مقدمه: اتفاقات این چند روز از دید عده‌ای پشت پرده‌هایی هم دارد. پشت پرده‌هایی که برخی امروز را وادار کرده تا از استعفای حسن روحانی به عنوان تنها راه چاره حل نارضایتی معیشتی و اقتصادی مردم بگویند. اما آیا واقعا این طرح برای حل مشکلات مردم است یا اهداف و امیال سیاسی؟ این چند روز روزهای سختی برای حسن روحانی بود که اگر نبود او دردوروز، اندازه تمام این ماه‌ها‌ در تلویزیون ظاهر نمی‌شد تا با مردم سخن بگوید. در کنار این روزهای سخت، بسیاری عملکرد او را هم در قبال اعتراضات و نارضایتی‌ها‌یشان زیر ذره بین گرفته‌اند، تا اینکه ببینند وی در چنین شرایطی چگونه عمل می‌کند. رویکرد روحانی پس از وقایع اخیر اما تنها سوال این روزها نیست. چرا که به نظر می‌آید تاریخ ارتباط برخی مردم و اصلاح طلبان نیز از این تاریخ به بعد دگرگون خواهد شد و سر و شکلی متفاوت به خود می‌دهد. درباره همه این مسائل با صادق زیبا کلام استاد دانشگاه و فعال سیاسی دگراندیش به گفتگو نشستیم.

مقدمه: تفکرات دکتر علی شریعتی چه تاثیری بر گفتمان‌های اصلاحی پس از انقلاب اسلامی گذاشت؟ چرا هر دو جریان اصولگرا و اصلاح‌طلب از تفکرات دکتر شریعتی خوانش‌های خاص خود را ارائه می‌کنند؟ آیا مفهوم انقلابی‌گری و هر لحظه انقلابی بود که امروز توسط برخی در فضای سیاسی ایران استفاده می‌کنند وام گرفته از مفهوم انقلابی‌گری در تفکرات دکتر شریعتی است و جنبه انقلابی‌گری نظام جمهوری اسلامی براساس تفکرات دکتر شریعتی شکل گرفته است؟ دکتر شریعتی به چه طریق تلاش می‌کرد بین سوسیالیسمی که به آن اعتقاد داشت با آموزه‌های دینی پیوند ایجاد کند؟ این پیوند به چه میزان در شکل‌گیری شاکله فکری نظام جمهوری اسلامی و جریان‌های سیاسی بعد از انقلاب تأثیر گذاشت؟ برای پاسخ به این سوالات بنیادین و کلیدی که امروز می‌تواند به بسیاری از ابهامات پیرامون زیربنای فکری نظام جمهوری اسلامی و جریان‌های سیاسی پاسخ بدهد با دکتر احسان شریعتی فرزند دکتر علی شریعتی گفت‌وگو کردیم که متن آن را در ادامه از نظر می‌گذرانید.

مقدمه: کشور ما امروز در شرایط خاصی از تاریخ سیاسی خود قرار دارد که دشمنان خارجی و عناصر داخلی کمر به ایجاد بحران و تفرقه در این سرزمین بسته‌اند. گرچه در طول تاریخ پرفراز و نشیب ایران عزیز روزگاری به مراتب از این سخت‌تر نیز وجود داشته است اما آنچه که شرایط امروز را به طور خاص نمایان می‌سازد همت و اراده ملتی است که سعی در گذر از حادثه‌ها دارند تا کشور را در مسیر توسعه و پیشرفت قرار دهند. در چنین شرایطی عقیده برخی از سیاسیون جهت برون رفت از چالش‌های موجود، کاهش تنش جناح‌ها و ایجاد فضای گفت‌وگو میان جریان‌های سیاسی است. اما مساله‌ای که تا به امروز بدون جواب مانده این است که این فضای آرمانی جهت ایجاد تعامل بین جریان‌ها از کجا باید آغاز شود؟ پیرامون این موضوع و فضای سیاسی حاکم بر کشور، «آرمان» با عبدا... ناصری تحلیل‌گر سیاسی به گفت‌وگو پرداخته که در ادامه می‌خوانیم.

مقدمه: آیا نسل اول انقلاب که زحمت‌های زیادی برای پیروزی و باروری انقلاب کشیده بودند روزی را تصور می‌کردند که انقلاب به دست احمدی‌نژاد بیفتد؟ گفتمان اصلاحات با چه مشکلاتی مواجه شد که از دل آن احمدی‌نژاد بیرون آمد؟ آیا گفتمان اصلاحات در واکنش به ناتوانی محافظه‌کاران در مدیریت کشور در دهه۶۰ به وجود آمد؟ دولت روحانی با چه فرصت‌ها و چالش‌هایی در آینده مواجه خواهد بود؟ برای پاسخ به این سوالات با دکتر سیدمحمدکاظم بجنوردی، موسس حزب ملل اسلامی در سال۴۱، مشاور فرهنگی رئیس جمهور در دولت اصلاحات و رئیس دایره المعارف اسلامی گفت‌وگو کردیم.بخش اول این گفت‌وگو هفته گذشته منتشر شد و اکنون بخش دوم آن را می‌خوانید.

مقدمه: تغییرات اجتماعی در زمان متوقف نمی‌شوند و جامعه منتظر تصمیم یا دستور از بالا نخواهد ماند بلکه اگر حکومت مسیر درست مورد نظر مردم جامعه را پیش نگیرد این جامعه خواهد بود که جلوتر از حاکمان حرکت می‌کند. از این رو آن زمان حاکمان خواهند بود که مجبور به پیروی از مسیر انتخابی مردم خواهند شد. این نکته‌ای است که جریان‌های سیاسی را نیز شامل می‌شود و اگر جریانات سیاسی تغییرات اجتماعی را لحاظ نکنند قطع به یقین مردم از آنها عبور خواهند کرد و آن وقت دیگر تلاش احزاب و جریان‌های سیاسی برای اقناع مردم سودی نخواهد داشت. این نکته در سخنان فیاض زاهد فعال سیاسی و روزنامه‌نگار اصلاح‌طلب نیز به چشم می‌خورد. جایی که وی ۵ ماه پیش از شکل‌گیری اعتراضات دی ماه در مصاحبه‌‌ با بنیاد باران اظهار می‌دارد: «من نگرانم روزی برسد که صدای رئیس دولت اصلاحات هم شنیده نشود». این استاد دانشگاه می‌افزاید: «معتقدم خط باریکی بین تداوم و استمرار اصلاح‌‌‌طلبی و مصلحت‌‌‌گرایی وجود دارد. چیزی که این روزها بیشتر در میان اصلاح‌طلبان حاضر در مناصب اجرایی می‌‌‌بینم نه اصلاح‌‌‌طلبی بلکه مصلحت‌‌‌گرایی و فرصت‌‌‌طلبی است. اما اصلاحات تا زمانی کاربرد دارد و صدایش شنیده می‌‌‌شود که سیلاب برنخاسته باشد. هرگاه سیلاب برخاست هیچ صدایی شنیده نخواهد شد.»‌ حال باید دید اصلاح‌طلبان چه رویکردی در مقابل مردم اتخاذ کرده و حکومت چه زمانی به مطالبات و خواسته‌های زنان، جوانان و اقشار مختلف جامعه پاسخ درخور و شایسته‌ای خواهد داد. برای بررسی نقاط ضعف و قوت انقلاب پس از ۴۰ سال و شرایط اجتماعی سیاسی کشور «آرمان» با فیاض زاهد، فعال سیاسی اصلاح‌طلب به گفت‌وگو پرداخته که می‌خوانید.

مقدمه: گروه سیاسی - پیش از آن که بار و بندیل سفر ببندد و راهی قم و دیدار با یکی از آیات عظام شود، اسباب سیاحتش را با حمله‌هایی رندانه به اصلاحات و دولت یازدهم فراهم ساخته بود تا اینگونه با رویی گشاده به شرفیابی آیت الله مصباح یزدی نائل آمده و چه بسا بساط این گپ و گفت، مسرورانه تر جلوه کند و دو طرف نزدیکی قلبی شان به یکدیگر را به رخ بکشند. .. آن هم در آستانه موسم انتخابات. محسن رضایی با آن قد بلند و رعنایش تنها چند ماه مانده به خرداد96، خیلی دلش می خواهد تا بیش از پیش به چشم بیاید و دیده شود، در سر لیست اخبار قرار گیرد و اصولگرایی خود را به منصه ظهور گذارد. این است که دو روز پیش به قم و دیدار با آیت الله مصباح رفت، که معروف است به پدر معنوی جبهه پایداری. به نظر می آید که او (رضایی) در طول اظهارات چندین ساله خویش، سیاست یکی به نعل زدن و یکی به میخ را ادامه داده تا بگوید" من مستقل هستم". اما عملا حملات اخیر وی به دولت و حالا دیدارش با آیت‌الله‌مصباح، همه معادلات مستقل بودن او را تحت‌الشعاع قرار داده و این پرسش مطرح است که چگونه شده تا محسن رضایی در این دم دمی‌های انتخابات ریاست جمهوری 96، تحرکاتی نه از جنس استقلال بلکه از نوع وابستگی به اصولگرایی نشان می‌دهد. روزی که برای بازگشت به شغل اصلی‌اش درخواست داد، کمتر کسی تصورش را می کرد که او هنوز در سر، باد ریاست جمهوری داشته باشد، آن زمان به خیال خیلی‌ها محسن رضایی به مثابه دهه 60، بار دیگر امیری سپاه را بر ژنرال عرصه سیاست شدن ترجیح داده است. اما حالا شواهد چیز دیگری می گوید. "رضایی" که روزی به دنبال آن بود تا همه جناح‌ها از راست و چپ گرفته تا همه نگاه‌ها را به سمت خود بگرداند و دستانش را دستان کارگری و دلش را مالامال از مهر ملت معرفی کند، نتوانست اعتماد ایرانیان را برای ریخته شدن آرای مزین به نامش در صندوق ریاست جمهوری، داشته باشد. اما او که بر نامزدی ریاست جمهوری چنبره زده تا آن را روزی به دست آورد، اینبار به فکر اینکه همه جناح‌ها و گرایش های سیاسی، وی را با آغوش باز بپذیرند نیست بلکه دل را به دریا زده و دست از آن "دو گانگی سیاسی" برداشته و تا می تواند خود را به محافظه کاران نزیک کرده‌است. اما چرا؟ "صادق زیباکلام" استاد دانشگاه و فعال سیاسی، درباره مواضع اخیر و خاص اصولگرا مابانه محسن رضایی و دیدارش با آیت‌الله مصباح یزدی به آفتاب یزد پاسخ می‌دهد.

اشاره: مي‌گويد كه هميشه همين‌طور بوده. چه در آن سالهايي كه رئيس فدراسيون فوتبال بود و عرصه ورزش كشور را در يد داشت، چه زماني كه قائم مقامي وزارت صنايع را بر دوش مي‌كشيد، چه وقتي كه سر از زندان و بازداشت درآورد، چه دوراني كه تمركزهاي اقتصادي را بر عرصه سياست ارجح دانست. هميشه همين‌طور است... اينكه همه چيز را فداي جناح‌بازي‌ها نكند يا كسي را به خاطر نگرش‌هاي سياسي بر عرصه مديريت كشور نگمارد يا عزل او را به نيت‌هاي حزبي در دستور كار قرار ندهد. محسن صفايي‌فراهاني يعني همان چهره معروف اقتصادي، سياسي و ورزشي كشور، هرچند هنوز هم اصلاح‌طلب است، اما سنگ اصلاح‌طلبي و چهره‌هاي اصلاح‌طلب را به سينه نمي‌زند. او اما نگران است، نگران از بي‌منطقي‌هاي برخي و البته تا حدي هم نااميد؛ نااميد از اصلاح خيلي چيزها و... شايد هم كمي دلخوش... دلخوش به اوضاعي كه لااقل بدتر از قبل نيست! گفتگوي ما با مرد جدي رياست و مديريت، از دولت شروع و به مجلس ختم شد و در اين گفتگو يك چيز را خوب فهميديم اينكه در موضع‌گيري‌هاي صفايي فراهاني، منطق حرف اول را مي‌زند. چه الان... چه 15 سال پيش... چه در دوره‌هاي اصلاحات، چه در دوران مهرورزي‌هاي احمدي‌نژادگونه. چه در دوران تدبيرهاي حسن روحاني.

مقدمه: «افتخار می‌کنم در دوران سخنگویی ام به عنوان سخنگوی دولت یک کلمه دروغ به مردم نگفته ام». این گزاره را عبدالله رمضان زاده، سخنگوی دولت اصلاحات، زمانی که با او پیرامون عملکرد تیم اطلاع‌رسانی دولت یازدهم به گفتگو نشستیم، بر زبان خود ساری و جاری ساخت. دکتر رمضان زاده را می‌توان در زمره منتقدان جدی تیم اطلاع‌رسانی دولت یازدهم دانست با وجود آنکه به وضوح به حمایت از حسن روحانی می‌پردازد و بر این باور است که باید بدون هیچ قید و شرطی از رئیس دولت یازدهم در اردیبهشت 96حمایت کرد.دکتر رمضان زاده این روزها هم همچنان به اطلاع‌رسانی می‌پردازد، اما از آنجا که همچون سایر اصلاح‌طلبان فاقد تریبونی رسمی و ملی برای بیان نقطه نظراتش است، از شبکه اجتماعی اینستاگرام بهره می‌برد. نکته جالب توجه آن جایی است که سخنگوی دولت اصلاحات بر آن است تا با دنبال کنندگان صفحه شخصی اش، ارتباطی دیالوگ گونه برقرار کند از همین روی به اکثر قریب به اتفاق کامنت‌ها‌ و نظرات مردم در ذیل پست‌ها‌یش پاسخ می‌دهد.در یک صبح پاییزی به دفتر او واقع در خیابان آفریقا رفتیم و او صمیمانه در گفتگویی یک ساعته با ما پیرامون مسائل روز کشور سخن گفت. البته دکتر رمضان‌زاده ترجیح داد در مورد جابه‌جایی‌های اخیر در کابینه سکوت پیشه کند. متن ذیل مشروح گفتگوی عبدالله رمضان زاده، سخنگوی دولت اصلاحات است که در ادامه می‌خوانید:

مقدمه: مردم ایران در انتخابات سال 92 برای اصلاح شرایط کشور به پای صندوق‌های رای رفتند. در آن زمان یکی از خواسته‌های اصلی و مهم مردم ایجاد تغییر در روابط بین ایران و کشورهای جهان بود. ازاین‌رو آنها به حسن روحانی رای دادند و البته که دولت روحانی به این خواسته مردم جامه عمل پوشاند اما داستان در مورد عربستان متفاوت بود، سیاست‌تنش‌زایی عربستان از یک سو و بداقبالی روحانی هم از سوی دیگر، اتفاقاتی افتاد که او در ایجاد آنها دست نداشت؛ حمله خودسرها به سفارت عربستان، تعرض به نوجوان‌های ایرانی در فرودگاه عربستان و فاجعه منا باعث شد تا هرچه ظریف و تیمش سعی کرده بودند تا روابط ایران و عربستان را که در دولت پیشین شکرآب بود، بهبود ببخشند، شکست بخورد. خیلی‌ها طرفدار رویه‌ای که دولت در رابطه‌اش با عربستان اتخاذ کرده، بودند و خیلی‌ها هم آن را بیش از حد محافظه‌کارانه دانستند. احمد شیرزاد یکی از کسانی است که از رویکرد روحانی حمایت می‌کند و معتقد است که دولت تمام تلاشش را در این زمینه انجام داده است. در ادامه گفتگوی آفتاب یزد را با این استاد دانشگاه می‌خوانید:

اشاره: حسين شاه‌حسيني را مي‌توان از قديمي‌هاي جبهه ملي به حساب آورد. او اما پس از سپري شدن دهه‌ها از دوران نهضت ملي، با حرارت و شور ويژه خود، به نقل وقايع آن دوران مي‌پردازد و كماكان درصدد توجيه برخي رفتارهاي سياسي دكتر مصدق در آن دوران است. گفت و شنود پيش روي نيز در همين مقوله و به مناسبت اسفند ماه كه يادآور وقايعي متنوع از تاريخ نهضت ملي است، انجام شده است. اميد آنكه مقبول افتد.

مقدمه: رئیس جمهور پس از سفر به کشور‌های ایتالیا و فرانسه روز گذشته وارد تهران شد و انتظار می رود بعد از دستاوردهای دیپلماتیک خود به گفتگوهای داخلی درباره رد صلاحیت های پیش رو بپردازد. این درحالی است که او پیش از سفرش به اروپا موضع منتقدانه ای درباره ردصلاحیت ها اتخاذ کرده بود. «عبدالله ناصری» فعال سیاسی اصلاح طلب در گفت و گو با خبرنگار همدلی پیش بینی می کند که در روزهای آخر چندین نفر بتوانند به عرصه انتخابات بازگردند اما نباید در این باره بیش از حد امیدوار بود، چرا که تجربه انتخابات مجلس هفتم و پیگیری های دولت اصلاحات نشان می دهد که نباید امیدواری را افزایش دهیم. با همه اینها ناصری می گوید نباید به صندوق های رای پشت کرد چرا که نگاه اول اصلاح طلبان خالی کردن کانون های تصمیم‌گیری از نیروهای تندروست. متن این گفت و گو را در ادامه می خوانید: