پاتک به منتقدان

(روزنامه ابتكار ـ 1394/06/18 ـ شماره 3238 ـ صفحه 1)

جلیلی در دو حضور خود در کمیسیون برجام، ابتدا سعی کرد بخش عمده دستاوردهای توافق هسته‌ای را لقمه آماده‌ای نشان دهد که تیم مذاکره‌کننده تحت رهبری‌‌اش در اختیار محمدجواد ظریف و تیمش قرار داده است و سپس سعی کرد القا کند که توافق نهایی ایرادهای فراوانی دارد و حتی از بعضی مواضع به دست آمده نیز عقب‌نشینی شده است. بخش‌هایی از این اظهارات دیروز توسط صالحی پاسخ گفته شد. سیدحسین نقوی حسینی، سخنگوی کمیسیون ویژه بررسی برجام، دیروز در تشریح هشتمین نشست کمیسیون برجام اظهار کرد: صالحی در این نشست تاکید کرد که حق غنی‌سازی در هیچ یک از مذاکرات 1+5 از سوی آمریکایی‌ها به رسمیت شناخته نشد، بلکه در گفت‌وگوی مسقط آمریکایی‌ها حق غنی‌سازی ایران را به رسمیت شناختند. وی ادامه داد: صالحی درباره روند برگزاری مذاکرات عمان، گفت: وقتی که ما به وزارت خارجه رفتیم، با توجه به سابقه در موضوع هسته‌ای، دنبال راه‌حل بودیم، از طرف دیگر روابط ما با عمان بسیار خوب بود و برادرانمان در این کشور اعلام آمادگی برای وساطت کردند ولی ما با جدیت آمریکایی‌ها اطمینان نداشتیم. نقوی حسینی تصریح کرد: صالحی ادامه داد به همین جهت یادداشتی دادیم که اگر آمریکایی‌ها حاضرند با پذیرش حق هسته‌ای ایران و لغو تحریم‌ها و غیره گفت‌وگو کنند، ما هم آمادگی داریم که در نهایت با درخواست رسمی آن‌ها از طریق عمان، زمینه گفت‌وگو فراهم شد و مسئولان ارشد نظام هم در جریان موضوع قرار گرفتند و به علت بی‌اعتمادی به آمریکایی‌ها با شرایطی موافقیت شد که موضوع پیگیری شود.

نقوی حسینی ادامه داد: صالحی گفت که اولین جلسه بهار 91 امکان‌پذیر شد که برگزار شود، از اولین نشست دوباره تا اسفند همان سال طول کشید تا نشست دوم برگزار شد که در آن آمریکایی‌ها حق هسته‌ای و حق غنی‌سازی ایران را پذیرفتند و گفتند که ما آماده‌ایم غنی‌سازی شما را به رسمیت بشناسیم. بنابر این حق غنی‌سازی در هیچ یک از مذاکرات 1+5 از سوی آمریکایی‌ها به رسمیت شناخته نشد، بلکه در گفت‌وگوی مسقط آمریکایی‌ها حق غنی‌سازی ایران را به رسمیت شناختند، بعد از آن بود که دولت جدید آمد و مذاکرات را پیگیری کرد. بنابر این شد که صالحی در جلسه دیگری در کمیسیون حضور یابد.

نقوی حسینی هدف از حضور صالحی و همراهان را بررسی برجام از بُعد فنی-تخصصی عنوان کرد و افزود: غنی‌سازی، سانتریفیوژها، سایت هسته‌ای فردو و نطنز و آب سنگین اراک و نوع همکاری جمهوری اسلامی و آژانس محورهای اصلی گفت‌وگوی فنی-تخصصی بود. سخنگوی کمیسیون ویژه برجام به بیان بیشتر جزئیات این نشست پرداخت و به نقل از صالحی مطرح کرد: دلیلی ندارد که ما برنامه ده سال پس از محدودیت‌های پذیرفته را در برجام بیاوریم و به کسی اعلام کنیم. ما از سال دهم به بعد ظرفیت‌هایی را داریم که تعداد سو را افزایش خواهد داد، ما نقشه راهی داریم با آژانس که مطابق آن پس از ده سال عمل خواهیم کرد. این عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی یادآور شد: صالحی گفت مطابق برجام ما برنامه هسته‌ای کشورمان را مطابق نیاز و امکان تحقیق و توسعه کشور حفظ کرده‌ایم. در عین حال که حق بازگشت‌پذیری را داریم و می‌توانیم در فاصله کوتاهی شرایط قبلی خود را احیا می‌کنیم. البته بازگشت اراک نیازمند حداقل دو سال زمان است.

تاکید بر عبور از مرحله مذاکره و لزوم سامان دادن به آینده

کمیسیون ویژه رسیدگی به برجام دیروز پیش از صالحی میزبان علی شمخانی دبیر عالی شورای امنیت ملی نیز بود. شمخانی در این جلسه بررسی برجام در مجلس را فرصت خوبی جهت منافع ملی دانست و از این بابت ابراز خوشحالی کرد و گفت که مجلس به عنوان یک نهاد اثرگذار هم برای حال و هم برای‌آینده باید در موضوع هسته‌ای حاضر باشد و ایفای نقش کند همچنان که تاکنون هم از مباحث هسته‌ای منقطع نبوده و این تعارضی هم ندارد که شورای عالی امنیت ملی و مجلس هر دو به این موضوع بپردازند. به گفته نقوی حسینی: شمخانی گفت که بعد از توافق ژنو کمیته‌ای به عنوان شورای عالی هسته‌ای شکل گرفته و جلساتی داشته و گزارشاتی هم به این کمیته ارائه شده اما همه تصمیمات در ‌آنجا گرفته نشده است. سخنگوی کمیسیون برجام ادامه داد: شمخانی همچنین افزود ما از مرحله مذاکره عبور کرده‌ایم و باید آینده را سامان دهیم و آن را بر اساس مصلحت ملی کشور مدیریت کنیم. مجلس هم کمیسیونی تشکیل داده اما اگر بدون طرح و لایحه باشد اصول قانون اساسی چگونه باید عملی شود؟ از سوی دیگر ورود به جزئیات امکان‌پذیر نیست و مجلس می‌تواند به دولت مجوز اجرای برجام را بدهد یا ندهد. ما الان باید ضمانت‌های اجرایی برجام را فراهم کنیم زیرا بازگشت به عقب به صلاح نیست.

از حضور اول ظریف تا حضور سوم جلیلی!

نقوی حسینی همچنین در نشستی خبری پس از جلسه کمیسیون برجام، با بیان اینکه تا کنون از اعضا و روسای تیم‌های مذاکره کننده سابق و فعلی و روسای سازمان انرژی اتمی در دوره قبلی و فعلی دعوت به عمل آورده‌ایم، یادآور شد: قرار است طی هفته آتی، برجام از دو بعد اقتصادی و امنیتی و دفاعی نیز بررسی شود. این عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس نهم ادامه داد: در بعد اقتصادی باید به نقش تحریم‌ها در حوزه اقتصادی و آثار آنها پیش و بعد از توافق بپردازیم و در خصوص آینده برجام در حوزه اقتصاد صحبت کنیم همچنین در بعد امنیتی و دفاعی برجام نیز طی هفته آتی گفت‌وگوهایی با کارشناسان و مسئولان مربوطه خواهیم داشت. وی در ادامه به برنامه هفته آتی کمیسیون ویژه بررسی برنامه جامع اقدام مشترک اشاره و عنوان کرد: صبح یکشنبه هفته آتی، محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه و عضو ارشد تیم مذاکره کننده و در نوبت عصر سعید جلیلی عضو ارشد سابق تیم مذاکره کننده به کمیسیون دعوت می شوند.

نقوی حسینی اضافه کرد: در ادامه برای روز دوشنبه نیز سید عباس عراقچی و همکاران وی به کمیسیون خواهند آمد و عصر دوشنبه نیز اعضای کمیسیون به بازدید از تاسیسات آب سنگین اراک خواهند رفت؛ همچنین برای روز سه‌شنبه صبح، تیم اقتصادی شامل آقایان محمد نهاوندیان رئیس دفتر رئیس‌جمهور، ولی‌الله سیف رئیس بانک مرکزی، علی طیب‌نیا وزیر امور اقتصاد و دارایی و همتی مدیرعامل بانک ملی به کمیسیون دعوت می‌شوند. نماینده مردم ورامین در مجلس ادامه داد: روز سه شنبه عصر هفته آتی نیز در قسمتی وزیر اطلاعات و در قسمتی وزیر دفاع به همراه مهمانانی از ستاد کل نیروهای مسلح به کمسیون برجام خواهند آمد همچنین در نوبت صبح روز چهارشنبه هفته دیگر نیز علی‌اکبر ولایتی به عنوان شخصی که در جریان روند مذاکرات قرار داشته است و در نوبت عصر همان روز نیز جمعی از کارشناسان حقوقدان برای ارائه نظرات خود در کمیسیون حاضر می شوند.

مجلس نمی‌تواند دولت را ملزم به ارائه لایحه کند

سخنگوی کمیسیون ویژه برجام در خصوص حواشی حضور زاکانی و عراقچی در صداوسیما توضیح داد: بر همین اساس اتفاقی که در صداوسیما افتاد و منجر به شکل گیری حواشی شد مبنی بر اینکه زاکانی اعلام کرد در مناظره تلویزیونی به عراقچی شرکت نمی کند، به دلیل همین مصوبه کمیسیون بود که طبق آن وی اجازه حضور در مناظره به عنوان مخالف یا موافق را نداشت چرا که رئیس کمیسیون ویژه برجام است. وی همچنین در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه جو غالب کمیسیون ویژه برجام مخالف آن هستند، اظهار کرد: برخی می‌گویند در کمیسیون ویژه با تیم مذاکره کننده قبلی و فعلی به صورت متفاوت برخورد شده است که اگر صداوسیما نسبت به پخش جلساتی که با حضور جلیلی بوده است، اقدام کند متوجه عدم تفاوت خواهید شد از طرفی حضور نمایندگانی که عضو کمیسیون نیستند طبق آیین‌نامه مجلس ایرادی ندارد و هر 290 نفر نماینده مجلس می‌توانند بدون دعوت در کمیسیون‌ها حضور پیدا کنند. نقوی حسینی در ادامه در خصوص اینکه آیا برجام به صورت لایحه به مجلس ارائه می شود یا خیر، مطرح کرد: مجلس نمی‌تواند دولت را ملزم به ارائه لایحه کند اما می‌تواند طرحی ارائه دهد که بر مبنای آن، دولت ملزم به اجرای کاری شود

پاسخ‌های عراقچی به حملات پایداری‌ها

دیروز همچنین بخش‌های از صحبت‌های سید عباس عراقچی – عضو ارشد تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای – در جلسه یکشنبه کمیسیون برجام در پاسخ به ایرادهای عجیب حمید رسایی و مهدی کوچک‌زاده، نمایندگان عضو جبهه پایداری منتشر شد. رسایی در جلسه کمیسیون برجام خطاب به عراقچی گفت: ما سیاسی هستیم، ما جناحی هستیم یا هر اسمی که روی ما می‌گذارید، اما رهبری به عنوان ناظر مطلع و منصف می‌گویند قرار شد مذاکره کنید تا تحریم‌ها برداشته شود اما تحریم‌ها برداشته نشده است. وی افزود: شما سوسنگرد را آزاد کرده‌اید، اما خرمشهر و آبادان را داده‌اید به آنها. رسایی اضافه کرد: تا به حال ثابت شده هر چه آمریکایی‌ها گفته‌اند راست بوده است، تا حالا ثابت شده آن‌ها دولت راستگویانند. عراقچی در پاسخ گفت: عجیب است که استناد شما به دولت امریکا است، این دولت قصد داشته 6 بار به ایران حمله کند، اما الان به کنگره می‌گوید بعد از 15 سال برای حمله در جایگاه بهتری هستیم. در واقع، دشمنی که به دنبال تغییر حکومت بود و دائما می‌خواست حمله کند، تحریم‌ها را بر خواهد داشت و غنی‌سازی ما را به رسمیت می‌شناسد. وی افزود: متاسفانه داخلی‌ها ابهت مردم ایران را می‌شکنند. شما که خود را با کنگره مقایسه می‌کنید، بروید ببینید که آیا انها به بند بند برجام گیر می‌دهند؟ آنها دائما به اوباما می‌گویند چرا متحدان‌مان را در منطقه به ایران فروخته‌اید؟ پس از این موضوع، آقامحمدی نماینده دیگر مجلس اتهاماتی را نسبت به ظریف و تیم هسته‌ای مطرح کرد و گفت «دوستان وزارت خارجه‌ای به خاطر رفتار با آمریکایی‌ها، در کمیسیون به گونه‌ای دیگر سخن می‌گویند».

عراقچی در پاسخ گفت: آقای آقامحمدی، اگر دوباره اهانت بکنید، من جواب می‌دهم. پس از این تنش، حجت‌الاسلام ابوترابی‌فرد نسبت به سخنان رسایی و دیگر نمایندگان، انتقاداتی را مطرح کرد که در این حین کوچک‌زاده سخنان او را قطع کرد و نگذاشت سخنان او منعقد شود. ابوترابی‌فرد گفت: آقایانی که انتقاد می‌کنند و همه چیز را زیر سوال می‌برند، آیا مدل بهتر از این مدلی که دولت به توافق رسیده‌ است، دارند؟ پس ارائه دهند. تیم‌ مذاکره‌کننده توانست برخلاف دولت قبل که باعث شد ایران به ذیل فصل 7 منشور سازمان ملل متحد برود، ما را از ذیل این فصل منشور ملل خارج کرد. ابوترابی‌فرد در واکنش به اقدام کوچک‌زاده گفت: شما به توپ می‌بندید، اما نمی‌گذارید صحبت کنیم. وی سپس از اقدام کوچک‌زاده نسبت به قطع سخنان او ناراحت شد و برای لحظاتی حاضر به ادامه سخنرانی خود نشد. کوچک‌زاده سپس سئوالات برخی از نمایندگان حاضر از جمله ابوترابی را ساختگی خواند که این نیز موجب اعتراضاتی شد.

انتقادهای تند عضو کمیسیون امنیت ملی از کمیسیون برجام

با این همه، روند بررسی توافق هسته‌ای در کمیسیون ویژه برجام همچنان مورد انتقاد بسیاری از کارشناسان و به ویژه نمایندگان مجلس قرار دارد. حتی احمد شوهانی عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس وجود کمیسیون ویژه برجام را بی‌دلیل دانسته است. وی به انتخاب گفته است: کمیسیون امنیت ملی از ابتدا تا انتها در جریان مذاکرات بوده و اعضای آن از اتفاقاتی که در مذاکرات می‌افتاد با خبر بودند و اگر همکاران دیگر در مجلس هم سئوالی در رابطه با مسئله هسته‌ای داشتند، به کمیسیون امنیت ملی مراجعه می‌کردند. شوهانی افزود: برخی از اعضای کمیسیون برجام، از کمیسیون‌های دیگر آمده‌اند و هرگز در جریان مذاکرات نبوده‌اند. این عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس با اشاره به حضور پررنگ دلواپسان در کمیسوین ویژه برجام با وجود عدم عضویت آنها در این کمیته گفت: این‌ها در جلسات کمیسیون امنیت ملی هم حضور پیدا می‌کردند، در واقع به لحاظ قانونی اگر آنها تنها برای شنیدن سخنان حضور پیدا کنند، مشکلی ندارد، اما این‌ها نباید تاثیرگذار باشند و حاشیه درست کنند. وی تصریح کرد: ریاست کمیسیون ویژه برجام با زاکانی است و میانه ایشان با این آقایان دلواپس خوب است، برای همین حضور اینها در کمیسیون پررنگ است.

شوهانی ضمن تاکید بر بی‌اطلاعی برخی نمایندگان حاضر در کمیسیون ویژه از مذاکرات هسته‌ای تصریح کرد: خیلی زمان باید بگذارد تا این افراد در جریان مسائل قرار بگیرند، برخی از این آقایان اصلا در جریان مذاکرات نبوده‌اند. وی افزود: اصلا روند انتخاب اعضای کمیسیون درست نبود، در واقع اعضای این کمیسیون انتخابی- انتصابی هستند و از سوی دو فراکسیون داخل مجلس انتخاب شده‌اند. این عضو کمیسیون امنیت ملی با اشاره به سئوالات تکراری و مکرر برخی نمایندگان حاضر در کمیسیون برجام گفت: خدا به آقای عراقچی صبر بدهد، این بنده خدا بارها به این سئوالات در کمیسیون‌های دیگر پاسخ داده است. وی گفت: دوستان همکار باید روند متن توافق را بخوانند. این‌ها در بیست و چند ماه گذشته از مذاکرات اطلاعی نداشتند، اکنون که متن را هم نمی‌خوانند بدتر است و تنها براساس ذهنیات خود حرکت می‌کنند. شوهانی با اشاره به حضور جلیلی در کمیسیون برجام یادآور شد: جلیلی ذهنیات خود را منتقل می‌کند. این آقا اصلا مایل به توافق نبوده و نیست، وگرنه خودش توافق می‌کرد. او خیلی از کشور زمان گرفت و هزینه کرد. وی افزود: جلیلی اصلا به جلسات مجلس نمی‌آمد و ما خیلی وقت‌ها می‌گفتیم ایشان چرا برای ادای توضیحاتی به خانه ملت نمی‌آید.

واكنش رئيس مركز تحقيقات استراتژيك مجمع؛

اظهارات جليلي نتيجه بررسي‌هاي شخصي اوست

علی اکبر ولایتی در حاشیه دیدار با هیات علمی تحقیقاتی سوئیس در جمع خبرنگاران در پاسخ به سوالی مبنی بر این که دبیر سابق شورای امنیت گفته است که در متن برجام حداقل از 100 حق مسلم ایران چشم پوشی شده است، گفت: اظهاراتی که از سوی آقای جلیلی روز گذشته در مجلس مطرح شد نتیجه بررسی‌های خود ایشان است.

روزدوشنبه سعید جلیلی رئیس تیم مذاکره کننده دولت قبل در مورد توافق هسته‌ای و دستاوردهای آن اظهاراتی را مطرح کرد که واکنش رئیس مرکز تحقیقات استراتژیک را به همراه داشت. جلیلی در این زمینه عنوان کرد:درشرایطی پرونده هسته‌ای تحویل دولت یازدهم شد که جمهوری اسلامی ایران، به نقطه قابل توجهی در پیشرفت صنعت هسته‌ای رسیده بود اما با پذیرفتن برجام از حدود 100 حق مسلم خود صرف نظر کرده ایم. متاسفانه در این توافق پذیرفته ایم که ایران یک استثناست. به این معنی که خودمان قبول کرده ایم حقوق کمتر و تکالیف بیشتری نسبت به سایر کشورهای هسته‌ای جهان داشته باشیم و بدتر این که حتی از حقوق تصریح شده خودمان در توافق ژنو هم عقب نشینی کرده ایم.

به گزارش ایرنا،علی‌اکبر ولایتی روز گذشته در حاشیه دیدار با هیات علمی تحقیقاتی سوئیس در جمع خبرنگاران در پاسخ به سوالی مبنی بر این که دبیر سابق شورای امنیت گفته است که در متن برجام حداقل از 100 حق مسلم ایران چشم پوشی شده است، بیان کرد: اظهارات جلیلی، نتیجه بررسی‌های شخصی بوده و وظیفه کمیسیون ویژه بررسی برجام در مجلس نیز بررسی دقیق همین موضوعات است.این حق مجلس است که این بررسی‌های همه‌جانبه را انجام دهد و امیدوارم در نهایت به نتیجه‌ای برسند که به نفع جمهوری اسلامی باشد. ولایتی تاکید کرد: بدون تردید نمایندگان مردم در امری که مربوط به تعهدات جمهوری اسلامی ایران در رابطه با پرونده هسته‌ای است ذی‌الحق هستند.فکر می‌کنم این هیات در پایان به نتایج مطلوبی برسد. با این اظهارات می‌توان پی برد که رئیس تشخیص مصلحت نظام بر این باور است که توافق هسته‌ای رویکرد نظام و نظر تیمی است که بر نظر شخصی ارجحیت دارد.

هر چند که تفاوات دیدگاه در مسائل سیاسی امری مرسوم و طبیعی است اما با مقایسه سخنان دو طرف می‌توان برداشت درست را تا حدودی تشخیص داد. در همین زمینه یادآور اظهارات ولایتی که در مناظره جمعه خرداد92 خطاب به جلیلی بیان شد نشان دهنده عمق تفاوت دیدگاه دوطرف است. در آن زمان رئیس تشخیص مصلحت نظام اظهار داشت: دیپلماسی این نیست که انسان برود مقابل کشورهای دیگر خطابه بخواند و در مصاحبه مطبوعاتی مطالب خود را بیان کند. دیپلماسی این نیست که ما در یک طرف بنشینیم و آنها در طرف مقابل بنشینند و ما حرف مشخصی را بزنیم بدون آن که اقدامات دیگری در خارج از آن انجام دهیم.

دیپلماسی تعامل و معامله دوطرفه است حال در هر شرایطی که طرفین به این نتیجه می‌رسند که منافع ومصالح ملی را از طریق بده بستان می‌توانند حل کنند، باید از این شیوه به نحو احسن استفاده کرد دیپلماسی فقط خشونت نشان دادن و سرسختی نشان دادن نیست، بلکه یک معامله و تعامل است. ما باید با همه دنیا تعامل کنیم. قرار نیست در یک معامل هر آنچه که ما خواهان آن هستیم بدست آوریم و طرف مقابل بدون هیچ امتیازی با ما تعامل برقرار کند. هنر دیپلماسی بیانیه صادر کردن و خواندن بیانیه پشت میز مذاکره نیست، حتما راه پیشین مذاکرات هسته‌ای اشکال داشت و اگر این طور نبود،وضع ما به اینجا نمی‌رسید. اکنون که زمینه برداشتن تحریم‌ها و تعاول با دیگر کشورها فراهم شده و جو ایران هراسی که در دوره قبل کشور را بیش از پیش به انزوا می‌برد شکسته شده، گفته‌های رئیس تشخیص مصلحت نظام به منافع و مصالح ملی نزدیکتر است.

ش.د9402762