کبري فرشچي/ بچه گريه مي‌کند و بهانه مي‌گيرد و مادر کلافه شده است. تمام تلاشش را براي آرام شدن بچه به کار گرفته، اما انگار کودک هم کلافه‌تر از مادر است. حسابي خسته شده و حوصله‌اش سر رفته و شايد در چنين لحظاتي هيچ وسیله‌ای به اندازه يک گوشي تلفن همراه و سرگرمي‌هايش نتواند کودک را براي لحظاتی طولاني آرام کند. به همين دلیل مادر دست به کيف مي‌برد و با پخش انيمیشني کودک را آرام و سرگرم مي‌کند، بي‌توجه به اين موضوع که تشعشعات گوشي تلفن همراه آن را به سرگرمي خطرناکي براي کودک تبديل خواهد کرد.
استفاده از دستاوردهاي فناوری آداب خودش را دارد، اگر قوانين آن را رعايت نکنيم، مي‌تواند آسيب‌زا باشد. تلفن همراه هم يکي از فناوری‌های برتري است که به کمک بهبود زندگي آمده است، اما گاهي اوقات استفاده ناصحيح و افراطي از اين وسيله موجب مي‌شود به دردسر بيفتي. با وجود اين و با عرضه گوشي‌هاي هوشمند تلفن همراه، بچه‌‌‌هاي کوچک هم در صف علاقه‌مندان به اين وسيله قرار گرفته‌اند و اين سؤالات چالشي را براي خانواده‌ها به وجود آورده که از چه سني مي‌توانند براي فرزندشان گوشي تلفن همراه يا رایانک(تبلت) تهيه کنند؟ و اين وسيله الکترونيکي در کنار تمام مزايايي که دارد و مي‌تواند بچه را از شيطنت به گوشي‌نشيني و سکوت وادار کند، چه معايبي دارد و چه آسيب‌هايي را متوجه کودک و نوجوان ما مي‌کند؟
عارضه اوتيسم
در کمين کودکان گوشی باز
اگر شما هم جزو آن دسته از افرادي هستيد که براي آرام کردن کودک زير دو سال‌تان گوشی تلفن همراه و تبلت به دستش مي‌دهيد بايد بدانيد که اين کار ممکن است براي شما و فرزندتان گران تمام شود.
از سال 1999 بسیاری از متخصصان اطفال توصیه مي‌کنند، نباید کودکان زیر دو سال را در معرض صفحه نمایشگرها قرار داد. بچه‌هایی که بین دو تا پنج سال سن دارند نباید بیشتر از یک ساعت در روز پای تماشای صفحه نمایشگرهای مختلف بنشینند و برای کودکان بزرگ‌تر باید یک محدودیت زمانی برای مشاهده رایانک‌ها و دیگر ابزارهای الکترونیکی قائل شد و باید مطمئن شد این نوع از اعمال سرگرمی، فعالیت بدنی، بازی یا خواب کودکان را کاهش نمی‌دهد.
برخي پژوهشگران حتي درباره رابطه ميان افزايش شيوع اوتيسم و استفاده بي‌رويه از گوشي تلفن همراه و تبلت هشدار مي‌دهند. اوتیسم نوعی ناتوانی رشدی شدید است که در سه سال اول زندگی بروز می‌کند و بارزترین نشانه آن، اختلالات گفتاری و ناتوانی در برقراری ارتباط با دیگران است.
هوشنگ دادگر، استاد دانشکده توانبخشی دانشگاه علوم پزشکی تهران با اشاره به اینکه ریسک عوامل محیطی می‌تواند در بروز اوتیسم نقش داشته باشد، مي‌گويد: «هرچند مطالعات قوی دلایل ژنتیکی را برای بروز اوتیسم مطرح می‌کنند، اما افزایش شیوع اوتیسم نشان می‌دهد عوامل محیطی با تعامل عوامل ژنتیکی در ایجاد این اختلال مؤثر هستند.» وي معتقد است: «تماشای بیش از اندازه تلویزیون، تبلت یا سرگرم شدن زیاد کودکان با تلفن همراه می‌توانند رشد گفتار و زبان را به تأخیر اندازد. اما با تمام آسيب‌هاي جسمي و روحي نمي‌توان در جامعه امروز بين بچه‌ها و تکنولوژي ديوار کشيد، بلکه با رعايت حد و حدود لازم مي‌توان اين مسئله را با کمترين آسيب مديريت کرد. برای اين منظور شايد لازم باشد در ابتداي امر والدين از آسيب‌هاي محتمل استفاده از فناوری‌هایی چون تلفن همراه و تبلت اطلاع دقيق‌تري داشته باشند.
از آسیب‌های جسمی تا اخلاقی
کودکان به اقتضاي سن‌شان نيازمند تحرک و بازي‌هاي حرکتي هستند، اما تلفن‌هاي همراه هوشمند و تبلت کودک را ساعت‌ها به سکون وادار مي‌کنند و اين موضوع در درازمدت مي‌تواند به آسيب‌هاي جسماني عضلات و استخوان‌ها منجر شود.
در کنار، اين امواج الکترو مغناطیس رایانک و تلفن همراه برای کودکان کمتر از ۱۰ تا ۱۲ سال خطرناک است. هر چند که هنوز ارتباطی بین استفاده از این وسیله و ابتلا به سرطان ثابت نشده است، اما تحقیقات نشان داده که ارتباطی احتمال در استفاده از گوشی تلفن همراه و ابتلا به برخی سرطان‌های مغز وجود دارد. بيدار ماندن‌هاي طولاني و اختلالات خواب از عوارض ديگر استفاده طولاني از تلفن همراه است که موجب عوارض ناخوشایندی چون از دست رفتن تمرکز و کاهش يادگيري خواهد شد.
از سوي ديگر خيلي وقت‌ها اطلاعاتي که در تلفن همراه از طريق موتورهاي جست‌وجوگر، رایانامه‌ها، پيامک يا در شبکه‌هاي اجتماعي منتشر مي‌شود، علاوه بر بمباران اطلاعاتي کودک يا نوجوان ممکن است، اطلاعات نامناسبي را در اختيار او قرار دهد که موجب بروز چالش‌هاي متعددي مي‌شود، به ویژه اينکه در کشور ما هنوز اينترنت کودکان وجود ندارد و سيمکارت کودک نيز با وجود رونمايي آن از سوي اپراتورها هنوز جا نيفتاده است.
از همه مهم‌تر اينکه؛ اگر شما سواد رسانه‌اي کافي نداشته باشيد، ممکن است نتوانيد نظارت مناسب و بموقعی روي کودک و نوجوان خود و ارتباطاتش داشته
باشید.
سن مناسب
براي گوشی‌دار شدن بچه‌ها
با اين اوصاف، بهترين گزينه براي دوري از اين همه چالش آن است که به راحتي زير بار خريد گوشي يا تبلت براي فرزندتان نرويد و از آن مهم‌تر گوشي تلفن همراه، رايانه شخصي يا رایانک خود را هم در اختيار آنان قرار ندهيد!
اغلب کارشناسان توصيه مي‌کنند تا دوره نوجواني و سنين دبيرستان براي تهيه تلفن همراه يا تبلت براي فرزندان‌تان دست نگه داريد. بچه‌ها در سنين 12 تا 17 سالگي ديگر تا حدودي از آب و گل درآمده‌اند و قدرت تشخيص بیشتری دارند. پيش از خريد گوشي تلفن همراه يا تبلت بايد با فرزندتان درباره قوانين استفاده از آن توافق کنيد؛ مسائلي از قبيل مدت زمان مجاز استفاده از گوشي تلفن همراه، نبردن اين وسيله به مدرسه يا آگاهي دادن به کودک درباره حضور در شبکه‌هاي اجتماعي، پيام‌هاي دريافتي و ارسالي و پیامدهای آنها و همين‌طور اطلاعات لازم درباره استفاده از بلوتوث و دیگر امکانات جانبي تلفن همراه که مي‌تواند گاهي وقت‌ها به هک شدن اطلاعات و ايجاد دردسر منتهي شود.
اينجا هم بهترين راهکار، برقراري ارتباط صميمانه با فرزندان است، به گونه‌اي که آنها شما را محرم حريم خصوصي خود در تلفن همراه‌شان بدانند. اگر بناست بازي‌هايي را بارگیری (دانلود) و استفاده کنند، با همراهي خودتان باشد و سعي کنيد در صورت تمايل به حضور در شبکه‌هاي اجتماعي با ايجاد گروه‌هاي خانوادگي و فاميلي در کنارشان باشيد تا بچه‌ها، هم احساس حضور در فضاي مجازي را داشته باشند و هم تعاملات اجتماعي‌شان حفظ شود.
