اکبر کریمی/ شترمرغ پرنده‌ای آفریقایی است که یکی از کم‌چرب‌ترین و سالم‌ترین نمونه‌های گوشت قرمز است. این پرنده طی سال‌های اخیر جای پایی هر چند محدود، اما رو به گسترش در سفره ما ایرانی‌ها باز کرده است. با گذشت بیش از یک دهه از راه‌اندازی مزارع پرورش این پرنده در کشور، امروزه شاهد پرورش آن در جای جای سرزمین‌مان هستیم.
محمدعلی رعیت یکی از کسانی است که از سال 88 پرواربندی شترمرغ در مکان دامداری بدون استفاده پدری را در شهر کاشان راه‌اندازی کرده و در حال حاضر سالیانه بیش از 300 شترمرغ را پرواربندی و روانه بازار مصرف می‌کند.
او که اکنون مزرعه پرورش شترمرغ 3500 متری دارد، می‌گوید: «پس از تحقیق و علاقه‌مندی به این حوزه، فعالیتم را با پرورش پنج جوجه شترمرغ شروع کردم. چند دوره به صورت آزمایشی این کار را ادامه دادم و پس از گرفتن نتایج مثبت، آرام آرام تعداد جوجه شترمرغ‌ها را افزایش دادم.»
شترمرغ به صورت گله‌ای نگهداری می‌شود و دوره پرواربندی آن بین هشت تا نه ماه است و پس از این مدت کشتار می‌شود. شترمرغ بسیار حساس است و در جابه‌جایی‌ها نیز معمولاً استرس گرفته و کیفیت گوشت آن پایین می‌آید. برای همین محمدعلی در نزدیک‌ترین مکان بهداشتی اقدام به ذبح پرنده‌های پروار شده می‌کند تا باکیفیت‌ترین گوشت را در مغازه گوشت‌فروشی‌اش عرضه کند.
فعال 44 ساله ما نه فقط به دلیل پرورش شترمرغ، بلکه به دلیل ایجاد ارزش‌افزوده در فرآورده‌های جانبی این پرنده، سوژه گزارشی این شماره هفته‌نامه شده است.
آقای رعیت از سال 90 در کنار پرواربندی شترمرغ تولیدات جانبی این حرفه را که از چرم، پر و روغن شترمرغ تهیه می‌شود، دنبال کرده و از دو سال پیش فعالیتش را در این زمینه توسعه داده است. او برای تولید و تهیه محصول از فرآورده‌های جانبی شترمرغ با 10 نفر فعال و هنرمند کاشانی ارتباط مستقیم کاری ایجاد کرده است.
تحویل مواد خام اولیه شترمرغ‌‌های کشتار شده و سفارش کار به افراد مختلف و با تخصص‌های گوناگون، خروجی‌اش انواع محصولات چرمی، بهداشتی، درمانی و تزئینی می‌شود که هر یک به نوبه خود اهمیت و ارزش اقتصادی بالایی دارد. محمدعلی این محصولات تولید شده را با عنوان و نشان تجاری «شترمرغ کویر ایران» در نمایشگاه دائمی که در محله توریست‌پذیر کاشان و در نزدیکی «خانه طباطبایی‌ها» قرار دارد، به معرض نمایش توریست‌های داخلی و خارجی گذاشته و به فروش می‌رساند.
فرآورده‌های جانبی شترمرغ
چرم یا پوست یکی از فرآورده‌های خام شترمرغ به شمار می‌آید. محمدعلی درباره چرم این پرنده می‌گوید: «چرم شترمرغ بسیار نرم است و به دلیل همین انعطاف و نرمی بالا، چندین برابر مقاوم‌تر از چرم گاوی است. علاوه بر این انعطاف بالای چرم این پرنده، امکان تهیه محصولات متنوع در ابعاد و شکل‌های مختلف را به تولیدکنندگان می‌دهد.»
در تولیدات چرمی از دو نوع چرم شترمرغ استفاده می‌شود؛ نوع اول آن، که مرغوب‌ترین نیز به شمار می‌رود، چرم بدن پرنده است که جای پرها روی آن مشخص است. نوع دیگر، چرم ساق پا تا روی پنجه پای پرنده است که از این نوع چرم نیز در چرم‌دوزی استفاده می‌شود.
محمدعلی پس از کشتار شترمرغ‌ها، پوست آنها را به شرکت چرم‌سازی تحویل می‌دهد تا کار دباغی و رنگ‌رزی روی پوست پرنده انجام شود. او چرم‌های رنگ شده را تحویل هنرمندان و فعالان چرم‌دوز می‌دهد. این افراد در تولید کفش‌های زنانه و مردانه، کمربند، کیف‌های مجلسی و اداری و کیف‌های پول فعالیت دارند و انواع متنوعی از محصولات در این حوزه‌ها را طراحی و تولید می‌کنند.
پر شترمرغ به دلیل داشتن الکتریسته ساکن، بهترین وسیله برای گردگیری است. گردگیر تهیه شده از پر شترمرغ بهترین وسیله برای گردگیری منازل، فروشگاه‌ها، سوپر مارکتی‌ها و حتی داشبورد ماشین است. این محصول نیز یکی از تولیدات پر‌‌فروش مغازه محمدعلی است.
چربی شترمرغ نیز برای تهیه روغن استفاده می‌شود. روغن استحصال شده سرشار از امگا 3، 6 و 9 بوده و به آسانی جذب پوست شده و شروع به ترمیم آن می‌کند. این روغن برای ناراحتی‌های پوستی مانند زخم، سوختگی، ترک پاشنه پا، زبری و خشکی پوست و اگزما بسیار مفید است. افزون بر این، یک شرکت تولیدکننده محصولات بهداشتی در کاشان از روغن شترمرغ برای نمایشگاه محمدعلی، کرم، صابون و شامپوی طبیعی تولید می‌کند.
در چرخه خلاقیت‌های محمدعلی حتی پوسته‌های تخم شترمرغ نیز دور انداخته نمی‌شود. او روی این پوسته‌ها نیز انواع طراحی، نقاشی و حکاکی انجام می‌دهد.
او می‌گوید: «هر کاری سختی‌ها و مشکلات خاص خود را دارد. شغل پرورش شترمرغ و تولید و فروش محصولات جانبی این پرنده نیز به سادگی و بدون تحمل سختی و تلاش انجام نمی‌شود. قطعاً اگر کسی در کنار علاقه به این کار یا هر فعالیت دیگر تحمل سختی‌ها و ریسک‌های کار را داشته باشد، می‌تواند آینده روشن و موفق در شغلش را تجربه کند.»
با وجود جا افتادن گوشت شترمرغ و افزایش علاقه‌مندی به مصرف گوشت آن، هنوز چرم این حیوان ناشناخته است و باید تلاش بیشتری برای معرفی آن صورت گیرد. آقای رعیت سعی دارد معرفی و فروش محصولات چرمی‌اش را از ادارات و مراکز دولتی و خصوصی شروع کند. بخش زیادی از محصولات چرم تولیدی او را می‌توان خرید و استفاده کرد. او برای ایجاد علاقه‌مندی در مسئولان ادارات و شرکت‌ها به خرید و هدیه دادن این محصولات در همایش‌ها و مناسبت‌های مختلف تلاش می‌کند.
لازم است بدانیم همه این فعالیت‌های انجام گرفته، اعم از پرورش شترمرغ، فروش گوشت، سفارش انواع محصولات و مدیریت فروش آنها را فردی انجام می‌دهد که بخش زیادی از وقتش را صرف شغل معلمی می‌کند و تنها با مدیریت زمان و برنامه‌ریزی صحیح در زندگی توانسته است به این موفقیت دست یابد.
برای تهیه گزارش از فعالیت‌های اقتصاد مقاومتی در استان خود با شماره تلفن 09193472981 تماس بگیرید.
