اخلاق بركات فراواني دارد كه فنون و علوم سه‌گانه را زير مجموعه خود دارد؛ اخلاقي كه در اسلام مطرح است گذشته از اينكه روابط خانوادگي، سياسي و اجتماعي را تنظيم کرده و كمبود قانون را ترميم مي‌كند، سه كار اساسي به عهده دارد كه در بحث‌هاي اخلاق و علوم بشري مطرح نيست. اخلاقي كه در اسلام مطرح است، تنها اين نيست كه انسان مشكلات دنيا را حل كند؛ بلکه طب اساسي، معماري و مهندسي و هنر و زيبايي را زير مجموعه خود دارد. اخلاق در اسلام اين سه رشته را زير مجموعه خود دارد گذشته از اينكه مشكلات خانوادگي، اجتماعي، سياسي، فرهنگي و اقتصادي دنيا را حل مي‌كند، سبب اجرای صحیح قانون می‌شود و هر جا هم قانون نقص داشت، اخلاق متمم آن است.

فقدان اخلاق، مشکل اصلی جهان امروز

امروزه، مشكلات دنياي ما مربوط به فقدان اخلاق است، نه قانون. اينكه شما مي‌بينيد سالي هفت هشت ميليون پرونده به دستگاه قضايي مي‌رود، بودجه‌هاي سنگيني صرف زندان بردن و زندان رفتن مي‌شود، عده زيادي هم در دستگاه قضايي وقت صرف مي‌كنند و صرف آنجا مي‌شوند، اينها به سبب فقدان اخلاق است؛ يعني مربوط به الفباي اخلاقي است، مشكلات علمي نيست، مثلاً كسي به ديگري فحش گفت يا او را زد يا تجاوز كرد يا مالش را گرفت يا به موقع تخليه نكرد يا حقش را ادا نكرد، اينها الفباي دين است كه همه اينها را همه ما مي‌دانيم، اينها مشكلات علمي نيست؛ فحش گفتن بد است، تجاوز بد است، سرقت بد است، همه اينها را ما مي‌دانيم، پرونده‌ها هم در همين زمينه است! هم قانون صحيح تصويب شده، هم قانون اجرا مي‌شود؛ منتها مشكلات اخلاقي اين مفاسد را به بار مي‌آورد. اگر اخلاق در جامعه راه بيفتد، اين هفت هشت ميليون پرونده شايد بشود صد پرونده، دويست پرونده. مشكل جامعه ما علم نيست؛ چراكه ما كمبود علم نداريم؛ مشكل جامعه ما قانون نيست؛ چراکه قانون كمبودي ندارد و در اجراي قانون كمبودي نيست. عمده اخلاق است كه يا در اجرا تضعيف مي‌شود يا در جهات ديگر.

زنده وارد شدن به برزخ و آخرت در پرتو اخلاق

اخلاق گذشته از اينكه مشكلات دنيا را حل مي‌كند (نه تنها مشكلات كشور را، مشكلات دنيا را هم حل مي‌كند)، سه رشته از رشته‌هاي عميق فني مربوط به آخرت را هم به همراه دارد. رشته اول اين است كه ما مي‌خواهيم وقتي وارد نشئه آخرت مي‌شويم، وارد برزخ مي‌شويم، زنده وارد بشويم نه مرده. بعضي‌ها مرده وارد مي‌شوند، بعضي‌ها زنده وارد مي‌شوند. كافر وارد صحنه آخرت مي‌شود، ولي مرده است [و] خيلي از معارف آخرت را درك نمي‌كند؛ او كر و كور است و فقط جهنم و سوخت و سوز و كفار و اشرار را مي‌بيند، اين ‌طور نيست كه كفار در قيامت، انبيا، اوليا، معارفِ بهشت، ولايت، عصمت، نبوت [و مانند] اينها را درك بكنند. كافر مرده وارد مي‌شود، تنها حيات جهنمي دارد كه فقط سوخت و سوز را درك مي‌كند.

سرّ نابينا محشور شدن در قيامت

همين‌هايي كه طبق سوره مباركه «طه» به خدا عرض مي‌كنند خدايا! چرا ما را كور محشور كردي: «رَبِّ لِمَ حَشَرْتَني أَعْمي وَ قَدْ كُنْتُ بَصيراً» (طه/ 125)، خدا مي‌فرمايد ما تو را كور محشور نكرديم، هر طوري كه در دنيا بودي الآن هم همان طوري؛ در دنيا مسجد بود، حسينيه بود، روحانيت بود، مراكز علمي بود، فرهنگي بود. اينها را نديدي و جاهاي فساد را ديدي، الآن هم همين طوري، يعنی بهشت و انبيا و اوليا را نمي‌بيني جهنم را به خوبي مي‌بيني. درباره همين گروه، يعنی کورها آيه نازل شد كه اينها مي‌گويند: «رَبَّنا أَبْصَرْنا وَ سَمِعْنا» (سجده/ 12)؛ اينها فقط جهنم و كفار را مي‌بينند؛ طوري است كه همين حقيقت دنيايي به صورت‌هاي ديگر در قيامت ظهور مي‌كند. اينها مرده وارد قيامت مي‌شوند، زنده وارد نمي‌شوند. اخلاق فني است كه آدم را زنده مي‌كند؛ طوري است كه وقتي وارد صحنه برزخ شد، بهشت و درجات آن را، ولايت، عصمت، نبوت، معارف ديگر و اسمای حسناي خدا را به خوبي ادراك مي‌كند.

سلامت دل در سايه اخلاق

اين طب هم حيات را تأمين مي‌كند، هم سلامت را؛ اين «إِذْ جاءَ رَبَّهُ بِقَلْبٍ سَليمٍ» (صافات/ 84) از همين قبيل است «لا يَنْفَعُ مالٌ وَ‌لا بَنُونَ  إِلاّ مَنْ أَتَي اللّهَ بِقَلْبٍ سَليمٍ» (شعرا/ 88-89) از همين باب است. سلامت دل را طب اخلاقي تأمين مي‌كند، حيات دل را طبيب اخلاق مشخص مي‌كند؛ يعني طب انسان را زنده مي‌كند (يك)، بعد از اينكه زنده كرد جلوي بيماري‌هاي او را مي‌گيرد دفعاً (دو)، و اگر بيمار شد يعني ـ خداي ناكرده ـ آلوده شد و گناه كرد، بيماري او را برطرف مي‌كند رفعاً (سه) يعني سه كار مي‌كند: احيا، دفع‌المرض و رفع‌المرض. اين «دفع المرض» همان است كه از آن به بهداشت ياد مي‌شود و رفع‌المرض همان است كه از آن به درمان ياد مي‌شود. اين اولين رشته از رشته‌هاي عميق است كه اخلاق اسلامي مسئول آن است.

مقاومت در برابر فشار مرگ در پرتو اخلاق

  دوم معماري و مهندسي است. ما بدني مي‌خواهيم كه در فشار قبر و مرگ و دالآن ورودي برزخ نپوكد [و] نپوسد و از پا در نيايد. خيلي‌ها هستند كه در هنگام مرگ بسياري از خوانده‌ها از يادشان مي‌رود، چون در قبر همين الفباي دين را از ما سؤال مي‌كنند و مي‌گويند: «من ربك و من نبيك و من امامک و ما قبلتك» (تفسيرالامام العسکری: 213)، اينها الفباي دين است. خيلي‌ها يادشان نيست، الآن در دنيا آنها كه مسلمان شناسنامه‌اي هستند؛ ولو ـ معاذ الله ـ اهل نماز نباشند، از آنها سؤال بكنند دين‌تان چيست؟ مي‌گويند: اسلام است [سؤال کنند]. پيامبرتان كيست؟ مي‌گويند: وجود مبارك حضرت است [ولی] چون اين حقيقت براي او ملكه نشد، با طامه موت با فشار مرگ اينها از يادش مي‌رود، در قبر از او سؤال مي‌كنند: «من ربك؟» نمي‌داند. سؤالات قبر بسیار آسان است، مشكلات علمي را كه در قبر از آدم سؤال نمي‌كنند، مي‌گويند: دينت چيست؟ مي‌گويند: خدايت كيست؟ [اما] اين يادش نيست، زيرا مرگ، نظير سل و سرطان نيست، خب سرطان دردآور است؛ ولي تحمل مي‌شود [اما] مرگ حادثه‌اي نيست كه تحمل‌پذير باشد، اگر تحمل‌پذير بود كه آدم قالب تهي نمي‌كرد، مرگ تمام توان را مي‌گيرد، هيچ چيزي مثل مرگ نيست. برخي‌ها بعد از احقابي از عذاب تازه به يادشان مي‌آيد كه مي‌گويند: پيامبر ما كسي است كه قرآن بر او نازل شده، هنوز نام مبارك حضرت يادشان نمي‌آيد! مگر مرگ كار آساني است؟! ما اگر يك معماري قوي نداشته باشيم، يك ساختمان قوي و يك بدنسازي قوي عقلي [نداشته باشيم، يعنی] آن بدن دروني را محكم نسازيم، با فشار مرگ همه خاطرات از يادمان مي‌رود.

اخلاق، مايه زيبارويي اخروی

سوم اين است كه همه ما مي‌خواهيم زيبا محشور شويم. در دنيا به دست ما نيست كه به صورت يوسف در بياييم؛ اين اقليم‌ها، منطقه‌هاي سردسير، منطقه‌هاي گرمسير، شمالي بودن، جنوبي بودن، قطبي بودن و خط استوايي بودن، اينها تأثير بسزايي در رنگ پوست دارند [اما] اينها به دست ما نيست و فخر هم نيست؛ حالا كسي رنگين‌پوست بود يا كسي سفيد‌پوست بود [اين به دست ما نيست] افتخار هم نيست؛ نه صهيب رومي افتخاري دارد، نه بلال حبشي رنج مي‌برد. زيبايي و غير زيبايي دنيايي كه رنگين‌پوست بودن باشد نه به دست ماست نه ملاك فخر است؛ ولي درباره قيامت دست ماست و هم ملاك فخر است و هم ملاك شرم. ما در قيامت روسياه محشور بشويم يا روسفيد، خب اين به دست خود ماست؛ زيبا محشور بشويم يا زشت، اين به دست خود ماست. اگر كسي رو‌سياه محشور شد، شرمنده است، همه مي‌فهمند اين سابقه سوء دارد. اينكه به ما گفتند هنگام شستن صورت در وضو بگوييد: «اللهم بيض وجهي يوم تبيض فيه الوجوه و لا تسود وجهي يوم تسود فيه الوجوه» همين است؛ خدايا! يك عده كه در قيامت سيه‌روي و رو‌سياه محشور مي‌شوند، ما را سفيدروي كن. اين به دست خود ماست؛ ما مي‌توانيم مثل يوسف باشيم، مي‌توانيم با جمال باشيم، مي‌توانيم زيبارخ باشيم، مي‌توانيم هم زشت‌صورت باشيم؛ اين را مي‌گويند هنر.

معارف زيرمجموعه اخلاق

هنرِ زيبايي، زير مجموعه اخلاق است؛ معماري و محكم‌كاري، زير مجموعه اخلاق است؛ طب و تأمين حيات (اولاً)، بهداشت (ثانياً) و درمان (ثالثاً) زير پوشش اخلاق است. اخلاق در اسلام اين كارها را به عهده دارد، گذشته از اينكه مشكلات دنيا را هم حل مي‌كند.

قرآن كتاب آسمانی مسلمانان و بر مبنای اعتقاد ايشان معجزه آخرین پیامبر خداست. بر اين مبنا به منظور حفظ اعجاز قرآن، این کتاب آسمانی باید از تحريف مصون مانده باشد. قرآن كلام الهی است و از آنجا که خداوند كمال مطلق است، قرآن نيز اين چنين است و به گفته روايات دريايی عميق و بی‌انتهاست. قرآن مجموعه‌ای از بهترین‌هاست كه برای همه كس و همه زمان قابل استفاده است، به شرط آنكه هر كس به اندازه خود دست نياز به سمت اين بحر بی‌پايان دراز كند و از آن بهره جويد. برخی از كارهايی كه امروزه بين مردم عرف شده است، نشان از اين دارد كه مردم به تقدس و عظمت قرآن اعتقاد دارند. حضور قرآن در سر سفره عقد، سفره هفت‌سين،‌ خانه و ماشين و... از جمله اين امور است.  به نظر می‌رسد، افزون بر اين امور بايد حضور قرآن در زندگی‌ها پر رنگ‌تر شود و برای اين مهم بايد برخی اقدامات ظاهری، ولی با اهميت صورت گيرد.

آموزش قرآن در هيئت‌ها

در گذشته رسم بر اين بود كه هيئت‌ها همراه با قرآن و آموزش روان‌خوانی و تجويد بود و اعضای هيئت پیش از توسل پای سفره قرآن می‌نشستند. بدين ترتيب پيوند بين ثقلين، يعنی كتاب و سنت ايجاد می‌شد و گاهی در اين ميان فردی كه از بقيه مطلع‌تر بود، بخشی از آيات را توضيح داده و تفسير می‌کرد. بدين شکل جوان‌ها با معارف قرآنی نيز آشنا می‌شدند. این روزها اين رسم و سنت حسنه بايد بيش از پيش در هيئت‌ها احيا شود.

قرآن خواندن خانوادگی

امروزه پيوند بين اعضای خانواده به دليل مدرن شدن زندگی، كم و دورهمی‌های خانوادگی كم‌رنگ شده است. يكی از اموری كه می‌تواند اين پيوند را برقرار و برای دقايقی اعضای خانواده را كنار هم جمع كند، قرآن خواندن دسته‌جمعی و بحث درباره آيات آن است. اين اقدام ضمن استحكام محبت بين اعضای خانواده سبب آشنايی آنها با معارف دينی می‌شود. همچنين، والدين به حقی که در برابر فرزندان خود دارند عمل می‌کنند. چه آنكه در روايات آمده است يكی از حقوق فرزندان به والدين تعليم قرآن به آنان است و چه فضايی بهتر از جوّ صميمی خانواده كه اين امر در فرزندان را نهادينه می‌کند.

جلسات انس با قرآن در مساجد

يكی از راه‌های جذب مردم به قرآن اين است كه مردم قرآن را با لحن و صوت خوش بشنوند. مساجد در اين مهم نقشی اساسی دارند كه با برقراری مجالس انس با قرآن و كرسی تلاوت در زمان‌های مشخص مردم را با فضای قرآنی آشنا كنند. اگر مردم قرآن را با صدای خوش بشنوند، ضمن اينكه با قرآن رابطه برقرار می‌کنند، جذب هنر قاريان نیز شده و به تلاوت رو می‌آورند و سبب می‌شود زندگی‌شان قرآنی شود. اين موارد گرچه برای قرآنی شدن جامعه كافی نيست؛ اما می‌تواند تا حدودی از مهجور ماندن قرآن بکاهد و راه را برای رسيدن به باطن آن باز کند.

آخرین روز ماه مبارک رمضان (8/4/95)، مراسم معارفه و تکریم رؤسای جدید و قدیم ستاد کل نیروهای مسلح با حضور جمع کثیری از مقامات عالی‌رتبه لشکری و کشوری در محل این ستاد برگزار شد و سردار سرلشکر بسیجی دکتر سید‌حسن آقایی فیروزآبادی، رئیس پیشین ستاد کل نیروهای مسلح تنها بسیجی دارای درجه سرلشکری که مدت 27 سال ریاست این ستاد را برعهده داشت، با حکم حضرت‌ آیت‌الله العظمی خامنه‌ای، فرمانده معظم کل قوا جای خود را به سردار سرلشکر محمد باقری داد.

اهدای احکام جدید

در این مراسم که جمعی از فرماندهان عالی‌رتبه نظامی، وزرای دفاع و اطلاعات کشور و رؤسای دفاتر نظامی، عقیدتی، سیاسی و حفاظت اطلاعات فرمانده کل قوا حضور داشتند، حجت‌الاسلام والمسلمین محمدی گلپایگانی، رئیس دفتر رهبر معظم انقلاب احکام انتصاب جدید را اهدا کرد. گفتنی است، در این مراسم سردار محمد شیرازی، احکام انتصاب سرلشکر باقری و سرلشکر فیروزآبادی را در مسئولیت‌های جدید که فرمانده معظم کل قوا صادر کرده‌اند، قرائت کرد. افزون بر قرائت احکام انتصاب سرلشکر باقری و سرلشکر فیروزآبادی در مسئولیت‌های جدید، تعداد دیگری از مسئولان جدید ستادکل نیروهای مسلح نیز معرفی شدند؛ اما نکته‌ای که در این مراسم وجود داشت، غیبت سه سرلشکر از مجموع 12 سرلشکر ایرانی، یعنی قاسم سلیمانی، محسن رضایی و علی شمخانی بود.

انتصاب اولین فرمانده عالی عملیاتی نیروهای مسلح

بر اساس این سرلشکر غلامعلی رشید به سمت اولین فرمانده رسماً اعلام شده قرارگاه مرکزی خاتم‌الانبیا(ص) که متصدی هماهنگی امور عملیاتی نیروهای مسلح است، منصوب شد. وی پیش از این و پس از شهادت امیر سپهبد علی صیاد شیرازی جانشین رئیس ستاد کل نیروهای مسلح بود. سرلشکر رشید از ارکان فرماندهی سپاه در دوران دفاع مقدس و از فرماندهان تأثیر‌گذار بر اقتدار نظامی جمهوری اسلامی در ستادکل نیروهای مسلح است.

یک ارتشی جانشین شد

در این مراسم امیر سرتیپ سید عبدالرحیم موسوی که پیش از این جانشین فرمانده کل ارتش بود، به سمت جانشین رئیس ستاد کل نیروهای مسلح منصوب شد. 

سردار عبداللهی جانشین سرلشکر حسنی‌سعدی

افزون بر این، سردار علی عبداللهی، جانشین امیر سرلشکر حسین حسنی‌سعدی در معاونت هماهنگ‌کننده ستاد کل نیروهای مسلح شد. هنوز خبری درباره مسئولیت جدید امیر حسنی‌سعدی اعلام نشده است. انتصاب وی به سمت مشاورت، بازنشستگی یا حضور در کنار سرلشکر رشید در قرارگاه مرکزی خاتم‌الانبیاء(ص) سه گزینه محتمل است.

بر اساس این باید در آینده نزدیک منتظر دریافت درجه سرلشکری چند تن از فرماندهان نیروهای مسلح از سوی فرمانده معظم کل قوا باشیم؛ یعنی امکان دارد تعداد سرلشکرها از عدد 12 فراتر برود.

اجرای دستورات مصرح در حکم انتصاب

در پایان این مراسم سرلشکر باقری، رئیس جدید ستادکل نیروهای مسلح در اولین حضور خود در جمع خبرنگاران بعد از مسئولیت جدید به تشریح برنامه‌های نیروهای مسلح در دوره جدید مدیریتی پرداخت.

سرلشکر محمد باقری در جمع خبرنگاران گفت: مهم‌ترین برنامه اینجانب (در ریاست ستاد کل) اجرای دستوراتی است که در حکم رهبر انقلاب ابلاغ شده است.

وی افزود: ارتقای آمادگی‌های دفاعی و امنیتی و بالابردن توانمندی نیروهای مسلح در برابر تهدیدات و ارتقای بسیج مردمی از مهم‌ترین برنامه‌های من خواهد بود. 

سردار باقری در ادامه گفت:‌ ما امروز در شرایط خاصی در منطقه قرار گرفتیم و با وجود اقتدار بی مثالی که طی این 37 سال برای جمهوری اسلامی پیدا شده است که به هیچ وجه قابل قیاس با سال‌های ابتدایی انقلاب و یا آغاز دوران دفاع مقدس نیست؛ اما دشمنان ما نیز بیکار ننشسته‌اند و توطئه‌های بی‌شمار، متنوع و تهدیدات گوناگونی برای امنیت کشورمان ایجاد کرده‌اند و می‌کنند که آمادگی و پاسخگویی در برابر آنها از اولویت‌های نیروهای مسلح است.

سردار باقری خاطر نشان کرد: امنیت در مناطق مرزی و استان‌های مرزی،‌ شمال‌غرب و جنوب‌شرق کشور ارتقا یافته و الحمدالله امروز امنیت کاملی، مانند مناطق داخل کشور دارند و اقدامات دولتی و بخش خصوصی به راحتی در آنجا قابل انجام است.

علیرضا جلالیان

نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران به سبب تبعیت نکردن از ساختارهای طراحی شده بلوک شرق و بلوک غرب و به سبب طراحی ساختار داخلی منتج از اندیشه جوانان انقلابی که بعدها ژنرال‌های کارکشته میدان‌های نبرد شدند، یک نیروی نظامی منحصربه‌فرد است. این نیروها شامل ارتش، سپاه، بسیج، نیروی انتظامی، سازمان‌های تابعه و وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح هستند. دفتر نظامی فرمانده کل قوا، ستاد کل نیروهای مسلح، قرارگاه مرکزی خاتم‌الانبیاء(ص)، ستادهای کل فرماندهی و... در این ساختار تعریف و تدوین شده است. اما در زمینه وجود دو نیروی عمده مسلح باید توضیح داد بر اساس دکترین‌های دفاعی مأموریت‌های این دو نیرو کاملاً مجزا از هم تعریف شده است؛ یکی مأموریت صرفاً نظامی برای صیانت از مرزها، آب، خاک و هوای جمهوری اسلامی را دارد و دیگری صیانت از انقلاب اسلامی و ارزش‌های آن را عهده‌دار است. در بعد راهبردهای دفاعی، ارتش در ساختار نوین خود چهار جزء اصلی دارد و سپاه نیز در ابعاد دفاع نظامی با همراهی بسیج مردمی به چهار جزء اصلی تقسیم شده است و البته ابعاد دیگری در سپاه وجود دارد که متناسب با نوع تهدیدات علیه انقلاب اسلامی شکل گرفته است. ابعاد فرهنگی، اطلاعاتی و امنیتی، سایبری، اقتصادی و... 

ارتش جمهوری اسلامی ایران بر اساس تهدیدات همتراز و سپاه بر اساس تهدیدات ناهمتراز خود را آماده دفاع کرده است. این موضوع به طور دقیق در ساختار نیروهای مشابه مثل نیروی زمینی، دریایی و هوایی لحاظ شده است، به طوری که نیروی دریایی ارتش، نیرویی راهبردی است و با مأموریت‌های درون آب‌های آزاد خود را تطابق می‌دهد؛ اما در سپاه یگان‌های واکنش سریع و چریکی با قابلیت درگیری در خلیج‌فارس با توانایی شرکت در نبردهای ناهمتراز دریایی شکل یافته‌اند، در بعد هوایی، ارتش، نیروی هوایی کلاسیک با جنگنده و بمب‌افکن و ترابری هوایی دارد؛ اما در نیروی هوافضای سپاه به قابلیت‌های ناهمترازی همچون موشک، پهپادها و قابلیت‌های فضایی توجه شده است. نیروی زمینی ارتش یک نیروی کلاسیک با توان به‌کارگیری سربازان وظیفه است که در جنگ‌های کلاسیک شرکت می‌کند؛ اما نیروی زمینی سپاه با قابلیت به کارگیری نیروهای مردمی برای نبردهای ناهمتراز خود را آماده کرده است. ارتش، پدافند هوایی تخصصی را پیگیری کرده و در سپاه موضوع نهضت‌های اسلامی و مقابله با استکبار و همراه‌سازی مردم و دولت‌ها در قالب جبهه مقاومت به کمک نیروی قدس پیگیری می‌شود. در مجموع تمامی این توان‌ها توانسته هشت رسته نیروی دفاعی با توان مقابله با هر نوع تهدید همتراز یا ناهمتراز را ایجاد کند. البته، امروز دیگر ساختارهای کلاسیک ارتش‌ها ماهیت خود را از دست داده‌اند و ارتش‌های نوین ساختارهای متفاوت با تعداد نیروهای تخصصی متفاوت دارند که بیان نمونه‌های آن در این مقال نمی‌گنجد. به هر حال تدبیر رهبر حکیم انقلاب اسلامی، تجربیات دفاع مقدس، بررسی‌های دقیق صورت گرفته روی دشمنان و... همه و همه سبب شده است که امروز نیروهای مسلح جمهوری اسلامی با قابلیت معنویت، ابتکار و قدرت توانسته‌اند قوی‌ترین و بازدارنده‌ترین توان نظامی را در سطح منطقه و جهان ایجاد کنند که البته برای دستیابی به جایگاه‌های واقعی جمهوری اسلامی ایران در ابتدای راه هستند.

یکی از کم‌شمارترین آثار مربوط به دفاع مقدس کتاب‌های مربوط به جمع‌آوری آثار خودنوشت شهداست. تعداد محدودی از شهدا در دوران دفاع مقدس اقدام به نوشتن شرح حال و اقدامات خود می‌کردند و در این این میان هم فرماندهان چیزی بیشتر از سایر رزمندگان ننوشته‌اند. تعداد محدودی کتاب درباره برخی شهدا در این زمینه نوشته و جمع‌آوری شده است. اما در این میان، یکی از غنی‌ترین آثار مربوط به نابغه جنگ است؛ مردی که حضور 28 ماهه‌اش در جنگ برکات چندین‌ساله برای انقلاب اسلامی ایران داشته است. سردار شهید غلامحسین افشردی معروف به «حسن باقری» از نیروهای اطلاعات سپاه بود که به واسطه نیاز جبهه‌ها در روز اول دفاع مقدس به اهواز رفت و همانجا پایه‌گذار واحد اطلاعات عملیات سپاه شد. کتاب «یادداشت‌ها» دومین کتاب از مجموعه آثار این شهید است که به همت احمد دهقان و به کوشش مؤسسه شهید حسن باقری منتشر شده است. پیش از این، گزارش روزانه جنگ در پنج جلد، زندگینامه شهید باقری در دو جلد و کتاب روزنوشت در یک جلد از این مؤسسه منتشر شده بود که بنا به اظهارات نویسنده این کتاب در کنار کتاب روزنوشت می‌تواند مکمل یادداشت‌های شهید باقری باشد. 

پیشگفتار کتاب که خلاصه‌ای از زندگی شهید باقری را بیان می‌کند، خود در 50 صفحه می‌تواند کتابی مجزا باشد. قید تاریخ واقعه، توضیح درباره اسامی مندرج در یادداشت‌ها، بیان زندگینامه تمامی افرادی که در یادداشت‌ها نام آنها آمده، به همراه تصویر آنها و داشتن فهرست اعلام مکان‌ها، افراد، تجهیزات و یگان‌ها در پایان کتاب منبعی برای بررسی تاریخ وقایع عملیاتی و نظامی در دفاع مقدس است.

یادداشت‌ها دومین جلد از مجموعه آثار شهید حسن باقری است که در 604 صفحه تدوین و تنظیم و در سه هزار جلد منتشر شده است و قیمت آن در چاپ اول 28 هزار تومان است. 

یک روز اوایل انقلاب، علی آمد کنارم نشست و گفت: مادر شما همیشه آرزو می‌کردید یکی از بچه‌هایت غلام امام زمان(عج) بشود، حالا اگر چنین اتفاقی رخ دهد موافق هستی یا نه؟ گفتم: من از خدا می‌خواهم معلوم است که موافقم. گفت: تضمین می‌دهی؟ گفتم: بله، چه از این بهتر، افتخار می‌کنم. خدا هم خودش می‌داند.  یک برگ کاغذ را جلوی من گذاشت و گفت: پس شما اینجا را امضا کن تا من مطمئن شوم. گفتم: این کاغذ برای چیست؟ گفت: می‌خواهم بسیجی شوم. گفتم: بسیجی یعنی چه؟ گفت: می‌خواهم یک دوره‌ای را بگذرانم که در این دوره به ما آموزش‌هایی را می‌دهند، سپس بسیجی محسوب می‌شوم. پایین کاغذ را امضا کردم. فردای آن روز به من گفت: می‌خواهم به تربت‌جام بروم و در آنجا دوره‌ای را که گفته بودم بگذرانم. گفت: مادر از من دل بکن.  هر چند وقت یک بار به ما تلفن می‌زد و احوال ما را می‌پرسید و ما هم خاطرجمع از اینکه ایشان در تربت‌جام است، در حالی که او در کردستان در کنار دکتر چمران بود و در جنگ‌های مختلفی همراه دکتر چمران با دشمن می‌جنگید.

شهید سیدعلی حسینی ابراهیم‌آبادی

سیدعلی حسینی سال 1334 در مشهد متولد شد. تا اول دبیرستان درس خواند و سپس وارد نیروی هوایی ارتش شد، اما از ادامه خدمت انصراف داد و سال 1355 به سربازی رفت. با فرمان امام از پادگان فرار کرد و به صف مبارزان پیوست. پس از پیروزی انقلاب در کمیته انقلاب مشغول شد و سپس با تشکیل سپاه در مشهد عضو این نهاد شد. برای خواباندن غائله کردستان با همرزمان به سقز رفت و سال 1359 با حمله ارتش بعثی عازم جبهه‌های جنوب شد. شناسایی در جبهه دب حردان، معاون اطلاعات و عملیات تیپ 21 امام رضا(ع) مسئولیت‌هایی بود که از سوی شهید حسن باقری به وی واگذار شد. همچنین مسئولیت اطلاعات عملیات قرارگاه قدس، مسئولیت اطلاعات عملیات لشکر 5 نصر و مسئولیت تیپ 313 حر را برعهده گرفت و سرانجام در تاریخ 24 بهمن ماه 1366 در منطقه ماووت عراق به شهادت رسید و پیکر مطهرش در بهشت رضای مشهد در دل خاک آرام گرفت.