نقد و بررسی «دموکراسی کربنی» با حضور پرویز صداقت و شهریار خوّاجیان
اشاره:
بشر از زمان پیدایش صنعت مدرن نفت در دهه ١٨٦٠ تاکنون دو تریلیون بشکه نفت مصرف کرده است. سوزاندن یک تریلیون بشکه نخست ۱۳۰ سال زمان برده و یک تریلیون بعدی فقط ۲۲ سال. اقتصاد سیاسی نفت به عنوان استراتژیکترین کالای سرمایهداری، مداخلات امپریالیستی در فشردهترین منبع آن در جهان یعنی خاورمیانه از جنگ و اشغال تا کودتا و سرنگونی، دورنمای ژئوپلیتیک منطقه با بازیگری قدرتهای جهانی از یکسو و اسلام سیاسی از سوی دیگر و امکان شکلگیری دموکراسی تودهای که «سوخت فسیلی آن را هم ممکن و هم محدود کرد»، از اساسیترین موضوعاتی هستند که تیموتی میچل در کتاب ۴۰۰صفحهای خود به آنها میپردازد.
برداشت او از « دموکراسی کربنی » با ردیابی یک رابطه ساده بین آسیبپذیریهای ناشی از وابستگی سرمایهداری به زغالسنگ و توانایی کارشکنی و طرح مطالبات برابریطلبانه کارگران زغالسنگ و بارانداز در ابتدای قرن بیستم آغاز میشود و این روند را پس از تغییر سوخت سرمایه از زغالسنگ به نفت همزمان با کشف نفت در مسجدسلیمان - که به ادعای او نه به قصد راهاندازی صنعت نفت در منطقه که به قصد تأخیر در شکلگیری آن به خاطر ملاحظات امپریالیستی انجام شد - و پس از آن، نقش محوری نفت در تغییر سیاستهای رفاهی میانه قرن بیستم به دوران ریاضتی نولیبرال بررسی میکند.
او بخش انرژی را به دلیل پیوند ساختاری با بحران تغییرات اقلیمی و افزایش حساسیت جهانی نسبت به این موضوع همچنان از نقاط آسيبپذيري میداند که در آن هم میتوان سبکهای زندگی پرمصرف را متوقف کرد و هم حساسیت سیاسی برانگیخت. میچل استاد مطالعات خاورمیانه دانشگاه کلمبیا است و تاکنون کتابهای «تشکل مستعمره مصر»، «پرسشهایی از مدرنیته» و «نقش نخبگان: مصر و سیاست تکنیکی» از او منتشر شده است. او علاوه بر اشتغال در آکادمی در فعالیتهای عملی مثل کمپین «بایکوت» اسرائیل به وسیله دانشگاهیان یا کارزارهای مربوط به جنبش آبوهوا شرکت میکند. کتاب دموکراسی کربنی بهتازگی به فارسی ترجمه شده است. گفتوگوی حاضر درباره مباحث کتاب و ارتباط آن با وضعیت تاریخی ایران است با حضور مترجم کتاب شهریار خواجیان و پرویز صداقت.
کد خبر: ۲۹۵۷۳۸ تاریخ انتشار : ۱۳۹۵/۰۷/۲۲