اشاره: «عرصه عمومي» نامي است كه يورگن هابرماس به قلمرويي از حيات اجتماعي و سياسي مدرن نهاده است. عرصه عمومي فضايي بيگانه با عرصه خصوصي نيست. جايي است كه مصايب و آلام عرصه خصوصي به يك مساله تبديل مي‌شود و البته به يك مساله عمومي. آنچه در عرصه خصوصي روان‌هاي مردم را مي‌آزارد، در عرصه عمومي به مساله تبديل مي‌شود. مسائلي كه وقتي در اين عرصه وارد مي‌شوند ما آنها را با نام «فقر»، «شكاف طبقاتي»، «تحقير»، «تبعيض» و... مي‌شناسيم. ما در جامعه خودمان طي ادوار مختلف مي‌توانيم بزنگاه‌هايي را به ياد بياوريم كه شاهد بروز احساس و دغدغه‌هاي مشترك بخش‌هاي وسيعي از جامعه در مورد يك يا چند مساله هستيم. در واقع اگرچه جامعه از افراد مختلف با سبك‌هاي زندگي گوناگون و عقايد متنوع تشكيل مي‌شود اما هستند موضوعاتي كه اين قابليت را دارند تا طيف وسيعي از افراد يك جامعه را به هم پيوند زنند و حول يك دغدغه مشترك جمع كنند. نقش روشنفكران در اين زمينه البته بسيار مهم و غير قابل انكار بوده است. چنانچه ما در دهه‌هاي چهل و پنجاه شريعتي را مي‌توانيم از موفق‌ترين - اگر نگوييم موفق‌ترين- مظاهر اين نوع از روشنفكري بدانيم. اما با مرگ او شاهد نوعي افول آرام و بي‌صدا در جريان روشنفكري ايران هستيم. در دهه هفتاد چند چهره معدود اما برجسته توانستند بار ديگر پرچم اين نوع از روشنفكري موثر را به اهتزاز درآورند كه با تساهل فراوان شايد بتوان تا حدودي اثرگذاري شان را با شريعتي مقايسه كرد. اما از نيمه‌هاي دهه هشتاد مي‌توان با اطمينان گفت ديگر آن ميزان از اثرگذاري را نمي‌توان نزد هيچ يك از روشنفكران يا جريان‌هاي روشنفكري ما يافت. بي‌ترديد عوامل متعددي در تقليل نقش روشنفكران در جامعه نقش داشته‌اند اما شايد بتوان يكي از مهم‌ترين آنها را نوع مباحث خود اين روشنفكران دانست؛ مباحثي كه نمي‌تواند طيف وسيعي را در جامعه با خود همراه كند. از آن مهم‌تر اينكه نوع آموزه‌هاي اين مباحث طوري است كه به هر چه ضعيف‌تر كردن حيات عمومي مي‌انجامد. شايد بتوان بهترين نمونه براي اين سبك از روشنفكري را مباحثي دانست كه توسط مصطفي ملكيان مطرح مي‌شود. پروژه «تقرير حقيقت و تقليل مرارت» او بي‌ترديد شامل حكمي مي‌شود كه هابرماس مبني بر اينكه آموزه‌هاي ليبراليستي و تاكيد بر فردگرايي به زوال عرصه عمومي كمك مي‌كند صادر كرده است. بحث فوق موضوعي است كه با حاتم قادري در ميان گذاشتيم. البته طبيعي است كه در بخش‌هايي از اين گفت‌وگو وارد مباحث سياسي روز هم شديم. از جمله اينكه قادري به نقد اصلاح‌طلبان پرداخت و تاكيد كرد بايد حمايت‌شان را از دولت روحاني مقيد و مشروط كنند. او هر چند تفاوت بين روحاني و دولت قبل را انكار نمي‌كند اما مي‌گويد نبايد از ترس اينكه دوره‌اي مانند دوره احمدي‌نژاد تكرار شود دايما بترسيم و جامعه را بترسانيم. متن زير حاصل گفت‌وگوي مفصل ما با استاد علوم سياسي دانشگاه تربيت مدرس است.