خواستند آثارش را از بین ببرند، ارزشش بالاتر رفت...

خواستند او را بفروشند که برده شود، پادشاه شد...

خواستند محبتش از دل پدر خارج شود، محبت پدر بیشتر شد...

چرا که اراده‌ خداوند بالاتر از هر اراده‌ای است...

یوسف می‌دانست تمام درها بسته‌اند اما به خاطر خدا حتی به سوی درهای بسته هم دوید...

و تمام درهای بسته برایش باز شد...

اگر تمام درهای دنیا هم به رویت بسته شد، به سمت‌شان برو؛

چون خدای «تو» و «یوسف» یکی است...

امام علی(ع) فرمودند: 

دوستان خدا آنانند که به دنیا نگریستند

آنـگاه که مردم به ظاهر آن چشم دوختند

و سرگرم آینده دنیا شدند

آنـگاه که مردم به امور زودگذر دنیا پرداختند

پس هواهاى نفسانى کـــه آنان را

 از پاى درمی‌‏آورد، کشتند.

و آنچه کــه آنــان را

 به زودى تــرک می‌‏کرد، ترک گفتند.

و بهره‏‌مندى دنیاپـــرستان را از دنیا، خــوار شمردند.

و دستیابى آنان را به دنیا زودگذر دانستند.

با آنچه مردم آشتى کردند، دشمنى ورزیدند.

نهج‌البلاغه، حکمت 432

 مهدی امیدی/ جشنواره مردمی فیلم عمار در حالی خان هفتم را پشت سر گذاشت که نسبت به دوره‌های گذشته فیلم‌های بحث‌برانگیزتری در این جشنواره به نمایش درآمد. افزون بر موضوعات داغ و به‌روز، کیفیت فیلم‌ها در این جشنواره نسبت به سال‌های گذشته ارتقا یافته بود. اتفاقی که نویدبخش ظهور نسل جدیدی از فیلمسازان انقلابی در فضای رسانه‌ای کشورمان است. عدالت‌خواهی و دفاع از حرم، از جمله موضوعات شاخص در جشنواره عمار امسال بود.

«فراموش‌شدگان» به کارگردانی «میکائیل دیانی» که از آن به نخستین فیلم با موضوع فیش‌های حقوقی نجومی یاد می‌شود، عنوان یکی از فیلم‌های عدالت‌خواهانه این دوره از جشنواره عمار است. فیلم با ورود به زندگی مردم اقشار مستضعف و بازگویی مشکلات معیشتی آنها آغاز می‌شود. در ادامه، ناگهان فضای فیلم متفاوت می‌شود و وارد دنیای اشرافی می‌شویم. پرداختن به فیش‌های حقوقی نجومی، بهانه‌ای برای نقد مدیریت اشرافی در دولت‌های مختلف است. بنا بر روایت فیلم، این روند همزمان با آغاز فعالیت دولت سازندگی شروع می‌شود. رئیس‌جمهور وقت، به طور آشکار مردم را به تجمل‌گرایی و خرید کالاهای لوکس دعوت می‌کند. در فیلم، اشاره‌هایی هم به سفرهای رئیس دولت سازندگی به همراه خانواده‌اش به مناطق خاص می‌شود که تکراری است؛ چون این موضوع پیش از این بارها گفته شده بود، اما برای اولین بار از هزینه‌های سرسام‌آور برخی از مسئولان رده بالای دولت وقت برای زیباسازی دکور اتاق مدیریت خود پرده برداشته می‌شود. این وضعیت در دولت موسوم به اصلاحات بغرنج‌تر می‌شود و برای اولین بار در آن دولت، فسادهای گسترده اقتصادی برخی از مسئولان دولتی همه را شگفت‌زده می‌کند. کار خوب سازنده‌های فیلم این است که هم نظر مردم را درباره مسائل اقتصادی بازتاب می‌دهند و هم اینکه با کارشناس‌هایی از جریان‌ها و جناح‌های مختلف سیاسی درباره چنین موضوعی گفت‌وگو می‌شود. نکته تأمل‌برانگیز این است که حتی کارشناس‌های متعلق به جریان اصلاحات نیز دولت‌های سازندگی و اصلاحات را زمینه‌ساز گسترش فقر و بی‌عدالتی و در نهایت فیش‌های حقوقی نجومی معرفی می‌کنند.

فیلم «داد» به کارگردانی «حجت‌الله عدالت‌پناه» هم برای نخستین بار به بازنمایی شلاق کارگران یک معدن پرداخته است. روایت و مانور فیلم روی موضوع بسیار جسارت‌آمیز و شجاعانه است. فیلم، بی‌محابا و بدون محافظه‌کاری رنج‌های طبقه کارگر را نمایش می‌دهد و مسئولان را به محاکمه می‌کشد؛ اما ضعف ساختاری و خلاقیت نداشتن در روایت، مشکل اصلی فیلم به شمار می‌آید و تأثیرگذاری آن را کاهش داده است.

اما امسال در جشنواره عمار چند فیلم تأمل‌برانگیز هم درباره جبهه مقاومت و مدافعان حرم به نمایش درآمد. از جمله مهم‌ترین این فیلم‌ها می‌توان به «نبرد پالمیرا» به کارگردانی «ساسان فلاح‌فر» اشاره کرد که به عملیات آزادسازی تدمر در سوریه می‌پردازد. ویژگی قابل توجه این مستند، نزدیک شدن به روحیات و حالات درونی اعضای لشکر فاطمیون و مبارزان افغانستانی جبهه مقاومت است. موضوعی که در مستند «پسرم» به کارگردانی «محمدمهدی خالقی» از زاویه‌ای دیگر به نمایش درمی‌آید. این بار با فیلمی عاشقانه درباره یکی از شهدای مدافع حرم روبه‌رو هستیم. در این فیلم، رابطه عاشقانه یک مادر با فرزند شهیدش به نمایش درآمده و فیلمساز سعی کرده است تا از خلال این روایت شاعرانه و عاشقانه، نگاه خود درباره ضرورت دفاع از حرم را تثبیت کند. مستند «نبرد پنهان» به کارگردانی «ناصر نادری»، واقعیت‌هایی از جبهه مقاومت را از زاویه نگاه حسن شمشادی، خبرنگار صداوسیما در سوریه و خط مقدم نبرد با داعش بازنمایی می‌کند. یکی از واقعیت‌های جبهه مقاومت که کمتر به آن توجه شده و این فیلم سعی دارد آن را برجسته کند، حضور و حمایت گروه‌های مذهبی مختلف، مانند مسیحیان، اهل سنت و شیعیان در حمایت از جبهه مقاومت است. مستند «خیرالنساء» به کارگردانی «علیرضا باغشنی» نیز به روایت سوژه‌ای ناب در دل روستاهای کشورمان پرداخته که در آن مادر شهیدی در دوران دفاع مقدس در روستایی دورافتاده به نام «صد خرو» برای تهیه خوراک و نان رزمندگان جبهه تلاش می‌کند. فیلم سعی کرده است بدون هیچ تکلف و بسیار ساده به این سوژه بپردازد. 

البته جشنواره عمار، فقط به فیلم‌های مستند محدود و منحصر نیست؛ بلکه چند فیلم داستانی هم در این جشنواره به نمایش درآمد. «ترمینال غرب» به کارگردانی «قربانعلی طاهرفر» یکی از این فیلم‌هاست که از آن به سیاسی‌ترین فیلم سال‌های اخیر سینمای ایران یاد می‌شود؛ فیلمی با محوریت پرونده هسته‌ای ایران که در قالب یک درام خانوادگی چالش‌های دانشجوی جوانی را به نمایش می‌گذارد.

سال‌ها پیش در کشور انگلیس پس از‌ هر یک از جنگ‌هایش با کشورهای گوناگون برای اینکه آمار سربازان را به دست بیاورند، بر روی پرچمی تعداد کشته‌ها را ثبت می‌کردند، مثلاً K 12که k مخفف لغت kill يعنی کشته است...

یک روز در جنگ متوجه شدند که آن روز هیچ کشته‌ای نداشته‌اند و روی پرچم نوشتند K 0 و چون در کشور انگلیس به صفر (اُ) می‌گویند از آن پس هر وقت در انجام کاری هیچ مشکلی نبود و همه چیز درست بود از کلمه OK  استفاده می‌کردند. امیدواریم همیشه Ok باشید.

تقدیم به شما دوستان: 

خدایا وضعِ دنیا را OK کن

دلِ ما نا okها را، OK کن

غم و اندوه، انصافاًًً زیاد است

بساطِ شادیِ ما را OK کن

در این دوران که بابا نان ندارد

دل دارا و سارا را  OK کن

در آن عالم، بِرس اوّل به مجنون

برایش، وصل لیلا را  OK کن

برای تُرک شیرازیِّ حافظ

سمرقند و بخارا را  OK کن

پرایدم، شصت جایش، ضربه خورده

اقلّاً یک تویوتا را OK کن

ندیدم خیری از دیروز و امروز

برایم خیر فردا را  OK کن

تمام چیزها هم گفتنی نیست

خودت بعضی قضایا را OK کن

گنهکارم، ولی توی بهشتت

برایم خواهشاً جا را OK کن

 مصطفی محدثی‌خراسانی/ تاریخ ادبیات ما مشحون است از اشعار عارفانه عاشقانه و بهترین نمونه‌های عشق انسانی را در ادبیات فارسی شاهد هستیم؛ اشعاری که مصداق‌های زمینی هم دارند، اما در عین حال، در پوششی از معرفت و نجابت و متانت مطرح شده‌اند؛ این عشق اگرچه زمینی است؛ اما در نهایت ما را به سمت آسمان و ملکوت رهبری می‌کند. 

در دوره معاصر و به ویژه در دهه‌های منتهی به پیروزی انقلاب اسلامی خیلی تلاش می‌شد که تحت تأثیر فرهنگ وارداتی و خودباختگی به وجود آمده در عرصه فرهنگ و ادبیات کشورمان، پرده‌دری‌هایی در شعر عاشقانه صورت بگیرد و این اشعار به گونه‌ای بیان شود که هیچ تعبیر معرفتی از آن نشود. در سال‌های پس از انقلاب هم جریان‌هایی به این اتفاق دامن زدند و در نهایت کار به جایی رسیده که به ویژه در شعر برخی از جوان‌ها شاهد این بی‌پروایی‌ها و بی‌حرمتی‌ها، آن هم به شکل بسیار ضعیف هستیم. 

اشعار این طیف، به ضعف‌هایی دچار هستند که نهایتاً نمی‌توان آنها را به عنوان شعر پذیرفت. به طور کلی جوانانی که در این دام می‌افتند کسانی هستند که ادبیات گذشته ما را نخوانده‌اند و بهترین راه تشویق آنها به مطالعه آثار باشکوه عارفانه و عاشقانه شعر فارسی است. به نظر می‌رسد باید پرداختن به عشق در ادبیات را آموزش داد و آموخت. این در حالی است که معمولاً صاحبان اشعار عاشقانه، افرادی هستند که مطالعه عمیق ندارند. آنها افراد بی‌سوادی هستند که صرفاً با تکیه بر ذوق ادبی و برای جلب توجه به شعر گفتن رو می‌آورند. متأسفانه ناشران هم به دلیل اینکه این‌گونه شعرها بین جوانان مخاطب پیدا می‌کند و برای رسیدن به منافع مالی، اقدام به انتشار چنین اشعاری در کتاب‌های شعر می‌کنند. چه بسا، دست‌هایی پشت‌پرده باشد و تهاجم فرهنگی هم راهی را از این مسیر باز کرده باشد. 

وزارت ارشاد هم در حوزه شعر حساسیت دارد و در دستورالعمل‌ها و بخشنامه‌ها روی محتوای شعرها سخت‌گیر است. در عین حال در بازار کتاب‌هایی از این دست پیدا می‌شود و گاهی برخی از ناشران دولتی از دست‌شان در می‌رود و اشعاری با این نوع مضامین را منتشر می‌کنند. به همین دلیل هم باید حساسیت و نظارت در این حوزه شدیدتر باشد. همچنین باید اشاره کرد که متأسفانه عرصه شعر جوان در فضای فرهنگی ما رهاست و متولی ندارد، به طوری که هیچ سیاست راهبردی این جوانان را حمایت و هدایت نمی‌کند. شاعران جوان، اغلب در جمع‌های صمیمانه و مثلاً در فرهنگسراها شعرهای خود را می‌خوانند به همین ترتیب و شخصیت شعر آنها شکل می‌گیرد. 

هر چند که شعر فارسی عظمت و شکوه خود را دارد و این اتفاقات نمی‌تواند آن بنای رفیع را مخدوش کند؛ اما اینکه استعدادهای جوان این چنین هدر می‌روند، خسارت بزرگی است. 

 شاعر مطرح لبنانی: از دیدار امام خامنه‌ای 

خوشحال هستم

«شوقی بزیع» از سرشناس‌ترین شاعران لبنان که اشعار وی به زبان‌های گوناگون ترجمه شده، با اشاره به دیدار چهار ساعته با رهبر معظم انقلاب، گفت: «ما شاعران لبنانی دیداری با سیدحسن نصرالله نداشتیم، ولی خوشبختم که با امام‌ خمینی(ره) و امام خامنه‌ای(مدظله‌العالی) دیدار داشتم؛ در ابتدای سال‌های انقلاب با گروهی از مردم لبنان برای تبریک پیروزی انقلاب با امام دیدار کردیم و پس از آن هم در سال 2006، یعنی 10 سال قبل با گروهی به کنگره مقاومت آمدیم و با امام خامنه‌ای دیدار داشتیم، دیداری که چهار ساعت به طول انجامید. خوشبختانه در این دیدار پیرامون مقاومت سخنرانی کردم و پس از آنکه به بیروت برگشتم، یک صفحه گزارش از ماحصل این گفت‌وشنود در روزنامه «السفیر» منتشر کردم.»

اسامی کتاب‌های این شاعر برجسته لبنانی عبارتند: از «مرثیه غبار»، «پیراهن‌های یوسف»، «سراب دوگانگی» و... . شوقی بزیع در بخش بین‌الملل جشنواره شعر انقلاب در دوره ششم حضور داشت و حوزه هنری از وی تقدیر به عمل آورد.

«سحر بلبل حکایت با صبا کرد»

«حقوق شهروندی» را ندا کرد!

خبر در کوچه‌های شهر پیچید

گل خشکیده ما غنچه وا کرد!

جوانی که نه زن دارد نه کاری

امید و آرزویش را صدا کرد!

برای خلق امری مشتبه شد

که روحانی «حقوقی نو» بنا کرد!

چو «منشور حسن» شد آشکارا

تمام راز آن را برملا کرد!

که نزدیک است فصل انتخابات

سؤال این است: این دولت چه‌ها کرد؟!

چو دست دولت از اقدام خالی است

کپی‌برداری از «قانون ما»(۱) کرد!

شنیدم شیخ ما در خلوتی گفت

«که با من هر چه کرد آن آشنا(۲) کرد»!

علی عرفانی(شاعرباشی)

۱ـ قانون ما: قانون اساسی       ۲ـ آشنا: حسام‌الدین آشنا مشاور رئیس‌جمهور

آمدم، تا توشه‌ای گیرم من از کوی شما

مست مستم می‌کند تا زنده‌ام، بوی شما

دل سپردم بر ولای عترت و آل رسول

سیر انفس می‌کنم، در کوی دلجوی شما

هر زمان جستم توسل، بر شما سادات نور

بهره‌ها دریافتم، همواره از کوی شما

آن چنان با عترت و قرآن انیسم روز و شب

می‌کنم پرواز ای مولا، به  نیروی شما

«در کنار تربت آرام جان، عبدالعظیم»

جان‌مان را می‌نوازد، خلق نیکوی شما

حمزه ابن‌موسی‌جعفر(ع) گدایی مفلسم

آمدم، فیضی ستانم، از سر کوی شما

بی‌شما، ما را جهان هیچ است، باشد چون وبال

بلکه باشد التیام درد، داروی شما

دام‌ها، در راه ما گسترده شیطان لعین

گمشدم، پیدا شدم، در طاق ابروی شما

آن چنان پیچیده عشق و معرفت در جان من

مانده قلبم نیک می‌دانی، به پهلوی شما

دست بر حبل‌المتین عشق، یازیدم  شبی

گفت: گیرد وام، مهر و ماه از روی شما

پاکبازم، عاشقم، دیوانه‌ام، چون شیعه‌ام

رشته‌ای برگردنم افکنده، گیسوی شما

گفت: در پایان «فرائی» سرّ عشق ناب چیست

سنجش معیارها باشد، ترازوی شما

عبدالمجید فرائی

یلی بود واسه خودش!

گام‌های استوارش زیر آتش و خون

مایه مباهات شن‌های تفتیده بود

تنها یادگاراش از اون روزا

یه صندلی چرخ‌دار بود و یه عصا و یه ماسک...

خونه‌ دلش فقط یه سوگلی داشت

بندبند وجود خسته‌اش رو سپرده بود به مولاش

هر سه‌شنبه با امامش وعده داشت

از هرچی می‌گذشت

قرارش با مولاش سر جاش بود

آخه دلاورا «سرشون بره قول‌شون نمی‌ره»

تو معرفت بی‌نظیرن

غیرت‌شون از یه جنس دیگه است

اونا نمی‌تونن غم مولاشون رو ببینن

طاقت اشکای مولاشون رو ندارن

واسه تنهایی‌های امام‌شون نگرانن

به عالمی می‌ارزه وفاشون...

***

حبّ مولا خس‌خس نفس‌هاشو از یادش برده بود

اون هر سه‌شنبه چشمش به گنبد فیروزه‌ای مولاش روشن می‌شد 

اما آرزوش یه چیز دیگه بود؛

«رؤیت روی نگار»