اشاره: ائتلاف با اعتدالگرايان در شرايطي آغاز شد كه اصلاح‌طلبان كمترين جايگاه را در عرصه قدرت داشتند و حالا پس از گذشت سه انتخابات، به نظر مي‌رسد كه فعالان اين جريان سياسي در حال ارزيابي شرايط هستند. ارزيابي‌اي كه از دل آن ميان دوراهي ائتلاف يا عدم ائتلاف با اعتدالگرايان تصميم بگيرند. جهانبخش خانجاني، عضو شوراي مركزي حزب كارگزاران معتقد است كه شايد در انتخابات مجلس شوراي اسلامي آتي خيلي ضرورت نداشته باشد كه با برخي از جريانات وارد مذاكره و ائتلاف شويم. اصلاح‌طلبان مي‌توانند به كرسي‌هايي كه نياز دارند دست پيدا كنند.

مقدمه: فضاي سياسي كشور نسبت به روزهاي داغ نقد و تخريب روحاني در ايام انتخابات رياست‌جمهوري دوازدهم، حالا آرام‌تر شده است. همين امر اين پرسش را در ذهن تداعي مي‌كند كه تنش زدايي از روابط بين جريان‌هاي سياسي و همچنين دولت و رقبايش نتيجه چه تحولاتي بوده است. پاسخ به اين سوال شايد نهفته در آرايش سياسي امروز باشد. چند انتخابات است كه جريان اصلاحات دست در دست اعتدالگرايان و اصولگرايان معتدل گذاشته و همكاري‌هايي در جهت رسيدن به اهدافي سياسي با آنان داشته است. ائتلافي كه به گفته محمد هاشمي، رييس سابق صداو سيما و فعال سياسي اصلاح‌طلب نه تنها ضرري براي اصلاح‌طلبان نداشته بلكه باعث شده تا جريان اصلاحات از انزواي سياسي بيرون بيايد. او در همين راستا عنوان مي‌كند كه اگر هدف جريان اصلاحات پيروزي است بايد به ائتلاف با جريان‌هاي ديگر بينديشد. اين فعال سياسي اصلاح‌طلب همچنين عنوان مي‌كند كه بحث توليد، معاش مردم، بيكاري و مشكلاتي كه در حوزه‌هاي اقتصادي و اجتماعي وجود دارد، امروز مهم‌ترين مباحثي است كه دولت بايد به آنها بپردازد و ضرورت زيادي وجود دارد كه دولت نسبت به اين دو مساله و نسبت به مسائل فرهنگي جامعه توجه ويژه داشته باشد.

مقدمه: جهان سردرگم، بهترين تعبير براي اين روزهاي جامعه بين‌المللي است كه از يك سو با بحران گروه‌هاي تروريستي متعدد سردرگريبان است و از سوي ديگر با منازعه‌هاي سياسي متعدد و متنوع در نقاط مختلف جهان از خاورميانه تا شرق آسيا. در چنين شرايطي، رييس‌جمهور ايالات متحده نيز با سياست‌هاي خام و ناپخته بر بحران‌هاي موجود مي‌افزايد. در آخرين مورد از بحران‌آفريني‌هاي وي نيز شاهد سخنراني مملو از توهين، عاري از حقيقت و آلوده به خشونت صرف وي از تريبون سازماني بوديم كه براي ارتقاي صلح و امنيت جهاني درنظر گرفته شده است. تنها چندساعت پس از سخنراني دونالد ترامپ بود كه حسن روحاني، رييس‌جمهور ايران در سخناني از همان تريبون به هرتهديدي نه گفت و تاكيد كرد كه ايران نه كشور آغازگر نقض برجام و نه تهديدكننده سايركشورها خواهد بود. بهرام قاسمي، سخنگوي وزارت امور خارجه كشورمان در گفت‌وگوي اختصاصي با «اعتماد» تاكيد مي‌كند كه ترامپ با چشماني بسته به جنگ با همه برخاسته است. وي فرجام خوبي براي رياست‌جمهوري وي در نظر نداشته و تاكيد مي‌كند كه رياست‌جمهوري ٩ ماهه ترامپ تا همين امروز نيز امريكا را شرمگين كرده است. مشروح اين گفت‌وگو به شرح زير است:

مقدمه: این مصاحبه با نیکوس پولانزاس نخستین‌بار بعد از مرگ او در نشریه حزب کمونیست ایتالیا به تاریخ ١٢ اکتبر ١٩٧٩ منتشر شد، فقط ٩ روز بعد از مرگ نابهنگام او. گرچه تاریخ دقیق این مصاحبه مشخص نیست به احتمال زیاد یکی از آخرین مصاحبه‌های اوست. همان‌طور که از دیگر نوشته‌ها و مصاحبه‌های دو سال پایانی زندگی پولانزاس بر می‌آید، در این گفت‌وگو پولانزاس درگیر مسائلی است همچون رابطه بین مارکس و لنین، بین احزاب کمونیست و جنبش‌های اجتماعی، بین انقلاب اجتماعی و نهادهای دموکراسی نمایندگی. آنچه بیش از همه قابل‌توجه است شک و تردید پولانزاس است نسبت به احتمال رفع بحران چپ در سال‌های اواخر دهه ١٩٧٠، چه با کمک کمونیسم اروپایی و چه با سیاسی‌کردن مناسبات اجتماعی. به گمان او مشخصا ظهور و بروز دولت‌گرایی اقتدارگرا و بحران نظام حزبی تردیدهایی جدی نسبت به راهبردهایی برمی‌انگیزند که احزاب کمونیست اروپا در پیش گرفته‌اند، از جمله تلاش آنها برای برتری‌دادن به جنبش‌های اجتماعی در حال ظهور. در این مقطع پولانزاس در کل تصدیق می‌کند که موضعش به سمت چپ‌گرایی کمونیسم اروپایی چرخیده ولی اظهارات او در این گفت‌وگو شواهد بیشتری به دست می‌دهد برای درک اینکه تا چه حد بحران مارکسیسم بر سیر تحول افکار او تأثیر گذاشت. شاید جذاب‌ترین نمونه، حمایت مشروط پولانزاس از چیزی باشد که در نظر بسیاری از متفکران مارکسیست فرم‌های نهادی لیبرال و اصلاح‌ناپذیر است: یک نظام نمایندگی مبتنی بر تعدد احزاب، یک جامعه مدنی پرجنب‌و‌جوش، و حدگذاری بر تعدی دولت به حوزه «خصوصی». ولی به‌رغم اینکه او تردید دارد بتوان تحلیل‌های لنین و گرامشی را بر اوضاع روز اِعمال کرد، این حمایت مشروط صرفا اعتباربخشی به دولت مشروطه لیبرال نیست. تحلیل پولانزاس به تلویح از امکان یک سوسیالیسم دموکراتیک و تکثرگرا می‌گوید و پیشنهاد می‌دهد در مقابل پروژه‌های مبتنی بر سیادت حزب از خودآیینی نهادهای دموکراسی نمایندگی و جنبش‌های اجتماعی حمایت کنیم. تنها در این‌صورت هر دوی اینها می‌توانند ایرادات حزب را برطرف کنند: نهادهای دموکراتیک با فراهم‌کردن سازوکارهایی برای وساطت میان تخاصم‌های ناگزیر موجود در یک نظام چندحزبی، و جنبش‌های اجتماعی با امکان بروز سوژگی‌های نوظهور و پروژه‌هایی جمعی که در برابر ادغام درون یک الگوی سازماندهی مرکزگرا مقاومت می‌کنند.

اشاره: سال‌هاست با ترکیب «فرار مغزها» آشنا هستیم. تاکنون بحث‌ها، اظهارات و مطالب فراوانی در این زمینه مطرح و منتشر شده است؛ اما آنچه این‌‌روزها این موضوع را ویژه‌تر کرده، وجود آمارهای ضدونقیض درباره مهاجرت نخبگان، تحصیل‌کرده‌ها و دانشجویان ایرانی به کشورهای دیگر است. عده‌اي از آمارهای بالای مهاجرت نخبگان ایرانی از کشور خبر می‌دهند و برخی این آمار را بدون سندیت می‌دانند. برای یافتن اطلاعات دقیق‌تر در این زمینه، سراغ پرویز کرمی، مشاور معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهوری و دبیر ستاد توسعه فرهنگ علم، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان، رفته‌ایم و با او گفت‌وگویی انجام داده‌ایم تا نظرش را از کم‌وکیف مهاجرت نخبگان یا به زبانی صریح‌تر «فرار مغزها» جویا شویم. کرمی در این گفت‌وگو بسیاری از ادعاها و اظهارات منتشرشده پیش از این را بر اساس آمار و اسناد مربوط به مؤسسات بین‌المللی رد می‌کند و آمارهایی جدید ارائه می‌دهد.

مقدمه: ظاهر خوش مشربی دارد، گویی پدربزرگ‎ مهربانی است که ساده و صمیمی‌با نوه‎هایش صحبت می‎کند؛ اما این فقط ظاهر ماجراست! قریب به سه ساعت مهمان کافه خبر بود و پرحوصله به هر سوالی پاسخ می‎داد. البته پاسخ‎هایی که خودش دلش می‎خواست! سوالات پیاپی را بعضا با جواب‎ها و مثال‎هایی می‌پیچاند و حتی وقتی به او می‎گفتیم «چرا صراحتا پاسخ نمی‎دهید و می‎پیچانید!» می‎خندید. وقتی که ضبط صوت خاموش بود، صراحتش بیشتر می‎شد یا حتی قبل از آغاز مصاحبه که حین بازدید از تحریریه خبرآنلاین و مشاهده کاریکاتورش که در روزنامه خبر چاپ شده بود، گفت: يک شب تصميم گرفتيم دلار را 300 تومان ارزان کنيم، اما همان شب به سفارت انگليس حمله کردند و فردایش دلار 300 تومان گران شد! بعد هم اضافه کرد: در کشوری زندگی می‎کنیم که سیاست و اقتصادش به هم گره خورده، امام جمعه‎ای حرفی می‎زند و بعد تاثیرش را در اقتصاد و دیپلماسی می‎بینیم! اصرار زيادي به اثبات پاکدستي خود داشت. چه آنجا که می‎گفت «هیچوقت با بابک زنجانی ارتباطی نداشته»، چه آنجا که می‎گفت «یک شبه 30 هزارمیلیارد تومان از حساب بانک‎ها را به حساب ذخیره ارزی برگردانده است» و چه آنجا که تاکید داشت: «کسی روزه‎اش را با گوشت کلاغ افطار نمی‎کند! من 47 سال خدمت خودم را حفظ کردم چرا یک لحظه بلغزم!؟» با افتخار از تصمیماتی می‎گفت که مانع از برداشت از حساب ذخیره و گران شدن بیشتر نرخ ارز و طلا شده، اما وقتی می‎پرسیدیم که این تصمیمات مایه رویارویی او با احمدی‎نژاد شده یا نه؟، جواب صریحی نمی‎داد! می‎گفت بر اساس خرد جمعی در بانک مرکزی تصمیم می‎گرفته اما وقتی از او پرسیدیم چرا به نامه اقتصاددانان در انتقاد به دولت قبل واکنشی نشان نداد، گفت: مخاطب نامه رئیس‌جمهور بود نه من! نامه‎هایی با خودش آورده بود که نشان می‎داد هم به خاطر تصمیماتش در بانک مرکزی تبرئه شده، هم در پرونده بابک زنجانی. اما نمی‎خواهد رازهایی را بگوید که برخی نهادهای نظارتی را زیر سوال می‎برد. بهمنی از یکسو به شوخی گفت که «خودم هم نفهميدم چطور نماينده شدم» و از سوی دیگر می‌گفت «تا قبل از نمايندگي مجلس یک مسئول انتصابي بودم اما برای ورودم به مجلس از سوی مردم انتخاب شدم و اين برايم قشنگ بود». گفت‌و‌گو با این عضو دولت احمدی‎نژاد را که می‎گفت با همه دولت‎ها کار کردم اما چون پایان کارم با آن دولت بود، مرا به آن منتصب می‎کنند در ادامه بخوانید:

مقدمه: روز پنجشنبه عده‌اي با برگزاري تجمع در مشهد نسبت به وضعيت اقتصادي و معيشتي معترض شدند. اما اين اعتراض به مشهد محدود نشد و كم كم برخي شهر‌هاي ديگر به اين اعتراض پيوستند. امير محبيان، تحليلگر اصولگراي مسائل سياسي معتقد است ضعف اقتصادي و مديريتي در كشور سبب ظهور اين اعتراض‌ها شده است. او مي‌گويد جريانات سياسي در اين شرايط بسيار ضعيف عمل كرده و به دنبال تسويه حساب سياسي رفته‌اند.

اشاره: یک سال از ارتحال آیت‌الله ‌هاشمی‌، رییس فقید مجمع تشخیص مصلحت نظام، می‌گذرد. نبود آیت‌الله ‌هاشمی ‌برای همفکرانش بیش از همیشه احساس می‌شود. در آستانه اولین سالگرد ارتحال رییس فقید مجمع تشخیص مصلحت نظام پای صحبت یکی از چهره‌های نزدیک به ایشان نشستیم تا سوال‌های امروز و دیروز را درباره آیت‌الله مطرح کنیم. «غلامعلی رجایی» یکی از چهره‌هایی است که سال‌ها در کنار آیت‌الله ‌هاشمی ‌بود و در گفتگوی تفضیلی با خبرگزاری برنا از ناامیدی برای پیدا شدن وصیت نامه آخر ایشان تا اشک ریختن برای آیت‌الله سخن گفت.

مقدمه: سياستمداران معمولاً شخصيتي چندلايه دارند و پس از رسيدن آنان به پايان خط حيات، بايد تمامي اين لايه‌ها را ديد و مبتني بر آن داوري كرد. گفت‌وشنودي كه پيش رو داريد، مي‌تواند شاهدي بر اين مدعا قلمداد شود؛ مصاحبه‌اي كه طي آن مرحوم دكترابراهيم يزدي- كه به چهلمين روز درگذشت او نزديك مي‌شويم- سخنان متفاوتي را بر زبان آورده است. اين گفت‌وگو، برشي از يك سلسله گپ و گفت طولاني است كه هم‌اينك به شما تقديم مي‌شود. اميد آنكه تاريخ‌پژوهان و علاقه‌مندان را مفيد و مقبول آيد.

مقدمه: ۴سال پیش نخستین پروانه وکالت برای زنان در عربستان صادر شد. ۲سال بعد به آنها حق رأی داده شد تا عربستان سعودی آخرین کشوری باشد که برای زنانش این حق را قائل می‌شود. همزمان 130هزار زن هم موفق شدند در انتخابات نامزد شوند؛ انتخاباتي كه البته سومين انتخابات در طول تاريخ عربستان به شمار مي‌رفت. اينها ميراث ملك عبدالله،‌ پادشاه سابق عربستان بود. در دوره جديد اما شرايط به‌گونه‌اي ديگر پيش رفت. برنامه‌هاي بلندپروازانه محمد بن سلمان و پدرش تحول در وضعيت حقوق زنان را هم شامل شد. هفته اول مهر، نسيم تغييرات يكي پس از ديگري بر سرزمين حجاز وزيد و زنان براي نخستين‌بار حضورشان در ورزشگاه‌ها را همزمان با هشتادو‌هفتمين سالروز تاسيس كشورشان جشن گرفتند. 2روز بعد طبق دستور ملك سلمان، پادشاه عربستان، تابوي بزرگ جامعه مردسالار اين كشور هم شكست و زنان حق رانندگي پيدا كردند. 3روز بعدتر زلزله‌اي در دنياي مذهب سعودي‌ها به پا شد و به زنان عربستان حق صدور فتوا دادند. موج اين تغييرات ناگهاني بسياري را در جهان بهت زده كرده است. هر چند برخي معتقدند اينها تغييراتي است سطحي و بيشتر براي حكومت آل‌سعود جنبه تبليغاتي دارد، اما دكتر الهه كولايي، استاد علوم سياسي دانشگاه تهران و فعال حقوق زنان، معتقد است زنان در جامعه عربستان پيگير مطالبات‌شان بوده‌اند و آنچه اخيرا در عربستان اتفاق افتاده شكل‌گيري يك اراده سياسي براي پاسخ به مطالبات داخلي است. كولايي اما نگاه اين تحولات را به سوي مراكز تحقيقاتي و دانشگاه‌هاي غربي مي‌داند و معتقد است الگوهاي لازم براي تغيير در شرايط زنان در جامعه عربستان مي‌توانست از تحولات حقوق زنان در ايران گرفته شود. او مي‌گويد: «مي‌توانستيم با بهره‌گيري از ظرفيت‌هاي حوزه زنان، اين جنبه الگويي را براي انقلاب اسلامي حفظ كنيم تا كشورهاي منطقه به جاي آنكه نگاه‌شان به غرب باشد، براساس الگوي موجود در جامعه اسلامي ما دست به تغيير و تحول بزنند.»

مقدمه: «در جلب حمایت اروپا برای اصلاح برجام پیشرفت داشته‌ایم» این را رکس تیلرسون وزیرخارجه ایالات‌متحده پس از دیدار با مقامات انگلیسی گفته است. آمریکا تمام توان دیپلماتیک خود را برای اعمال فشار به ایران و تحقق چهار شرط دونالد ترامپ برای تمدید تعلیق تحریم‌های ایران به‌کار گرفته است، گویی آمریکا تلاش دارد زمان را به عقب برگرداند، جایی که این پافشاری برای به زانو درآوردن ایران درنهایت به ۱۲‌سال مذاکره بدون یک روز اجرای قطعنامه‌های شورای امنیت منجر شد، عباس عراقچی، معاون سیاسی وزیرخارجه ایران در روزهای گذشته با اشاره به اقدامات آمریکایی‌ها گفته بود «درطول چهار‌ماه آینده، چالش‌های جدی‌تر راخواهیم داشت» برای واکاوی این چالش‌ها و اقدامات احتمالی ایران با حسن بهشتی‌پور تحلیلگر مسائل بین‌المللی گفت‌وگویی انجام دادیم.