خدمت به خلق خدا لازم و واجب است. البته این امر واجب، سخت و مشکل بوده و به صبر و استقامت نیاز دارد. صبر ثواب فراوانی دارد و اجر آن نیز بدون حساب است. چنانکه قرآن کریم در سوره زمر، آیه 10 می‌فرماید: «شکیبایان پاداش خود را بی‌حساب (و) به تمام خواهند یافت.» باید دانست ارزش صبر و استقامت برای خدمت به خلق خدا، از صبر در دیگر امور بیشتر است.
مداومت اهل معرفت بر خدمت
به خلق خدا
اهل سیر و سلوک برای رفع گرفتاری از دیگران اهمیت ویژه قائلند و در اثر مداومت بر گره‌گشایی و شاد کردن دل دیگران به مقامات والای عرفانی می‌رسند. حتی ایشان مواظبت از حیوانات و کمک به آنها را وظیفه خود می‌دانند و برای نمونه هنگام بارش برف و باران، به فکر مورچه‌ها و پرنده‌ها هستند و در سرما و گرما مراقب حیواناتند. بنابراین انسان نه تنها باید به فکر خانواده و اطرافیان باشد، بلکه باید به فکر خویشان و همسایه‌ها و به فکر همه مردم و حتی به فکر حیوانات هم باشد تا مورد رضایت و پسند خداوند و اهل‌بیت(علیهم‌السلام) قرار گیرد و در قیامت، سرافراز و سربلند شود.
مراتب خدمت به خلق خدا
مرتبه اول از خدمت به خلق که فوق‌العاده مهم است، ولی کمتر به آن توجه می‌شود، دفاع از مردم است. دفاع از جان، ناموس، آبرو و مال دیگران، واجب است و باید برای مسلمانان اهمیت ویژه داشته باشد. اینکه انسان به جان، آبرو یا مال دیگر انسان‌ها تعرض نکند، کافی نیست؛ بلکه هرکس باید از دیگران به اندازه توان دفاع کند.
دفاع گاهی در برابر جان و جسم دیگران است؛ برای نمونه اگر انسان ببیند شخصی را کتک می‌زنند یا قصد کشتن او را دارند، واجب است از او دفاع کند که به آن، دفاع از شخص گفته می‌شود؛ اما قسم مهم‌تر دفاع، دفاع از شخصیت و آبروی دیگران است؛ نظیر اینکه انسان در غیاب کسی، غیبت او را بشنود. در این صورت دفاع از شخص غایب واجب است. اگر در جلسه‌ای شخصیت کسی را می‌کوبند، واجب است از او دفاع شود. دفاع از مؤمن، ثواب فراوانی، حتی بالاتر از ثواب جبهه دارد و کوتاهی در دفاع، «أشد مِنَ الزنا» است. همچنین گناه شنونده و کسی که در برابر غیبت دیگری ساکت بماند، مانند کسی است که غیبت کرده است. دفاع از آبروی مردم، دفاع در برابر اهانت به دیگران یا دفاع از کسی که به او تهمت زده می‌شود، اگرچه مشکل است، ولی لازم و واجب است. اگر انسان شاهدِ خوار و ذلیل شدن دیگران یا اهانت به آنان باشد، باید دفاع کند.
اهانت به دیگران جنگ با خداست
طبق حدیث قدسی، توهین به یک شیعه، جنگ با خداست: «مَن اَهانَ لِی وَلیّاً فَقَد بارَزَنی بِالمُحارَبَه».
بر اساس این حدیث قدسی، کسی که آبروی دیگران را ببرد و به آنها توهین کند، به جنگ با خدا رفته است. در روایات آمده است، منظور از اولیا در این حدیث، خواص و اخصّ‌الخواص و اولیاء‌الله اصطلاحی نیست، بلکه مراد، همه شیعیان هستند.
خدمت به خلق همیشه به انجام کاری گفته نمی‌شود؛ بلکه بعضی اوقات با زبان، نگاه و... هم می‌شود خدمت کرد.
سکوت در برابر اهانت نیز نظیر سکوت در شنیدن غیبت و تهمت، گناه بزرگی محسوب می‌شود؛ یعنی اگر کسی ببیند به شیعه‌ای اهانت می‌شود، به هر اندازه که می‌تواند، باید دفاع کند. وقتی آبروی کسی در مخاطره باشد، دفاع از او اهمیت بیشتری دارد. دفاع از آبروی مسلمان، فضیلتی است که در زمان حاضر، مطرود و فراموش شده است؛ در حالی که فقها و علمای علم اخلاق، تأکید فراوانی بر آن دارند.
گناه کوتاهی در دفاع از دیگران
ظلم و ستم، گناه بزرگی است که در تعالیم دینی مذمت شده و در این راستا، ظالم، از نظر قرآن کریم و روایات، مستحق عذاب است؛ اما باید دانست کسی که بتواند مانع ظلم ظالم شود، یعنی قادر باشد از مظلوم دفاع کند و در این زمینه کوتاهی کند، در قیامت همانند همان ظالم است. قرآن کریم در سوره هود، آیه 113 می‌فرماید: «و به کسانی که ستم کرده‌اند، متمایل مشوید که آتش(دوزخ) به شما می‌رسد و در برابر خدا برای شما دوستانی نخواهد بود و سرانجام یاری
نخواهید شد.»
حتی امام صادق(ع) می‌فرمایند: «یاری‌کننده ظالم، اگرچه به اندازه آب ریختن در دوات یا تراشیدن قلم، او را کمک کرده باشد، همراه با آن ظالم در صندوقی از آهن است و با هم به جهنم پرتاب می‌شوند.»
امیرالمؤمنین حضرت علی(ع) در وصیت خود به امام حسین(ع) می‌فرمایند: «دشمن ظالم و یاری‌دهنده مظلوم باشید.»
بر اساس این، همه ما وظیفه داریم به فریاد مظلوم برسیم. همه باید توجه داشته باشند که غیبت، تهمت، اهانت، شایعه و این قبیل گناهان بزرگ، ظلم است و کسی که غیبت او می‌شود یا به او اهانت می‌شود یا مورد اتّهام قرار می‌گیرد، مظلوم است و باید همه از او دفاع کنند.
ارزش و اهمیت آبروی انسان
آبروی انسان از همه دارایی او با ارزش‌تر است. اساساً انسان مال و دارایی را برای حفظ آبرو می‌خواهد و بردن آبروی یک نفر، ظلمی به اندازه از بین بردن همه چیز اوست. بنابراین، اگر آبروی کسی در مخاطره باشد، هر کس با خبر شود، وظیفه دارد به اندازه توان از او دفاع کرده و آبروی وی را حفظ کند. اگر چنین کرد، خدمت بزرگی به او کرده است.
حکومت بر دل‌ها،
در اثر دفاع از شخصیت مردم
بسیاری از شما عزیزان ممکن است خودتان غیبت نکنید، اما شنونده غیبت باشید. ممکن است به کسی تهمت نزنید، اما شنونده تهمت باشید. ممکن است به کسی ظلم و اهانت نکنید، اما بیننده اهانت بوده و در برابر آن ساکت باشید. از نظر اسلام، گناه دیدن و شنیدن و سکوت با گناه انجام دادن آن معصیت تفاوتی ندارد و هر دو زشت و ناپسند است. حتی در روایات آمده است: «وَ مَن ظُلمَ بِحَضرتِه مُؤمِن أوِ اعتیبَ وَ کَانَ قَادِراً عَلَی نصرِهِ و لم ینصُرهُ فقد باءَ بِغَضَبٍ مِنَ الله و مِن رسُولِه».
اما مصیبت بالاتر آن است که برخی نه تنها ساکتند، بلکه نسبت به آن گناه ترغیب و تحریص هم دارند و با گناهکار همراهی می‌کنند. این افراد باید بدانند مشابه آن آبروریزی برای خود آنان هم اتفاق خواهد افتاد.
در مقابل، اگر انسان هنگام مواجهه با این گناهان بزرگ به وظیفه دینی و انسانی خود عمل کرده و از مظلوم دفاع کند، نه تنها کار او فضیلت و ثواب فراوانی دارد؛ بلکه به طور طبیعی بین مردم محبوبیت پیدا می‌کند؛ همه چنین کسی را دوست دارند و می‌تواند بر دل‌ها
حکومت کند.
