امین پناهی/ چهارشنبه هفته گذشته دونالد ترامپ، رئيس‌جمهور ایالات متحده آمریکا به بهانه دیدار با نظامیان آمریکایی مستقر در عراق به همراه همسرش وارد خاک عراق شد. بازرسی از نظامیان اقدامی با سابقه در میان رؤسای‌جمهور آمریکاست. رسمی که از زمان جرج بوش پسر شروع شد و در زمان اوباما ادامه یافت؛ اما حضور نیافتن رئیس‌جمهور جدید آمریکا در جمع نظامیان پس از دو سال از شروع دوره ریاست‌جمهوری‌اش سبب انتقاداتی به وی شده بود.
هواپیمای ترامپ، در حالی در پایگاه هوایی عین‌الاسد در خارج از بغداد به زمین نشست که در آستانه سال نو میلادی او برای دیدار از نظامیان آمریکا در عراق که شمار آنها به بیش از 5 هزار نفر می‌رسد، به این پایگاه رفت و علاوه بر اینکه در میان آنان سخنرانی کرد، با برخی از نظامیان حاضر عکس سلفی گرفت. این دیدار در حالی صورت می‌پذیرد که یک هفته پیش از آن ترامپ دستور خروج نظامیان آمریکایی از سوریه را صادر کرده است. او که فقط به پایگاه عین‌الاسد، محل استقرار چند هزار نظامی آمریکایی رفته بود، با دفاع از تصمیم خود برای خروج از سوریه گفت: «هیچ طرحی برای خروج نیروهای آمریکا از عراق در سر ندارد.»
رئیس‌جمهور آمریکا افزود: «اگر بخواهیم عملیاتی در سوریه انجام دهیم، ممکن است از عراق به عنوان پایگاه استفاده کنیم.» او همچنین از تصمیمش درباره سوریه دفاع کرد و گفت: «خیلی‌ها به همین نتایجی که من رسیده‌ام خواهند رسید.»
وی که چند روز پیش از سفر به عراق جیمز ماتیس، وزیر دفاع خود را به دلیل اختلاف بر سر استراتژی سوریه برکنار کرد، در این باره گفت: «عجله‌ای برای انتخاب وزیر دفاع جدید ندارم و پاتریک شاناهان سرپرست وزارت دفاع ممکن است مدت زمان زیادی در همین وضعیت در ریاست پنتاگون باقی بماند.»
نگرانی از امنیت سفر
رئیس‌جمهور آمریکا همچنین با اذعان به اینکه در سفر ناگهانی و چند ساعته خود به عراق نگران امنیت خود و همسرش بوده است، تأکید کرد: «بسیار غم‌انگیز است که آمریکا هزاران میلیارد دلار برای برقراری امنیت و ثبات در خاورمیانه هزینه کند، اما رئیس‌جمهورش برای سفر به آنجا مجبور شود تدابیر امنیتی بسیار محدودکننده و عملیات حفاظتی گسترده‌ای به اجرا گذارد.»
دفتر رسانه‌ای نخست‌وزیر عراق اعلام کرد، مقامات آمریکایی، بغداد را از تمایل دونالد ترامپ برای سفر به عراق در روز سه‌شنبه برای تبریک به دولت جدید عراق و دیدار با نظامیان آمریکایی مطلع کرده بود و قرار بود ترامپ دیداری دوجانبه با عبدالمهدی صورت دهد؛ ولی این دیدار به سبب اختلاف بر سر نحوه برگزاری آن لغو شد و دو طرف طی گفت‌وگویی تلفنی اوضاع را به ویژه پس از اعلام تصمیم آمریکا به عقب‌نشینی از سوریه، همکاری مشترک در امر مبارزه با داعش و برقراری ثبات و امنیت در کشورهای منطقه بررسی کردند.
واکنش جریان‌های عراق
احزاب، گروه‌ها و سیاسیون عراق به حضور سر زده ترامپ در کشورشان واکنش‌های دیگری از خود نشان دادند.
دولت قانون به رهبری نوری المالکی، حیدرالعبادی رئیس ائتلاف النصر عراق، هادی العامری رئیس ائتلاف الفتح، رامی السکینی عضو کمیسیون روابط خارجی پارلمان عراق، سیدهاشم الموسوی سخنگوی رسمی جنبش النجبای عراق و شیخ خزعلی دبیرکل جنبش عصائب اهل الحق عراق همه نسبت به ورود بدون هماهنگی ترامپ و غیر رسمی او به پایگاه نظامی آمریکا واکنش‌های تندی نشان دادند. در واقع همه معتقدند، حضور این چنینی رئیس‌جمهور یک کشور خارجی در کشورشان نقض آشکار حاکمیت عراق بوده است.
ترامپ اشتباه گرفت
مشاور سابق امنیت ملی اوباما هم به شدت از دیدار رئیس‌جمهور آمریکا با نظامیان این کشور در عراق انتقاد کرده است. سام وینوگراد، تحلیلگر سیاسی شبکه «سی‌ان‌ان» و مشاور سابق امنیت ملی باراک اوباما با انتقاد از دونالد ترامپ به دلیل سفر به عراق و دیدار با نظامیان آمریکایی، گفته است: «ترامپ دیدار با سربازان را با کمپ انتخاباتی اشتباه گرفته است.»
یکی دیگر از حواشی غیر قابل چشم‌پوشی این سفر هم حمله موشکی به نزدیکی سفارت آمریکا در بغداد بود که همزمان با حضور رئیس‌جمهور آمریکا در پایگاه نظامی عین‌الاسد رخ داد.
سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان با بیان اینکه سفر دزدانه دونالد ترامپ به عراق خلاف عرف دیپلماتیک و بی‌احترامی به حاکمیت ملی عراق است، تأکید کرد: «نیروهای بیگانه دیر یا زود مجبور به ترک تمام منطقه خواهند شد.»
واکنش رسانه‌ها
پایگاه خبری «اسپوتنیک» روسیه هم در گزارشی از زبان حیدر العبادی، نخست‌وزیر سابق عراق با تیتر «ضربه‌ای دیگر به مناسبات عراق و آمریکا» نوشت: «سفر دونالد ترامپ به عراق هیچ‌گونه مطابقتی با موازین دیپلماتیک نداشت.»
پایگاه «رادیو فردا» هم در خروجی خود مطلبی با تیتر «سفر غیر مترقبه دونالد ترامپ به عراق: آمریکا پلیس جهان نخواهد بود» منتشر کرد.
«صدای آمریکا» هم سعی کرد قسمتی از صحبت‌های ترامپ درباره ایران را برای تیتر خود برگزیند: «پرزیدنت ترامپ در سفر از پيش اعلام نشده عراق: ایران را زیرنظر داریم.»
این پایگاه خبری به نقل از دونالد ترامپ می‌نویسد: «در عین حال به منظور پیشگیری از یاغی‌گری داعش و پاسداری از منافع آمریکا و همچنین برای آنکه همواره از نزدیک مراقب شکل‌گیری دوباره احتمالی داعش باشیم و همین‌طور جهت زیر نظر گرفتن ایران، ایالات متحده حضور (نظامی) خود را در عراق حفظ می‌کند. حواس‌مان خواهد بود.»
