(روزنامه اطلاعات ـ 1394/08/19 ـ شماره 26300 ـ صفحه 12)
سرويس خارجي: سفر رئيس ستاد مشترک جديد ارتش آمريکا به عراق و تقدم ديدار وي از اربيل به جاي بغداد از يکسو از نقش و جايگاه محوري کُردها در راهبرد جديد آمريکا در جنگ با داعش و از ديگر سو از بي اعتمادي آمريکا به دولت مرکزي عراق حکايت دارد. به گزارش خبرگزاري تسنيم، ژنرال جوزف دانفورد رئيس ستاد ارتش جديد آمريکا چند هفته بعد از آنکه اين مسئوليت را بر عهده گرفت در اولين سفر خارجي خود به خاورميانه سفر و به ترتيب از فلسطين اشغالي، اربيل و عراق ديدن و با مسئولان آن ديدار و گفتگو کرد . اينکه چرا رئيس جديد ستاد ارتش آمريکا ديدار از اين منطقه را در اولويت قرار داد و در ديدارهاي آنها چه گذشت از جمله سؤال‌هايي است که پاسخ به آنها تا حدودي مي تواند به دورنماي سياست و اولويت هاي جديد آمريکا در خاورميانه کمک کند.
ديدار رئيس ستاد ارتش آمريکا از اسرائيل
با توجه به اينکه همزمان با سفر رئيس جديد ستاد ارتش آمريکا به فلسطين اشغالي رزمايش هوايي دو طرف آغاز شد از اين رو مي توان گفت يکي از دلايل اين سفر و انتخاب اسرائيل به عنوان اولويت اول شرکت در اين رزمايش بوده است . روزنامه الشرق الاوسط در گزارشي به نقل از سخنگوي ارتش رژيم صهيونيستي نوشت : رزمايش مشترک «پرچم آبي 2015» شبيه‌سازي شده سناريوهاي جنگي مختلف با هدف ارتقاي سطح آمادگي ارتش‌هاي منطقه است.
وي از اعلام نام کشورهاي ديگري که در اين رزمايش شرکت مي‌کنند، خودداري کرد و گفت: در اين مرحله بگذاريد درباره ارتش اسرائيل و آمريکا سخن بگوييم. اين سخنگو تاکيد کرد: برگزاري اين رزمايش مشترک از چند ماه پيش مقرر شده بود و در پايگاه «عوفدا» وابسته به نيروي هوايي اسرائيل انجام مي‌شود.رزمايش‌هاي مشترک ارتش آمريکا و اسرائيل شامل رزمايش مشترک نيروي هوايي ارتش دو کشور و نيروي هوايي کشورهاي ديگر است.همزمان با برگزاري اين رزمايش از سرگيري گفتگوهاي راهبردي واشنگتن- تل آويو اعلام شد که ارائه کمک‌هاي جديد به رژيم صهيونيستي را نيز شامل مي‌شود.
به نوشته روزنامه اسرائيلي يديوت آهارانوت اين بسته کمکي شامل تقويت قابل توجه نيروي هوايي اسرائيل با جنگنده‌هاي اف 35 بيشتري است که آمريکا پيش از اين متعهد به تامين آن شده بود، همچنين اختصاص بودجه تکميلي براي سامانه‌هاي حفاظتي و سلاح‌هاي دقيق اسرائيل است. تجهيزات ديگري نيز در نظر گرفته شده است تا اطمينان حاصل شود اسرائيل مي تواند اگر لازم شود جنگ‌هاي همزمان را در دو جبهه شمال و جنوب اداره کند. خبرگزاري رويترز نيز در گزارشي با استناد به منابع صهيونيستي درباره جزئيات ارائه بسته کمکي جديد آمريکا نوشت : ران درمر، سفير اسرائيل در آمريکا در يک پيام فيسبوکي نوشت،همزمان با پيشرفت در توافق هسته اي، اسرائيل هم در حال حرکت به جلو است و اميدوار است با ايالات متحده سياست مشترکي براي پرداختن به آنچه خطرات مداومي که از جانب ايران مطرح است، خوانده شده اتخاذ کند.
وي با اشاره به توافق براي کمک نظامي آمريکا به اسرائيل افزود،مذاکرات در خصوص يک يادداشت تفاهم جديد ميان اسرائيل و ايالات متحده که براي مدتي متوقف شده بود هفته گذشته در واشنگتن از سر گرفته شد.رويترز در ادامه افزود: اين دو متحد در ماه‌هاي گذشته به دنبال دستيابي به توافق کمک نظامي بودند که کمک‌هاي کنوني آمريکا به اسرائيل به ارزش سالانه 3 ميليارد دلار را تمديد خواهد کرد. بنيامين نتانياهو، نخست وزير اسرائيل در اعتراض به توافق جامع هسته‌اي ميان ايران و قدرت‌هاي جهاني در ماه جولاي، مذاکرات مربوط به بسته کمک نظامي آمريکا را متوقف کرد.
نتانياهو که قرار است ماه آينده در کاخ سفيد با باراک اوباما، رئيس جمهوري آمريکا ديدار کند ژنرال جوزف دانفورد را به گرمي به حضور پذيرفت و از او به خاطر انتخاب اسرائيل به عنوان نخستين مقصد سفر خارجي خود پس از انتخابش به عنوان رئيس ستاد مشترک ارتش آمريکا ستايش کرد و آن را نشانه‌اي از گسترش اتحاد ميان آمريکا و اسرائيل دانست.از آنچه که گفته شد مشخص مي شود که با آغاز رياست جديد ستاد ارتش آمريکا، دور جديدي از روابط و همکاري‌هاي نظامي ميان آمريکا و رژيم صهيونيستي در حال شکل‌گيري است و در آن تلاش مي شود به دغدغه هاي اين رژيم در فضاي جديد بعد از توافق هسته‌اي ايران و جنگ سوريه پاسخ داده شود. آنچه در جريان سفر رئيس ستاد ارتش آمريکا به فلسطين اشغالي مغفول ماند وهيچ گفتگويي درباره آن صورت نگرفت موج جديدي از خيزش هاي مردمي در فلسطين است که در پاسخ به ادامه تعرضات رژيم صهيونيستي به مسجد الاقصي و ادامه سياست هاي شهرک سازي اين رژيم جريان دارد .
ديدار جان کري با بنيامين نتانياهو در آلمان درباره تحولات اخير در سرزمين هاي اشغالي نشان مي دهد که آمريکا چاره کار را در مذاکرات سياسي جستجو مي کند حال آنکه اين رژيم هيچ توجهي به تعهدات خود در اين زمينه ندارد.
تقدم اربيل بر بغداد در سفر رئيس ستاد ارتش آمريکا به عراق
با وجود اينکه سفر ژنرال دانفورد به عراق برخلاف سفر وي به فلسطين اشغالي از قبل اعلام نشده بود اما وي بلافاصله بعد از پايان سفر خود به فلسطين اشغالي براي ديدار با مسئولان اقليم کردستان عراق راهي اربيل شد و همين امر ناخرسندي مقامات عراق را برانگيخت و اجازه فرود هواپيماي حامل رئيس جديد ارتش آمريکا را با تاخير صادر کردند .
روزنامه واشنگتن تايمز در مطلبي با اشاره به اينکه احتمال دارد عليرغم مخالفت آمريکا دولت عراق نيز به ائتلاف منطقه اي جديد به رهبري روسيه بپيوندد در مقاله‌اي از اين اقدام به عنوان يکي از نشانه‌هاي کاهش قدرت و اقتدار آمريکا درعراق ياد کرد و نوشت :" يکي از نمونه‌هايي که نشان‌دهنده کاهش اقتدار ارتش آمريکا در عراق است اين رويداد بود که هواپيماي سي-17(C-17) حامل ژنرال جوزف دانفورد با تأخير در فرودگاه اربيل به زمين نشست و علتِ آن اين بود که مقامات دولتي در بغداد - براي مدت کوتاهي - از اينکه اجازه دهند اين هواپيما در فرودگاه اربيل در منطقه کردنشين عراق فرود آيد، امتناع ورزيدند و سپس اجازه فرود آن هواپيما را با تأخير صادر کردند.
يکي از عواملي که دانفورد سفر به اربيل را به بغداد ترجيح داد اين است که در استراتژي جديد آمريکا درباره سوريه تسليح و تجهيز گروههايي که انگيزه جنگ با داعش را دارند بر آموزش نيروهاي مخالف در اولويت قرار گرفته است و اشتون کارتر وزير دفاع آمريکا از کُردها به عنوان نمونه اي از اين گروهها ياد کرد .بر اين اساس به نظر مي رسد آمريکا با توجه به اينکه اطمينان کافي به دولت مرکزي عراق ندارد لذا منطقه اقليم کردستان را به يکي از تکيه گاههاي اصلي خود در منطقه تبديل کرده است.
در اين راستا با وجود اينکه آمريکا دولت مرکزي عراق را به پرهيز از پيوستن به ائتلاف منطقه‌اي جديد تحت فشار قرار داده است اما در داخل عراق درخواست‌ها از سوي ائتلاف حاکم براي پيوستن به اين ائتلاف در حال افزايش است و به اعتقاد کارشناسان در صورت پيروزي ائتلاف جديد در سوريه اين درخواست ها باز افزايش خواهد يافت.
رويترز در گزارشي با اذعان به اين واقعيت نوشت: اعضاي ائتلاف حاکم عراق اعلام کردند اين ائتلاف و بسيج مردمي عراقي از حيدر العبادي، نخست وزير درخواست کرده اند خواستار حملات هوايي روسيه به مواضع گروه تکفيري صهيونيستي داعش شود. دو عضو پارلمان عراق اعلام کردند نخست وزير «تحت فشار شديد» از سوي ائتلاف ملي حاکم براي درخواست مداخله نظامي روسيه قرار دارد.
بنا بر اعلام نمايندگان پارلمان و اعضاي ائتلاف حاکم عراق، درخواست رسمي در اين باره در نشستي در هفته گذشته به حيدر العبادي ارائه شده و وي تاکنون به اين درخواست پاسخ نداده است. در مجموع در جريان اولين سفر خاورميانه اي جوزف دانفورد رئيس ستاد ارتش جديد آمريکا دست‌کم دو نکته آشکار شد، نخست بهبود روابط آمريکا و رژيم صهيونيستي که در جريان مذاکرات هسته اي ميان ايران و گروه 1+5خدشه دار شده بود و به تعليق گفتگوهاي راهبردي ميان دو طرف انجاميده بود و دوم تقدم ديدار از اربيل بر بغداد است که از يکسو از نقش و جايگاه محوري کُردها در راهبرد جديد آمريکا در جنگ با داعش در سوريه و از ديگر سو از بي اعتمادي آمريکا به دولت مرکزي عراق حکايت دارد.
عبور اوباما از خطوط قرمز
باراک اوباما، رئيس جمهوري آمريکا سربازان آمريکايي را به عراق بازگرداند و حتي دستور باقي ماندن ارتش اين کشور در افغانستان را داد ولي وي اصرار داشت که در سوريه نيروهاي زميني آمريکا حضور نيابند اما اکنون با تصميم اخيرش مبني بر اعزام نيروهاي ويژه از اين خط قرمز خود عبور کرده است. خبرگزاري آسوشيتدپرس در گزارشي نوشت: اعزام تا 50 نيروي ويژه عملياتي به شمال سوريه براي کمک به حمله عليه داعش در راستاي حرکت گام به گام اين کشور است که رويکرد اوباما در خاروميانه را در دومين دوره حضور خود نشان مي‌دهد.در حالي‌که ارتش آمريکا حضور خود را در منطقه گسترش مي‌دهد، هر گام خود را در اندازه کوچکي بر مي‌دارد تا به افکار عمومي آمريکا اين ضمانت را بدهد که وي آمريکا را وارد يک درگيري بزرگ و بي‌پايان ديگر نخواهد کرد.اگرچه اين استراتژي براي آمريکايي‌ها خوب است اما برخي از کارشناسان منطقه و حتي برخي از متحدان سياسي اوباما اعلام مي‌کنند که اين ورود کند مي‌تواند در شکست شبه نظاميان که به سرعت پيشروي مي‌کنند، کافي نباشد.
در همين راستا فريدريک هاف، مشاور ويژه اوباما در امور سوريه مي‌گويد،اعزام شماري از نيروهاي ويژه عملياتي آمريکا به سوريه نمي‌تواند تغيير چنداني در وضع موجود به وجود بياورد.درگيري نظامي کنوني مقابل داعش هم از نظر گستردگي و هم جغرافيايي قابل مقايسه با جنگ‌هاي عراق و افغانستان نيست و اوباما بارها از جنگ پرهزينه و منفور عراق به عنوان مثالي نام مي‌برد که خواهان پرهيز وقوع دوباره آن در منطقه است.اما اهميت اعلام اين خبر بيشتر درباره مکان اعزام نيرو است نه شمار سربازان اعزام شده. اين مساله نشان مي‌دهد که براي اولين بار آمريکا به طور آشکار به سوريه نيرو مي‌فرستد.براي سال‌ها، رئيس جمهوري آمريکا بحران موجود در سوريه را به عنوان وضعيتي تعيين کرد که از زمان پيروزي در انتخابات تلاش کرد که از حضور ارتش آمريکا در آن وضعيت جلوگيري کند.اما در اين باره اين نکته نيز بايد مورد توجه قرار گيرد که واشنگتن هيچ شريکي در ميان دولت سوريه ندارد و تنها چند گزينه در ميان رهبران مخالفان سوري دارد. هيچ نيروي زميني وجود ندارد که آمريکا بتواند سريع به آن تعليم دهد.اين بحران براي اوباما به خصوص از زمان پيشرفت داعش در اين بحران و رد شدن از مرزها به سوي عراق اجتناب ناپذير شده است. اين شرايط همان وضعيتي است که ممکن است اوباما را به داخل خود بکشاند، وضعيتي که نياز است توسط سوري‌ها حل شود ولي اين تهديد وجود دارد که به تمام منطقه سرايت کند.در طول يک سال گذشته، شمار سربازان آمريکايي در عراق به حدود 9300 نفر افزايش يافته است.با وجود کشته شدن بيش از 12 هزار شبه نظامي با حملات هوايي آمريکا در عراق و سوريه هنوز توانايي داعش در حفظ سرزمين‌هاي تصرف شده‌اش تضعيف نشده و شمار نيروهاي داعش با حضور تروريست هاي خارجي جايگزين شده است.
اوباما اميدوار است که حملات هوايي در سوريه بتواند با حضور يک گروه نيروي زميني آموزش ديده توسط آمريکايي‌ها در جاي ديگري در منطقه تقويت شود اما برنامه تجهيز و آموزش به طور چشمگيري شکست خورده است و رئيس جمهوري آمريکا اوايل پاييز امسال آن را متوقف کرد. به نظر مي‌رسد که اين اعزام جديد نيروهاي آمريکا به سوريه، جايگزين آن باشد.اين تصميم به اوباما که هم از سوي پنتاگون و هم شرکاي بين‌المللي‌اش در فشار بود اين اجازه را مي‌دهد که اين تلقي را ايجاد کند که وي به دنبال يافتن راه‌هاي جديد براي حل اين بحران است.اما با اين وجود برخي بر اين باورند که کاخ سفيد بيشتر از انجام عملياتي که مي‌تواند به حل وضعيت موجود در ميدان نبرد کمک کند، به دنبال نگه داشتن وعده سياسي خود است.کاخ سفيد جدول زماني درباره ميزان حضور نيروهاي آمريکايي در سوريه ارائه نکرده است، اما اوباما در گذشته اعلام کرده بود که انتظار دارد جنگ عليه داعش در عراق و سوريه تا پايان دوره رياست جمهوري‌اش به پايان برسد.همچنين گسترش جنگ آمريکا عليه داعش در راستاي اعلام اوباما در دو هفته گذشته مبني بر تغيير موضع درباره نگه داشتن سربازان آمريکا در افغانستان تا پايان سال است.همه اين مسائل نشان مي‌دهد که رئيس جمهوري آمريکا که از دوره پيش دو جنگ نظامي را به ارث برده بود، اکنون در حال آلوده شدن به سومين جنگ نظامي است.
اتهام جنايت جنگي
ريچارد کلارک Richard Clarke مسئول مبارزه با تروريسم کاخ سفيد در دوران رياست جمهوري جرج بوش به سي.ان.ان گفت: آمريکا در جنگ عراق مرتکب جنايت جنگي شده است.شبکه تلويزيوني سي.ان.ان در ويژه برنامه اي تحت عنوان راه طولاني رفتن به جهنم با اجراي «فريد زکريا» به واکاوي واقعه 11 سپتامبر که پديد آورنده بحران کنوني منطقه خاورميانه و گروه تروريستي داعش شد، پرداخت. ريچارد کلارک که در زمان وقوع حملات11سپتامبر دراتاق ويژه در زيرزمين کاخ سفيد با بوش و ديگر مقامات ارشد آمريکايي حضور داشت؛ به سي.ان.ان گفت: چنانچه از لحاظ فني به تعريف جنايت جنگي نگاهي بياندازيم؛ آمريکا در عراق مرتکب جنايت جنگي شده است.کلارک افزود: اگر آمريکا به عراق تجاوز نظامي نکرده بود و متعاقب آن ارتش عراق از سوي آمريکا منحل نشده بود، امروز داعشي وجود نداشت، داعش برآمده از تجاوز مستقيم نظامي آمريکا در عراق است. سي.ان.ان در اين واکاوي گزارش داد که طرح حمله به عراق از همان واقعه 11 سپتامبر توسط ديک چيني و دونالد رامسفلد درهمان زيرزمين کاخ سفيد مطرح شد و اين افراد مسبب سوق دادن آمريکا به سوي تاريکي شدند.
به گزارش سي.ان.ان، از همان ابتدا بزرگترين فصل اشتباه اطلاعات نهادهاي جاسوسي در آمريکا رقم خورد.کلارک در ادامه اين گفتگو به اين شبکه تلويزيوني گفت: زماني که (رئيس جمهوري آمريکا) براي انجام کاري به اطلاعات نياز داشته باشد آژانس هاي جاسوسي آن اطلاعات ( به دروغ هم که شده) را براي شما فراهم مي کنند.سه ماه پس از واقعه 11 سپتامبر، آمريکا وارد جنگ افغانستان شد و پس از آن بر روي عراق متمرکز شد.سي.ان.ان، در اين ويژه برنامه تمامي استدلال هايي که توسط کالين پاول وزيرخارجه وقت آمريکا با استناد به اطلاعات سيا در مورخ پنجم فوريه 2003 ميلادي در شوراي امنيت سازمان ملل براي حمله به عراق و سرنگوني صدام مطرح شد را غير واقعي و يک اشتباه بزرگ تاريخي خواند. اين شبکه تلويزيوني گزارش داد، شش هفته پس از سخنان پاول در شوراي امنيت، آمريکا به عراق حمله کرد و بغداد در عرض سه روز سقوط کرد.سي.ان.ان افزود، پس از گذشت يک هفته از اشغال نظامي عراق، اين کشور رفته رفته با هرج و مرج و ناآرامي روبرو شد زيرا فردي مسئول اين نا آرامي ها نبود و مشخص شد که واشنگتن هيچگونه طرحي براي پس از جنگ عراق نداشته است.اين شبکه تلويزيوني آمريکايي در ادامه گفت: کاخ سفيد دو ماه پس از سقوط بغداد و سرنگوني صدام «پل برمر» را براي زدودن افتضاحي که واشنگتن در عراق به بار آورده به بغداد فرستاد. بسياري از منتقدان دو فرماني که برمر بلافاصله پس از ورود به بغداد صادر کرد را مسبب بوجود آمدن داعش در عراق و منطقه مي دانند.
بنابراين گزارش، برمر پس از ورود به بغداد بعنوان نخستين مسئول آمريکايي دراين کشور، در اولين فرمان حضور اعضاي حزب بعث در مشاغل دولتي را منع کرد و افرادي که زبده و تحصيل کرده بودند را به گروه بيکاران افزود.سي.ان.ان افزود، فرمان دومي که برمر صادر کرد منحل کردن ارتش عراق بود، وي هزاران جوان عراقي که اکثر آنها سني مذهب بودند را به خيابان‌هاي عراق فرستاد که البته همچنان سلاح‌هاي خود را به همراه داشتند. پيتر گالبريت که دراين گزارش از وي به‌عنوان ديپلمات سابق آمريکايي نام برده شد نيز به سي.ان.ان گفت: بسياري از نظاميان داعش همان نيروهاي ارتش سابق عراق هستند.سي.ان.ان اين پرسش را مطرح کرد که چه کسي چنين فرماني را براي آنکه برمر اعلام کند، تصويب کرد، پرسشي که سال ها بدون پاسخ ماند و بوش هرگز درمورد جنگ عراق مسئوليت روشني برعهده نگرفت.فريد زکريا گفت که پس از سال ها، برمر خود پاسخ صحيح اين پرسش را به وي گفت.
برمر به سي.ان.ان گفت: من ملامت شدم و بوش ملامت نشد، اما اين بوش بود که اين (دو) فرمان را تصويب کرد. برمر افزود: داگلاس فيت معاون سابق پنتاگون در امور سياستگذاري پيش از عزيمت به بغداد، پيش نويس اين فرمان را که از سوي بوش تاييد شده بود به من نشان داد و گفت فردا بايد (در بغداد) آن را اعلام کني. سي.ان.ان گزارش داد داگلاس فيت همچنين يکي از عوامل کليدي در وقوع چنين اشتباه تاريخي درمنطقه و عراق بوده است زيرا اطلاعات گردآوري شده وي در مورد صدام و تسليحات کشتار جمعي درعراق از سوي بازرس کل پنتاگون درسال 2007 ميلادي، ناموزن و داراي تناقض اعلام شد.ديک چني نيز بلافاصله با توجه به وضعيت وخيم عراق در پي تجاوز نظامي آمريکا به خاک اين کشور، سيا را متهم به دادن اطلاعات غلط کرد. ريچارد داس مدير سابق طرح سياست وزارت خارجه آمريکا هم به سي.ان.ان گفت: اين اقدامات اشتباه باعث شده تا نگاه ملي در اين کشور کم شود و بسياري از عراقي ها خود را بعنوان سني، شيعه و يا کرد مي بينند و اين همان لطمه و هرج و مرجي است که آمريکا به اين کشور زد.داس افزود،اکنون آمريکا بايد سياست‌هاي خارجي خود را بنابر شرايط پس از جنگ عراق منطبق کند.
وي اين پرسش را مطرح کرد که آيا مي شود با داعش درعراق جنگيد، درحاليکه عراق بسيار تخريب شده است ؟اين شبکه تلويزيوني در ادامه گزارش افزود، اکنون بوش و اوباما در مظان اتهام از هم پاشيدگي عراق قرار گرفته اند، يکي بعنوان آغاز گر جنگ و ديگري بعنوان خاتمه دهنده آن.داگلاس فيت در اين گزارش مدعي شد که اقدام اوباما در خروج نظاميان آمريکايي از خاک عراق منجر به قدرتمند شدن داعش در منطقه شد. ريچارد هاس در بخش ديگري از اين گزارش به سي.ان.ان گفت: آنچه در خاورميانه رخ داده، نتيجه بخشي از اقدامات ما (آمريکا) در عراق، سوريه و ليبي است.فريد زکريا در انتهاي اين گزارش که خود تهيه کننده آن بود، به مخاطبان اين شبکه تلويزيوني گفت: با شما مخاطبان صادق باشم، من خود موافق تجاوز نظامي آمريکا به عراق بودم.بر اين باور بودم که بوجود آمدن يک دموکراسي مدرن در عراق آن را به الگويي نوين و مترقي در منطقه مبدل خواهد ساخت.اما اکنون نگران آن هستم که اختلاف ميان عراقي ها منجر به فروپاشي عراق شود.
زکريا به صراحت در برابر دوربين سي.ان.ان خطاب به مخاطبان اذعان کرد: اما در آخر، جنگ عراق يک شکست و يک اشتباه بزرگ بود که منجر به يک هرج و مرج ژئوپلتيک و فاجعه بشري شد.زکريا افزود: آمريکا در عراق يک رژيم را ساقط کرد و حکومتي ديگر برسرکار آورد .اما نتيجه اين حمله نظامي هرج و مرج و فاجعه بشري بود. واشنگتن حکومت قذافي در ليبي را سرنگون کرد که نتيجه اش هرج و مرج و فاجعه بشري بود. واشنگتن در يمن مداخله کرد و سپس خود را عقب کشيد که نتيجه آن نيز هرج و مرج و فاجعه بشري بود. ادامه دارد...