مقدمه: در روز گذشته، کنگره‌ای به مناسبت نخستین سالگرد درگذشت آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی و برای بزرگداشت ایشان در سالن اجلاس سران برگزار شد. در این همایش که شخصیت‌های کشوری و لشکری حضور داشتند، شخصیت‌های علمی، سیاسی و اجرایی هم درباره ابعاد مختلف شخصیت و منش آیت‌الله هاشمی به سخنرانی پرداختند. در این کنگره، دکتر ناصر هادیان ، استاد روابط بین‌الملل دانشگاه تهران، با عنوان «سیر تحول در اندیشه و آرای آیت‌الله هاشمی» به ایراد سخنرانی پرداخت. در ادامه متن تفصیلی این سخنرانی را از نظر می‌گذرانید.

مقدمه: باراك اوباما، رييس‌جمهور چهل و چهارم به تاريخ پيوست. از بعدازظهر جمعه به وقت ايالات متحده دونالد ترامپ، عنوان رييس‌جمهور را به خود اختصاص داد. نخستين چرخش قلم وي در كاخ سفيد نيز اصلي‌ترين دستاورد باراك اوباما در حوزه سياست داخلي را تحت‌الشعاع قرار داد. ترامپ در سخنراني مراسم تحليف نيز براي چندمين بار به همگان يادآوري كرد كه آمده است تا خانه‌تكاني بزرگي را در سياست داخلي و خارجي امريكا رقم بزند. ميراث باراك اوباما به قول خودش در پروسه‌اي دموكراتيك دست به دست شد و از اين پس تاريخ آنچه را كه اوباما روي ميز كاخ سفيد گذاشت و رفت، قضاوت مي‌كند. برخي پرونده‌ها مانند داستان اسامه بن‌لادن، رهبر پيشين القاعده براي هميشه بسته شدند اما تعداد كتاب‌هاي باز بيشتر است. سوريه، عراق، افغانستان، روسيه، كريمه، داعش، رابطه با اتحاديه اروپا، مواجهه با ناتو، مهار قدرت رو به صعود چين و داستان تكراري لزوم حفظ رابطه سنتي با كشورهاي حاشيه خليج‌فارس همه و همه روايت‌هايي هستند كه تصميم‌گيري‌هايي نو را مي‌طلبند. ترامپ مي‌گويد آمده است تا امريكا را قدرتمند كند و ناگفته پيداست كه تفاوت تعريف دو رييس‌جمهور از قدرت بسيار فاحش خواهد بود. با دكتر ناصر هاديان، استاد دانشگاه تهران و تحليلگر ارشد مسائل امريكا درباره دستاوردهاي دوره رياست‌جمهوري امريكا و ناكامي‌هاي نخستين رييس‌جمهور سياهپوست امريكا گفت‌وگويي داشتيم.

مقدمه: در آستانه یک سالگی اجرایی شدن برجام، تمدید یک قانون تحریمی از سوی آمريكا علیه ایران به موجی از جدال‌های دیپلماتیک میان تهران و واشنگتن دامن زده است. اقدامی که واکنش جدی رئیس جمهوری ایران را با صدور دو فرمان به وزیران خارجه و رئیس سازمان انرژی اتمی برای پاسخ مناسب به کارشکنی برجامی آمريكایی‌ها برانگیخت. در گفت‌وگو با ناصر‌ هادیان، استاد دانشگاه درباره دلایل ثبت شدن مهر تأیید آمريكا بر این قانون قدیمی، چگونگی واکنش ایران و تبعات دامنگیر آن برای تهران و واشنگتن گفت‌وگو کردیم. ‌هادیان معتقد است آمريكا در دوره ترامپ مستقیماً از اقدام به کاری که توپ نقض برجام را به زمین این کشور بیندازد، خودداری می‌کند و این ایران است که باید مهره‌های شطرنج برجام را هوشمندانه به حرکت دربیاورد تا انگشت اتهام جهان در روند اجرای برجام به سمت آن نشانه نرود. مشروح این گفت‌وگو از نظر می‌گذرد.

اشاره: حوادث تروریستی نبض جهان را در دست گرفته‌اند. این روزها کمتر پیش می‌آید که مردم صبح خود را با خواندن خبری از یک حمله انتحاری، تیراندازی کور یا بمبگذاری آغاز نکنند. حوادثی که اغلب از سوی یکی از مشهورترین و در عین حال منفورترین گروه‌های تروریستی سال‌های اخبر یعنی «داعش» قبول مسئولیت می‌شوند، اگر حتی نام و نشان مرتکب اقدام تروریستی را هم ندانند. هر چه هست، این یک قدرت‌نمایی است و چه بهتر که مردمان بلاد کفر (به تعبیر تروریست‌های تکفیری) بدانند که در هیچ گوشه‌ای از این کره خاکی امن و آرامشی ندارند. اینچنین است که چشم‌های همگان به پایان عمر داعش در خاورمیانه دوخته شده؛ اتفاقی که در گرو سامان یافتن بحران سیاسی سوریه و بازپس‌گیری شهرهایی است که در سوریه و عراق به تصرف مدعیان خلافت اسلامی درآمده است. داعش نخستین گروه تروریستی تکفیری نیست؛ چنانکه تنها گروه تروریستی فعال حال حاضر در منطقه هم نیست. با این حال اگر 15 سال پیش نظامیان آمريكایی به دلیل استنکاف گروه تروریستی طالبان از تسلیم کردن «اسامه بن لادن»، رهبر گروه تروریستی القاعده و بانی حملات تروریستی 11 سپتامبر با حمله به افغانستان طومار حکومت آنها در کابل را درهم پیچیدند، امروز از آن واکنش سریع و هجوم نیروهای آمريكایی برای پایان حکومت داعش در موصل و رقه خبری نیست و اگر پیشروی و پیروزی هست حاصل جنگ تن به تنی است که ارتش و مردم عراق و سوریه قدم به قدم پیش می‌برند و در این راه بی شک حضور مستشاری ایران در سوریه و عراق نقش اساسی داشته است. با این حال یک پرسش باقی است و آن اینکه در شرایطی که از نیس، بروکسل، پاریس و لندن تا استانبول، کابل، بغداد و اورلاندو جایگاه جولان تروریسم منتسب به داعش قرار گرفته است از برنامه ناموفق و مسأله ساز «مبارزه با تروریسم جهانی» چه باقی مانده است؟ واکنش واشنگتن به رسیدن دوباره دامنه تروریسم تکفیری تا درون مرزهایش چه خواهد بود؟ و آیا کاخ سفید برای سامان یافتن زودتر اوضاع در سوریه از شروط خود برای کناره‌گیری محتوم «بشار اسد» عبور خواهد کرد؟ درباره این پرسش‌ها با دکتر ناصر‌ هادیان، استاد علوم سیاسی و روابط بین‌الملل دانشگاه تهران گفت‌وگو کردیم. گفت‌وگویی که با تحلیل متفاوت او از رویکردهای آمريكا در منطقه به بررسی شباهت‌ها و تفاوت‌های سیاست ایران و آمريكا درباره آینده سیاسی سوریه انجامید.