اقتصاد و چالش‌های آن در ایران

در ادامه بررسی سومین توصیه رهبر معظم انقلاب(مدظله‌العالی) در بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی خطاب به جوانان، در این شماره مسئله چالش‌های اقتصادی در ایران و راهکارهای عبور از این چالش‌ها بررسی می‌شود. رهبر معظم انقلاب(مدظله‌العالی) با رویکردی واقع‌بینانه چالش‌های بیرونی و درونی حوزه اقتصاد جمهوری اسلامی ایران را بر می‌شمارد و خطاب به جوانان نسل حاضر و آینده می‌فرمایند: «انقلاب اسلامی راه نجات از اقتصاد ضعیف و وابسته و فاسد دوران طاغوت را به ما نشان داد، ولی عملکردهای ضعیف، اقتصاد کشور را از بیرون و درون دچار چالش ساخته است. چالش بیرونی تحریم و وسوسه‌ها‌ی دشمن است که در صورت اصلاح مشکل درونی، کم‌اثر و حتی بی‌اثر خواهد شد. چالش درونی عبارت از عیوب ساختاری و ضعف‌های مدیریتی است. مهم‌ترین عیوب، وابستگی اقتصاد به نفت، دولتی بودن بخش‌هایی از اقتصاد که در حیطه‌ وظایف دولت نیست، نگاه به خارج و نه به توان و ظرفیت داخلی، استفاده اندک از ظرفیت نیروی انسانی کشور، بودجه‌بندی معیوب و نامتوازن و سرانجام عدم ثبات سیاست‌های اجرائی اقتصاد و عدم رعایت اولویّت‌ها و وجود هزینه‌های زائد و حتّی مسرفانه در بخش‌هایی از دستگاه‌های حکومتی است. نتیجه‌ اینها مشکلات زندگی مردم از قبیل بیکاری جوان‌ها، فقر درآمدی در طبقه ضعیف و امثال آن است.»

با وجود مسئله تحریم‌ها و تلاش‌های بی‌وقفه دشمنان انقلاب اسلامی علیه اقتصاد این کشور، اما رویکرد درون‌نگرانه رهبر معظم انقلاب به اقتصاد سبب شده است تا چالش‌های درونی و تلاش برای رفع آنها از اهمیت بالاتری در نزد ایشان برخوردار باشد. این مشکلات که فهرست‌وار به آنها اشاره شد و در دو بخش ضعف‌های ساختاری و مدیریتی را شامل می‌شود، در گام دوم انقلاب اسلامی باید رفع شوند تا جمهوری اسلامی بتواند زیرساخت‌های مورد نیاز اقتصاد مقاومتی را هموار کند.

بخش مهمی از ضعف‌های ساختاری اقتصاد کشور مربوط به حوزه بودجه‌ریزی سالیانه دولت است. در سال گذشته، معظم‌له دستور اصلاح بودجه سال 1398 را متناسب با اصلاح ساختارهای اقتصادی به دولت و مجلس دادند؛ اما با وجود گذشت هشت ماه از سال 1398 هنوز این اصلاحات ساختاری صورت نگرفته است و تا زمانی که مسئولان مقننه و مجریه اراده برای این اصلاحات نداشته باشند، بخش زیادی از مشکلات اقتصادی کشور همچون گذشته انباشته خواهد شد.

مسئله بعدی که مربوط به ضعف‌های مدیریتی است تا حدود زیادی به نوع کنش و مشارکت انتخاباتی مردم در دو انتخابات بستگی دارد. اینکه مجلسی متعهد و کارآمد شکل بگیرد و دولتی که به اقتصاد مقاومتی و تلاش برای رفع مشکلات ساختاری اقتصاد کشور اعتقاد داشته باشد،‌ از سوی مردم انتخاب شود، اولین و اساسی‌ترین گامی است که می‌تواند مدیریت محافظه‌کارانه‌ای را که با سیاست حفظ وضع موجود اراده‌ای برای حل این مشکلات ندارد، کنار بگذارد و دولت و مجلسی جوان، متعهد و کارآمد را جایگزین کند. به هر حال، در آستانه ورود به چهل سالگی انقلاب اسلامی دو انتخابات پیش‌رو برای مردم و نسل جدید انقلاب اسلامی از اهمیت بسزایی برخوردار هستند، چون مسیر آینده جمهوری اسلامی ایران و گزینه‌های پیش روی آن به این دو انتخابات بستگی دارد.

حسن خدادی