مقدمه: پس از آغاز به‌کار دولت دوازدهم بسیاری از اصلاح‌طلبان از رویکرد محافظه‌کاران دولت انتقاد کردند و خواستار تلاش جدی‌تر دولت برای تحقق مطالبات مردم شدند. با این وجود به‌نظر می‌رسد پس از دولت حسن روحانی جریان اصلاحات نیز رویکرد محافظه‌کارانه در پیش گرفته است. این در حالی است که خطر ریزش بدنه اجتماعی حامی جریان اصلاحات بیش از گذشته احساس می‌شود و ممکن است شرایط برای اصلاح‌طلبان در آینده سخت و دشوار شود. به همین دلیل و برای تحلیل و بررسی شرایط اصلاح‌طلبان و دولت با دکتر جهانبخش خانجانی، فعال سیاسی اصلاح‌طلب گفت‌و‌گو کردیم. خانجانی معتقد است:«برخی از اصلاح‌طلبان در جریان اتفاقات سال ۸۸ زیان‌های زیادی دیدند، به همین دلیل نیز ترجیح می‌دهند در شرایط کنونی با رویکرد محافظه‌کارتری نسبت به گذشته عمل کنند. از سوی دیگر برخی از اصلاح‌طلبان نیز رویکرد فرصت طلبی در پیش گرفته‌اند و نگاه فرصت‌طلبی به وضعیت موجود دارند. این فرصت طلبان در دولت احمدی‌نژاد نیز حضور داشتند، اما امروز با توجه به تغییر وضعیت موجود خود را اصلاح‌طلب معرفی می‌کنند. بقیه اصلاح‌طلبان نیز رویکرد منفعلانه در پیش گرفته‌اند و حضورشان را تنها در حضور در مراسم‌های عزا و همایش‌های سیاسی خلاصه کردند. این عده علاقه‌ای به انتقاد از وضعیت موجود ندارند و انتظار دارند دیگران انتقادها را مطرح کنند تا هزینه کمتری متوجه آنان شود. بنده باید اعلام کنم که از این وضعیت احساس خطر می‌کنم. اصلاح‌طلبان، کولبر آقای حسن روحانی و دولتش نیستند که پس از پایان انتخابات به فراموشی سپرده شوند». در ادامه متن این گفت‌و‌گوی «آرمان» با جهانبخش خانجانی را می‌خوانید.

اشاره: صابر گل عنبری در گفتگو با دیپلماسی ایرانی معتقد است که کشورهای شمال آفریقا در سال جاری با همان چالش‌های امنیتی و سیاسی سالهای پیش مواجه هستند. عوامل زیادی می تواند این چالش‌ها را تشدید کند. تداوم بی‌ثباتی سیاسی، اختلافات سیاسی میان کشورها، موج بازگشت نیروهای داعش از سوریه وعراق، نفوذ القاعده، دخالت قدرت‌های خارجی و غیره از تهدیدات پیش روی این منطقه است .در سال ۲۰۱۳ بعد از ظهور داعش در سوریه و در ادامه ژوئن ۲۰۱۴ گسترش دامنه نفوذ آن به عراق این گروه ترروریستی برنامه تکثیر و حضور در سایر مناطق را در دستور کار قرار داد که یکی از این مناطق کشورهای عربی شمال آفریقا بود؛ مصر، لیبی و تونس و تا حدودی هم الجزایر کشورهایی هستند که نشانه‌های ظهور داعش در آنها طی ۲سال اخیر پدیدار شده است، نیروهای ارتش مصر و لیبی بارها با تروریست‌های داعش درگیر شده‌اند. بخش‌هایی از مصاحبه دیپلماسی ایرانی با صابر گل عنبری، کارشناس مسائل خاورمیانه و شمال آفریقا را در شماره پیش خواندیم.ادامه این گفتگو را از نظر می‌گذرانید:

مقدمه: سه سال و نیم از روی‌کارآمدن دولت تدبیر وامید می‌گذرد. اردیبهشت۹۶ انتخابات‌ریاست جمهوری بر‌گزار خواهد شد و به احتمال زیاد روحانی مجددا رئیس‌جمهور خواهد بود. عملکرد دولت در مدت اخیر در برخی حوزه‌ها ازجمله پرونده ‌هسته‌ای قابل تقدیراست و هرچند موانع ومشکلاتی از سوی آمریکا در به ثمر نشستن برجام به وجود آمده است، اما به لحاظ اقتصادی برخی موانع از سر راه اقتصاد ایران بعد از اجرای برجام برداشته شده است. در سه سال گذشته از قدرت تورم کاسته شده و رشد اقتصادی نیز درحال بازگشت به کانال ۷ درصد است، اما کماکان خبری از کاسته شدن از شدت رکود اقتصادی نیست. هر چند در برخی شاخصه‌ها به آرامی رونق اقتصادی به وجود آمده است، یقینا دولت تلاش دارد از وضعیت رکود خارج شود، اما از سوی دیگر این واقعیت بعد از برجام از سوی دولت برای مردم پذیرفته شدنی نیست که گام‌هایی در عبور از شرایط بد اقتصادی برداشته شده است. به نظر می‌رسد تیم اطلاع‌رسانی دولت ضعف‌های اساسی درانتقال دستاورد‌های دولت به مردم دارد و این موضوع بزرگ‌ترین رقیب دولت روحانی درانتخابات ۹۶ است. زیرا مردم اولا از وضعیت اسفبار اقتصادی سال ۹۲ با خبر نشده اند، درثانی از اقدامات دولت درحوزه‌ اقتصادی بی خبر هستند. در راستای بررسی این موضوعات دکتر عبد‌الله ناصری، فعال سیاسی اصلاح‌طلب، با «آرمان» به گفت‌وگو پرداخته است که در ادامه می‌خوانید.

اشاره: «بدخواهان بدانند که‌هاشمی زنده است چرا که انقلاب زنده است». آیت‌الله‌هاشمی از معدود سیاستمداران دوران انقلاب وشاید گزاف نباشد که بگوییم تنها سیاستمدار و مرد سیاستی بود که همه اشخاص، احزاب، گروه‌ها، جریان‌ها وطیف‌ها او را قبول داشتند، ولی با تمام این تفاسیر هم، هیچ کدام از آنها نمی‌توانند ادعای مصادره آیت‌الله‌هاشمی را به نفع خود داشته باشد و این چیزی جز زیرکی وهوشمندی نیست، از سوی دیگر همه از چپ و راست بر او تاختند ولی ایشان شان خود را بالاتر از آن می‌دید که درگیر چنین بازی‌هایی شود و نهایتا هم بعد از تمام این هجمه‌ها، همه خود را با سخنان وگفتار و رفتار او تنظیم می‌کردند و این خود آفتاب است دلیل آفتاب. دیگر خصلت او صبوری وگذشت در برابر شرایط سخت ودردناک است و امروز کمتر سیاستمداری می‌تواند ادعای صبوری سیاسی واجتماعی او را داشته باشد. صبوری پای انقلابی که از جانش تا حیثیت خانواده‌اش برای اعتلایش گذاشت و دم برنیاورد، از خیر بسیاری از پست‌ها ومقام‌های مهم کشور گذشت، پست‌هایی که امروز بسیاری برای کمتر از آن هم، چه‌ها که نمی‌کنند، ولی او برای کشوری که خود ساخته بود، فداکاری‌ها کرد و فقط خندید، شاید تلخ خندید، اما خندید تا در عمل نشان دهد صبوری کار هر مدعی نیست، فداکاری به ادعا نیست وگاهی با سکوت ومتانت گره‌ها وقفل‌ها باز می‌شود و دردها التیام می‌یابد، گاهی صبوری راز ماندگاری است، راز زنده ماندن وشاید سخن حسین مرعشی هم از همین رو باشد که گفت:«تا سیاست زنده است‌هاشمی زنده است» و شاید امروز همین خصایص است که به درد جامعه وحل مشکلات می‌خورد و در گفت‌وگوی «آرمان» با محمد‌هاشمی هم سعی شده تا به دور از پرداختن به مسائلی که شاید امروز هیچ کاربردی نداشته باشد، به این وجوه مهم آیت‌الله‌هاشمی با نگاهی دقیق وتحلیلی پرداخته شود تا سرلوحه و مشق سیاست باشد؛ برای کسانی که ادعای سیاست ورزی و سودای اداره کشور را دارند.

مقدمه: آخرین روزهای سال ۹۵ درحال سپری شدن است. سالی که به راحتی در تاریخ معاصر فراموش نخواهد شد چرا که یکی از تاثیرگذارترین چهره‌های انقلاب اسلامی در این سال به دیار حق شتافت. رحلت آیت‌الله‌هاشمی رفسنجانی که در دی ماه ۹۵ رخ داد به گمان بسیاری از کارشناسان بر سیاست ایران تاثیرگذار است. مردی از جنس اعتدال که همواره تلاش کرد در کنار مردم باشد. از سوی دیگر باید گفت سال ۹۵ از آن جهت اهمیت دارد که سال پایانی دولت روحانی است، دولتی که با مشی اعتدالی به ارث برده از آیت‌الله‌هاشمی بر سر کار آمد و تلاش کرد تا در مسیر حل مشکلات ریز و درشتی که دولت گذشته در کشور به جای گذاشته بود گام بردارد. دولت روحانی درحالی برای انتخابات اردیبهشت ۹۶ آماده می‌شود که بدون تردید مهم‌ترین حامی و پشتوانه خود یعنی آیت‌الله‌هاشمی را دیگر در کنار خود ندارد، اما تشییع آیت‌الله نشان داد مردم به راه ایشان وفادارند و روحانی می‌تواند با برنامه‌ریزی مرتب و آشکار ساختن دستاوردها و تلاش‌های خود برای مردم بار دیگر راهی پاستور شود. برای بررسی بیشتر این دو موضوع مهم در سالی که گذشت، دکتر نبی‌الله رشنو، استاد علوم سیاسی و روابط بین‌الملل، با «آرمان» گفت‌و‌گو کرده که در ادامه می‌خوانید.

مقدمه: بهار عربی در سال 2011 از تونس شروع شد ولی خیز بلند آن از مصر بود. برای همین آنچه در مصر گذشت، الگویی برای دیگر کشورها شد. جایی که برای نخستین‌بار اخوان‌المسلمین توانستند بعد از سقوط حکومت دیکتاتوری مبارک به قدرت برسند و بدون اینکه به تقسیم قدرت با رقبا تن دهند، به ترک‌تازی ادامه دهند. در همین زمان، بسیاری از جریان‌های وابسته به اخوان در دیگر کشورها نیز به قدرت رسیدند اما دولت آنها یک سال بیشتر دوام نیاورد. حکومت اخوان در سوم جولای از سوی نظامیان سرنگون شد و بعد از آن، اخوانی‌ها وارد فعالیت‌های زیرزمینی شدند. فعالیت‌های زیرزمینی آنها فقط محصور به مصر نماند بلکه در بسیاری از کشورهای دیگر نیز فعال شدند. به‌همین‌دلیل، بسیاری اخوان‌المسلمین را متهم می‌کنند که در بسیاری از توطئه‌های منطقه‌ای نقش داشته است. ازجمله در سوریه که بخشی از آن، ابایی نداشتند که در کنار تروریست‌ها علیه ارتش سوریه بجنگند. درهمین‌باره با عصام عبدالشافی، مدیر مؤسسه بررسی‌های سیاسی و استراتژیک مصر، گفت‌وگویی انجام دادیم که در ادامه می‌خوانید:

مقدمه: طبق برآوردهايي که از سوي وزارت نفت منتشر شده است، صنعت نفت ايران به حدود 200 ميليارد دلار نياز دارد تا بتواند نفسي تازه کند. 130 ميليارد دلار از اين سرمايه در بخش بالادستي وزارت نفت سرمايه‌گذاري خواهد شد و عقب‌ماندن از شرکاي عراقي و قطري در ميدان‌هاي مشترک ازجمله ميدان‌هاي آزادگان، ياران و پارس‌جنوبي به‌شدت ايران را براي جذب سرمايه‌گذاري به تکاپو انداخته است تا با بازبيني گسترده در قراردادهاي بيع متقابل که تاکنون رايج بوده، آنها را براي شرکت‌هاي نفتي خارجي جذاب کند. اين جذابيت‌ها در حدي بوده که ولاديمير ساژين، يکي از تحليلگران بخش انرژي روسيه، در گفت‌وگو با اسپوتنيک اعلام کرد: «براي اولين‌بار در 65 سال اخير، مقامات ايران اجازه دسترسي شرکت‌هاي خارجي به دارايي‌هاي نفتي و گاز و تقسيم سود از استخراج آنها را مي‌دهند. شرکت « بريتيش پتروليوم» آخرين شرکت خارجي در ايران بود (اوايل سال‌هاي 1950 ميلادي قرن گذشته دولت دموکراتيک مصدق، صنعت نفت را ملي کرد) اما در داخل کشور قراردادهاي جديد موسوم به IPC به محض انتشار از سوي برخي حقوقدانان نفت و انرژي و اقتصاددانان به‌شدت مورد انتقاد قرار گرفت. ازجمله طولاني‌مدت‌بودن قراردادها که تا 50 سال نيز مي‌تواند ادامه يابد و مشارکت در توليد و تعيين شرکت‌هايي براي مشارکت با شرکت‌هاي خارجي به‌منظور فعاليت در صنعت نفت و گاز ايران که برای دورزدن قانون تأسيس مي‌شوند. منتقدان، با تکيه بر اصل «81» قانون اساسي که بر طبق آن «اعطاي امتيازات به خارجيان برای تأسيس شرکت و سازمان در عرصه بازرگاني، صنعت، کشاورزي، معادن و خدمات اکيدا ممنوع است.»؛ قراردادهاي جديد را مخالف قانون اساسي مي‌دانند. در‌اين‌زمينه با دکتر اميرحسين اعتصامي، دکتراي اقتصاد و کارشناس بورس، گفت‌وگويي انجام داده‌ايم که در ادامه مي‌خوانيد:

مقدمه: دو سال از آغاز دولت تدبیر و امید گذشته و در طول این دو سال، مخالفت‌های پیدا و پنهان با آن ادامه داشته و درعین‌حال بحران‌های دیگری نیز در راه دارد. به نظر می‌رسد طبیعت سیاست‌ورزی اصلاح‌گرایانه در ایران باید با نحوه مواجهه مخالفان سازمان یافته، خود را سازگار کند. آن‌طور که از نام دولت پیداست، باید برای مقابله با ناامیدی جامعه بعد از رکودهای شدید در عرصه داخلی و شدت‌گرفتن تحریم و فشارهای بین‌المللی، با عقل و تدبیر به جنگ مشکلات می‌رفت و آن‌طور که در تبلیغات انتخاباتی نیز مشهود بود، حسن روحانی وعده رفع مشکلات به‌ویژه درزمینه گشایش هسته‌ای داد که البته در ماراتن دوساله به خلاقیت ظریف و تیم وی، مذاکرات هسته‌ای با هدایت رهبر انقلاب به نتیجه رسید و قرارداد بین‌المللی برجام با کشورهای 1+5 منعقد و اجرائی شد. اما به نظر می‌رسد مخالفت‌های جدید شدت‌یافته علیه برجام از آغاز دوره جدید سیاسی در کشور خبر می‌دهد. گفت‌وگو با محمدتقی فاضل میبدی به طرح پرسش‌ها و پاسخ‌هایی دراین‌زمینه اختصاص یافته است.

مقدمه: به فاصله کمتر از دو ماه مانده به انتخابات ریاست جمهوری، برخی از نزدیکان به جبهه پایداری سخنرانی‌های نماز جمعه را‌تریبون اهداف انتخاباتی خود می‌کنند و از کاندیدای محبوب خود برای حضور در عرصه انتخابات دعوت به عمل می‌آورند، برخی روز درختکاری و انتشار فیلم با کاندیدای مورد حمایت خود را بهترین راه برای باز کردن فضاهای انتخاباتی به سود خود می‌دانند و برخی دیگر با بیانیه‌های بی‌اساس و حتی ادعاهای ناصحیح درباره روحانی، تیشه به ریشه دولت یازدهم می‌زنند تا بدین‌ترتیب هر کدام سهمی در ارائه وجهه‌ای نامناسب و ناکارآمد از روحانی و عملکردهایش داشته باشند و بتوانند به نحوی راه خود را برای رسیدن به پاستور هموار کنند. بهار با علی تاجرنیا - عضو شورای مرکزی جبهه مشارکت ایران اسلامی- درباره فضاهای پیش از انتخابات و فعالیت‌هایی که برخی از کاندیداها در راستای تبلیغات پیش گرفته‌اند به گفت‌وگو نشست. این نماینده سابق مجلس شورای اسلامی که معتقد است جریان اصلاح‌طلب از اینکه احمدی‌نژاد و منتسبین به دولت‌های نهم و دهم خود را به بوته نقد افکار عمومی بگذارند استقبال می‌کند و تبلیغات زودهنگام هم جزو رفتار‌های غیرقانونی محسوب نمی‌شود، از لزوم برابری این امکانات برای جبهه مقابل سخن می‌گوید و آزاد و عادلانه بودن را از شرایط اصلی انتخابات می‌داند. در ادامه مشروح این گفت وگو را می‌خوانید.

مقدمه: جذابیت مصاحبه با اسماعیل دوستی غیر از همه مصاحبه‌هاست. از طرفی سال‌هاست که با فضای سیاسی پیوند دارد و می‌داند اقتضائات یعنی چه و از سوی دیگر، نامش در سال‌ها و به خصوص در چند ماه اخیر با حواشی‌ گره خورده که هیچ کس نمی‌تواند آن‌ها را فراموش کند. به شرایط کنونی نگاه نکنید؛ او وقتی نماینده دوره پنجم مجلس شورای اسلامی بود تعریف جدیدی از سیاست و نماینده مردم در مجلس بودن ارائه کرد. اگر آن روز در منصب نماینده مجلس نشسته بود امروز در مقام یک فعال سیاسی اصلاح‌طلب عضوی از شورای شهر تهران است؛ اسماعیل دوستی مسئولیت‌های مختلفی از جمله استانداری، شهرداری و شورای شهر را تجربه کرده است. وی از اتفاقات چند ماه اخیر درباره فاجعه پلاسکو و املاک نجومی ناگفته‌های بسیاری دارد؛ حرف‌هایی که‌ترجیح می‌دهد قسمتی از آن‌ها را مسکوت بگذارد یا آرام از کنارشان رد شود. شاید سال‌ها، فعالیت سیاسی و اجرایی به او نشان داده هر حرفی قابل گفتن نیست. او وقتی درباره شهدای آتش‌نشان صحبت می‎کند صدایش به لرزه در می‎آید و چشمانش پر از اشک می‎شود. در حین مصاحبه تلفن‎های مکرری به او می‏شود و مسائلی مانند بیمه تکمیلی، وام بلاعوض و بورسیه فرزندان و خانواده شهدای آتش‌نشان را پیگیری می‎کند.‌ این‌ها حاصل گفت‌وگویی است در صبح یکی از روزهای زمستانی با اسماعیل دوستی، عضو اصلاح‎طلب شورای شهر تهران و عضو شورای مرکزی حزب اعتماد ملی در دفتر او، در یکی از کوچه پس کوچه‎های خیابان میرداماد. گفت‌وگو به پلاسکو و املاک نجومی منحصر نماند و به موضوعاتی درباره انتخابات سال 96، لیست‌ امید و عملکرد اعضای شورای شهر و شهرداری» کشید. گفت‌وگوی او با «روزنامه بهار» را می‌خوانید:

مقدمه: به دنبال بازداشت چند فعال محیط زیست به اتهام جاسوسی از سوی یک نهاد امنیتی، این بحث مطرح شد که نهاد و مرجع تشخیص فعالیت‌های جاسوسی، کدام است؟ علی مطهری نایب رئیس مجلس، این امر را در تخصص وزارت اطلاعات دانست و تأکید کرد دستگاه‌ها در کار هم مداخله نکنند. حجت‌الاسلام علی یونسی، وزیر اطلاعات دولت اصلاحات نیز چنین نظری دارد. یونسی با تکیه بر تجارب دوران وزارت خود، معتقد است تنها مرجع قانونی تشخیص جاسوسی، وزارت اطلاعات است و در این وزارتخانه نیز تنها معاونت ضدجاسوسی، صاحب نظر تشخیص جاسوسی است. او با اشاره به تجربه مرگ زهرا کاظمی و اصرار غیرکارشناسی و غیرقانونی دادستان وقت بر جاسوس خواندن این عکاس ایرانی-کانادایی، می‌گوید پرونده بازداشت شدگان اخیر نیز باید به وزارت اطلاعات سپرده شود تا خودکشی دکتر کاووس سیدامامی، همچون مرگ زهرا کاظمی، به بحران دائمی برای ایران تبدیل نشود. این گفت‌وگو را بخوانید.

مقدمه: گروه سیاسی - « almos nothing» یا همان «تقریبا هیچ» این روزها به بازار کساد دلواپسانی که برای تخریب برجام به هر دستاویزی ولو تکراری و تاریخ مصرف گذشته مستمسک می‌جویند، رونق تازه‌ای بخشیده است. این عبارت از مجموع سخنان ولی الله سیف، رئیس بانک مرکزی، که در مصاحبه‌ای با شبکه تلویزیونی بلومبرگ گفته بوده: «ایران تاکنون تقریبا چیزی از این توافق که در 16ژانویه اجرایی شد به دست نیاورده» استخراج شده است. این درحالی است که بنا به گفته کارشناسان سخنان سیف به کارگیری یک استراتژی از جانب او بوده است تا نشان دهد ایران از سرعت اجرایی شدن برجام ناراضی است. به هر روی تا ایران، ایران بوده است در تمام مقاطع تاریخ دلواپسان به نقش آفرینی پرداخته‌اند و فقط در برهه‌هایی غلظت حضورشان شدت وحدت یافته است. آنچه در این میان اهمیت می‌یابد نگاه آحاد مردم جامعه به برجام است که به هنگام حصول آن به جشن و پایکوبی پرداختند اما باید دید اگر توافق جامع هسته‌ای تحت فشارهای داخلی و یا عهدشکنی‌های خارجی قرار بگیرد و با شکست مواجه شود این مردم چه واکنشی نشان خواهند داد؟ آیا از دیپلماسی روحانی روی برمی‌گردانند و به سمت دوران تحریم و احمدی‌نژادی آغوش می‌گشایند یا آنکه کماکان سکان کشتی دیپلماسی کشور را به دست حسن روحانی و دیپلمات‌هایش می‌سپارند؟ درباره واکنش‌های اخیر دلواپسان به سخنان سیف و عکس العمل مردم ایران در صورت شکست برجام، آفتاب‌یزد با مرتضی مبلغ، عضو حزب اتحاد ملت و معاون سیاسی وزیر کشور اصلاحات گفتگویی داشته است که در ادامه می‌خوانید: