شبکه‌های اجتماعی - صفحه 29

مقدمه: شبکه‌های اجتماعی امروز بیش از هر عامل دیگری در افزایش آسیب‌های اجتماعی در جامعه در مظان اتهام‌اند. کافی است از فردی مطلع یا حتی غیرمطلع پرسیده شود مهمترین عوامل آسیب‌زای اجتماعی در جامعه کدام‌اند آنگاه بی برو برگشت شبکه‌های اجتماعی و نرم افزارهای موبایلی جزء اولین، دومین یا در نهایت سومین علت نام برده می‌شوند؛ گویی دیواری کوتاه‌تر از این شبکه‌ها در بحث آسیب‌های اجتماعی وجود ندارد. درست مثل تمام اتفاقاتی که برای ماهواره افتاد و مدتی همه، تقصیر تمامی آسیب‌های اجتماعی از طلاق و خیانت گرفته تا تغییر سبک زندگی و تضعیف نهاد خانواده و ده‌ها آسیب اجتماعی دیگر در جامعه را گردن آن ‌انداختند تا اینکه سر و کله شبکه‌های اجتماعی و نرم‌افزارهای موبایلی به جامعه باز و بار سنگین نگاه‌های پرغیظ و خشم این بار روی آنها سنگینی کرد. گواه آنکه به محض چرخش طبع مردم به سمت این شبکه‌ها باز هم داستان زجرآور و خسته‌کننده فیلترینگ آغاز شد و تک‌تک این شبکه‌ها و نرم‌افزارها زیر چرخ‌دنده‌های فیلتر یکی یکی از دسترسی قانونی خارج شدند؛ فیسبوک، یوتیوپ، توییتر، اسکایپ، وی‌چت و... هرچند کاربران هم زیر بار نرفتند و زیرپا گذاشتن قانون و زیرآبی رفتن را بر زدن قید استفاده از این شبکه‌ها و نرم‌افزارها ترجیح دادند و اینگونه فیلترشکن‌فروشی وارد بازار پررونق مشاغل کاذب کشور شد. اخیرا هم با شدت یافتن فیلتر تلگرام (این نرم‌افزار پرطرفدار با 14 میلیون کاربر در ایران که گوی سبقت را در میان سایر نرم‌افزارهای موبایلی ربوده) مجدد بحث نقش این شبکه‌ها را در ابتلای جامعه به ویروس آسیب‌های اجتماعی به میان آورده است؛ موضوعی که آفتاب یزد در میزگردی با حضور سید جواد میری جامعه شناس و استاد دانشگاه و جعفر بای جامعه شناس و محقق اجتماعی به بررسی آن پرداخته است. میری و بای هر دو معتقدند شبکه‌های اجتماعی و نرم‌افزارهای موبایلی فی‌النفسه آسیب زا نیستند بلکه عدم وجود خودکنترلی و مدیریت این شبکه‌ها و کاربران از یکسو و از سوی دیگر وجود زمینه ابتلا به میکروب آسیب‌های اجتماعی در جامعه موجب شده این نرم‌افزارها و شبکه‌های اجتماعی به یکی ازدلایل افزایش آسیب‌های اجتماعی تبدیل شوند؛ به عبارت دیگر در جریان آسیب‌های اجتماعی و سبب شناسی آنها، شبکه‌های اجتماعی تنها وسیله هستند نه علت اصلی. از سوی دیگر در بحث اعمال فیلترینگ هوشمند در حالی که میری معتقد است فیلترینگ هوشمند اگر به همان معنای سانسور باشد که ما در سطح جامعه و در حوزه‌های مختلف فرهنگی و هنری با آن مواجهیم، نشان داده تاکنون نتوانسته عملا موفقیت آمیز باشد که اتفاقا باعث شده بسیاری از مسائل روی زمین به زیرزمین منتقل شود، بای بر اعمال نیمچه فیلترینگ آن هم در آشفته بازار و بلبشویی که در این زمینه در جامعه به وجود آمده، اعتقاد داشته و آن را ضروری می‌داند... مشروح این میزگرد را در ادامه می‌خوانید.