اکبر کریمی/ اگر به مراکز توریستی و تاریخی کشورمان سفر کرده باشید، از روستای ماسوله گیلان گرفته تا کندوان آذربایجان شرقی و مناطق تاریخی و مهم شیراز، اصفهان و...، به طور حتم انبوه صنایع دستی ریز و درشت خارجی را مشاهده کرده‌اید. اولین سؤالی که در مشاهده آنها به ذهن می‌آید این است که آیا امکان تولید این نوع محصولات در کشور ما وجود ندارد؟
ایران با قدمت چندین هزار ساله و با این سابقه ارزشمند در رشته‌های هنری متعدد و گونه‌گون، از آینه‌کاری، منبت‌کاری، معرق گرفته تا حصیربافی، چاروق‌دوزی، سفالگری و... که در تمامی اینها اگر اولین رتبه از نظر سابقه هنری را نداشته باشد، جزو معدود کشورهای جهان به شمار می‌رود و تنوع هنر دستی در آن موج می‌زند. اگر این رشته‌های هنری را در کنار رشته‌های هنری جدیدی قرار دهیم که به تازگی و طی یکی دو دهه اخیر حیات هنری یافته‌اند، می‌توانیم حجم عظیم ظرفیت‌ها و قابلیت‌های کشور در حوزه اقتصادی را مشاهده کنیم که در صورت برنامه‌ریزی مدون و بلندمدت و با ایجاد بازارهای فروش مطمئن، امکان ایجاد اشتغال بالا و پایدار در آنها وجود خواهد داشت.
در این شماره به سراغ یکی از فعالان رشته‌های هنر دستی شیشه‌گری و شمع‌سازی از استان آذربایجان غربی رفتیم که طی چهار سال فعالیت، توانسته در رشته خود بدرخشد.
نقطه شروع؛ شرکت در دوره‌های آموزشی سازمان فنی حرفه‌ای
«رقیه نصیری» هنرمند ارومیه‌ای در رشته‌های شیشه‌گری، طراحی و ساخت شمع‌های تزئینی و قالبی است.
او در سال 93 با شرکت در دوره‌های آموزشی سازمان فنی حرفه‌ای، در این رشته‌ها مهارت یافت و بلافاصله به حوزه کسب‌وکار وارد شد.
ابتدای فعالیت خانم نصیری از محیط منزل پدری و با هزینه اولیه پنج میلیونی شروع شد. یکی از مزایای اغلب رشته‌های صنایع دستی سرمایه اندک مورد نیاز آن است. او می‌گوید: «زمانی که من شیشه‌گری و شمع‌سازی را شروع کردم، هزینه اولیه لازم برای شیشه‌گری نسبتاً پایین بود. در وضعیت گرانی کنونی نیز یک جوان می‌تواند با صرف هزینه کم به آسانی این فعالیت را شروع کند. حتی سرمایه لازم برای ساخت قالب‌های شمع و شمع‌سازی در وضعیت فعلی به مراتب کمتر از سرمایه لازم برای پرداختن به هنر شیشه‌گری است.»
فعالیت همزمان
در چند حرفه هنری
او در زمان کمی از شروع به کارش، با کسب تبحر در تولید قالب‌های شمع با استفاده از شیشه و سنگ، به حوزه شمع‌سازی و طراحی و ساخت ابتکاری شمع‌های تزئینی نیز روی آورد.
نصیری با استفاده از خرده شیشه‌های سکوریت دور ریز و سنگریزه‌های معمولی، از آنها گلدان، قاب عکس و جاشمعی‌های زیبایی خلق می‌کند و با هنر دست خود ارزش افزوده بسیار بالایی به این خرده شیشه‌ها و سنگ‌ها می‌دهد.
در کنار این کار، او از شیشه‌های حرارتی نیز محصولات زیبایی مثل شاخه گل‌های متنوع، انواع حیوانات و اشیا، اسامی و حروف و محصولات دیگر درست می‌کند. در این حرفه که به آن شیشه‌گری گفته می‌شود، شیشه با مشعل دستی حرارت داده می‌شود و به حالت‌ها و اشکال گوناگون مدنظر استادکار درمی‌آید. آن طور که خانم نصیری می‌گوید: «استقبال برای خرید این محصولات شیشه‌ای و تزئینی بسیار بالاست و به هر میزانی که تولید وجود داشته باشد، بازار داخلی تقاضای لازم را دارد.»
آموزش در کنار تولید
نصیری اکنون با توسعه محیط کارش و راه‌اندازی کارگاه کوچک «صنایع دستی پردیس» در شهر ارومیه، افزون بر تولید محصول، به آموزش هنرجو نیز مشغول است. هنرجویانی که در این کارگاه آموزش می‌بینند از خانم‌های سرپرست خانوار هستند که پس از یادگیری این حرفه، به صورت مستقل یا زیر نظر استاد، در محیط منزل به فعالیت مشغول می‌شوند.
او با آموزش تعدادی از این خانم‌ها، توانسته منبع درآمدی مناسبی برای‌شان فراهم کند. تاکنون پنج هنرجو را در رشته شمع‌سازی آموزش داده که به صورت مستقل فعالیت دارند و سه خانم هنرمند نیز با وی مستقیم در ارتباط هستند و تولیدات آنها به کمک استادشان به فروش می‌رسد.
نمایشگاه‌های صنایع دستی
محلی مناسب برای فروش آثار هنری
خانم نصیری برای فروش محصولاتش بازاریابی مویرگی در مغازه‌های شهر نکرده است؛ بلکه تمایل دارد محصولاتش را در نمایشگاه‌های صنایع دستی عرضه کند. او که تجربه حضور در بیشتر نمایشگاه‌های داخلی در شهرهایی چون؛ تهران، کرمانشاه، ماکو، ارومیه، تبریز و... را دارد، استقبال و خرید مردم از محصولات تولیدی‌اش در این نمایشگاه‌ها را بالا ارزیابی می‌کند و معتقد است، برگزاری مستمر و پرشمار چنین نمایشگاه‌هایی می‌تواند نقشی مؤثر در رونق صنایع دستی کشور، به ویژه رشته‌هایی مشابه رشته کاری او داشته باشد. به همین منظور خواسته او از مسئولان صنایع دستی کشور، برگزاری دائمی و فصلی نمایشگاه‌ها با هدف حمایت از تولیدکنندگان این آثار و عرضه محصولات دستی برای رونق کسب‌وکار در این
حوزه است.
شمع‌سازی در دو نوع قالبی و تزئینی انجام می‌شود و نصیری به دلیل سود بالای شمع‌های تزئینی، بیشتر از این نوع شمع‌ها تولید می‌کند. او برای درست کردن شمع‌های تزئینی، ابتدا قالب شمع‌های تزئینی را با استفاده از شیشه و سنگ‌های تزئینی طراحی و درست می‌کند، سپس مراحل بعدی را که شامل رنگ‌آمیزی و تزریق پارافین در قالب‌هاست، انجام
می‌دهد.
مزایای هنر دستی شمع‌سازی
مزایایی هنر دستی شمع‌سازی را می‌توان برای اکثر رشته‌های صنایع دستی نیز برشمرد. این مزایا عبارتند از: 1ـ آسانی در یادگیری و صرف هزینه و زمان کم برای آن؛ 2ـ نیاز نداشتن به سرمایه اولیه بالا و دستگاه‌های تولیدی گران‌قیمت؛ 3ـ ارزش اقتصادی بالا و درصد سود خالص مناسب در این محصولات؛ 4ـ انجام فعالیت در منزل و نیاز نداشتن به کارگاه و صرف اجاره‌های سنگین و...
برای تهیه گزارش از فعالیت‌های اقتصاد مقاومتی در استان خود با شماره تلفن 09193472981 تماس بگیرید.
