دهه کرامت با نام دو عزیز بزرگوار گره خورده است؛ امام رضا(ع) که همه ما ایرانیان بر سر خوان رحمتش نشستهایم و خواهر بزرگوارشان حضرت معصومه(س) که وجود مبارکشان سرآغاز چشمه هدایت در قم بوده است. فرارسیدن این دهه سبب شد به این بهانه برخی از بهترین آثار نوشته و منتشرشده درباره زندگی و شخصیت امام رضا(ع) و حضرت معصومه(س) را بررسی کنیم.
هر چند درباره این دو بزرگوار از گذشته تاکنون کتاب کم نبوده است، با این حال در این یادداشت تلاش میکنیم برخی آثار را که بیشتر به آنها توجه شده یا در سالهای گذشته به چاپ رسیدهاند، معرفی کنیم، از جمله آنها کتاب «یک قمقمه دریا: صد قصه و نکته از زندگی امام رضا (ع)» است.
سال 1397، این کتاب به نویسندگی محمدهادی زاهدی با ۲۵۰ هزار نسخه در چاپ نخست خود، توانست عنوان یکی از کتابهای پرتیراژ درباره امام رضا(ع) را از آن خود کند. البته در همان سال و بر اساس گزارش اطلاعات کتابشناسی مؤسسه خانه کتاب، ٩٢ عنوان کتاب درباره امام موسی الرضا المرتضی(ع) به چاپ رسید که ٥٩ عنوان آن چاپ نخست بود و ٣٣ عنوان نیز اقبال تجدید چاپ را پیدا کردند.
از جمله آثارِ دیگری که از آنها استقبال شد، میتوان به کتابهایی مانند «پابوس: آموزههایی برای زیارت مطلوب» نوشته سعید تیمورزاده، «در حریم دوست: آداب خدمتگزاری در حرم مطهر رضوی» از مهدی نیلیپور، «از چشمه تا دریا: حکایاتی از زندگی امام رضا(ع)» به قلم غلامرضا حیدریابهری و «زیارت عاشورا: برگرفته از مفاتیحالجنان حرم مطهر امام رضا(ع) با ترجمه فارسی» اشاره کرد.
البته همانطور که اشاره کردیم، همیشه نویسندگان و شیفتگان حریم اهل بیت(ع)، بهویژه عاشقان امام رضا(ع) این آرزو را در سر داشتند که درباره این امام رئوف و خواهر معصومشان کتابی به یادگار بگذارند؛ «عشق هشتم» نیز روایتی داستانی است که زندگانی و زمانه حضرت معصومه(س) و امام رضا(ع) را بررسی میکند و نویسندهای عربی آن را نوشته است که برگزیده نخستین دوره انتخاب کتاب سال رضوی و کتاب سال حوزه شد.
کتاب شعر «عروس کیه؟ دوماد کیه؟» جدیدترین اثر «پیوند فرهادی» برای خردسالان تا چندی دیگر از سوی انتشارات کانون پرورش فکری وارد بازار کتاب میشود. پیوند فرهادی درباره ویژگیهای کتاب «عروس کیه؟ دوماد کیه؟» تصریح کرد: «شعرهای این کتاب محاوره است. در این شعرها سعی کردم به طنز و شادیانگیزی ویژه اشعار خردسالان توجه زیادی داشته باشم و پیوندهای آوایی را به پیوندهای معنایی مطابق با سلیقه مخاطبم ترجیح دادم. اغلب اشعار این کتاب نیز در قالب مثنوی است. این اثر مناسب گروه سنی بالای چهار سال است.
«جواد خیابانی» گزارشگر فوتبال و از برنامهسازان صدا و سیما از ساخت فیلم مستند «تاریخ ورزش ایران» با بهرهگیری از منابع سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران خبر داد. مستند تاریخ ورزش ایران در۵۲ قسمت ۶۰ دقیقهای در حال تهیه است و تاکنون ۱۲ قسمت از آن تکمیل و ساخته شده است بخش قابل توجهای از این مستند به اتفاقات و وقایع ورزشی در سالهای دهه ۱۳۳۰ اختصاص خواهد داشت، اتفاقاتی پیرامون زندگی جهان پهلوان غلامرضا تختی، تیم شاهین، خسروانی خواهد بود.
رئیس مرکز پویانمایی صبا گفت: «انیمیشن «از کودکی تا شهادت سردار سلیمانی» همزمان با سالگرد شهادت این شهید بزرگوار پخش میشود.» «محمدرحیم لیوانی» درباره تولید انیمیشن «سردار سلیمانی» در مجموعه انیمیشن «چهل شاهد» گفت: «تا الان، تولید یک فصل از این مجموعه انیمیشن به پایان رسیده است. این مجموعه در چهل قسمت تهیه و تولید میشود که یک قسمت چهلدقیقهای از آن درباره زندگی سردار سلیمانی در روز سالگرد ایشان از تلویزیون پخش میشود.»
در حالی که یک ماه از شکلگیری مجلس یازدهم گذشته است، ترکیب کمیسیونها نشان میدهد نمایندگان چندان تمایلی به کمیسیون فرهنگی ندارند و فقط 12 نفر از 275 نماینده راهیافته به مجلس یازدهم داوطلب عضویت در این کمیسیون شدهاند.مجلس شورای اسلامی دارای ۱۳ کمیسیون تخصصی دارد که در این میان کمیسیونهایی، نظیر امنیت ملی و سیاست خارجی، اقتصادی، برنامه و بودجه و انرژی پرطرفدار هستند و نمایندگان بسیاری در همان ابتدای امر برای عضویت در آنها اعلام آمادگی میکنند؛ اما نکته قابل تأمل برای اهالی فرهنگ و هنر این است که کمیسیون فرهنگی مجلس همواره یکی از کمطرفدارترین کمیسیونها در دورههای مختلف مجلس بوده است و نمایندگان رغبت و انگیزه اندکی برای حضور در این کمیسیون داشتهاند.از سوی دیگر، پس از تقسیم نمایندگان در کمیسیونهای تخصصی، نمایندگانی که در کمیسیونهایی که تقاضا کردهاند، عضو نشدهاند، به کمیسیون فرهنگی هدایت میشوند. با این حساب، چگونه از نمایندگانی که نه تنها علاقه به عضویت در کمیسیون نداشتند، بلکه از سر اجبار به کمیسیون فرهنگی راه یافتهاند، میتوان انتظار داشت دغدغه فرهنگ داشته و به دنبال تصویب طرحها و لوایح اثرگذار در این حوزه باشند؟اگرچه دلایل مختلفی برای این بیرغبتی نمایندگان برای عضویت در کمیسیون فرهنگی مطرح شده، اما واقعیت این است که نمایندگان ترجیح میدهند در کمیسیونهایی عضویت داشته باشند که یا مانند کمیسیون امنیت ملی برای آنها وجهه رسانهای و سیاسی داشته باشد یا مانند کمیسیون اقتصادی یا برنامه و بودجه امکان چانهزنی و دریافت بودجه را برای توسعه حوزه انتخابیهشان ایجاد کند؛ بنابراین کمیسیون فرهنگی که نه وجهه رسانهای دارد و نه جای چانهزنی، چندان با استقبال روبهرو نخواهد شد. از سوی دیگر، موضوعات فرهنگی، اقداماتی زمانبر و طولانیمدت هستند تا به نتیجه مطلوب دست پیدا کنند؛ بنابراین دستیابی به یک طرح یا مصوبه فرهنگی که خیلی زود به نتیجه برسد و اثرگذار شود، انتظاری بیهوده است و برای نمایندهای که از روز اول ورود به مجلس، نیمنگاهی به حضور در دورههای بعدی مجلس هم دارد، اقدامات فرهنگی نمیتواند گزینه خوبی برای جلب نظر و رضایت مردم رأیدهنده به نماینده در حوزه انتخابیه به حساب بیاید. در کنار این دلایل، تخصصی بودن موضوعات فرهنگی و هنری را هم باید اضافه کرد؛ شاید کمتر نمایندهای باشد که در موضوعات تخصصی تئاتر یا سینما بتواند اظهارنظر مؤثر و کارشناسی داشته باشد و همین مشکل هم در طول ادوار مجلس شورای اسلامی سبب شده است هم شاهد مشارکت اندک نمایندگان عضو کمیسیون فرهنگی در رویدادهای مهم فرهنگی و هنری کشور باشیم و هم شاهد بیرغبتی به ارائه طرحها یا بررسی لوایح مؤثر در این حوزه.اگرچه اکنون برای قضاوت درباره عملکرد مجلس یازدهم بسیار زود است، اما شاید بتوان امیدوار بود همین 12 یا 13 نفری که با علاقه خودشان وارد کمیسیون فرهنگی مجلس شدهاند، پشتکار و انگیزه لازم برای فعالیت جدی در این حوزه را داشته و مردم هم شاهد یک گام رو به جلو در فعالیتهای تقنینی و نظارتی مجلس شورای اسلامی در حوزه «فرهنگ» باشند.
شاهرخ صالحی