است که غفلت از آن سبب فرصت‌سوزی‌های فراوانی خواهد شد.

محدثه محمدپور

داستان‌هایی از دل تاریخ

مجموعه انیمیشن «بهلول» در ۹۰ قسمت تولید شده و قرار است هفته‌ای دو بار از طریق فضای مجازی منتشر شود. همچنین برنامه‌ریزی‌هایی هم برای پخش آن از تلویزیون انجام شده است. این انیمیشن که با زبانی طنز موضوعات روز را به تصویر می‌کشد، با همکاری شبکه پویا و ستاد امر به معروف و نهی از منکر ساخته شده است و داستان‌هایی از دل تاریخ را انتخاب کرده که اتفاقاً با رویدادهای امروز هم همخوانی دارند. رونمایی از این انیمیشن با حضور «محمد سرشار» تهیه‌کننده و همچنین کارگردان و نویسنده این انیمیشن در خبرگزاری فارس انجام شد.

روایت همسر شهید «ایرج آقابزرگی»

کتاب «ندیده عاشقش شدم» روایتی از همسر شهید «ایرج آقابزرگی»، خانم شهلا (اشرف) رئیسی از زندگی این شهید بزرگوار است. این کتاب که اثر «سیده‌زهره علمدار» است، روایت‌گر سختی‌ها، دلتنگی‌ها و عاشقانه‌هایی در اندک زمان زندگی مشترک شهید ایرج آقابزرگی، از فرماندهان تیپ قمر بنی‌هاشم(ع) با دختر جنگ‌زده‌ای است که جنگ، رنج آوارگی را بر آنان تحمیل می‌کند و آنان مجبور به ترک خانه و کاشانه و همه علایق و داشته‌های خود از دوستانش گرفته تا لباس فرم مدرسه‌اش در آبادان می‌شوند. نثر شیوا و دل‌نشین نویسنده این اثر، خواننده را در ۱۰۰ صفحه شریک همه تلخی‌ها و شیرینی‌های زندگی همسر شهید ایرج آقابزرگی می‌کند.

نمایشگاه زائران اربعین در مصلی

نمایشگاه محصولات و نیازمندی‌های زائران اربعین که با هدف تسهیل ارائه نیازمندی‌های خیل عظیم جمعیت عازم به این مراسم معنوی، از ۱۰ مهر کار خود را آغاز کرده تا ۱۹ مهر در مصلای بزرگ تهران برگزار خواهد شد.

بخش عمومی این نمایشگاه شامل لوازم سفر، پوشاک، وسایل دیجیتال و لوازم موبایل، مواد بهداشتی و مراقبت پوست، کیف، کوله‌پشتی، کفش و پاپوش، عینک و آفتاب‌گیر و... و بخش فرهنگی شامل حجاب و پوشش اسلامی، اپلیکیشن‌ها و نرم‌افزارها، محصولات فرهنگی، کتب مذهبی و نوشت‌افزار، اسباب‌بازی فرهنگی‌‌ـ آموزشی، خدمات فرهنگی، موکب‌داری، جذب خادم داوطلب و... است.

چند سالی است که فیلم مستند توانسته است جایگاه مناسب‌تری نسبت به سال‌های قبل پیدا کند و قطعاً یکی از دلایل آن به جشنواره‌ها است. در این میان جشنواره حقیقت نقش مؤثری در ترقی و ارتقای جایگاه مستند ـ چه در میان هنرمندان این حوزه و چه در میان مردم و بینندگان ‌ـ ایفا کرده است؛ جشنواره‌ای که امروز به اواسط دومین دهه حیات خود می‌رسد و پیش از این نیز توانسته به همت مستندسازان خلاق کشور یک دهه بالنده و شکوهمند را در حوزه سینمای مستند پشت سر بگذارد.

می‌توان گفت سینمای مستند شروع خوبی در سال‌های اول خود در ایران داشت و در مسیر خود فراز و فرودهای بسیاری را پشت سر گذاشت؛ اما با افتتاح جشنواره سینما حقیقت تاریخ تازه‌ای در سینمای مستند ایران کلید خورد که سطح کیفی آن قابل تأمل است. به تعبیر اهالی سینمای مستند، این جشنواره نقطه عطفی در حوزه مستندسازی کشور محسوب می‌شود؛ زیرا با وجود تمام انتقادهایی که به این جشنواره وارد است.

اتفاقات و فرصت‌های خوشایندی برای مستندسازان کشور به ویژه هنرمندان جوان در جشنواره «حقیقت» رخ می‌دهد. یکی از این فرصت‌ها آشنایی با نگاه و اندیشه دیگر مستندسازان به ویژه مستندسازان دیگر نقاط دنیاست.

حضور مهمانان خارجی که بیشتر از چهره‌های تأثیرگذار حوزه مستند هستند، به عنوان داور، مستندساز، مدیر جشنواره و شبکه‌های معتبر جهانی، خریدار و پخش‌کننده فیلم مستند، نویدبخش همین موضوع، یعنی آشنایی با دیگر مستندسازان دنیا و نگاه‌ها و اندیشه‌های آنان است؛ البته این فرصت دو سر بُرد خواهد بود؛ زیرا می‌توان از این زمان برای آشنایی هنرمندان با فرهنگ کشورمان بهره برد.

با این حال جشنواره حقیقت با این سخن از حضرت علی(ع) که «حقیقت بهترین راهنماست»، آذر ماه هر سال در تهران برگزار می‌شود؛ اما هنوز فاصله زیادی تا رسیدن به نقطه مطلوب دارد؛ زیرا حتی این جشنواره نیز آن طور که باید و شاید نتوانسته است تمامی جریان‌های مستند موجود در کشور را نمایان کند.

برای پیشرفت در حوزه مستند نباید تنها به این جشنواره، که شاخص‌ترین جشنواره سینمای مستند است اکتفا کرد، بلکه باید به سهم دیگر بخش‌ها مانند تلویزیون نیز نگاهی جدی داشت؛ برای نمونه سهم تلویزیون نیز در این موضوع نه تنها کمتر از جشنواره‌ها نیست، بلکه اهمیتی به مراتب بسیار بیشتر دارد؛ زیرا مستند ساخته نمی‌شود تا در آرشیو بماند یا فقط به جشنواره‌ها برود، بلکه تلویزیون باید برای این موضوع خرج کند، حمایت کرده و این مستندها را پخش کند.

پخش این مستندها به فرهنگ‌سازی و جریان تولید کمک می‌کند و سبب دلگرمی کسانی خواهد شد که در این راه قدم برداشته‌اند. نباید فراموش کرد که مستند یکی از جدی‌ترین عرصه‌های فرهنگی است که می‌تواند در انتقال فرهنگ و رسم و رسوم و نگاه‌های اجتماعی و سیاسی یک کشور مؤثر واقع شود.

محمدجواد اسدیان