عبدالله عبادی/تاریخچه روابط آمریکا و تونس به حدود ۲۰۰ سال قبل بازمی‌گردد. در سال ۱۷۹۹ اولین موافقتنامه دوستی بین آمریکا و تونس به امضای مقامات آنها رسید؛ اما تا زمان استقلال تونس هرگز روابط دیپلماتیک بین دو کشور برقرار نبود.با به قدرت رسیدن زین‌العابدین بن‌علی در تونس روابط این کشور با آمریکا سیر صعودی پیدا کرد و برگزاری مانورهای نظامی بین ارتش تونس و آمریکا سبب تحکیم بیش از پیش روابط آنها شد.کمک‌های اقتصادی و فنی آمریکا به دولت تونس نقش مهمی در استحکام دولت بن‌علی در شمال آفریقا داشت، در این میان سازمان کمک‌های خارجی آمریکا با انجام پروژه‌های متعدد در زمینه‌های کشاورزی، آبیاری، آموزش و پرورش، عمرانی و بهداشتی نقش مهمی در گسترش روابط دوجانبه داشت.با بیداری اسلامی در سال ۲۰۱۰ در تونس چنین به نظر می‌رسید که ماه عسل روابط دو کشور به پایان رسیده است و تونس راه خود را از آمریکا جدا خواهد کرد؛ اما مشکلات فراوان اقتصادی که مهم‌ترین دلیل بروز بیداری اسلامی در تونس بود باعث شد تا دولتمردان جدید این کشور نه تنها به آمریکا متمایل شوند؛ بلکه تونس در فاصله دو سال پس از بیداری اسلامی به یکی از بزرگ‌ترین شرکای سیاسی آمریکا در شمال آفریقا مبدل شود.
در ادامه به روابط دو کشور در زمینه‌های گوناگون اشاره می‌شود:
۱ـ کمک‌های اقتصادی: همان‌طور که می‌دانیم دلیل اصلی وقوع بیداری اسلامی در تونس که با خودسوزی محمد بوعزیزی آغاز شد، اوضاع بد اقتصادی دولت و مردم بود، با فرار بن‌علی و خانواده‌اش بخش دیگری از سرمایه‌های این کشور از سوی وی و عمالش چپاول و اوضاع اقتصادی تونس بیش از پیش وخیم شد، در این زمان آمریکا که به خوبی از اوضاع اقتصادی این کشور آگاه بود با مقامات تونسی وارد مذاکره شد و اعلام کرد چنانچه تونس در مسیری که آمریکا مدنظر دارد گام بردارد، از حمایت‌های اقتصادی واشنگتن برخوردار خواهد شد. در ماه می ۲۰۱۱ و به فاصله چند ماه از وقوع بیداری اسلامی موافقتنامه‌ای به امضای هیلاری کلینتون وزیر امورخارجه آمریکا و محمد تکایا سفیر تونس در آمریکا رسید که بر اساس آن آمریکا ۱۰۰ میلیون دلار در اختیار دولت تونس قرار داد.در اواخر سال ۲۰۱۱ با وجود حمایت‌های کم و بیش آمریکا دولت تونس با یک چالش اقتصادی شدید که ناشی از کمبود درآمدهای دولت بود روبه‌رو شد، برای مقابله با این مشکل دولت اعلام کرد قصد دارد ۴۰۰ میلیون دلار اوراق مشارکت چاپ و عرضه کند، اما تضمینی برای این اوراق وجود نداشت؛ از این رو دولت تونس مجدداً دست به دامان آمریکا شد و دولت اوباما در نهایت موافقت کرد تا تضمین این اوراق را برعهده بگیرد. همچنین صندوق بین‌المللی پول با حمایت آمریکا به این کشور پرداخت.
۲ـ کمک‌های پزشکی و بهداشتی: وضعیت بد اقتصادی دولت بن‌علی در سال‌های پایانی حکومتش در بخش پزشکی و بهداشتی نمود بیشتری داشت، طی این دوران بسیاری از مراکز پزشکی و بهداشتی تونس تعطیل شدند و یا از دادن خدمات کامل به بیماران معذور بودند، با وقوع بیداری اسلامی، آمریکا که از وضعیت اجتماعی تونس به خوبی باخبر بود به منظور نفوذ در قلوب مردم این کشور بخش پزشکی و بهداشتی را مورد توجه قرار داد و با ارائه کمک‌های بسیار زیاد سعی در موجه جلوه دادن چهره زشت خود داشت که در ادامه به برخی از آنها اشاره خواهد شد.
الف- اعطای ۲۰۰ هزار دلار به مؤسسه نادی البصر در شهر سیدی بوزید و تجهیز این مرکز پزشکی که نقش مهمی در ارائه خدمات چشم پزشکی به مردم این شهر دارد.
ب ـ اعطای ۷۵۰ هزار دینار تونس به بیمارستان الفورا در شهر تونس به منظور راه‌اندازی بخش جدید اورژانس. در این مراسم سفیر آمریکا اعلام کرد که تا پایان سال ۲۰۱۲ آمریکا ۳/۳ میلیون دینار به حمایت از بخش درمان در مناطق جنوبی تونس اختصاص داده است.
ج ـ اعطای ۱۱ دستگاه آمبولانس با تمامی تجهیزات به وزارت بهداشت تونس به ارزش ۲۱/۲ میلیون دلار با هدف بهبود وضعیت حمل‌ونقل بیماران.
د ـ بازسازی مرکز نابینایان شهر تونس: آمریکا در سال ۲۰۱۲ در حمایت از نابینایان این کشور اقدام به تجهیز و بازسازی مرکز نابینایان این کشور کرد. این اقدام حدود ۵۵۰ هزار دینار هزینه در برداشت که از محل برنامه‌های انسانی دولت آمریکا پرداخت شد.
هـ ـ کمک به هلال احمر تونس: در اواخر سال ۲۰۱۲ «گردون گرام» سفیر آمریکا با حضور در دفتر هلال احمر تونس از روابط بلندمدت کشورش با این نهاد دولتی تونس سخن به میان آورد، در این دیدار سفیر آمریکا اعلام کرد کشورش آماده است تا ۳۸۷ هزار دینار برای آموزش اعضای هلال احمر تونس هزینه کند، وی یادآور شد که کشورش در سال ۲۰۰۵ نیز ۵۲۵ هزار دینار برای آموزش کارکنان هلال احمر تونس هزینه کرده است.
۳ـ خدمات فرهنگی: سفارت آمریکا در تونس در سال ۲۰۱۳ اعلام کرد، این سفارتخانه مبلغ ۱۰ میلیون دلار برای تحصیل دانشجویان تونسی در دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی آمریکا تخصیص داده است. در این بیانیه آمده بود: «پیشتر عده زیادی از شخصیت‌های تونسی در دانشگاه‌های آمریکا تحصیل کرده و حال نوبت نسل جدید می‌باشد که با تحصیل در این دانشگاه‌ها بتوانند پست‌های مهم و حساس تونس را در آینده در اختیار بگیرند.»
در ادامه این بیانیه آمده بود یکی دیگر از اهداف تحصیل در آمریکا کمک به توسعه اقتصادی تونس است که این امر با تربیت نسل جدیدی از روشنفکران اقتصادی این کشور امکان‌پذیر است و سبب توسعه بیش از پیش روابط آمریکا و تونس می‌شود.سفارت آمریکا اعلام کرده بود جذب این دانشجویان برای سال‌های تحصیلی ۲۰۱۴ـ۲۰۱۳ می‌باشد و دولت آمریکا کلیه هزینه‌های آنان از قبیل بلیت هواپیما، دوره آموزش زبان انگلیسی، هزینه‌های خدمات درمانی و سایر هزینه‌های آنان را تقبل کرده است.
افزون بر این خدمات، که نشان از نفوذ فرهنگی آمریکا در بین جوانان این کشور دارد، در یکی از عجیب‌ترین این موارد، هر ساله عده‌ای از دختران سال دوم دبیرستان که مسلط به زبان انگلیسی باشند برای آشنایی با فرهنگ مردم آمریکا به این کشور اعزام می‌شوند و هر یک به مدت دو هفته با یک خانواده آمریکایی زندگی می‌کنند و بعد از دو هفته به تونس بازمی‌گردند. پر واضح است حضور یک دختر جوان در یک خانواده آمریکایی و ارتباط مستقیم با اعضای آن چه تأثیرات فرهنگی مخربی می‌تواند بر روی وی داشته باشد، جالب‌تر اینکه دختران تونسی برای رفتن به این سفر در زمینه آموزش زبان انگلیسی رقابت بالایی با یکدیگر دارند.
با نگاهی به روند این اقدامات در زمینه‌های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی متوجه خواهیم شد که وضعیت بد اقتصادی، نبود یک رهبر آگاه در بدنه این کشور و هجمه تبلیغاتی شدید سبب شده قطار انقلاب تونس از ریل خارج شده و در نهایت به یک دولت سکولار و وابسته به آمریکا در منطقه شمال آفریقا تبدیل شود.
