یکی از موضوعات مهمی که در حوزه جامعهشناسی مورد توجه پژوهشگران قرار دارد، تأثیرات فضای مجازی بر سبک زندگی مردم در جوامع گوناگون است. امروزه در کشور ما نیز توجه به این حوزه از اهمیت بسیاری برخوردار است. در جامعه ایران اسلامی که حکومت دینی در صدد محافظت از اخلاق و معنویت جامعه در مقابل تهاجم فرهنگی و ضد اخلاقی دشمن است، توجه به این حوزه و مقابله با ابزارهای رسانهای، که اخلاق اجتماعی را هدف قرار دادهاند اهمیت بسیاری دارد. رهبر معظم انقلاب(مدظلهالعالی) در بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی در بخشی از توصیهنامه خود به جوانان انقلابی پس از ضرورت توجه به اخلاق و معنویت، که در شماره پیش تبیین شد، به یکی از حوزههای تهدیدآمیز معنویت اشاره داشتهاند؛ یعنی ابزارهای رسانهای در اختیار افراد، گروهها، سازمانها و حتی دولتهایی است که بنای ضدیت با اخلاق و معنویت را دارند. ایشان میفرمایند: «ابزارهای رسانهای پیشرفته و فراگیر، امکان بسیار خطرناکی در اختیار کانونهای ضد معنویت و ضد اخلاق نهاده است و هماکنون تهاجم روزافزون دشمنان به دلهای پاک جوانان و نوجوانان و حتی نونهالان با بهرهگیری از این ابزارها را به چشم خود میبینیم. دستگاههای مسئول حکومتی در این باره، وظایفی سنگین بر عهده دارند که باید هوشمندانه و کاملاً مسئولانه صورت گیرد و این البته به معنی رفع مسئولیت از اشخاص و نهادهای غیرحکومتی نیست. در دوره پیش رو باید در این باره برنامههای کوتاهمدت و میانمدت جامعی تنظیم و اجرا شود.»
آنچه از اندیشههای معظمله قابل استنباط و در بیانات ایشان همیشه مورد توجه است، استفاده از فضای مجازی برای ترویج معنویت و اخلاق است. در این میان، دولتها نقشآفرین هستند و باید ضمن مقابله با سوءاستفادهکنندگان از بسترهای مجازی، به تولید محتوای دینی و فرهنگی و ترویج آن در جامعه توجه و اهتمام داشته باشند. همچنین فرد فرد جامعه به عنوان مسئولان اجتماعی باید ضمن حضور فعال در این عرصه پاسدار اخلاق و معنویت دینی باشند؛ یعنی نمیتوانیم اطراف فضای مجازی جامعه که به بخشی از واقعیت اجتماعی تبدیل شده است دیوار بکشیم و با فیلترینگ دائم به جنگ با دشمنان دینی برویم، بلکه ضروری است همه آحاد جامعه را با حضور فعال در این عرصه تبلیغات دینی جدی بگیریم.
حوزه علمیه و روحانیونی که پاسداران واقعی دین و معنویت در جامعه هستند، ضمن بهرهمندی از روشهای سنتی، با حضور در فضای مجازی و استفاده از ابزارهای رسانهای جدید مهمترین گروههای اجتماعی محسوب میشوند که میتوانند مسیر اخلاقی در جامعه را احیا و از انحرافات جدی و خطرناک اجتماعی جلوگیری کنند. برخلاف تصور برخی افراد و حتی مسئولان که ابزارهای رسانهای را بیش از هر چیز یک تهدید میپندارند، رهبر معظم انقلاب(مدظلهالعالی) در اهمیت این بستر اجتماعی و در پاسخ به افرادی که این حوزه را بیشتر تهدید میدانند تا فرصت میفرمایند: «اگر من امروز رهبر انقلاب نبودم، رئیس فضای مجازی کشور میشدم.»(۲۰/۷/۱۳۹۷)
حسن خدادی