(روزنامه ابتكار - 1394/06/22 - شماره 3241 - صفحه 10)
* چرا دولت یازدهم بر موضوع اقوام و اقلیت‌های دینی- مذهبی به صورت دستیاری ویژه پیگیری می‌شود؟
** دولت تدبیر و امید که ضرورت‌ها و اقتضائات زمان را خوب فهمیده و نیازهای جامعه رای‌دهندگان را تشخیص داده بود و بر اساس تشخیص و شعار درست هم مورد پسند مردم قرار گرفت واین گفتمان علی‌رغم همه ناباوری‌ها رای آورد، قاعدتا باید بهتر از هر کسی تشخیص دهد که اقلیت‌های قومی و دینی باید مورد توجه ویژه باشد. از شعارهای اصلی رئیس‌جمهوری در انتخابات احقاق حقوق شهروندی بود و به این توجه خاص شد، اگر حقوق شهروندی به طور کامل اجرایی و عملیاتی شود، به طور طبیعی حقوق همه اقلیت‌های قومی، مذهبی و دینی هم کاملا استیفا می‌شود، علی‌رغم این شعار که دولت هم چنان بر آن پافشاری می‌کند و مصمم است که حقوق شهروندی را استیفا کند، در عین حال اقلیت‌ها به دلیل اقلیت بودن، احتیاج به توجه ویژه دارند و توجه به حقوق آنان همانند سایر اقشار و طبقات جامعه به عنوان بخشی از ایرانیان، از ضرورت‌های اجتناب ناپذیر است.
* ریشه‌ها و عوامل ایجاد احساس نابرابری چیست؟
** ممکن است اقلیت‌ها بعضا احساس نابرابری، تحقیر و تبعیض داشته باشند در حالی که اکثریت چنین نگاهی را ندارند و در بیشتر مواقع این احساس با واقعیت مطابقت ندارد. بیشتر آن به دلیل تبلیغات سویی بوده که دشمنان و گروهک‌های تروریستی انجام داده‌اند، بخشی هم مربوط به جریان‌های سیاسی است که با القای این موضوع به دنبال بهره‌برداری سیاسی بودند و البته بخشی هم مربوط به نگاه‌های فرقه‌ای است که این نگاه در هرجایی که باشد یک نگاه خطرناک است. احساس نابرابری همچون احساس ناامنی بسیار بد است، ناامنی خیلی خطرناک است، اما بدتر از آن احساس ناامنی است، بی‌عدالتی بد است اما احساس بی‌عدالتی خیلی بدتر است، تحقیر مردم خیلی بد است اما احساس تحقیر خیلی بدتر است، برای این که برطرف کردن این احساس، سخت‌تر از ایجاد امنیت و عدالت است.
* از نظر شما که در جریان اطلاعات و جزییات رویدادها هستید، حساسیت‌های قومی چقدر در کشور جدی است؟
** جمهوری اسلامی ایران چه در زمان حضرت امام(ره) و چه در دوره رهبر معظم انقلاب، چه این دولت و چه دولت‌های پیشین نگاه فرصتی به اقلیت‌ها داشته‌اند، نباید نگران باشیم و اگر چنانچه بین اقلیت‌های مختلف عناصر نابابی وجود داشته باشند، مسلما ارتباطی به خود اقلیت ندارند هم چنان که در اکثریت هم ممکن است چنین عناصری وجود داشته باشند. خوشبختانه مساله قومیت در ایران در حال حل شدن است، نه تنها حساسیت‌های قومی در حال زوال است بلکه قومیت در ایران به عنوان یک امتیاز محسوب می‌شود. مردم ایران از مجموعه‌ای از اقوام مختلف تشکیل شده‌اند و کسانی که تبلیغاتی غیر از این می‌کنند، دشمن مردم و اقوام هستند. حساسیت‌های قومی بین ملت و دولت نیست بلکه مشکل از تبلیغاتی ناشی می‌شود که سعی می‌کند احساس نابرابری را ایجاد کند.
* این تبلیغات داخلی است یا خارجی؟
** بیش از هر دشمنی، این اسراییل است که تلاش می‌کند غیرمستقیم اقلیت‌های داخل کشورهای اسلامی را به عنوان یک خطر معرفی کند و حتی تلاش می‌کند که آن‌ها را جریان ضد‌امنیتی معرفی کند، برای این که اسراییل خودش در منطقه خاورمیانه یک اقلیت است و احساس خطر و نابودی می‌کند.
* با توجه به این که سیاست ضد‌اشغالگری جمهوری اسلامی در قبال رژیم صهیونیستی بر کسی پوشیده نیست، وضعیت یهودیان داخل ایران چگونه است؟
** یهودیان در ایران کاملا در آرامش و امنیت هستند، یهودیان آمریکا هم با ما همراهی می‌کنند، مسیحیت و اهل سنت هم مدافع پر و پا قرص جمهوری‌اسلامی هستند چون سیاست‌های ایران سیاست‌های قومی، نژادپرستانه و مذهبی متعصبانه نیست.
* عملکرد دولت در امور اقوام واقلیت‌ها تاکنون چگونه بوده؟
** ببینید؛ تنها انجام این خدمات کافی نیست، باید این خدمات به یک گفتمان متکی باشد. چه این گفتمان را گفتمان اعتدال، حقوق شهروندی و تعارف بنامیم و چه گفتمان همزیستی و هم‌شناختی قومی؛ هر چه که بگوییم باید به یک استراتژی و اخلاق عمومی، تبدیل و نهادینه شود که هیچ‌گاه، هیچ شهروندی به دلیل قومیت یا مذهب، احساس تحقیر و تبعیض نکند و مورد سوء‌استفاده دشمن قرار نگیرد. دولت باید تبلیغات هم بکند، در حوزه اقوام واقلیت‌ها عمده تلاش ما این بوده است که تبلیغات ضد‌قومی، ضدملی و ضد‌امنیتی را خنثی کنیم، این اولین کاری بوده که انجام دادیم و مدام در سراسر کشور در حال مذاکره، ملاقات، جلسات و همایش‌ها بوده و هستیم.
در این جهت پیشرفت خیلی خوبی داشته‌ایم، برای دوست، دشمن و رقیب جا افتاده که نگاه دولت یازدهم نسبت به همه مردم ایران یک نگاه عادلانه، انسانی و اخلاقی است و هیچ قوم، مذهب و جریان خاصی بر دیگری ترجیح ندارد. با این که ابزار کافی نداشتیم و خیلی از رسانه‌ها هم با ما همکاری نمی‌کردند و حتی در برخی موارد بر ضد ما عمل می‌کردند اما ما بخش تبلیغاتی و گفتمانی را از روز اول شروع کردیم که ارزیابی‌ها نشان می‌دهد خوشبختانه موفق بوده‌ایم.
* رابطه دستیاری ویژه رئیس‌جمهوری در امور اقوام و اقلیت‌های دینی و مذهبی با بزرگان اقلیت‌های مذهبی چگونه است؟
** به طور کلی رابطه دولت با همه بزرگان دینی، مذهبی و قومی در بهترین سطح است، تقویت این رابطه تنها به ایجاد دستیاری هم خلاصه نمی‌شود بلکه شخص رئیس‌جمهوری، وزرا و مسئولان هم با این محترمین و بزرگان ارتباط دارند. در سطح بالاتر هم رهبر معظم انقلاب است که رهبران اقلیت‌ها را به حضور می‌پذیرند و همکاران ما در سطوح مختلف دولت نیز به دلیل وظایفشان، ارتباط دارند و ما هم به صورت ویژه پیگیر رابطه هستیم. اگر چنانچه در جایی هم ارتباطات کافی نباشد، موضوع به ما منتقل می‌شود، ما هم بررسی می‌کنیم اگر چنانچه ضرورت و ادعای درستی باشد، سعی می‌کنیم نقص را برطرف کنیم.
* علاوه بر گفتمان‌سازی، عملکرد دستیاری ویژه در حوزه مطالبات اقوام و اقلیت ها چگونه بوده است؟
** از دیگر کارهایی که ما در بخش دستیاری ویژه دنبال کردیم، پیگیری و تحقق مطالبات به حق اقوام و اقلیت‌ها بود. مطالبات قومی، محلی، اقتصادی، فرهنگی، دینی و مذهبی را به عنوان نماینده و زبان آن‌ها بیان کرده و می‌کنیم. ارتباط با ما اقوام و مذاهب بسیار صمیمانه و راحت است؛ با قشر فرهیخته اهل سنت، علما، دانشگاهیان، محققان، احزاب و تشکلاتشان ارتباط بسیار خوبی داریم، هم چنین ارتباط بسیار خوبی با اقلیت‌های دینی داریم و پیام آن‌ها به سرعت به رئیس‌جمهوری و دولت منتقل می‌شود.
* چطور شخصی که سابقه امنیتی دارد، مورد اعتماد اقوام و اقلیت ها قرار می گیرد؟
** روزهای اول هم عده‌ای چنین مطالبی را گفتند، آن‌ها می‌گفتند رئیس‌جمهوری هم امنیتی است، پس چطور به ایشان رای دادند، مردم به این چیزها نگاه نمی‌کنند، مردم به صداقت، عمل و عقاید و نظرات فرد نگاه می‌کنند، بیان یک واقعیت بهترین دلیل برای صداقت یک فرد است. مردم به این تحلیل‌های سیاسی که فرضا این فرد امنیتی و اطلاعاتی است اصلا توجه نمی‌کنند، بسیاری از نمایندگان مجلس یا سابقه امنیتی دارند و یا مثلا پاسدار، ارتشی و بسیجی بودند، نگاه مردم به خود فرد، تفکرات، برنامه‌ها و عملکردش است نه جایگاهی که در گذشته داشته است.
* چرا یک نفر از اقلیت‌ها به عنوان دستیار ویژه انتخاب نشده است؟ آیا انتخاب چنین فردی، نمی‌توانست موثرتر باشد؟
** این که چرا از میان خود اقلیت‌ها فردی برای این کار انتخاب نشد را خیلی مهم نمی‌دانم اما این را مهم می‌دانم که باید روزی فرا برسد که اقلیت‌های دینی و مذهبی در مدیریت کلان کشور حضور داشته باشند. حضور اقلیت‌های مذهبی، دینی و قومی در کلان کشور همین طور که الان در مجلس شورای اسلامی و مجلس خبرگان است، بسیار مفید و در وحدت و انسجام بیشتر تاثیرگذار است. جمهوری اسلامی حساسیت قومی ندارد و این انتصابات گواه بر آن است، چطور در مساله آذری و ترک بودن هیچ مانعی برای قرار گرفتن در بالاترین سمت‌ها وجود ندارد. به صراحت می‌گویم که قومی بودن در جمهوری اسلامی عامل محرومیت نیست، ممکن است در رده‌های پایین اشکالی باشد اما قطعا اراده حاکمیتی نیست بلکه یک اراده محلی یا فرقه‌ای است. ممکن است در یک محلی از به کارگیری یک قومیت با سلیقه شخصی خودداری شده باشد و یا تعداد کمتری از آن‌ها به کار گرفته شوند که قطعا این موضوع هیچ ارتباطی به اراده حاکمیت ندارد.
* موضوع اقلیت‌ها یکی از مسایل اشاره شده در گزارش‌های حقوق بشری است، ارزیابی شما از این گونه گزارش‌ها چیست و دولت تدبیر و امید چقدر توانسته است پایه‌های این گزارش را متزلزل کند؟
** در حوزه اقلیت‌های مذهبی، دینی و قومی معتقدم جمهوری اسلامی ایران در دفاع از حقوق اقلیت‌ها پیشتاز است، آن چه که آن‌ها استناد می‌کنند، اتفاقات نادری است که در کشور رخ می‌دهد و ربطی به اقلیت‌ها ندارد. کم برخورداری که در بلوچستان یا کردستان است ربطی به مذهب و قوم ندارد، این کاستی‌ها به دلایل تاریخی و جغرافیایی ایجاد شده که دولت به طور جدی در صدد کاهش آن است. در این دولت برای نخستین بار است که یک فرهیخته کُرد اهل سنت نماینده و سفیر جمهوری اسلامی در کشور دیگر می‌شود. این‌ها نشان می‌دهد که دولت جمهوری اسلامی در حمایت از شهروندان با قومیت یا مذهب متفاوت، در همه کشورهای منطقه پیشتاز است.
* رویکرد دولت در انتخاب این سفیر چه بود؟
** روحانی گفتمان تقریب، حقوق شهروندی و جذب همه اقلیت‌ها را مطرح کرده بود و در دستور کار خود داشت و در سطوح مختلف هم عمل می‌کرد، منتظر فرصت بود که این کار انجام شود، برخی ملاحظات هم داشتند که منتظر به نتیجه رسیدن توافق بودند چون کسانی که مخالف این توافق بودند از هر حرکت اصلاح‌طلبانه، ملی، تقریبی و وحدت‌بخش دولت به گونه بدی تعبیر می‌کردند و باعث می‌شدند اصل هدف دولت را که به نتیجه رساندن برجام بود زیر سوال ببرند. از همان روزهای اول، رئیس‌جمهوری به وزیر امور خارجه دستور داده بود تعدادی از هموطنان اهل سنت و اقوام را که شایسته و واجد شرایط امنیتی، علمی، اخلاقی و سیاسی و همچنین مدافع جمهوری اسلامی هستند به عنوان سفیر برای کشورهای مناسب انتخاب شوند. من هم پیگیر این دستور بودم و مکرر هم خواسته تاکید کردم. اهل سنت و اقوام بدانند که جمهوری اسلامی به آن‌ها اعتماد دارند، سفیر، تنها نماینده دولت نیست بلکه نماینده جمهوری اسلامی است.
* برای سایر اقلیت‌ها هم چنین رویکردی وجود دارد؟
** حتما این اتفاق صورت می‌گیرد، برنامه داریم و پیگیر هستیم، این راه باز شده و باید به جایگاه خودش برسد، نه فقط در این شغل بلکه معتقدیم همه اقلیت‌ها باید برای احراز مشاغل و مناصب، به جایگاه اصلی خود برسند. البته در حال حاضر برای پست‌هایی همچون نمایندگی، شهرداری‌ها، فرمانداری‌ها، معاونت‌ها و ادارات کل انجام می‌شود، ما معتقدیم که باید مراحل بعدی هم اجرایی شود و بالاخره در دولت و جاهای مختلف کسانی که شایسته هستند و ضعف و اشکالی ندارند از همه اقوام و اقلیت‌ها حضور داشته باشند.
* چند سال پیش آمریکا طرحی را اجرا کرد تا اقلیت‌های مقیم ایران بتوانند به آن کشور مهاجرت کنند، به نظر شما هدف این طرح چه بوده است؟
** اسراییل از مهاجران یهود تشکیل شده است و از این رو تلاش می‌کند که با شیوه‌های مختلف، یهودی‌های ایران را هم به مهاجرت تشویق کند در حالی که یهودیان در ایران هزاران سال زندگی کرده‌اند و هیچ مشکلی هم نداشتند. یهودیان ایران، پیش از هر چیزی ایرانی هستند و هویت ایرانی خود را با هیچ چیز دیگر معامله نمی‌کنند.
* حال که موضوع مهاجرت مطرح شد، اجازه دهید پدیده اخیر مهاجرت و تصویر جسد کودک سوری که در دریا غرق شد را یادآور شوم. پیامدهای این رخداد چه می‌تواند باشد؟
** بله، امروزه مسلمان‌هایی که در خانه‌هایشان امنیت ندارند و نمی‌توانند زندگی کنند، مجبور می‌شوند به کشورهای بیگانه روی آورند و با شکل‌های خطرناک هم این مهاجرت صورت می‌گیرد. آن‌چه این روزها رخ می‌دهد و بسیار هم دلخراش می‌باشد، برای جامعه اسلامی یک ننگ است، این که مسلمان‌ها نتوانند هم کیشان خود را در خانه‌هایشان نگاه دارند یا پناه دهند و آن‌ها ناچارند به کشورهای غیرمسلمان و بیرون از منطقه روی آورند. اگر پول‌هایی که علیه مردم یمن و سوریه و یا برای تقویت گروه‌های تروریستی و جنگ افروزی هزینه می‌شود برای امنیت مردم و توسعه اقتصادی هزینه می‌شد، دلیلی نداشت که مسلمان‌ها منازل خود را ترک کنند و مجبور شوند به راه‌های بسیار خطرناک روی آورند، چه تعداد که در مسیر از پای درآمدند و آن‌هایی هم که به مقصد می‌رسند با چه مشکلات عدیده‌ای مواجه هستند.
* بعضی وقت‌ها شاهد بروز آیین‌هایی هستیم که ناشی از تعصبات کور و افراطی است، چه قدر توانسته‌ایم این‌ها را مدیریت کنیم؟
** از روز نخست، سیاست جمهوری اسلامی اتحاد و انسجام و دفاع از مسلمانان در جهان بوده است، این سیاست موکد و مورد تاکید مکرر حضرت امام(ره) و رهبر معظم انقلاب بوده و هست و شاید بتوان گفت هیچ مساله‌ای به این اندازه مورد تاکید رهبری نبوده است. اتحاد به معنی این نیست که شیعه، سنی شده و یا سنی، شیعه شود بلکه به معنای این است که هر کسی در محدوده خودش محترم باشد. نه اکثریت بخواهد به اقلیت تعدی کند ونه اقلیت بخواهد ادعایی کند بلکه هر کسی در محدوده خود از حقوق قانونی برخوردار باشد و همه باید به عنوان شهروند صاحب حق، زندگی کنند. برای این مساله نهادهای زیادی هم ایجاد شده است اگرچه اصل دفاع از این گفتمان را عالی‌ترین مرجع جمهوری اسلامی برعهده گرفته و شخص رهبر معظم انقلاب متولی تقریب شده‌اند. ایجاد این نهادها مشخص می‌کند که به مساله تقریب و اتحاد به صرف گفتن اکتفا نشده و نهادسازی هم شده است اما چون مساله کمی پیچیده بوده و راه سختی در پیش رو دارد، بطور طبیعی مخالفانی هم در داخل و خارج دارد.
* آیا امکان معرفی صریح‌تر مخالفان این گفتمان را دارید؟
** دو جریان مخالف این گفتمان هستند، اول اسراییل؛ اسراییل به شدت از اتحاد مسلمانان احساس خطر و ناامنی می‌کند و برای تفرقه هزینه می‌کند، دوم وهابیت؛ منظور از وهابیت همه گروه‌های سلفی متعصب اهل سنت است. این‌ها جریانی هستند که دشمن اصلی را آمریکا و اسراییل ندانسته بلکه شیعه و ایران می‌دانند، این‌ها مدام شیعه ستیزی و ایران ستیزی را تبلیغ می‌کنند، برخی کشورهای پولدار منطقه هم از گذشته تا کنون حامی این جریان هستند.
در این رابطه برای ایجاد جنگ و گروه تروریستی میلیاردها دلار خرج می‌کنند و در آمریکا هم لابی دارند، چندین سایت و شبکه را علیه شیعه، عرفان اسلامی و علیه اهل سنتی که اهل اتحاد، انسجام، صلح و اخلاق است هدایت و حمایت می‌کنند. در داخل ایران هم برخی جریان‌های فرقه‌ای و متعصب و افرادی از روحانیون و اندکی شیعه هستند که خطر اصلی را اهل سنت می‌دانند، این گروه کم هستند، قبل از انقلاب هم بودند و با امام(ره) و انقلابیون هم درگیر بودند. البته الان قوی‌تر شده‌اند برای این که از برخی کانال‌ها حمایت می‌شوند، شبکه‌های تلویزیونی دارند، تعبیر شیعه انگلیسی به همین‌ها اطلاق می‌شود، خیلی از این‌ها در اسراییل و آمریکا پایگاه دارند.
* آیا اهل سنت در تهران و اطراف آن نمازخانه دارند؟
** در حال حاضر بیش از 20 نماز خانه اهل سنت در تهران و اطراف تهران فعالیت دارند و دولت از امنیت آن‌ها حمایت می‌کند. به طور کلی سیاست کلان حکومت و دولت جمهوری اسلامی دوری از اختلاف و تفرقه، رعایت و تامین و تضمین حقوق شهروندی همه ایرانیان، در چارچوب قانون و اتحاد و یکپارچگی و انسجام ملی در جهت رفاه عمومی، توسعه و پیشرفت و برخورداری همگان از موقعیت‌های اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و معنوی است. تاکید بر منافع، امنیت و هویت ملی با حفظ تفاوت‌های قومی و نژادی و آزادی در حفظ هویت‌ها و فرهنگ‌های قومی و بومی و مذهبی و نژادی.
* در همین رابطه با توجه به این که کشور در آستانه دو انتخابات مهم و سرنوشت ساز قرار دارد، شما به عنوان یکی از مسئولان دولت تدبیر و امید، چه برنامه‌ای در این ارتباط برای حضور هر چه بیشتر اقلیت‌های دینی و قومی و مذهبی در این انتخابات دارید؟
** اولا به عنوان دولت و مجری انتخابات، به لحاظ قانونی و شرعی وظیفه‌ای جز برگزاری انتخاباتی سالم و پرشور و فراهم کردن بسترهای سخت‌افزاری و نرم‌افزاری برای این انتخابات نداریم. دولت، با حفظ بی‌طرفی کامل، تنها مجری قانونی انتخابات است و بس. اما درباره اقلیت‌های قومی و مذهبی و دینی، که همواره در طول دهه‌های بعد از انقلاب‌اسلامی حضور چشمگیر و مسئولیت شناسانه‌ای در عرصه‌های مختلف سیاسی و غیرسیاسی داشته‌اند، دو توصیه دارم. توصیه اول به همه جناح‌ها و جریان‌های سیاسی و همگان است که به این بخش از جامعه کاملا نگاه فراجناحی و ملی داشته باشند و بیش از هر چیزی به ترغیب آنان برای حضور در عرصه انتخابات توجه کنند و همت بگمارند. هرچند خود این بخش از هموطنان، به این امر مهم همواره واقف بوده‌اند و در حساس‌ترین شرایط به وظایف ملی خود در حد اکمل آن، عمل کرده‌اند.
توصیه دوم من به این عزیزان و هموطنان اقلیت دینی و مذهبی و قومی و رهبران با تدبیر آنان است که توجه جدی به این امر ملی داشته باشند و در این شرایط خطیر منطقه‌ای، بدون توجه به دسته‌بندی‌های سیاسی رایج در کشور اعم از راست و چپ و اصطلاح‌طلب و اصولگرا، سعی کنند حضور حداکثری در انتخابات پیش رو داشته باشند و البته نمایندگان واقعی خود را بر اساس معیارهایی که دارند به مجلس بفرستند.
اهمیت شرکت در انتخابات و انتخاب نمایندگانی اصلح، بیش از هر چیز است و باز توصیه‌ام به عنوان یک برادر این است که اقلیت‌های عزیز ایرانی حتی بیشتر از انتخابات 92 که بطور گسترده در انتخابات شرکت کردند و برابر آمارهای موجود، اکثریت واجدان شرایط رای، در پای صندوق‌ها حضور پیدا کردند، در دو انتخابات آینده نیز حضور چشمگیر داشته باشند و در کنار سایر هموطنان خود، پایه‌های اصلی وحدت و انسجام، و در عین حال، رشد و توسعه در کشور را هر چه بیشتر مستحکم نمایند تا ایران به عنوان یک کشور دموکراتیک و آزاد در منطقه، الگویی برای سایر کشورهای منطقه و اسلامی باشد. قطعا این حضور، پایه‌های تبلیغات دشمنان ملت و تفرقه افکنان در داخل و خارج را سست و بی‌اثر خواهد کرد.
* آیا خودتان قصد شرکت در انتخابات مجلس شورای اسلامی و مجلس خبرگان رهبری را به عنوان نامزد انتخاباتی دارید؟
خیر. قبلا هم در پاسخ به پرسش برخی خبرنگاران، تاکید کرده‌ام که هیچگونه قصد نامزدی در انتخابات را ندارم.
* آیا ممکن است بر اساس برخی اخبار، در انتخابات آینده از لیست خاصی حمایت کنید؟
** خیر چنین چیزی صحت ندارد و شایعه‌ای بیش نیست. گوش به شایعه‌ها ندهید و در صحت اخبار ارسالی دقت کنید.
http://ebtekarnews.com/?newsid=18437
ش.د9402621