علی‌اکبر ولایتی گفت: حادثه تروریستی چابهار بار سنگین اندوه و تأثر را برای ایران اسلامی به دنبال داشت؛ هر چند نشانه دیگری از استیصال و درماندگی جانیان و گروه‌های تروریستی و حامیان آنان با هدف ایجاد ناامنی و تصور امکان ضربه زدن به توان و اقتدار ایران اسلامی شکل گرفت، غافل از آنکه نظام و ملت بزرگ ایران با ایستادگی و مقاومت، طرح‌های شوم توطئه‌گران را در منطقه و ایران با شکست مواجه خواهند کرد. بی‌تردید جمهوری اسلامی ایران مسیر عزت و اقتدار خود را ادامه خواهد داد و عاملان و حامیان این جنایت، در انتظار سیلی سخت جمهوری اسلامی ایران باشند.

  امین پناهی/  در هفته‌های اخیر، قیمت نفت با کاهش بی‌سابقه‌ای روبه‌رو بوده است. اوپک، روسیه و آمریکا سه تأمین‌کننده عمده نفت جهان هستند. افزایش عرضه نفت در یک ماه اخیر و کاهش تقاضا سبب ایجاد روند نزولی قیمت نفت شده است. کاهش قیمتی که اعضای اوپک را بر آن داشت تا جلسه‌ای برای مدیریت تولید و قیمت نفت تشکیل دهند.

یکصد و هفتاد و پنجمین نشست کشورهای عضو اوپک در حالی آغاز به کار کرد که آمریکا سعی داشت فضا را به گونه‌ای مدیریت کند که در این نشست توافقی حاصل نشود که سبب کاهش تولید و افزایش قیمت جهانی نفت شود؛ از این رو ابتدا سعی کرد با تحت فشار قرار دادن عربستان به عنوان نزدیک متحد منطقه‌ای‌اش به اهداف خود دست یابد. آمریکا که در ماه اخیر از ترس افزایش قیمت نفت به دلیل تحریم‌های اعمالی‌اش علیه ایران تولید خود را افزایش داده و موجب افزایش تولید عربستان سعودی شده بود، حالا سعی می‌کرد اجازه ندهد قیمت نفت روند صعودی به خود بگیرد. 

دونالد ترامپ حدود دو هفته پیش از این نشست از عربستان سعودی به دلیل همکاری آن کشور در پایین آوردن قیمت نفت تشکر کرده بود. همچنین او در پی پایین آمدن قیمت نفت با وجود تحریم ایران، در پیامی توئیتری نوشته بود: «قیمت نفت پایین‌تر می‌رود، عالی است. مانند یک معافیت مالیاتی در آمریکا و جهان. لذت ببرید.»

تلاش برای کاهش نیافتن تولید

آمریکا خیلی تلاش کرد بار دیگر به واسطه عربستان، که یکی از اعضای مؤثر اوپک است، از کاهش تولید نفت کشورهای عضو جلوگیری کند؛ به همین منظور پیش از آغاز این نشست برایان هوک، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران، در وین حضور داشته و با خالد الفالح، وزیر انرژی عربستان سعودی، دیدار و گفت‌وگو کرده بود؛ اما وزیر انرژی عربستان در واکنش به درخواست دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا از اوپک مبنی بر کاهش نیافتن تولید نفت خود در سال آتی میلادی گفت: «ما برای کاهش تولید نفت به اجازه کسی نیاز نداریم.» این در حالی است که اگر نفت با همین قیمت کنونی یا کمتر می‌ماند، عربستان برای تأمین بودجه سال آینده با مشکل مواجه می‌شد.

دونالد ترامپ چندی پیش ابراز امیدواری کرد که اوپک تولید نفت خود را حفظ کند و میزان آن را کاهش ندهد. او در صفحه توئیترش نوشت: «جهان خواهان قیمت بالاتر نفت نیست.»

خروج قطر از اوپک

این نشست یک حاشیه مهم داشت که بسیار مورد توجه رسانه‌ها قرار گرفت. قطر با بیش از 58 سال سابقه عضویت در اوپک از این سازمان خارج شد. قطر به دلیل آنکه سهم بسیار کمی از صادرات نفت جهان را دارد و در مقابل دیگر اعضا و به ویژه عربستان مهره قدرتمندی به حساب نمی‌آید، تصمیم به خروج از اوپک گرفته است. بسیاری از تحلیلگران مسائل بین‌الملل خروج قطر را مقدمه‌ای بر خروج این کشور از شورای همکاری خلیج‌فارس می‌دانند.

«یورو نیوز» در گزارشی در واکنش به خروج قطر از اوپک نوشت: «با توجه به سهم اندک تولید نفت در قطر، کارشناسان معتقدند خروج قطر از اوپک تأثیری بر قیمت نفت نخواهد داشت؛ اما از منظر سیاسی اوپک را تضعیف می‌کند.»

«اسپوتنیک» هم در گزارشی در واکنش به این موضوع نوشت: «تفسیرگر اسپوتنیک ولادیمیر ساژین در این خصوص چنین می‌نویسد: کشورهای عضو اوپک حدود دو سوم ذخایر جهانی نفت را کنترل می‌کنند. آنها حدود 35 درصد از تولید جهانی طلای سیاه را به خود اختصاص داده‌اند (از بیش از 32 میلیون بشکه در روز تا 24 میلیون بشکه در روز. بزرگ‌ترین مقدار نفت در اوپک از سوی عربستان سعودی (30 درصد)، عراق (13 درصد)، ایران (11 درصد) و امارات متحده عربی (9 درصد) استخراج می‌شود.»

در ادامه این گزارش آمده است: «به ویژه درباره نفت می‌شود گفت جایگاه قطر در این رشته نسبتاً متوسط است. قطر بازیگر مهم و حیاتی در بازار نفت نیست و حجم تولید آن ممکن نیست تأثیر قابل توجهی بر حجم کل عرضه و تقاضا و قیمت نفت داشته باشد.»

کاهش 800 هزار بشکه

کشورهای عضو جلسات گوناگونی را تا رسیدن به یک نتیجه خوب برگزار می‌کنند. در این راستا، بیژن زنگنه، وزیر نفت ایران نیز فضای نشست اوپک را سخت توصیف و اضافه کرد: «تلاش می‌کنیم مذاکرات به نتیجه برسد.»

نماینده جمهوری اسلامی در نشست کشورهای عضو اوپک هم موافق کاهش تولید نفت اعضا بود؛ اما با این پیش‌شرط که ایران از این قاعده مستثنی باشد. شرطی که ابتدا دیگر اعضای این سازمان به ویژه عربستان نپذیرفتند؛ اما پس از آنکه این توافق حاصل شد، هر چند پایگاه «بی‌بی‌سی فارسی» اعلام کرد جمهوری اسلامی از این کاهش تولید مستثنی نشده است؛ اما «رویترز» در گزارش خود نوشت: «به گزارش خبرگزاری اوپک، روز جمعه ایران بعد از توافق با رقیب سعودی بر سر معافیت مالیاتی احتمالی، چراغ سبزی برای کاهش صادرات نفت نشان داد.»

در نهایت توافق صورت پذیرفت و از آغاز سال نوی میلادی شاهد کاهش 800 هزار بشکه از سوی کشورهای عضو اوپک به اضافه 400 هزار بشکه از سوی کشورهای غیر عضو اوپک هستیم که در مجموع یک میلیون و 200 هزار بشکه در روز خواهد شد.

آنچه می‌خواستیم شد

کاظم غریب‌آبادی، سفیر ایران نزد دفتر سازمان ملل متحد در وین پس از وقوع این توافق در گفت‌وگو با خبرنگاران گفت: «پایمردی هیئت ایرانی شرکت‌کننده در اجلاس اوپک نتیجه داد و اعضای این سازمان با  کاهش سهمیه تولید برای اعضا و معاف کردن کشورمان از این کاهش تولید موافقت كردند.»

وی افزود: «بر اساس تصمیمات اتخاذ شده، اعضای اوپک به میزان هشت هزار بشکه و اعضای غیر عضو به میزان چهارصد هزار بشکه از تولید خود خواهند کاست. این کاهش تولید از ابتدای سال آتی میلادی (حدود 20 روز دیگر) عملیاتی خواهد شد.»

وزیر نفت کشورمان نیز در واکنش به توافق اوپک گفت: «آنچه دنبالش بودیم حاصل شد.» وی در گفت‌وگو با «سی‌ان‌ان» گفت: «به نظر می‌رسد تلاش آمریکا برای تحت فشار قرار دادن اوپک بی‌نتیجه مانده است. پس از 10 ساعت بحث و مذاکره، در نهایت ایران از مشارکت در توافق کاهش تولید معاف شد. این برای ما خوب است، چون از سوی آمریکا تحت فشار هستیم و منصفانه نبود که فشار دیگری از سوی اوپک تحمیل شود.»

نشست سخت و پیچیده

زنگنه به این نکته هم اشاره می‌کند که این نشست و مذاکرات مربوط به آن بسیار سخت و پیچیده بوده است. مذاکراتی که نتایج لحظه به لحظه آن هم سبب ایجاد تشنج در بازار نفت جهانی می‌شد. برای نمونه، نشست روز اول وقتی بدون یک نتیجه و توافق عملی میان اعضا پایان می‌یابد، شاهد کاهش مجدد قیمت نفت هستیم؛ اما زمانی که در روز جمعه بر سر کاهش یک و دو دهم میلیون بشکه توافق می‌شود، شاهد جهش قیمت نفت در بازارهای جهانی هستیم. توافق صورت گرفته سبب می‌شود افزایش پنج درصدی قیمت نفت در همان ساعات ابتدای پس از توافق در اوپک شکل بگیرد؛ افزایش قیمتی که در روزهای بعدی بیشتر محسوس 

خواهد بود.

کاهش میزان تولید برخلاف خواسته آمریکایی‌ها مورد توافق اعضای اوپک قرار می‌گیرد. افزایش تولید سوخت آمریکا را مجبور می‌کند که نیاز خود را تولید کند. از آنجایی که گفته می‌شود آمریکایی‌ها برای تولید هر بشکه نفت حداقل 50 دلار هزینه می‌کنند؛ از این رو زمانی که قیمت کمتر از این رقم باشد برای دولت این کشور وارد کردن نفت به صرفه‌تر از تولید آن است؛ اما حالا آنها مجبور به استخراج نفت از منابع زیرزمینی خود خواهند شد.

در مجموع، نتیجه نشست صد و هفتاد و پنجم کشورهای عضو اوپک برای جمهوری اسلامی یک پیروزی به شمار می‌رود. اینکه کشورمان توانسته است اعضای دیگر اوپک را مجاب به کاهش تولید و خود را از این قاعده مستثنی کند، نتیجه یک اقدام است و آن، اینکه نمایندگان کشور ما در این مذاکرات روی مواضع حق خود ایستادگی کرده و توانسته‌اند به چنین رهاوردی دست یابند. 

علی قاسمی

تحلیلگر ارشد اقتصاد سیاسی

در حوزه اقتصاد موضوعات کلان و مهمی وجود دارد که این روزها دو محور نسبت به موضوعات دیگر، بیشتر در اخبار و تحلیل‌های روز به آنها پرداخته می‌شود؛ یکی جنگ اقتصادی و دیگری، نوسانات بازار است. جنگ اقتصادی، شیوه‌ای نوظهور برای عنادورزی با کشور هدف است که در ظاهِرِ تقابل با حاکمیت، جامعه را تحت فشار قرار می‌دهد. شیوه‌های عملیاتی و اجرا به روش‌های گوناگون پیگیری و دنبال می‌شود که نمونه‌های آنها با روش‌هایی متفاوت، چه در سطح جهان و چه علیه کشورمان استفاده می‌شود. که برخی از آنها عبارتند از:

1ـ محدودیت‌سازی سازمانی یا ایجاد ساختار، یا اینکه در ساختارهای موجود اخلال ایجاد می‌کنند.

2ـ تحریم؛ یکی از ابزارهای قوی در ستاد خارجی آمریکا است که از این سلاح بهره فراوانی می‌برند.

3ـ دامپینگ(ارزان‌فروشی مقطعی برای حذف رقیب).

4ـ تعرفه خاص.

5ـ نفوذ در حوزه تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی؛ کم‌هزینه‌ترین و آسان‌ترین راه برای اعمال تحریم‌های اقتصادی است.

6ـ جنگ تجاری؛ جنگ تجاری در شرایطی بین دو کشور در می‌گیرد که تراز تجاری یکی از دو طرف منفی شود. براین اساس، جنگ تجاری آمریکا علیه چین به دلیل تراز تجاری منفی آمریکا با چین است؛ با اینکه هر دو کشور عضو سازمان تجارت جهانی هستند، اما نمی‌توانند تعرفه بالایی را ایجاد کنند، چون کسی که وارد سازمان تجارت جهانی می‌شود در حوزه کشاورزی نهایت 5 درصد، در صنعت و خدمات 3 درصد می‌تواند تعرفه ببندد، ولی آمریکا 25 درصد تعرفه بست، اگر چه این وضعیت برای دو طرف به‌قدری شکننده بود که در اجلاس اخیر توافق کردند 90 روز از ابتدای سال 2019 مسکوت بماند. همه این اقدامات به دلیل حمایت از تولید داخلی است، تا با این روش تراز را مثبت کنند. بنابراین یکی از روش‌های رایج برای کاهش تراز منفی، جنگ تجاری است. 

7ـ شوک‌ ارزی از دیگر روش‌های رایج در جنگ اقتصادی است که در چند برهه علیه کشورمان اعمال شده است. حال برای مقابله با مشکلات ارزی در کشور ظرفیت‌هایی داریم که در ابتدا باید نظارت قوی در توزیع منابع ارزی صورت بگیرد و به دلیل تراز مثبت ارزی می‌توان از آن به آسانی عبور کرد، چون درآمد ارزی‌ها حدود 95 میلیارد دلار است. در حالی‌که اگر مصرف ارزی با توزیع منابع صورت بگیرد، مصرف ارزی حدود 51 میلیارد دلار است. در واقع، باید قدرت پول‌سازی را بالا ببریم، اما متأسفانه در این حوزه ضعیف هستیم. اگر قدرت پول‌سازی زیاد باشد و بتوانیم جاهای حساس را مدیریت کنیم، از آنجا می‌توان پول تولید کرد و دیگر آمریکا و سایر کشورها نمی‌توانند دست به تحریم بزنند. اما متأسفانه قدرت پول‌سازی در کشور پایین است. در این زمینه در کشور ظرفیت‌های فراوانی مانند حوزه نیروی انسانی، دانش‌بنیان، معدن و کشاورزی داریم. در حوزه کشاورزی در تولید 26 محصول، رتبه جهانی داریم. اگر این حوزه احیا و فرآوری شود، خود به قدرت پول‌سازی بالا می‌رود.

یکی دیگر از مسائلی که قدرت پول‌سازی را بالا می‌برد، غذای حلال است. سال گذشته 710 میلیارد غذای حلال در جهان فروش رفته است که هم 30 درصد گران‌تر بوده و هم با کسری 30 درصدی مواجه بوده است،‌ در حالی که می‌توان گفت، در سطح جهان هیچ کالایی با کسری مواجه نیست؛ یعنی تقریباً هیچ کالایی در جهان خلأ تولیدی ندارد. وقتی ما در کشوری هستیم که ذبح شرعی انجام می‌دهیم، می‌توانیم از برندهای حلال پول خوبی به دست آوریم. اما کشورهایی مانند تایلند، رژیم صهیونیستی، انگلیس، آمریکا و ارمنستان نمی‌توانند وارد این حوزه شوند و غذای حلال برای جهان تولید کنند. این حوزه به آزاد شدن ظرفیت‌ها نیاز دارد. 

افزون بر نظارت و آزادسازی ظرفیت‌ها برای دور زدن تحریم‌ها روش‌های خاصی وجود دارد که تجربه و مدیریت تحریم‌ها از جمله آنهاست. استفاده از ارز دیجیتال هم می‌تواند روش دیگری باشد. روی ‌هم رفته باید گفت، با ظرفیت‌های اقتصادی که در کشور وجود دارد، اگر آزادسازی صورت بگیرد توان عبور از این وضعیت را داریم.

 شرط عجیب آمریکا

یک‌ مقام ارشد بخش انرژی عراق گفت: «کشورش برای افزایش تولید گاز و قطع واردات گاز از ایران به منظور تأمین خوراک نیروگاه‌هایش حداقل دو سال زمان نیاز دارد.» حیان عبدالغنی، رئیس شرکت دولتی گاز جنوب گفت: «تولید گاز عراق تا پایان سال ۲۰۲۰ میلادی با ۴۰۰ میلیون فوت مکعب افزایش به 3/1 میلیون فوت مکعب خواهد رسید.» دولت آمریکا ماه گذشته اعلام کرد، عراق می‌تواند برای مدت ۴۵ روز خرید گاز از ایران را ادامه دهد؛ اما نباید پول گاز را به دلار بپردازد. مقامات عراقی گفته‌اند، بغداد به دنبال تمدید معافیت خود از تحریم‌های آمریکا علیه ایران است؛ زیرا برای یافتن منابع جایگزین به زمان بیشتری نیاز دارد.

ساندویچ 250 هزار تومانی!

«برگر خاویار» غذای ویژه منوی فست‌فود معروفی در لواسان تهران است که به قیمت ٢٥٠‌ هزار تومان  عرضه می‌شود؛ به این ترتیب که از یک روز پیش سفارش برگر خاویار ثبت و حداقل ٥٠‌ درصد مبلغ آن پیش‌پرداخت می‌شود. بر خلاف آنچه از اوضاع اقتصادی مملکت به نظر می‌رسد، مغازه‌داران و رستوران‌داران شمال شهر می‌گویند مصرف داخلی خاویار افزایش داشته است تا آنجا که پرورش‌دهندگان ماهیان خاویاری کمتر به صادرات محصول‌شان فکر می‌کنند! آنها توضیح می‌دهند علاقه به تجربه زندگی لوکس سبب شده است خرید خاویار بیشتر از گذشته باشد.

نجات ظریف

علیرضا رحیمی، عضو اصلاح‌طلب کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس درباره آخرین وضعیت طرح استیضاح وزیر امور خارجه اظهار داشت: «در مجموع با توجه به تلاش‌هایی که برای پس گرفتن امضاها انجام گرفت و نمایندگان به ویژه آقای ذوالنوری برای اقناع تعدادی از استیضاح‌کنندگان به منظور انصراف از این استیضاح تلاش کردند، در نهایت تعداد امضاها از حد نصاب قانونی، یعنی ۱۰ امضا کمتر شد و عملاً موضوع استیضاح از دستور کار خارج خواهد شد.» وی خاطرنشان کرد: «آقای ذوالنوری این استیضاح را امضا نکرده بود و با وجود اصرار برخی از اعضای فراکسیون نمایندگان ولایی، وی تأکید داشت موارد ابهامی را در قالب سؤال از وزیر خارجه پیگیری خواهد کرد و استیضاح ظریف را در شرایط فعلی کشور و نیز با توجه به آنکه مراجع عظام هم توصیه‌هایی داشته‌اند، به نفع کشور و در راستای منافع نظام نمی‌دانست.»

عراق در نوبت بعدی

یک تحلیلگر غربی پیش‌بینی کرد، پس از قطر، عراق ممکن است کشور بعدی باشد که اوپک را ترک می‌کند. مایکل کوهن، مدیر تحقیقات بازار انرژی در بانک بارکلیز به شبکه سی‌ان‌بی‌سی گفت: «تصور می‌کنم در میان همه کشور‌های عضو اوپک، عراق در شش یا هشت ماه گذشته متمایز بوده است.» وی در ادامه افزود: «عراق مرتباً از هدف تولید خود فراتر رفت و بنابراین اگر محدودیت تولید شدید باشد، عراق ممکن است احساس کند به نفعش است که دیگر عضو اوپک نباشد.» گفتنی است، عراق دومین تولیدکننده بزرگ عضو اوپک در میان ۱۵ کشور عضو این گروه است و بیش از ۹۰ درصد درآمد دولت عراق از نفت است.

تاکتیک مادورو

نیکلاس مادورو، رئیس‌جمهور ونزوئلا با دفاع از سیاست این کشور در بازگرداندن ذخایر طلای خود از انگلیس گفت: «با وجود اینکه صنعت طلای ونزوئلا از سوی آمریکا تحریم شده، این کشور باید به صادرات طلا ادامه دهد.» طی دو ماه گذشته کاراکاس از انگلیس خواسته بود مجموع ذخایر طلای این کشور به ارزش ۵۵۰ میلیون دلار را که در بانک مرکزی انگلیس نگهداری می‌شود، به ونزوئلا بازگرداند. اظهارات مادورو در فاصله کمی از اقدام بانک مرکزی انگلیس در ردّ درخواست ونزوئلا ابراز شده است؛ اما مقامات انگلیسی با استناد به موضوع پولشویی، طلا‌ها را به ونزوئلا بر نمی‌گردانند. 

 مقصران وضع موجود

صادق زیباکلام، نظریه‌پرداز جریان اصلاحات درباره مشکلاتی که این جریان برای نظام درست کرده است، گفت: «نه آقای روحانی، نه دولت دوازدهم و نه جریان اصلاح‌طلب نتوانسته‌اند در قبال حوادث یا ناآرامی‌های دی 96 موضع مشخصی را اتخاذ کنند. من معتقد هستم اصلاح‌طلبان درباره دی 96 سکوت کردند. برای اینکه چه بگویند؟ اگر آن را تأیید بکنند، شعارهایی که علیه اصلاح‌طلبان دادند، با آنها چه خاکی بر سرمان کنیم. آن شعارهایی که علیه آقای خاتمی دادند، علیه آقای روحانی دادند، با آنها چه کنیم؛ بنابراین مشخص است اصلاح‌طلبان نمی‌دانند چه کار بکنند. نمی‌دانند تأیید کنند یا تکذیب یا حتی محکوم کنند. مشکل دیگری که اصلاح‌طلبان با آن درگیر هستند، آن لگد محکمی بوده که در نتیجه ائتلاف با روحانی در 29 اردیبهشت 96 خوردند. برای اینکه اصلاح‌طلبان چه بخواهند، چه نخواهند، مردم آنها را مقصر می‌دانند که آنها را پای صندوق رأی کشاندند.»

انفصال از خدمت 

ولی‌الله سیف، رئیس سابق بانک مرکزی نمی‌تواند مشاور حسن روحانی در امور پولی و بانکی باشد. وی در ۲۲ شهریور ۹۷ با حکمی از سوی رئیس دستگاه اجرایی کشور، به عنوان «مشاور رئیس‌جمهور در امور پولی و بانکی» منصوب شد. حکم «انفصال از خدمت ولی‌الله سیف» پس از بررسی در مرحله تجدید نظر، در تاریخ 29/8/1397 بار دیگر تأیید شده و سیف از خدمت منفصل

 می‌شود. 

رهبری به جامعه معرفی نشده

ابوالحسن نواب، عضو جامعه روحانیت مبارز در زمینه سخنان رهبر معظم انقلاب درباره پذیرش انتقاد تند یکی از طلاب در پایان جلسه درس خارج فقه گفته است: «به عنوان کسی که از سال 1352 تاکنون با آیت‌الله خامنه‌ای آشنایی داشته و دارم و روحیات ایشان را کاملاً می‌شناسم، باید بگویم شنیدن این جملات بیش از هر چیز یادآور مظلومیت رهبر معظم انقلاب است. نه از این حیث که چرا طلبه‌ای به ایشان با تندی انتقاد کرده است و ایشان از آن طلبه معذرت‌خواهی کردند که پذیرش انتقاد و عذرخواهی هر دو از نمادهای حکومت اسلامی و فرهنگ درست حکمرانی است؛ بلکه این مظلومیت بیشتر از جهت آن است که چهره واقعی رهبری به هر دلیل به جامعه معرفی نشده و نمی‌شود. ایشان یکی از روشنفکرترین روحانیون زمان خود بوده و با ادبا، شعرا، روشنفکران و نویسندگان که طبع‌های تند انتقادی دارند، رفاقت و مکالمه داشته است. ایشان فردی هستند که تحول را می‌پذیرند و تشویق می‌کنند.»

نکته: نلسون ماندلا قبل از آنکه در آفریقای جنوبی به پیروزی برسد زمانی که تازه از زندان آزاد شده بود، به ایران آمد و با من ملاقات کرد.

راجع به اوضاع آفریقای جنوبی از او سؤال کردم، چیزهایی گفت. من به او گفتم، ما تجربه‌ای داریم که گمان می‌کنم در کشور شما هم قابل عمل باشد و آن تجربه عبارت است از اینکه انسان‌های داوطلب که اکثریت جمعیت کشور ما را تشکیل می‌دادند زن و مرد، با جسمِ خودشان به خیابان‌ها آمدند، نه با مشت‌شان، نه با سلاح‌شان، نه با نارنجک‌شان، نه با خانه‌ تیمی‌شان، بلکه با تنِ خودشان آمدند؛ روی خود را هم نبستند، با صورتِ باز آمدند؛ لذا نظام را منفعل کردند و او هم دید نمی‌تواند بایستد.

واقعاً بر چه کسی می‌خواست حکومت کند؟ گفتم به نظر من این الگو در آفریقای جنوبی قابل عمل است. او سری تکان داد. بعد از رفتن او، یکی دو ماه طول نکشید که خبرهای تظاهرات عظیم مردمی در آفریقای جنوبی را در روزنامه‌ها خواندیم! من فهمیدم که این بذر، سبز شد؛ عین همان وضعیت ایران. (امام خامنه‌ای، ۱۲/۲/۱۳۸۰.)

نظر: علی‌رغم اینکه به ۴۰ سالگی انقلاب نزدیک می‌شویم، نقش بیدارگری انقلاب اسلامی سبب هراس بیشتر مستکبران شده است و این سخنانی که مقامات آمریکا درباره نفوذ منطقه‌ای جمهوری اسلامی به میان می‌آورند، ناظر به موضوع بیدارگری، جذابیت و موفقیت انقلاب است.

احمد هوبر، انديشمند و روزنامه‌نگار برجستة مسلمان سوئيسي درباره این نقش برجسته انقلاب می‌نویسد:‌ «در اثر انقلاب اسلامي ايران در حال حاضر وضعيت جهاني اسلام رشد زيادي كرده است و من به عنوان يك مسلمان سني مذهب اين مطلب را مي‌گويم؛ زيرا امام خميني(ره) در دنياي اسلام حتي در جوامع سني مذهب تأثير بسياري داشته است و اين تأثير حتي پس از رحلت ايشان نيز ادامه دارد.»

آیا در چنین شرایطی تلاش برای راضی کردن دشمنان یا عقب‌نشینی از آرمان‌ها سبب گستاخی دشمن و احساس یأس از انقلاب در دل مسلمانان مستضعف نخواهد شد؟!

  گروه سیاسی/ فدریکا موگرینی مسئول سیاست‌ خارجه‌ اتحادیه اروپا  در همان روزهای ابتدای خروج آمریکا از برجام  گفت: «مهم‌ترین چالش کنونی ما، یافتن راه‌حل‌هایی برای تعاملات بانکی و فاینانس است. این موضوعات، هم در سطوح سیاسی و هم در نشست‌های کارشناسی فشرده که عمدتاً به صورت روزانه در تهران و بروکسل برگزار می‌شوند، در دست بررسی است.» موگرینی درباره سهم ایران در قبال تعهدات خود یادآور شد: «ایران هم باید سهم خود را انجام دهد. تهران باید استانداردهای خود در مقابله با پولشویی و تأمین مالی تروریسم را بهبود بخشد و اصلاحات بانکی را توسعه دهد. اینها گام‌های اساسی برای جذب بیشتر بانک‌ها و شرکت‌های اروپایی است.» موضوعی که گروهی آن را نقش اروپا در نقشه آمریکا برای گرفتن امتیازات بیشتر از ایران به واسطه ابزارها و کنوانسیون‌های حقوقی می‌دانند و گروهی حرکت در مسیر بین‌المللی‌گرایی و فرصتی برای جلب حمایت اروپا به منظور عبور از تحریم‌ها و فشارهای آمریکایی! دو دیدگاهی که تفاوت‌شان اختلاف در چگونگی برخورد با  موضوع CFT  را رقم زده است... و جلسه چالشی در مجلس برای چگونگی برخورد با این موضوع را به وجود آورد که اگرچه با تصویب لایحه CFT  به پایان رسید؛ اما این تنها آغاز  بحث در این باره بود...

13 آبان ماه، شورای نگهبان قانون اساسی در 22 بند لایحه مجلس درباره CFT را رد کرد و به مجلس بازگرداند تا لایحه‌ای که پس از کش‌وقوس‌ها و با بحث و جدل‌های فراوان در صحن علنی پارلمان نمایندگان تأیید کرده بودند بار دیگر به مجلس بازگردانده شد، تا همه منتظر یک روز داغ دیگر در بهارستان باشند، آن روز ۱۴ آذر ماه بود، روزی که لایحه الحاق دولت جمهوری اسلامی ایران به کنوانسیون بین‌المللی مقابله با تأمین مالی تروریسم در دستور کار جلسه علنی مجلس قرار گرفت تا نمایندگان بخشی از این لایحه را برای تأمین نظر شورای نگهبان اصلاح کنند؛ اما نمایندگان تنها بخشی از نظرات شورای نگهبان را اعمال و درباره ایرادهای دیگر شورای نگهبان بر مصوبه‌ پیشین خود اصرار کردند.ایرادهای اصلی شورای نگهبان عبارت بودند از: 1ـ نسبت به مواردی که طرف مقابل، شرط را قبول ندارد، یا شرط، خلاف مقتضای کنوانسیون است، موازین شرع رعایت نشده و با بند ۱۶ اصل ۳ قانون اساسی مغایر است. 2ـ طبق ماده ۶ مصوبه، دولت نمی‌تواند هیچ حق شرطی را در خصوص الحاق به این کنوانسیون قبول کند؛ لذا درباره گروه‌های تروریستی، اصل کنوانسیون باید مورد قبول دولت قرار گیرد که خلاف شرع است. 3ـ مشمول شدن انتقال اطلاعات (مطابق با ماده 18 کنوانسیون)، به مواردی همچون اعمال مشروع دفاعی که ایران برای خود، چه به صورت مستقیم از طریق نیروهای دفاعی کشور و چه به صورت نیابتی همچون جریان‌های منطقه‌ای به کار می‌گیرد، خلاف موازین شرع و مغایر با قانون اساسی است. اما بر اساس اصلاحیه مجلس در ماده واحده لایحه الحاق ایران به کنوانسیون مقابله با تأمین مالی تروریسم به دولت جمهوری اسلامی ایران اجازه داده می‌شود کنوانسیون بین‌المللی مقابله با تأمین مالی تروریسم مشتمل بر یک مقدمه، ۲۸ ماده و یک پیوست را با اعلام شروط زیر پذیرفته و سند ذی‌ربط را مطابق مقررات این ماده نزد امین اسناد تودیع کند. 

بر این اساس، دولت موظف است شش ماه پس از تودیع سند الحاق این کنوانسیون نزد امین اسناد، وضعیت تعامل با گروه ویژه اقدام مالی به ویژه مسئله‌ خارج شدن قطعی ایران از فهرست دول غیر همکار را ارزیابی کرده و در صورت تعلل و اقدام نکردن اعضای این گروه عضویت در کنوانسیون را مورد تجدید نظر قرار دهد. البته همراه با شروطی از جمله اینکه حق ایران برای خروج قطعی از CFT در صورت تعلل طرف مقابل در اجرای تعهداتش  محفوظ است! اصلاحی که به نظر می‌رسد دو ایراد از سه ایراد شورای نگهبان همچنان پا برجاست.

اما این بار نیز فرایند این تصویب با اعتراض بخشی از نمایندگان روبه‌رو شد، چنانکه؛ فراکسیون ولایی مجلس با انتشار بیانیه‌ای نوشت: «در هنگام بررسی ایرادات شورای محترم نگهبان به مفاد لایحه الحاق جمهوری اسلامی ایران به کنوانسیون مقابله با تأمین مالی تروریسم (CFT) متأسفانه همچون گذشته فرصت بحث و بررسی و تبادل‌نظر مبسوط در مورد لایحه فوق‌الذکر فراهم نشد و این لایحه مهم نیز با عجله و با نقض مواد قانونی آیین‌نامه داخلی مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید. همچنین علی‌رغم اصرار نمایندگان عضو فراکسیون ولایی مجلس و تأکید بر شفافیت آرا، در مورد این لایحه نیز رأی‌گیری علنی به عمل نیامد.» اما اتفاق عجیب‌تر اظهارنظری بود که حاجی‌دلیگانی مطرح کرد. وی عنوان کرده است، گیت‌های ورودی و خروجی با دستور علی لاریجانی برای ممانعت از خروج نمایندگان بسته شده است! تا از آبستراکسیون نمایندگان (از حداکثر انداختن مجلس) برای جلوگیری از تصویب این لایحه جلوگیری کنند؛ چرا که مخالفان تصویب CFT معتقدند، تنها راه برطرف کردن اشکالات اصلی شورای نگهبان به لایحه الحاق ایران به کنوانسیون CFT، تصویب نشدن این لایحه در مجلس است؛ زیرا اساساً این کنوانسیون، شرط‌پذیر نیست و در صورت الحاق به این کنوانسیون، باید تمامی مواد آن از جانب کشور اجرا شود.

اما فراتر از آنچه در مجلس در حال رخ دادن است، به نظر می‌رسد جریانی در درون مجلس و در دولت به دنبال آن هستند تا فارغ از آنچه منتقدان می‌گویند پیوستن کشور به CFT را قطعی کنند. خبر تشکیل یک کمیته چهار نفره برای حل اختلافات و قانع کردن شورای نگهبان و کمیسیون امنیت ملی برای پیوستن به CFT، طرح موضوع ارسال مستقیم لایحه به مجمع تشخیص مصلحت به جای هیئت نظارت مجمع یا شورای نگهبان، اظهارات حسن روحانی در سفر به سمنان که اعلام کرده بود؛ «راه حل مشکلات شفافیت است، نه جنجال و اف‌ای‌تی‌اف خوب باشد یا بد، زیرساخت و لازمه ارتباط مالی با بانک‌های جهانی است»، نشان می‌دهد که حامیان پیوستن ایران به CFT تلاش می‌کنند خواسته خود را به سرانجام برسانند.

دکتر یدالله جوانی

مدیر مسئول

با توجه به وضعیت اقتصادی حاکم بر کشور و مشکلاتی که در حوزه معیشت و کسب‌وکار مردم پدید آمده،‌ این پرسش فراگیر در میان آحاد جامعه وجود دارد که آینده اقتصادی ایران چگونه خواهد بود؟ آیا ایران با توجه به فشارهای اقتصادی جبهه استکبار با محوریت آمریکا‌ دچار فروپاشی اقتصادی خواهد شد؟ آیا مردم ایران برای یک دوره طولانی، ‌تحت فشارهای اقتصادی خواهند بود و برای رهایی از این وضعیت، چاره‌ای جز تسلیم شدن در برابر خواسته‌های دشمن ندارند؟ یا اینکه برخلاف خواست و تصورات دشمن،‌ ایران اسلامی از نظر اقتصادی،‌ آینده‌ای بسیار درخشان خواهد داشت؟ 

نگارنده بر این اعتقاد است که ‌دهه پنجم انقلاب اسلامی،‌ دهه شکوفایی و اقتدار اقتصادی ملت ایران خواهد بود؛ دلایل پشتیبانی‌کننده این نگاه و اعتقاد عبارت است از:‌

1ـ پس از پیروزی انقلاب اسلامی، ‌سیاست جبهه استکبار نابودسازی انقلاب و فروریختن جمهوری اسلامی بود. آمریکایی‌ها و متحدان‌شان پس از ناکامی‌های اولیه برای تحقق این سیاست،‌ جنگ را به ملت ایران از طریق رژیم بعث عراق تحمیل کرده،‌ تصور می‌کردند مبتنی بر راهبرد جنگ برق‌آسا، ظرف چند هفته تهران را فتح خواهند کرد! در سال 1359، همه کسانی که در پشت صحنه طراحی جنگ علیه انقلاب اسلامی فعال بودند، ‌هیچ تردیدی در پیروزی خود و نابودسازی انقلاب اسلامی نداشتند. آنان وقتی با مقاومت ملت ایران و نظام اسلامی مواجه شدند، دست صدام را برای رسیدن به پیروزی، برای هر نوع جنایت جنگی باز گذاشتند، پیشرفته‌ترین نوع سلاح‌های جنگی را به ارتش بعث عراق دادند، صدام ملعون را به سلاح‌های شیمیایی و میکروبی تجهیز کردند، ولی نه تنها در جنگ به هیچ یک از اهداف خود نرسیدند؛ بلکه نتیجه جنگی که به ملت ایران تحمیل شد، ‌دستیابی ملت ایران به یک شکوفایی و اقتدار نظامی بود. امروز جمهوری اسلامی به اعتراف دوست و دشمن،‌ از نظر قدرت دفاعی و اقتدار نظامی در سطح بسیار خوبی از بازدارندگی قرار دارد. ملت ایران از نظر تجهیزات و قدرت دفاعی، در سطحی قرار دارد که دشمنانش، جرئت حمله نظامی به کشور ایران را ندارند. بدون تردید، پدیدآیی چنین قدرتی در ایران از نظر دفاعی و نظامی، در دفاع مقدس ریشه دارد. معنای این سخن آن است که ‌دشمنان در جنگ تحمیلی،‌ به طور کامل نتیجه عکس گرفتند. امروز آنان به طرق گوناگون، به دنبال مهار اقتدار نظامی و قدرت موشکی و توان دریایی جمهوری اسلامی هستند!

2ـ دشمنان پس از جنگ تحمیلی و ناکامی در شکست انقلاب و نابودسازی جمهوری اسلامی، سیاست مهار ایران و انزوای منطقه‌ای و تضعیف ملت ایران را در پیش گرفتند. آنان با لشکرکشی به منطقه و اشغال سرزمین‌های اطراف ایران، درصدد بودند ملت ایران را در یک محاصره و تنگنای استراتژیک قرار داده و همه راه‌های تنفسی جمهوری اسلامی را مسدود کنند. طی 17 سال گذشته، آمریکایی‌ها،‌ صهیونیست‌ها و ‌برخی از دولت‌های اروپایی و تعدادی از کشورهای مرتجع عرب در منطقه، برای مهار ایران از هیچ اقدامی دریغ نکردند؛ اما نتیجه همه این اقدامات و فشارها، ‌تبدیل شدن جمهوری اسلامی به یک قدرت منطقه‌ای شد! اکنون قدرت نظامی و اقتدار دفاعی ایران، ‌به همراه نفوذ راهبردی و اقتدار منطقه‌ای جمهوری اسلامی، ‌به دو دغدغه و نگرانی اصلی آمریکا و همه متحدانش تبدیل شده است. آمریکایی‌ها و شرکای آنان، ‌هرگز تصور نمی‌کردند روزی فرا برسد و جمهوری اسلامی، میدان عمل و تأثیرگذار‌ی‌اش را از سواحل شرقی مدیترانه تا دریای سرخ و خلیج عدن تعریف کرده و در این جغرافیا به یک نیروی تعیین‌کننده تبدیل شود؛ اما این اتفاق افتاد، آن هم در شرایطی که دشمنان به دنبال محصورسازی ملت ایران در درون مرزهای جغرافیایی بودند. 

3ـ دشمنان پس از نزدیک چهار دهه فشار بر ملت ایران و ناکامی در رسیدن به اهداف، در چهلمین سال پیروزی انقلاب اسلامی، ‌با تمرکز بر جنگ هوشمند و عملیات ترکیبی، با تشدید تحریم‌ها و جنگ اقتصادی، ‌به دنبال از پای درآوردن مردم و پایان دادن به مقاومت و ایستادگی جمهوری اسلامی هستند. تصور آمریکایی‌ها بر این است که از طریق تشدید فشارهای مالی و اقتصادی،‌ می‌توانند حرکت انقلابی ملت ایران را متوقف کرده و جمهوری اسلامی را تسلیم یا تضعیف کنند. با توجه به موارد پیش‌گفته در بندهای اول و دوم،‌ با اطمینان می‌توان گفت،‌ فشارهای اقتصادی و مالی آمریکایی‌ها و متحدان آنها بر ملت ایران، نه تنها در عمل به فروپاشی اقتصاد کشور منتهی نخواهد شد، ‌بلکه این فشارها زمینه‌ساز حرکت‌های جهادی و انقلابی در داخل کشور شده و شکوفایی اقتصادی ایران را به دنبال خواهد شد. ایران کشوری با قابلیت‌های فراوان در حوزه‌های گوناگون، برای رسیدن به رشد و جهش اقتصادی است. اعتقاد بر این است که فشارها و تحریم‌ها، توانمندی‌های بالقوه را به فعلیت رسانده و در دهه پنجم کشور ایران را از نظر اقتصادی در ردیف قدرت‌های اقتصادی برتر جهان قرار می‌دهد.  

علی حیدری

سردبیر

دومین کنفرانس رؤسای مجالس شش کشور آسیایی شامل ایران، افغانستان، پاکستان، ترکیه، چین و روسیه برای مبارزه با تروریسم، روز شنبه در تهران برگزار شد. برگزاری این نشست در آستانه چهل سالگی انقلاب اسلامی به میزبانی جمهوری اسلامی ایران از جنبه‌های گوناگونی اهمیت داشت.

نخست اینکه، جمهوری اسلامی ایران از اولین روزهای پس از پیروزی انقلاب اسلامی، با پدیده زشت ترور مواجه بوده و ترور دولتمردان و مسئولان کشور در سال 60 و هدف قرار دادن 17 هزار نفر از مردم عادی تا ترور دانشمندان هسته‌ای و حمله به مجلس شورای اسلامی و ده‌ها نمونه دیگر و حوادث تروریستی اخیر اهواز و چابهار نمونه‌های بارزی از اقدامات تروریستی علیه کشورمان است. برگزاری این نشست درست دو روز پس از حادثه تروریستی چابهار نشان‌دهنده این واقعیت است که جمهوری اسلامی و ملت بزرگ ایران طی چهار دهه گذشته یکی از بزرگ‌ترین قربانیان تروریسم بوده و در این راه متحمل خسارات فراوانی شده‌اند.

دوم اینکه، جمهوری اسلامی ایران به همت نیروهای مسلح و پاسداران امنیت، سهم بزرگی در مقابله با پدیده ننگین تروریسم ایفا کرده‌اند که نمونه‌ بارز آن حضور و نقش‌آفرینی مؤثر برای مقابله با تروریسم تکفیری در عراق و سوریه بوده و در این راستا سپاه پاسداران انقلاب اسلامی شهدای گرانقدری را هم تقدیم کرده است. اما متأسفانه برخی حکام غیر مردمی و وابسته در منطقه برای پیشبرد اهداف قدرت‌های فرامنطقه‌ای، با صرف هزینه‌های هنگفت به بستری برای ایجاد گروه‌های تروریستی تبدیل شده‌اند که حاصلی جز جنایت، تجاوز، نسل‌کشی و قتل و غارت در سرزمین‌های اسلامی نداشته‌اند.

سوم اینکه، علی‌رغم وجود این پدیده در نقاط گوناگون جهان به ویژه منطقه غرب آسیا، مجامع بین‌المللی به ویژه شورای امنیت سازمان ملل تحت تأثیر قدرت‌های بزرگ و لابی صهیونیستی اقدام جدی و مؤثری برای مقابله با آن انجام نمی‌دهند و اقدامات نمایشی و تبلیغاتی برای مقابله با تروریسم هم به یک دروغ تکراری تبدیل شده که افکار عمومی جهانی و وجدان‌های آگاه آن را نمی‌پذیرند. 

اما از آنجا که تروریسم به دنبال از بین بردن امنیت است و امروز با توجه به گسترده شدن مفهوم امنیت ابعاد آن نیز گسترش‌ یافته و جنبه‌های سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی را نیز شامل می‌شود، رد پای تروریسم را در این عرصه‌ها نیز می‌توان مشاهده کرد. همان‌طور که آقای روحانی رئیس‌جمهور در این نشست به آن اشاره کرد، امروز دشمن به دنبال تروریسم اقتصادی علیه ایران است. به این معنا که در صدد وحشت‌آفرینی در کشور و از بین بردن امنیت و آرامش روانی مردم با خدشه به اقتصاد کشور است و می‌خواهد با ایجاد ترس و تردید در دیگر کشورها از تجارت و سرمایه‌گذاری آنها در کشورمان جلوگیری کند. با این تعبیر، خروج آمریکا از برجام و اعمال تحریم‌ها علیه جمهوری اسلامی ایران را نیز می‌توان نمونه بارزی از تروریسم اقتصادی دانست.

البته، همان‌طور که همه نقشه‌ها و توطئه‌های دشمن در طول چهل سال گذشته با شکست مواجه شده، توطئه‌های تحریمی آمریکا نیز با ایستادگی، مقاومت و هوشیاری مردم بصیر ایران اسلامی و شکوفاسازی توانمندی‌های بالقوه اقتصادی ملت ایران راه به جایی نخواهد برد.