گروه اقتصاد/ یک جریان اصلاح‌طلب در حال القای این گزاره غلط است که مقصران وضع امروز اقتصاد کشور را باید در بیرونِ تیم اقتصادی دولت حسن روحانی جست‌وجو کرد. در حالی که طی ماه‌های اخیر برخی نمایندگان عضو فراکسیون امید و چهره‌های سیاسی اصلاح‌طلب از موضوع تغییر در کابینه استقبال کرده‌اند، روحانی در این زمینه اقدامی نکرده است و اقتصاددان‌های نزدیک به دولت نیز در تلاشند مشکلات اقتصادی کنونی را به همه چیز ربط بدهند به جز ناکارآمدی تیم اقتصادی دولت!
جریان سیاسی اصلاح‌طلب طی بیش از پنج سال گذشته همواره از حامیان اصلی حسن روحانی، رئیس‌جمهور بوده‌اند. این حمایت آنها در زمان برگزاری انتخابات‌های ریاست‌جمهوری در سال‌های 92 و 96 بسیار آشکار بوده است؛ اما طی یک سال گذشته که اقتصاد ایران با مشکلات داخلی، همچون گران شدن بی‌رویه دلار مواجه شده است. زمینه‌ای را فراهم کرده تا اصلاح‌طلبان نیز انتقادهایی را علیه روحانی مطرح کنند.
انتقاد اصلاح‌طلبان علیه دولت دوازدهم از هنگامی که روحانی خودش انتقادهایی را نسبت به برخی مدیران و اعضای کابینه مطرح کرده، بیشتر شده است تا جایی که نامه 187 نماینده مجلس مبنی بر ترمیم کابینه را محمدعلی وکیلی، عضو فراکسیون امید در صحن علنی مجلس قرائت کرد.
روزنامه «آفتاب یزد» هم پس از طرح انتقادهای روحانی از کابینه‌اش گزارش روز دهم اردیبهشت ماه را به این موضوع اختصاص می‌دهد و در مطلبی با عنوان «ترمیم زودهنگام کابینه؟» این موضوع را تحلیل می‌کند.
بخش‌هایی از این گزارش به مصاحبه با صادق زیباکلام، فعال سیاسی اصلاح‌طلب اختصاص دارد. او می‌گوید: «ممکن است روحانی در این خودانتقادی‌ها به دنبال دفع شر از خودش باشد و بخواهد افکار عمومی را به گونه‌ای اقناع کند که مردم انتقادها علیه دولت را به وزرا ربط دهند، نه شخص روحانی.»
سعید شریعتی هم دیگر فعال سیاسی اصلاح‌طلبی است که اظهاراتش در گزارش روزنامه «آفتاب یزد» استفاده شده است. او معتقد است، صحبت‌های منتقدانه روحانی علیه وزرایش نشان می‌دهد اختلاف‌های اساسی در کابینه وجود دارد.
اصلاح‌طلبان طی ماه‌های اخیر تلاش کرده‌اند ترمیم کابینه را به صورت یک مطالبه عمومی مطرح کنند. حتی آنها در طرح این خواسته خود از منتقدان دولت هم سبقت گرفته‌اند؛ چرا که منتقدان دولت به موضوع ترمیم کابینه نگاه به «هر قیمتی» ندارند. با این حال، به نظر می‌رسد روحانی با وجود اینکه خودش مطرح‌کننده انتقادها علیه کابینه بوده است، در این زمینه هنوز هیچ اقدامی را انجام نداده است و انگار قرار هم نیست کاری انجام دهد.
اما به تازگی دو اقتصاددان با مواضع فکری نزدیک به دولت با طرح موضوعاتی ترمیم کابینه را زیر سؤال برده‌اند و صورت مسئله را تغییر داده‌اند. حسین عبده تبریزی، مشاور وزیر راه و شهرسازی یکی از آن دو اقتصاددان است که در روزنامه «شرق» مطلبی با عنوان «آن اقتصاددان ناجی» نوشته است.
عبده تبریزی در این مطلب این موضوع را مطرح می‌کند که در شرایط ویژه اقتصادی (همچون مشکلات اقتصادی داخلی فعلی) همه دنبال اقتصاددان ناجی می‌گردند که با نسخه‌های کوتاه‌مدت راه حل ارائه دهد. بسیاری از دستگاه‌های رسمی کشور برای یافتن راه‌حل‌های اقتصادی تنظیم جلسه کرده‌اند؛ اما این دستگاه‌ها و همه مسئولان، نهادها و شخصیت‌های علاقه‌مند به نظام از اقتصاددانی سراغ می‌گیرند که مانند قبلی‌ها نباشد، شرایط حاد را درک کند، واقعاً تخصص داشته باشد و بتواند در زمان کوتاهی راه‌حل‌هایی اصولی ارائه کند که بحران جاری را تخفیف و تسکین دهد.
عبده تبریزی به این نحوه برخورد با علم اقتصاد و استفاده از اقتصاددان‌ها انتقاد می‌کند و معتقد است سیاستگذاران نباید از نظرات اقتصاددان‌ها به نفع شرایط ویژه اقتصادی غفلت کنند. در بخشی از این یادداشت آمده است: «حال اگر بهترین اقتصاددان‌ها را هم در اختیار داشته باشیم و بگوییم به دلایل اجتماعی‌ـ امنیتی می‌خواهیم به پرداخت سود موهوم به سپرده‌ها و افزایش دائمی حجم پول ادامه دهیم، لطفاً کاری کنید که تورم تک‌رقمی حفظ شود، این کار نشدنی است. بی‌شک اقتصاددانان ایرانی طراز اولی در کشور و در خارج از کشور وجود دارند که می‌خواهند به حل مسائل اقتصادی کشور و تسکین آلام مردم کمک کنند. به آنان اجازه دهیم به کشورشان کمک کنند. به دنبال سراب راه‌حل‌های موقت کوتاه‌مدت من‌درآوردی در حوزه اقتصاد نگردیم... این مدیران سیاسی کارآمدند که سیاست‌های اقتصاددانان خوب را واقعیت می‌بخشند؛ مدیران سیاسی با تدبیرند که می‌توانند صف اقتصاددانان را از شبه‌اقتصاددانان جدا کنند. شرایط جاری اقتصاد بسیار دشوار است. راه‌حل‌ها سخت است و حداقل در میان‌مدت به جواب می‌رسند. با شعار بی‌معنای «تسهیلات زودبازده» نظام اعتباری ضعیف بانک‌ها در هم ریخته شد. نباید به امید راه‌حل‌های فوری، باقی‌مانده نظم اقتصادی کشور را بر هم زد.»
البته، از زاویه دیگری این یادداشت عبده تبریزی را می‌توان یک انتقاد به دولتمردان هم تلقی کرد؛ چرا که آنها این روزها می‌خواهند راه‌حلی برای اقتصاد پیدا کنند و از انتقادها نسبت به عملکردشان خلاص شوند، با این حال او با استفاده از کلیدواژه «مدیران سیاسی با تدبیر»، دولتی‌ها را از دایره رفتارهای غلط نسبت به اقتصاددان‌ها بیرون آورده است.
پویا ناظران هم دومین اقتصاددانی است که در یادداشت خود در روزنامه دنیای اقتصاد شرایط را برای ادامه فعالیت دولت مهیا کرده است. او در این مطلب با عنوان «نوشداروی اقتصاد ایران» اشاره می‌کند به اینکه نشانه‌های بحرانی شدن اقتصاد در تابستان سال گذشته دیده شد و ابر چالش‌های اقتصادی به هم رسیدند و بحران، جنبه‌های اجتماعی و سیاسی پیدا کرد. باروت این بحران در طی سال‌ها به واسطه سیاست‌گذاری اقتصادی غلط تأمین شده بود و چالش‌های بین‌المللی ماشه را کشید.
در ادامه این متن ناظران، راه‌حل‌هایی را برای بهبود وضعیت اقتصادی ارائه می‌کند که مبتنی بر اعتماد به علم اقتصاد و اقتصاددان‌هاست. او می‌خواهد مسئولیت‌های بیشتری به این افراد داده شود. اما نکته تأمل‌برانگیز در این متن که نشان می‌دهد این اقتصاددان پیدا کردن صورت مسئله راه حل مشکلات اقتصادی را عوض کرده است، این است که سهم دولتمردان روحانی و شخص او پس از پنج سال حضور در رأس کشور در وهله اول با خودشان است.
نکته دیگر که در نوشته‌های ناظران مورد غفلت قرار گرفته این است که اعضای فراکسیون امید در مجلس دهم کمک‌های بسیاری به روحانی کرده‌اند و برای اینکه او بتواند کابینه دلخواهش را داشته باشد، تلاش فراوانی در جلسات رأی اعتماد به وزیران دولت دوازدهم کردند. با بروز مشکلات اقتصادی اخیر هم هرچند موافقان روحانی در مجلس با صدایی بلند از او انتقاد می‌کنند، اما همین نشان می‌دهد که نمایندگان مجلس نسبت به عملکرد دولت بی‌تفاوت نیستند و تلاش این اقتصاددان برای اینکه بخواهد نمایندگان مجلس را مقصر مشکلات اقتصادی نشان دهد قدری جای درنگ و تأمل دارد.
منبع: تسنیم
