محمدرضا متانت
ایران هراسی یکی از بخش های مهم دیپلماسی عمومی آمریکاست که به شدت در سالهای اخیر از سوی رسانه های غربی با جدیدترین شیوه ها در حال پیگیری است. البته راهبرد ایران هراسی همزاد و مترادف با راهبرد اسلام هراسی و امواج آن می باشد. این راهبرد طی سی سال گذشته همواره توسط دولتهای ایالات متحده آمریکا چه جمهوریخواه و چه دموکرات، به صورت پیوسته در سیاست خارجی و دیپلماسی عمومی این کشور پیگیری شده است.چرایی اتخاذ راهبرد ایران هراسی به شکل گیری و پیروزی انقلاب اسلامی در ایران باز میگردد.
انقلاب اسلامی، ایران را که کانون توجهات جهان اسلام قرارداد. این مهم به همراه موقعیت ژئواستراتژیک کشورمان باعث شد که ایران به بازیگری تأثیرگذار بر مناسبات دو منطقه خاورمیانه عربی و جنوب غرب آسیا تبدیل شود. در شرایط مذکور عملا منافع آمریکا را به چالش کشیده به گونه ای که کاندولیزا رایس صراحتاً اعلام کرد؛ ایران تنها کشوری است که مهمترین چالش های استراتژیک را برای ایالات متحده و شکلی از خاورمیانه که ما خواهان ایجاد آن هستیم پدید آورده است.در همین راستا «ری تکیه» در مقاله ای با عنوان «هزینه های بازدارندگی ایران» که نشریه تصمیم ساز «فارین افروز» در تاریخ 29 آوریل 2008 آن را منتشر کرد به برخی از چالش ها اشاره می کند و اذعان می دارد که؛ «ایران مشکلاتی اساسی برای ایالات متحده پدید آورده است. تلاش ایران برای دستیابی به توانایی های هسته ای، دخالت های زیرکانه در عراق، مخالفت آزاردهنده ایران با فرایند صلح (رژیم جعلی) اسرائیل و فلسطین فهرستی سهمگین از گلایه های آمریکا از ایران را تشکیل می دهد.»
البته برخی گزارش ها نیز نشان می دهد که هدف آمریکا از ادامه پروژه ایران هراسی به فروش تسلیحات به کشورهای عربی بازمی گردد.بنابر گزارش سایت رادیو فردا، پروژه ایران هراسی آمریکا در خاورمیانه و تحت تاثیر قرار گرفتن حکومت های عربی خاورمیانه، موجب افزایش فروش تسلیحات نظامی آمریکا و درآمد قابل توجهی برای این کشور شده است. سایت رادیو فردا روز پنجشنبه، 3 نوامبر(12 آبان) نوشت: «در سال گذشته میلادی "امارات متحده عربی" بعد از "چین" و "هند" و "کره جنوبی" چهارمین کشور وارد کننده سلاح در جهان بود. "امارات" در سال 2007 میلادی یک قرارداد نظامی به ارزش 67میلیارد دلار با "آمریکا" امضا کرد و در سال گذشته قدرت هوایی خود را به نحو قابل ملاحظه ای بالا برد که به باور کارشناسان نظامی برای مقابله با تهدیدات موشکی و بالستیک ایران[!] است.»به گزارش خبرگزاری ها، امارات متحده عربی قرار است بزودی قراردادی به ارزش هفت میلیارد دلار برای دریافت "سامانه دفاع موشکی در ارتفاع بالا" موسوم به "تاد" (THAAD) را با آمریکا امضا کند.
بر پایه آمار موسسه بین المللی تحقیقات صلح استکهلم، "امارات متحده عربی" در سال 2010 میلادی 15/7 میلیارد دلار برای امور دفاعی خود هزینه کرد.هزینه دفاعی "عربستان سعودی" در همین سال به 39/2میلیارد رسید در حالی که هزینه دفاعی "ایران" کمتر از یک چهارم هزینه "عربستان"، 9/1 میلیارد دلار بود."آمریکا" در آستانه خروج از "عراق"، علاوه بر تقویت حضور نظامی اش در منطقه مذاکراتی را با شماری از کشورهای شورای همکاری "خلیج فارس" برای افزایش همکاری های نظامی و ترجیحاً عقد قراردادهای امنیتی و نظامی آغاز کرده است. گفتگوهای اولیه در این مورد در ماه سپتامبر امسال در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل بود که بین مقام های "پنتاگون"، "وزارت دفاع آمریکا"، با نمایندگان کشورهای "شورای همکاری خلیج فارس" در "نیویورک" صورت گرفت.بر پایه گزارش ها، آمریکا به موازات خروج نیروهایش از عراق، شمار نیروهای خود در کویت که در حال حاضر 23000 نفر هستند را افزایش خواهد داد. به موازات این، ناوهای وابسته به ناوگان پنجم آمریکا حضور گسترده تری در خلیج فارس و دریای عمان خواهند داشت گو اینکه در مورد میزان افزایش هنوز تصمیم قطعی گرفته نشده است.البته پروژه ایران هراسی آمریکا از طرق مختلفی پیگیری می شود.
امروز حتی پروژه ایران هراسی از دنیای فیلم و سریال هالیوود گذشته است و به بازی های رایانه ای نیز کشیده شده است.چندی پیش پایگاه تحلیلی «آمریکا هایجکد»، با بررسی ابعاد مختلف بازی ویدئویی «بتلفیلد 3»، به امکان وجود ارتباطاتی ظریف در سناریوی این بازی و سیاستهای آینده نزدیک غرب میپردازد. در بخش نبرد تکنفره این بازی شخصیت اول داستان، گروهبانی آمریکایی است که به همراه ارتش آمریکا به ایران حمله میکند و در نبردی در مقابل نیروهای روس درصدد است تا مانع از انجام یک عملیات تروریستی هستهای در نیویورک شود.کاراکتر اصلی، شخصی به نام بلکبرن (Blackburn)، گروهبان نیروی تفنگداران دریایی آمریکا است، که شما را به عنوان بازیکن، در طول بازی و در تلاش و جستجو برای دستگیری یک مامور گروه آزادی و مقاومت مردمی (People’s Liberation and Resistance یا به اختصار PLR) ایرانی به نام سلیمان با خود همراه میکند. سلیمان دو چمدان هستهای روسی را با خود حمل میکند و درصدد است که آنها را در پاریس و نیویورک منفجر کند.
به تدریج و در طول بازی متوجه میشوید که تفنگداران آمریکایی برای محافظت و تامین امنیت اهداف اطلاعاتی راهبردی، رهبری و اجرای چندین عملیات سری و کوچک مقیاس نظامی را برای حمله به شهرهای مختلف ایران در دستور کار خود قرار داده اند. کاراکتری که شما ایفای نقشش را در بازی به عهده گرفتهاید، در جریان یکی از این عملیاتها قرار میگیرد. عملیاتی که طی آن قرار است 50 هزار نیروی تفنگدار آمریکایی به تهران حمله کنند تا بتوانند بی آنکه حساسیت کسی را برانگیزند، به دنبال مامور دوجانبه روسها، یا همان سلیمان که یک تروریست نابغه است، بگردند. طی همین ماموریت، شما متوجه این نکته میشوید که سلیمان در حقیقت هر 3چمدان هستهای را به دست آورده که یکی از آنها هنوز در ایران است؛ و شما آن را درست در کنار دو نقشه از دو شهر پاریس و نیویورک پیدا میکنید. اندکی بعد مطلع میشوید که انفجاری اتمی در پاریس رخ داده است. بله! درست متوجه شدید. چمدان هستهای در پاریس منفجر میشود و 80 هزار نفر کشته میشوند.به احتمال زیاد آن دسته از مخاطبان این متن که اهل بازیهای رایانهای با کامپیوترهای شخصی یا کنسولها (Xbox) نیستند، متوجه نخواهند شد که امروزه دیگر مدتهاست که از تاریخ مصرف فیلمها، به عنوان محصولات پرطرفدار و اثرگذار گذشته است.
درست به همان صورت که اینترنت باعث به حاشیه راندن تلویزیون و شیوه ارتباطی غیرتعاملیاش شد، بازیهای رایانهای نیز فیلمهای سینمایی را کنار زدند. زیرا شما در حین انجام یک بازی رایانهای، دیگر فقط تماشاچی صرف نیستید، بلکه شما بدل به قهرمان خواهید شد و بسیاری از بازیهای امروزی دارای داستانهایی هستند که به واسطه تصمیمات شما در حین بازی، تعریف و بازسازی میشود؛ و حال مسئله این است که به همان شکل که فیلمهای سینمایی گامی موثر در جهت پیشبرد امکان کنترل و جهتدهی به افکار عمومی و با لطبع ترسیم دورنمایی از آینده بودند، بازیهای رایانهای با سرعتی با رشد نمایی در راه نیل به همین اهداف پیش میروند. تمام این دنیای مجازی ساخته شده است تا بگویند که چه تصمیمی برای آینده اتخاذ کردهاند و به شما اجازه دهند تا شخصا قدم به آینده مورد نظر آنها بگذارید و آن را تجربه کنید.