* 1. به نظر میرسد در مورد فعالیت سیاسی نظامیان با نوعی تناقض مواجه هستیم. از یک سو، طبق سفارش حضرت امام(ره) سپاه و بسیج نباید در سیاست دخالت نماید و از سوی دیگر طبق قانون اساسی حفاظت از دستاوردهای انقلاب اسلامی وظیفه‌ی اصلی سپاه پاسداران به شمار می‌آید. سپاه اگر سیاسی نباشد، در فضای سیاسی نباشد، از انحراف گروه‌های سیاسی خبر نداشته باشد، چگونه میتواند توطئه‌های سیاسی علیه انقلاب را خنثی و از دستآوردهای انقلاب حفاظت کند؟ نظر شما در این زمینه چیست؟
** به نکته ی بسیار خوبی اشاره کردید و همین نکته ممکن است منشأ خلط و اشتباه خیلی از افراد، حتی تحلیلگران باشد. در مورد بسیج و سپاه در اصل 150 قانون اساسی آمده است که وظیفه ی آنها نگهبانی از انقلاب اسلامی و دستآوردهای آن است. با توجه به اینکه حفظ دستآوردهای انقلاب از وظایف اصلی سپاه است، نمیشود به آن مانند ارتش و به عنوان یک نیروی صرفاً نظامی و نگهدارنده از تجاوزهای احتمالی دشمنان نسبت به آب و خاک نگاه کرد. یعنی نباید وظیفه ی آن را فقط نگهبانی از امنیت مرزی که وظیفه ی ارتش هم می باشد، در نظر گرفت. امام(ره) بزرگترین وظیفه ی سپاه را دفاع از ارزشهای الهی نظام چه برای آن موقع و چه برای آینده، خواندهاند. در این مورد توجه و دقت به دو نکته خالی از لطف نیست.
نکته ی اول این که انقلاب و ارزشهای معنوی و دینی آن، در پاره ای موارد در معرض خطر جدی قرار میگیرد که این مسئله گاهی بدون شائبه های سیاسی بوده و گاهی نیز ممکن است با شائبه های سیاسی همراه باشد. وظیفه ی سپاه حفاظت از دستآوردها است؛ ولو اینکه گاهی مرتبط با مسایل سیاسی انقلاب هم باشد. برای رفع این تعارض باید گفت این که امام(ره) تصریح کرده که سپاه وارد مسایل سیاسی نشود، مربوط به "مسایل سیاسی صرف " و "مسایل سیاسی جزیی " نظیر ورود به احزاب و گروه ها و مسایل سیاسی که در آنها هیچگونه خطری دستآوردهای انقلاب را تهدید نمیکند، میباشد.
* 2. به نظر شما میتوان گفت جریانی که چنین شبهه‌ای را مطرح می‌نماید اهداف خاصی را دنبال می‌کند؛ به عبارت بهتر با آنکه از هدف و نیت امام(ره) مطلع هستند، با این مغالطه دنبال سو استفاده از نظر امام، می‌باشند؟
** به نظر می رسد که خیلی از افراد نسبت به تحلیلی که بیان شد، غفلت داشته باشند، ولی بعید هم نیست که برخی نیز به طور عمد آن مسایل سیاسی صرف و مسایل سیاسی جزیی را پررنگ کنند تا بتوانند وظیفه ی اصلی سپاه را کم رنگ کنند. چرا که سپاه و بسیج از نظر آرمانی و از نظر اهداف معنوی، بازوی جدی نظام و به خصوص ولایت فقیه است، لذا اگر این بازو آسیب ببیند و آن را از صحنه ی حفاظت از انقلاب کنار بزنند، خیلی توفیقات برای خود به دست آوردهاند. بنابراین بعید نیست که بعضی از افراد معنی و مفهوم واقعی وارد نشدن سپاه در سیاست را بدانند، البته ممکن است که خیلیها به واقع هم نتوانند آن تعارض را حل کنند.
* 3. غیر از تقسیم‌بندی که شما فرمودید، به نظر میرسد تفاوتی بین سیاسی بودن، شم سیاسی داشتن و دخالت در سیاست وجود داشته باشد، یعنی سپاه میتواند سیاسی باشد، اما دخالت در سیاست نکرده باشد؛ نظر شما در این زمینه چیست؟
** اطلاع از مسایل سیاسی و جریانهای سیاسی، وظیفه ی همه است، منحصر به سپاه هم نیست، همهی نهادها و همهی آحاد مردم به خصوص تحصیل کردهها، دانشجویان و اساتید وظیفه دارند نسبت به مسایل جاری سیاسی اطلاع کافی داشته و در فضای سیاسی بوده و تحلیل کافی از مسایل داشته باشند و در عین حال سیاست بازی نداشته باشند، این مختص به سپاه نیست. حالا سپاه و بسیج با اولویت بیشتر باید سیاسی باشند.
منتهی عرض شد به هیچ وجه دستآوردهای انقلاب، با انفکاک از مسایل سیاسی انقلاب، قابل حفاظت نیست. لذا در خیلی از موارد ممکن است جریانهایی پیش بیاید که خطر انحراف را در بعضی از مسایل کلان فرهنگی و سیاسی به همراه داشته باشد و به نوعی انحراف راجع به دستآوردهای نظام اسلامی محسوب شود، اینجاست که نمیشود وظیفه و تکلیف سپاه را از مسایل سیاسی جدا کرد، چون قابل انفکاک نیست.
* 4. در سال 88، سردار جعفری نکتهای را مطرح میکردند مبنی بر اینکه برخی از بسیجیان میتوانند در سیاست دخالت کنند، در آن مقطع این اظهارنظرها در رسانه‌های مخالف نظام خیلی جنجال ایجاد کرد، شاید منظور ایشان کسانی بودند که بسیجی هستند ولی جزو سازماندهی سپاه نیستند، نظر شما در این زمینه چیست؟
** ممکن است بسیجیان را غیر از سازمان بسیج یا خود پاسداران را غیر از سپاه در نظر گرفت، یعنی افراد شاید دو هویت داشته باشند، یک هویت مجموعه ای و سازمانی و یک هویت شخصی و فعال سیاسی. اینها را باید از هم جدا کنیم، بنابراین اگر منظور این باشد که هیچ محضوریت و مشکلی ندارد.
چون افراد سپاه در بیرون سپاه فعالیتهای سیاسی دارند، فعالیتهای اجتماعی دارند، مثل بقیه ی مردم و بقیه ی فعالان سیاسی، اما وقتی در قالب تشکیلات سپاه مطرح میشوند، نباید در آن مسایل سیاسی جزیی، مسایل سیاسی صرف که هیچ خطری را متوجه دستآورد های انقلاب نمیکند، وارد شوند. و ظاهرا فرمایش امام(ره) همین بود؛ که ً در مسائل مثل انتخابات وارد جزییات مانند تبلیغات و معرفی فرد یا افراد خاص و مانند آن نشوند.
پاسخ دیگربرای رفع این بهظاهر تعارض این است که موضوع دخالت نکردن سپاه در سیاست موضوعی است که در قانون اساسی نیامده، اما امام(ره) در یک زمانی فرمودهاند که سپاه وارد مسایل سیاسی نشود، اما آیا این امر به عنوان یک قانون تلقی میشود؟ یا نه، این جزو اختیارات ولی فقیه است که یک روزی ممکن تشخیص داده شود که اگرسپاه وارد مسایل سیاسی بشود، اشکالی ندارد.
چون در قانون اساسی چنین آمده است که بزرگترین وظیفه ی سپاه حفظ دستآوردهای انقلاب و ارزشهای الهی است. و امام فرمود: سپاه در مسایل سیاسی دخالت نکند، این برای یک برهه و زمان خاصی بود، ما در شرایط خاص دوران دفاع مقدس بودیم، باید نیرو و توان سپاه در مسایل امنیتی و حفاظت از کشور مصروف میشد. ولی الان ما آن شرایط را نداریم و شرایط فعلی، جنگ نرم است، جنگ فرهنگی بر علیه دستآوردها است. الان زمان عوض شده، به حسب شرایط زمانی در صورتی که ولی فقیه تشخیص بدهند که حضور سپاه در مسایل سیاسی در مواردی که اگر تعلّل شود به ارزش های اسلامی و دستآوردهای انقلاب لطمه وارد خواهد شد مانعی ندارد. در این صورت نه با قانون اساسی منافات دارد و نه با فرمایش امام راحل نا سازگار است.