دكتر غلامرضا ضابط‌پور - سيدمحمدجواد قربي -
چكيده:
شكست‌هاي متوالي جنگ سخت باعث گذار از ابزار سخت‌‌افزاري به نرم‌افزاري شده است كه تحت عنوان جنگ / قدرت نرم شناخته مي‌شود. جنگي كه داراي ظاهري نرم مي‌باشد، اما ماهيتي سهمگين‌تر از جنگ و قدرت سخت دارد. از دهه نود ميلادي، ايده قدرت نرم در ادبيات سياسي مطرح و خيلي زود وارد عرصه عمل شد و امروزه تمامي كشورها به دنبال كسب آن و يا افزايش ابعاد آن هستند. ايران هم علي‌رغم داشتن ظرفيت و توانايي‌هاي زياد در اين زمينه، همواره در چند دهه اخير با تهديدات نرم دشمنان مواجه بوده است. از اين‌رو درك و فهم شيوه‌هاي مقابله با قدرت نرم مي‌تواند از ضرورت‌هاي جست‌وجو در عرصه امنيت ملي باشد. از اين‌رو اين نوشتار، درصدد بررسي قدرت نرم و شيوه‌هاي مقابله با آن است و پيشنهاداتي در اين حوزه‌ها در جهت فرايند و تصميم‌گيري ارائه مي‌كند. -
واژه‌هاي كليدي: قدرت نرم، رويكردهاي مقابله‌گرا، جمهوري اسلامي ايران، كاركردها، راهبردهاي مقابله. -
مقدمه:
مؤلفه قدرت، اخيرا در ادبيات سياسي و مفهوم قدرت جايگاه مناسبي يافته است و هر روز زواياي جديدي از آن كاويده و عرصه آن گسترده‌تر مي‌شود. قدرت، امروزه در صحنه روابط بين‌الملل و در زندگي سياسي كشورها، كاربرد وسيعي پيدا كرده است.1
امروزه كاربرد قدرت، تنها به استفاده از ابزارهايي با ابعاد سخت و لمس‌پذير محدود نيست، بلكه كاربرد ابزارهاي گوناگون از جمله قدرت، در تحقق همان اهداف، در حيطه كار دولت‌مردان قرار گرفته است. به همان ميزان، در صورت به كار نبستن مؤلفه‌هاي نرم‌افزارانه از سوي جوامع هدف و در معرض تهديد، استحاله فرهنگي - سياسي را به همراه خواهد داشت.
تاكيد بر نرم‌افزارگرايي به منزله اثر بخش‌ترين، كارآمدترين، كم‌هزينه‌ترين، و پيچيده‌ترين نوع تهديد عليه امنيت ملي يك كشور، مي‌تواند سطحي گسترده از تخريب را براي جامعه هدف به همراه آورد. به همين منظور، بازيگران سلطه‌گر با كاربرد قدرت نرم و ابزارهاي ارتباطي، مقاومت ملت‌ها و نظام‌هاي سياسي معارض را پيش از عمليات نظامي، فرو مي‌ريزند.2 بنابراين، مجموعه نقصان موجود و شكست‌هاي متوالي تهديدهاي سخت در محيط بين‌الملل، بازيگران را مجاب كرد كه به سمت قدرت جديدي گام بردارند تا هزينه‌ها، چالش‌ها و تلفات مادي و معنوي را بكاهند.3
پس از پيروزي انقلاب اسلامي و پايه‌گذاري جمهوري اسلامي ايران در منطقه خاورميانه، قدرت‌هاي استكباري به رهبري آمريكا و معاونت انگليس با تمامي توان از حداكثر پتانسيل‌هاي خود براي بازيابي قدرت از دست رفته خود در اين خطه جغرافيايي استفاده كردند و بعد از به كارگيري روش‌هاي مختلف؛ نظير كودتا، حمله‌هاي نظامي، ترورهاي كور و در نهايت، تحريم‌هاي اقتصادي به اين نتيجه رسيدند كه به زانو درآوردن اين ملت جز از طريق روش‌هاي نرم و به ظاهر مسالمت‌آميز امكان‌پذير نخواهد بود.
با اين شرايط، شاخص‌هاي تهديد منطقه‌اي عليه ايران و ساير كشورهاي منطقه افزايش يافت. محيط منطقه‌اي ايران صرفا در شرايطي مي‌تواند مقاومت مؤثري در برابر آمريكا و غرب ايجاد كند كه ابزارهاي در دسترس خود را براي قدرت‌سازي و همچنين مقاومت در برابر تهديدات افزايش دهد و راهكارهاي جديد را در سطح راهبردي و استراتژيك برگزيند.4
با اين توجه، مقاله حاضر در راستاي توسعه مفاهيم تئوريك و اهداف پژوهشي - كاربردي خويش مترصد پاسخ‌گويي به سؤال‌هايي از اين قبيل است. قدرت نرم چيست، چه اركاني دارد، از چه ويژگي‌هايي برخوردار است، كاركردها و حوزه‌هاي اعمال قدرت نرم كدامند، رويكردهاي مقابله‌گرا عليه ايران كدامند و در نهايت اينكه چه راهكارهايي براي مقابله با قدرت نرم دشمنان ايران وجود دارد؟ از اين‌رو بعد از بررسي ماهيت قدرت نرم در بخش اول، در بخش دوم به بررسي قدرت نرم اعمال شده عليه ايران مي‌پردازيم و در بخش پاياني به ارائه پيشنهادهايي براي مقابله با قدرت نرم دشمنان عليه ايران خواهيم پرداخت.
کد خبر: ۲۶۳۷۸۷ تاریخ انتشار : ۱۳۹۲/۱۰/۲۳
تحلیل «سی‌ان‌ان» از منازعه تهران و ریاض در سوریه
کد خبر: ۲۵۱۹۸۸ تاریخ انتشار : ۱۳۹۱/۱۲/۰۸