امین پناهی/ بهمن ماه سال 1389، یعنی حدود هشت سال پیش در حالی که انقلاب‌های منطقه‌ای با تأسی از انقلاب اسلامی ایران در منطقه یکی پس از دیگری به پیروزی می‌رسید، دولت آمریکا طرحی را پایه‌ریزی کرد که بر اساس آن با هزینه عربستان گروهی را ایجاد کند که دولت‌های همسو با جمهوری اسلامی ایران را نابود کند و دولتی طرفدار رژیم صهیونیستی بر سر کار بیاورد. دو کشور عراق و سوریه به عنوان نزدیک‌ترین متحدین منطقه‌ای جمهوری اسلامی ایران اولین هدف آمریکا، عربستان و رژیم صهیونیستی بودند.
سنگ‌تمام برای دشمنی
داعش و جبهه النصره دشمنان خارجی بودند که خود را در قالب دشمنان داخلی دولت سوریه و عراق معرفی کردند و توانستند در همان ابتدا بخش‌های وسیعی از خاک عراق و سوریه را تصرف کنند. اما این پیشروی‌ها حمایت دولت‌های عربی را هم در پی داشت. در آن هنگام وزیر خارجه امارات در نشستی چنین موضع می‌گیرد: «تا کی می‌خواهیم این اجازه را به نظام سوریه بدهیم که به جامعه جهانی بخندد و بخندد و بخندد، در حالی که مردم سوریه می‌میرند؟»
در آن زمان برای کمک به مخالفان دولت سوریه ضمن اختصاص مبالغی، راهکارهایی برای انتقال قدرت در سوریه ارائه می‌دهند. ترکیه، عربستان، قطر و امارات جزو کشورهای خاورمیانه‌ای هستند که خواستار از بین رفتن حکومت قانونی سوریه هستند. حتی در نشست مجمع عمومی سازمان ملل قطعنامه ضد سوری برای مقابله با دولت سوریه به تصویب می‌رسانند.
اما در طول سال‌های پس از آن اتفاقات متفاوتی رخ می‌دهد. ترکیه به عنوان کشوری که مرزهای خود را به روی داعش باز کرده بود و می‌کوشید در جایگاه نقش اول تحولات منطقه‌ای هر چه از دستش بر می‌آید برای از بین بردن حکومت بشار اسد به کار ببندد، ناگهان در میانه راه و زمانی که دریافت افول داعش نزدیک است و پیروز این میدان نیروهای مردمی سوریه، دولت آن کشور و محور مقاومت منطقه‌ای که با داعش مبارزه کرده‌اند، خواهند بود با تغییر مواضع خود سعی کرد خود را به محور مقاومت نزدیک کند.
چرخش مواضع
ترکیه نیز که از حامیان سرسخت گروه‌های مسلح مخالف دولت سوریه بود، ماه گذشته اعلام کرد، در صورتی که «بشار اسد» رئیس‌جمهور سوریه در یک «انتخابات دموکراتیک» پیروز شود، رابطه با وی را بررسی می‌کند. قطر هم که آن روزها در کنار متحدین خود به دنبال تغییرات اساسی در نظام حاکم بر سوریه بود، پس از آنکه پادشاه قطر از ایران و حماس به عنوان نماینده مردم فلسطین حمایت کرد، به ویژه از سوی کشورهای عربی مورد تهدید و تحریم قرار گرفت.
اما پس از آنکه سوریه توانست با همراهی ایران و روسیه پیروز میدان جنگ با داعش و اربابانش باشد، اکنون کشورهای عربی کم‌کم به سوریه باز می‌گردند. امارات متحده عربی یکی از این کشورهاست. یورونیوز هفته گذشته در گزارشی نوشت: «وزارت اطلاعات سوریه به رویترز خبر داده که امارات متحده عربی قصد دارد سفارتخانه‌اش در دمشق سوریه را بازگشایی کند.»
سدشکنی سودان
رئیس‌جمهور سودان اولین رئیس‌جمهور یک کشور عربی بود که پس از مشاهده پیروزی‌های دولت سوریه در برابر داعش و زمانی که مطمئن شد قرار نیست دولت سوریه تغییر پیدا کند، به این کشور سفر کرد و با استقبال بشار اسد مواجه شد. هر چند این سفر بازتاب فراوانی در رسانه‌ها داشت، اما مهم‌ترین بخش آن را می‌توان ناامیدی مخالفان اسد برای حمایت دوباره کشورهای عربی از آنان و همچنین فتح بابی برای بازگشت دیگر کشورها به سوریه دانست.
به گزارش شبکه تلویزیونی الحدث، «منذر ماخوس» نماینده گروه موسوم به ائتلاف ملی معارضان سوری در فرانسه در واکنش به سفر غیر منتظره رئیس‌جمهور سودان به سوریه و دیدارش با بشار اسد گفت: «سفر عمر البشیر به سوریه ناامیدکننده بود، ولی راه را برای سفر مقامات دیگر کشورها به سوریه باز کرد و کشورهای دیگری نیز وجود دارند که مقامات آنها آماده‌اند به سوریه سفر کنند.»
پایگاه خبری صدای آمریکا نیز طی گزارشی نوشت: «بعد از امارات، بحرین هم در سوریه سفارت خود را بازگشایی می‌کند.» در ادامه این گزارش آمده است: «وزارت خارجه بحرین در بیانیه‌ای ضمن خبر بازگشایی سفارت در دمشق، خواستار جلوگیری از دخالت خارجی در امور سوریه شد. بسیاری از کشورها از جمله کشورهای عربی از زمان اوج‌گیری بحران سوریه سفارت‌های خود را در این کشور تعطیل کرده بودند. بحرین دومین کشور عربی است که در روزهای اخیر تصمیم به بازگشایی سفارت در دمشق گرفته است.»
«خالد‌بن‌احمد آل‌خلیفه» وزیر خارجه بحرین هم در توئیتی نوشت: «سوریه کشور عربی اصلی در منطقه است و با وجود شرایط سخت نه ما و نه سوریه روابط‌مان را با یکدیگر قطع نکرده‌ایم.»
این در حالی است که بحرین از سال 2012 روابط دیپلماتیک خود را با سوریه قطع کرده و به حلقه کشورهای تحریم‌کننده این کشور پیوسته بود و همچنین به طور رسمی از معارضان سوری و داعش حمایت کرده بود.
خروج آمریکا از سوریه
خروج نیروهای نظامی آمریکا از سوریه هم یکی از نشانه‌های پیروزی محور مقاومت در سوریه است که البته آمریکا نمی‌خواهد به آن اعتراف کند، اما در عمل آن را نشان می‌دهد. این عمل آمریکاییها که در آخرین روزهای سال گذشته میلادی از سوی دونالد ترامپ اعلام می‌شود، واکنش‌های بسیاری را به همراه دارد. این در حالی است که ایالات متحده آمریکا بارها اعلام کرده بود، جمهوری اسلامی ایران باید نیروهای مستشاری خود را از سوریه خارج کند که خود مجبور به این کار شد و این یک شکست برای دولت آمریکا محسوب می‌شود.
حرف آخر
هر چند بازگشت اعراب به سوریه و از سر گرفتن روابط دیپلماتیک با این کشور و دولت قانونی او یک پیروزی دیگر محسوب می‌شود و این حاصل ایستادگی دولت و ملت سوریه و همچنین متحدان منطقه‌ای این کشور در مقابل زورگویان و تجزیه‌طلبان خارجی است، اما نباید فراموش کرد که آمریکا، عربستان و رژیم صهیونیستی هرگز دست از دشمنی خود برنمی‌دارند و از اینکه سوریه متحد درجه یک جمهوری اسلامی ایران به شمار می‌رود، احساس خطر می‌کنند؛ لذا به هر طریقی تلاش خواهند کرد پیروزی به دست آمده در سوریه را که با پایمردی ملت سوریه و ریخته شدن خون هزاران جوان مسلمان برای دفاع از اراضی مسلمانان صورت گرفته به نفع خود و اربابان‌شان مصادره کنند.
